aPTT Nedir? aPTT Yüksekliği ve Düşüklüğü
“aPTT nedir?” sorusu konu test sonuçları olduğunda merak edilen konulardan biridir. Kan dolaşımını sağlayan damarlardan birinde hasar yaşandığında kandaki proteinler belirli sırayla bir araya gelir ve kan pıhtıları oluşturarak kanamayı hızla durdurur. aPTT testi de pıhtılaşma faktörlerinin çalışmasını değerlendirmek adına uygulanan bir testtir. Kanın pıhtılaşma süreci hakkında bilgi veren bu test, genellikle pıhtılaşma fonksiyonlarını değerlendiren testlerle birlikte uygulanır.
aPTT Nedir?
aPTT testi, kanın pıhtılaşma faktörlerinin ne kadar iyi çalıştıklarını görmek ve değerlendirmek adına uygulanan bir testtir. Bu testin sonuçları kişinin sağlık geçmişine, yaşına, cinsiyetine, test için kullanılan yönteme, kullanılan kan sulandırıcı ilaçlara bağlı olarak değişebilir. aPTT test sonucunun normalden farklı çıkması kesin olarak bir sağlık problemi olduğu anlamına anlamına gelmez. Bunun yanında sonucun normal çıkması da pıhtılaşma sürecinin tamamen normal olduğu ve hastanın kanama riskine sahip olmadığı göstermez.
aPTT Testi Nedir?
“aPTT testi nedir? Hangi amaçlarla uygulanır?” sorusu da konu hakkında sıklıkla merak edilir. aPTT testinin uygulanma amaçları aşağıdaki gibidir:
- İlgili pıhtılaşma faktörlerinden herhangi birinin kusurlu ya da eksik olması kişide kanama bozukluğu olduğunu anlamına gelebilir. Hemofili bu durumlardan biridir. Testle bu durum kontrol edilir.
- Bazı otoimmün hastalıklar nedeniyle bağışıklık sistemi pıhtılaşma faktörlerine saldırır ve bu durum pıhtılaşma sorunuyla kendini gösterir. aPTT testiyle bu durum kontrol edilir.
- Bazı hastalıklarda kan normalden fazla pıhtılaşır. Bunun sonucunda da anormal pıhtılar oluşur. Bu durum da damar tıkanıklığına sebebiyet vererek inme ya da kalp krizi gibi ciddi durumlara yol açar. Bu pıhtıların oluşumunu engellemek adına genellikle heparin kullanılır. Ancak gereken dozdan yüksek Heparin alınması tehlikeli sonuçlara yol açan aşırı kanamalara neden olabilir. Bu nedenle aPTT testiyle süreç takip edilir ve doz ayarlanır.
aPTT Testi Neden Yapılır?
aPTT testine aşağıdaki durumlarda ihtiyaç duyulabilir:
- Sebebi belirlenemeyen yoğun kanama durumu
- Vücudun kolaylıkla kanaması, morarma ve çürüklerin oluşması
- Dışkıda veya idrarda kan tespiti
- Diş etlerinin kolayca kanaması
- Kadınların menstrüasyon döngülerinde yoğun kanama yaşaması
- Eklemlerde ağrı ve şişlik oluşması (kanamanın eklem boşluklarına sızmasından dolayı)
- Sık görülen, uzun süren ve kontrol altına alınması güç burun kanamaları
- Damar içerisinde pıhtı oluşumu
- Heparin kullanımına ilişkin durumlar
aPTT Testi Nasıl Yapılır?
Test enjektör ile el üzeri ya da kol gibi bölgeden az miktarda kan alınması ile yapılır. Test uygulanmadan önce herhangi bir hazırlık yapılmasına gerek yoktur. Hasta reçeteli ya da reçetesiz olarak kullandığı tüm ilaçlar hakkında doktoru mutlaka bilgilendirmelidir.
aPTT Referans Aralığı Nedir? aPTT Kaç Olmalı?
Peki aPTT kaç olmalı? Normal referans aralığı laboratuvarlara göre değişiklik gösterebilir. Bu nedenle sonuç mutlaka doktorla değerlendirilmelidir. aPTT için normal referans aralığı 25 ile 35 saniyedir. Test, hasta heparin aldığı için uygulandıysa aPTT değerinin ise 60 ile 80 saniye civarında olması beklenir.
aPTT Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?
aPTT yüksekliği belirtileri aşağıdaki gibidir:
- Tekrar eden kanamalar
- Vücudun kolay morarması
- Dışkı veya idrarda kan olması
- Diş etlerinde tekrar eden kanamalar
- Kadınlarda yoğun kanamalı adet dönemleri
- Eklem boşluklarına kanamaya bağlı olarak eklemlerde ağrı ve şişlik
- Tekrarlayan ve uzun süren burun kanamaları
Anormal çıkan aPTT değeri belirli bir hastalığa işaret etmez. aPTT testi ile kanın pıhtılaşması sırasında ne kadar zaman geçtiği ölçülür. Uzamış aPTT sonucu aşağıdaki durumlardan kaynaklanır:
- Diğer kan pıhtılaşma faktörlerinin eksik olması
- Von Willebrand Hastalığı: Anormal kan pıhtılaşmasına neden olan bir hastalıktır.
- Dissemine İntravasküler Koagülasyon (DIC): Damarlarda çok sayıda pıhtı oluşumu ile ilerleyen bit hastalıktır.
- Akut ya da kronik lösemi
- K vitamini eksikliği ve bağırsaklarda K vitamini emilim bozukluğu
- Kronik karaciğer ve siroz hastalığı
- Hemofili A veya B
- Kan sulandırıcı bazı ilaçlar
- Antifosfolipid Antikor Sendromu
aPTT Düşüklüğü Nedir?
aPTT düşüklüğü, kanın normalden daha hızlı pıhtılaştığı bir durumdur. Bu durum aşırı kanama riskini artırabilir. aPTT düşüklüğü belirtileri aşağıdaki gibidir:
Kolay Kanama:
- Burun kanaması
- Diş eti kanaması
- Aşırı adet kanaması
- Ciltte morarma ve kolay çürüme
- Ameliyat yerinden veya yaralardan aşırı kanama
- İdrarda veya dışkıda kan
Diğer Belirtiler:
- Sık burun kanaması
- Sık diş eti kanaması
- Adet döngüsünde aşırı kanama
- Kolay morarma ve çürüme
- Ameliyat yerinden veya yaralardan aşırı kanama
- İdrarda veya dışkıda kan
- Uzun süreli kanama
- Genel halsizlik ve yorgunluk
- Baş dönmesi veya bayılma
aPTT düşüklüğünün nedenleri:
- Karaciğer hastalığı: Karaciğer, pıhtılaşma faktörleri üreten bir organdır. Karaciğer hastalığı, pıhtılaşma faktörlerinin eksikliğine ve aPTT düşüklüğüne yol açabilir.
- Vitamin eksikliği: Vitamin K eksikliği, aPTT düşüklüğüne neden olabilir. Vitamin K, kan pıhtılaşmasında önemli rol oynayan bir vitamindir.
- Bazı ilaçlar: Aspirin, varfarin ve heparin gibi bazı ilaçlar kan pıhtılaşmasını yavaşlatabilir ve aPTT düşüklüğüne neden olabilir.
- Kan hastalıkları: Hemofili ve von Willebrand hastalığı gibi bazı kan hastalıkları, aPTT düşüklüğüne neden olabilir.
- Yetersiz beslenme: Yetersiz beslenme, vitamin ve mineral eksikliklerine yol açabilir ve bu da aPTT düşüklüğüne neden olabilir.
- Hamilelik: Hamilelik sırasında aPTT düşüklüğü yaygındır. Bu durum, hormonal değişikliklerden kaynaklanır ve genellikle doğumdan sonra kendiliğinden düzelir.
aPTT düşüklüğü, bir kan testi olan aPTT testi ile teşhis edilir. Bu test, kanın pıhtılaşmasının ne kadar sürdüğünü ölçer. aPTT düşüklüğünün tedavisi, altta yatan nedene bağlıdır. Neden tedavi edilebilirse, aPTT genellikle normale döner. Tedavi edilemeyen durumlarda, kan pıhtılaşmasını kontrol etmek için ilaç veya kan transfüzyonları gerekebilir.
aPTT Düşüklüğü Neden Olur?
aPTT düşüklüğü nedeni aşağıdaki gibidir:
- Yaygın kanser: Karaciğerin dahil olduğu durumlar hariç vücutta yaygın kanser varlığı
- Akut kanamadan hemen sonra
- Damar içi pıhtılaşma halinin çok erken evresi
KAYNAK: https://www.webmd.com/a-to-z-guides/partial-thromboplastin-time-test
SIK SORULAN SORULAR
Yorum Ekle
