İnme (Felç) Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Beyin krizi olarak da adlandırılan inme, beyinde kan akışı durduğunda meydana gelen ciddi bir rahatsızlıktır. Beyinde kan akışının kısa bir süre için durması ciddi sorunlara neden olur. Çünkü beyin hücreleri kan ya da oksijen olmadığında birkaç dakika içinde ölmeye başlar ve beyinde fonksiyon kayıpları yaşanır. Bu nedenle inme, dikkate alınması gereken ciddi bir durumdur ve herhangi bir zamanda herkesin başına gelebilir. Bu durum hakkında farkındalık yaratmak adına "10 Mayıs Dünya İnme Önleme Günü" olarak ilan edilmiştir. Beyin sağlığı için herkesin kulak kabartması gereken bu önemli gün adına “İnme nedir?” sorusunun ve bu beyin krizi hakkında bilinmesi gerekenleri sizler için derledik.
İnme (Felç) Nedir?
“İnme ne demek? Felç nedir?” şeklinde sorular, rahatsızlık hakkında araştırma yapanların merak ettiği konular arasında. Beyin krizi ve felç olarak da adlandırılan inme, beyindeki bir kan damarının yırtılma ve kanama yaşaması ya da beyne giden kan akışında tıkanıklık yaşanması durumunda ortaya çıkar.
İnme (Felç) Sırasında Beyinde Neler Olur?
Beyin, hareketleri kontrol etmeden duygu ve düşüncelerin kaynağı olmaya, nefes almadan vücudun sindirim işlevini kontrol etmeye uzanan pek çok işlevde aktif rol oynar. Beynin tüm bu işlevleri yerine getirebilmesi için de yeterli oksijen alması önemlidir. Beyindeki kan akışı ise bu oksijen için gereklidir. Kan akışının aksaması durumunda beyin hücreleri dakikalar içinde ölmeye başlar ve bunun sonucunda da inme yaşanır.
Kimler İnme (Felç) Riski Altındadır?
İnme geçirmek, her yaşta yaşanabilir bir durumdur. Özellikle belirli risk faktörleri bulunuyorsa kişinin felç geçirme riski de artar. Bu risk faktörlerinden bazıları değiştirilebilir ve yönetilebilir ancak bazıları değiştirilemez. Değiştirilebilen ve tıbbi olarak yönetilebilen risk faktörleri aşağıdaki gibidir:
- Yüksek tansiyon
- Kalp rahatsızlığı
- Sigara kullanımı
- Diyabet
- Doğum kontrol hapları
- Yüksek kolesterol
- Obezite
- Hareketsiz bir yaşam
- Aşırı alkol tüketimi
İnme için değiştirilemeyen risk faktörleri ise şöyle:
- Yaş
- Genetik
- Cinsiyet
İnme (Felç) Çeşitleri Nelerdir?
Felç çeşitleri, iskemik ve kanayıcı inme şeklinde görülebilir. İskemik inme: Tüm inmelerin %85’i iskemik inme şeklinde görülür. Bu inme, damarların kan pıhtısı ya da yağ birikintisi ile tıkandığında oluşur. Kanayıcı inme: Beyindeki kan damarından beyne kan sızması olduğunda meydana gelir. Görülme oranı düşüktür ancak bu inme türü, ölüme neden olabilir.
İnme (Felç) Belirtileri Nelerdir?
İnme belirtileri başladığı an dikkat edilmesi gereken bir durumdur. İnme olarak da adlandırılan felç belirtileri aşağıdaki gibidir:
- Kol ya da bacakta ani uyuşukluk
- Konuşma ve anlamada güçlük
- Gözlerde ani görme kaybı
- Aniden başlayan şiddetli baş ağrısı
- Dengede ani kaybın yaşanması
- Konuşmada ve konuşulanları anlamada güçlük
- Ani gelişen bilinç kaybı
- Ağız kenarında çekilme ya da sarkma
Yaşananların geçici felç belirtileri ya da sinirsel felç belirtileri olup olmadığını anlamak için kişiyi iyi gözlemlemeli ve belirtileri gördüğünüz anda zaman kaybetmeden acil tıbbi yardım almalısınız.
İnme (Felç) Nedenleri
“İnme neden olur?” diye merak ediyorsanız, bu durumun yaşanmasında pek çok faktörün etkili olduğunu bilmelisiniz. Yüksek tansiyon, diyabet, yüksek kolesterol ve kalp ritim bozukluğu gibi durumlar tıbbi risk faktörleridir. Kilo fazlalığı, sigara kullanımı, hareketsiz yaşam ve yanlış beslenme alışkanlıkları ise yaşam biçimi risk faktörleridir. Yaş, kalıtım ve cinsiyet ise değiştirilemeyen nedenler arasındadır.
İnme (Felç) Tanı Yöntemleri
Kişiye ne tür bir felç geçirdiğini anlamak adına bazı testler uygulanır. Bu testler; kan testleri, bilgisayarlı tomografi (CT), manyetik rezonans görüntüleme (MRI), karotis ultrasonu, serebral anjiyogram ve ekokardiyogram şeklinde sıralanabilir.
İnme (Felç) Tedavi Yöntemleri
Felç tedavisi, kişinin yaşadığı inmeye göre değişir. Ancak genel olarak tedavi yöntemleri şu şekilde uygulanabilir:
Acil ilaç tedavisi: İlaç tedavisi, oluşan pıhtıyı parçalamak için verilir. Ancak, ilaçlar semptomların görüldüğü an itibariyle 4-5 saat içinde verilmelidir.
Acil endovasküler prosedürler: Doktorlar bazı durumlarda yaşanan iskemik inmeyi doğrudan tıkalı kan damarı içinde tedavi edebilir ve bu prosedürü uygulayabilir.
Doğrudan beyne verilen ilaçlar: Hastanın kasıklarındaki bir arterden ince ve uzun yapılı bir tüp yerleştirilir ve felcin gerçekleştiği yere doğru ilerletilerek tedavi uygulanır.
Stent toplayıcı: Doktorlar, beyindeki tıkanmış olan kan damarından pıhtıyı almak adına bu yöntemi kullanır.
İnme (felç) ameliyatı: Hastada kanama alanı genişse, kan almak ve beyindeki basıncı azaltmak adına ameliyat uygulanır. Bu acil işlemin ardından hasta en az 1 gün boyunca yakından izlenir.
İnme (Felç) Durumunda Bunlara Dikkat!
Felç belirtileri ve ilk yardım, iyi yönetilmesi gereken bir süreçtir. Bu nedenle bir yakınızda inme belirtileri gözlemlediğinizde belirtilerin geçmesini beklemek yerine zaman kaybetmeden tıbbi yardım almalısınız. Tıbbi yardım ve doktor görüşü almadan hastaya ilaç vermemelisiniz. Bu durumun düzeltilmesi adına yalnızca hastaneye başvurmalısınız. Sağlık merkezi, sağlık ocağı ve poliklinik gibi merkezler, bu durumun tanı ve tedavisinde yetersiz kalabilir. Durum geçtikten sonra yeni bir inme riski bulunur bu nedenle mutlaka acil tıbbi yardım alınmalı ve tedavi ilk 6 saatte başlatılmalıdır.
İnme (Felç) Sonrası
İnme, tekrar edebilen bir rahatsızlıktır. Bu sebeple, belirtiler gözlemlendiği andan itibaren 6 saat içinde gerekli tedavi süreci başlatılmalıdır. İnme sonrasında doktor tarafından talep edilen ileri tetkikler de yaptırılmalıdır. Bu tetkikler, inmenin nedeninin belirlenmesi ve doğru tedavinin planlanması adına gereklidir. Kişide damar sertliğine bağlı inme tespiti durumunda, damardaki darlığı açmaya yönelik tedavi uygulanır ve bu amaçla hastaya damar açıcı uygulanır. Kişideki damar sertliği ve darlığı şiddetli ise ameliyat uygulanabilir ya da stent yerleştirilerek darlık tedavi edilir. Kalpten kaynaklanan bir pıhtı durumu bulunuyorsa, kişiye uygun kan sulandırıcı ilaç ile koruyucu tedavi uygulanır.
İnmeden (Felç) Korunma
“İnme nedir tedavisi var mı?” sorusu kadar inmeden korunmanın mümkün olup olmadığı da merak edilenler arasındadır. İnmeye neden olan risk faktörlerinin bilinmesi, doktorun tavsiyelerine uyulması ve sağlıklı bir yaşam tarzının benimsenmesi inmenin önlenmesi adına gereklidir. Bu hususta; yüksek tansiyon hastasıysanız inme (felç) riskini azaltmak adına tansiyonunuzu kontrol altına almalısınız. Bunun için uzman bir doktora başvurabilirsiniz. Bunun yanında beslenmenizdeki doymuş yağ miktarı ve kolesterolü azaltmalısınız. Bunun yerine trans ve doymuş yağlardan tüketerek arterlerdeki birikmenin önüne geçebilirsiniz. Sigara kullanıyorsanız, bırakmaya özen göstermelisiniz. Diyabet yönetimi de bu süreçte atılması gereken bir adım. Bu nedenle diyet ve egzersiz ile fazla kiloların verilmesi gerekir. Bunun yanında meyve sebzeler açısından zengin bir beslenme de bu dönemde alınabilecek önlemler arasındadır. Hareketsiz bir yaşam yerine düzenli bir egzersiz rutini, birçok yönden felç riskini azaltır. Yapılan egzersizle kan basıncı düşürülebilir, kan damarları ve kalp sağlığı iyileştirilebilir.
Peki, felç geçiren hastalar ne kadar yaşar?
Felç yani inme tedavisinin başarısı, yaşanan inmenin şiddetine ve etkilediği bölgeye bağlıdır. Hafif geçirilen felç tablolarında hızlı bir iyileşme görülür ve bu iyileşme genellikle 3-6 ay içerisinde olur.
Beyne pıhtı atması sonucu felç düzelir mi?
Beyne pıhtı atması sonucunda yaşanan inme düzelebilir. Felçle birlikte hastada kaybolan vücut fonksiyonları da zamanla geri gelebilir. Ancak bu her hasta özelinde farklı gelişir.
Bilgi talep formunu doldurarak inme tedavisi ile ilgili merak ettiklerinizi öğrenebilirsiniz.
Yorum Ekle
