16 Haftalık Gebelik

 

16 haftalık gebelik sürecine gelindiğinde bebeğin gelişimine dair birçok bilgi belirginleşir. Bebek 11-12 cm boyunda ve yaklaşık 80-100 gram ağırlığında olup, 2 hafta öncesine kıyasla büyüme kaydetmiştir. Bu haftadan itibaren gebelik sürecinde bebek hızlı bir şekilde büyümeye ve gelişmeye devam eder. 14.haftadan itibaren göz gelişimi başlayan bebeğin bu hafta ile göz kapakları kapalı olsa bile gözlerinde küçük hareketler görülmeye başlar.

Bununla birlikte "16 haftalık hamilelikte cinsiyet belirlenebilir mi?" diye merak eden ebeveynler de bu haftada umutlu haber alabilir. Cinsiyet belirlenmesi durumu genellikle erkek bebeklerde daha kesindir ancak kız çocukları için cinsiyetin tam olarak belirlenmesi 20. haftayı bulabilir. Bebeğin anne karnındaki hareketlilik durumuna bağlı olarak cinsiyetin belirlenmesi daha sonraki bir tarihte de gerçekleşebilir. Eğer ailede kalp rahatsızlığı geçmişi varsa doktor 16. haftadan itibaren fetal ekokardiyografi ile bebekte kalp hastalığı olup olmadığını kontrol etmek isteyebilir.

16 Haftalık Gebelikte Neler Olur?

16 haftalık bebek tekmeleme evresine ulaşmış bir büyüklüğe sahip olur. Anne adaylarının yaşadığı büyük değişiklikler genellikle 16 ile 20 haftalar arasında meydana gelir. Çok güçlü olmasa da hissedilen tekmeler genellikle mide kasılması ya da sindirim sorunları gibi algılanabilir. Bu durumu ilk kez deneyimleyen anneler ilk tekmenin farkına varmakta zorlanabilir. Ortalama olarak elma büyüklüğünde olan bebekler birkaç hafta içinde daha belirgin bir kilo ve boyuta ulaşır. 16 haftalık bebeğin gelişimi hamileliğin hızla ilerlediği bir dönemdir. Bebeğin bacakları daha gelişmiş, omurga ve sırt kasları güçlenmiştir ve bu nedenle baş ve boyun kısımları daha dik bir pozisyona gelmiştir. Bebeğin kafatası ve ayak tırnağı oluşumunun yanı sıra yüz kaslarının gelişimi de ilerlemeye devam eder. Bu süreçte bebekte kaş çatma ve göz kırpma gibi ifadeler belirmeye başlar. Bebeklerin gözleri bu evrede görme yetisini kazanabilir ve ışığı algılama konusunda belirli bir gelişim gösterir.

 

16 haftalık gebelikte bebek karnın neresinde?

16 haftalık gebelikte bebek genellikle rahmin alt kısmında bulunur. Ancak bu konum kişiye göre değişebilir. Bebeğin tam konumunu belirlemek için doktorunuzla görüşmelisiniz. Rahim büyümeye devam ettikçe bebek yavaş yavaş yukarı doğru hareket eder.

16 Haftalık Bebek Gelişimi

Bebeğiniz hızla mitoz bölünmeler gerçekleştirerek boyunu ve organlarının büyüklüğünü artırır. Bu hızlı dönüşüm ve büyüme sonucunda 16 haftalık bebeğin kilosu ve boyu aşağıdaki değer aralığına yaklaşır.

Bu haftada bebeğin görüntüsü gelişmiş kafa yapısı ile birlikte kaş ve göz kapaklarıyla daha belirginleşir. Derisi yarı şeffaf olup kan damarları net bir şekilde fark edilebilir. 16 haftalık bebeğin yüz hatları ise ultrasında açıkça görülür. Bu hafta itibariyle bebeğin ayak uzunluğu kol uzunluğundan daha fazladır ve vücut incelmeye başlar. Bu dönemde bebeğin ellerini birleştirme ve sıkma hareketlerini de görmek olasıdır. Ultrasonla elde edilen 16 haftalık bebek görüntüsü doktor tarafından net ve belirgin olarak incelenebilir. Kalp, böbrek ve diyafram gibi organlar detaylıca görüntülenebilir. Bebeğin cinsiyeti hakkında bilgi bu evrede alınabilir. Eğer daha önce öğrenilmediyse bu haftada cinsiyeti tahmin etmek mümkün olabilir. Bu evrede özellikler erkek bebeği tanımlamak genellikle kolaydır ancak bebeğin pozisyonu sebebiyle cinsiyet belirlenemezse birkaç hafta sonra daha doğru sonuç alınabilir.

Ayrıca vücutta da bazı değişimler yaşanır. Kalp kan pompalamaya başlar ve bu durum kan miktarının zamanla artmasına yardımcı olur. Bir başka önemli gelişme de bebeğin artık sesleri duyabiliyor olmasıdır. Bebek gelişen kulakları sayesinde konuşmaları ve şarkıları doğumdan önce duymaya başlar. Bu alanda yapılan araştırmalarda bebeğin doğumdan önce duyduğu seslere doğum sonrasında tepki verdiği görülmüştür.

 

Gebelik Yaşı (Hafta)	Ağırlık (g)	Uzunluk (cm)
16. hafta	80- 150	10- 13

 

 

16 Haftalık Bebekte Sistemlerin Gelişimi ve Yeni Kazanılan Beceriler

Tek bir hücreden karmaşık organ ve sistemlere sahip bir varlığa dönüşen 16 haftalık fetusun sistem ve organ gelişimindeki değişiklikler oldukça etkileyicidir.

• Sinir Sistemi: Bebeğin kafatasının büyümesi beyne daha fazla hücre üretme alanı sağlar. Beynin genişlemesiyle birlikte duyu organları ve beyin tarafından kontrol edilen diğer organlar da gelişir. Bebeğin bu gelişimi sayesinde anne karnında bile dış dünyadan gelen uyarılara yanıt verebilir. Omurilik de gelişmekte olup bununla eş zamanlı olarak omurilik tarafından kontrol edilen yakalama, emme, yutma gibi refleksler belirgin bir şekilde gelişmeye başlar.
• Dolaşım Sistemi: Bebeğin kan hacmi artar ve kalp kanı damarlara pompalamak için daha güçlü bir şekilde atar. Dakikada yaklaşık 140-150 kez atan kalp büyük miktarda enerji harcar.
• Sindirim Sistemi: 15 haftalık gebelik ve önceki haftalarda gelişen sindirim sistem yapı ve organları bu hafta itibariyle olgunlaşmaya ve besinleri sindirme kapasitesi kazanmaya başlar. Yutma refleksi gelişen 16 haftalık fetus çevreleyen sıvıyı yutar. Yutulan sıvının içindeki besinler mide ve bağırsak boyunca işlenerek sindirilir. Bu basit sindirim sürecinin sonucunda bir miktar atık üretilir ve bu atıkların kolonda birikmeye başladığı bu haftadır. Mekonyum olarak adlandırılan bu atıklar bebek doğduktan sonra ilk dışkısını oluşturacaktır.
• Solunum Sistemi: Hamileliğin 16. haftası olsa da solunum sisteminin tamamlanması en sona kalmasına rağmen solunumla ilgili önemli gelişmeler yaşanır. Bronşçuklar oluşum sürecine girer. Bebek burun deliklerinden alarak bronş tüplerine sıvı doldurup boşaltarak temel nefes alma egzersizleri yapar. Bu düzenli nefes egzersizlerini yapmaya başlayan fetüs şimdi de hıçkırma yeteneğini kazanır. Şimdilik hissetmeseniz de ilerleyen haftalarda bebeğinizin hıçkırıklarını fark edeceksiniz.
• Destek ve Hareket Sistemi: İskelet sisteminin parçası olan baş, gövde ve bacaklara kıyasla daha büyüktür. Bu oran ilerleyen zamanlarda her üç bölge için eşit olacak şekilde büyümeye devam eder. Bebek kıkırdak yapılarında kalsiyum depolayarak kemikleşme sürecini gerçekleştirir. Kaslar güçlenirken kasların yardımıyla çalışan iç organlar da işlev kazanır.
• Boşaltım Sistemi: Böbrekler ve böbrekler üzerinde bulunan adrenal bezler (böbreküstü bezler), ultrason taramasında görünebilecek boyuta ulaşır. Böbrek içerisinde yer alan glomerulus adlı yapılar kanın süzülmesini sağlar ve fetal idrar oluşturarak plasentaya bırakır.
• Üreme Sistemi: Kız bebeklerde iç üreme organları olan ovaryumlar yumurta kanalları ve rahim oluşmuş ancak daha fazla gelişmeye ihtiyaçları var. Vajina ultrasonda görülebilecek kadar belirgin hale gelir. Erkek bebeklerde ise testis, salgı bezleri ve sperm kanalı gelişir. Dış üreme sistemi organı penis de ultrasonda görülebilecek derecede belirgindir. Testisler oluşturulmuş olsa da henüz karın üst kısmında bulunur ve skrotuma inmemiştir.
• Bağışıklık Sistemi: Şu anda basit seviyede bir bağışıklık sistemi mevcut. Dendritik hücreler, bebeğin oluşturduğu ve yabancı maddelere karşı savunma geliştirdiği bir sistemdir. Ayrıca bebek derisi üzerinde verniks kazeoza denilen bir tabaka bulunur bu tabaka bebeğin amniyotik sıvıdan enfeksiyon kapmasını engeller.

 

16 Haftalık Bebekte Duyu Organları ve Gelişim Özellikleri

Duyusal organların işleyişini beyin denetler. Bu nedenle fetüsün görme, işitme, dokunma, tatma ve koklama duyularının gelişimi beyin gelişimiyle paralel olarak ilerler. Hamileliğin 16. haftasında fetüsün duyusal organlarının bazıları sınırlı da olsa işlev görmeye başlar.

• Göz ve Görme Duyusu: Gözler henüz başın üzerinde olması gereken yerde değildir ve birbirlerinden ayrılarak bulundukları konumdan hareket etmeye başlar. Göz kasları gözleri yuvalarında hareket ettirebilir ancak göz kapakları hala tam anlamıyla açılıp kapanamaz.
• Kulak ve İşitme Duyusu: 16 haftalık hamilelikte kulak ultrasonda belirgin hale gelir ancak hala başın üzerinde olması gereken konumda bulunmaz. İşitme reseptörleri sayısını hızla arttırır fakat henüz ses dalgalarını algılama seviyesine ulaşmaz.
• Deri ve Dokunma Duyusu: Bebek derisi hızla yağ biriktirir. Ancak hala vücut sıcaklığını koruyabilecek kadar yağ depolayamamıştır. Bu nedenle bebeğin vücudundaki ısı yalıtımını sağlayan lanugo tüylerinin miktarının artması gerekir. Deri yüzeyinde kaş, kirpik ve saçlar belirginleşmeye başlar ancak renk pigmentleri henüz oluşmadığı için beyazdır. Deri şimdilik şeffaftır ve iç organlar cilt yüzeyinden görülebilir. İlerleyen haftalarda bebek deri altına yağ biriktirdikçe daha dolgun bir görünüm alır. Avuç içleri, genital bölge ve ayak tabanlarındaki derideki duyu reseptörleri gelişmiştir. Bebek bu bölgelerde sıcaklık, basınç ve benzer dokunma duyularını hissedebilir.
• Tat Alma Duyusu ve Dil: Dil üzerinde tat tomurcukları bulunur. Bu sebeple bebek yuttuğu amniyotik sıvıdaki pirüvik asit, laktik asit, kreatinin, üre proteinleri ve annesinin tükettiği yiyeceklerin lezzetini hissetmeye başlar.
• Koku Alma Duyusu ve Burun: Bebeğin burun bölgesinde sarı alan olarak adlandırılan yerde koku alıcıları gelişir. Bu alıcılar vasıtasıyla bebeğiniz burnuna çektiği amniyotik sıvının içerdiği maddelerin kokusunu algılayabilir.

16 Haftalık Gebelikte Annedeki Değişiklikler Nelerdir?

16 haftalık gebelik karın büyüklüğü artık daha belirgindir. Bu aşamada rahmin kilosu genellikle 230 ile 250 gram arasında olur. Doktorların genellikle 16. haftadan itibaren önerdikleri üçlü ya da dörtlü testler bu dönemde yapılır. Kapsamlı taramalarla risk analizi gerçekleştirilir ve bunun sonucunda nöral tüp defektleri veya Down sendromu gibi potansiyel riskler değerlendirilir. Her iki test de herhangi bir risk taşımadığı halde genetik problemlerin belirlenmesi için de kullanılır. Ek testlerle risk tahminleri daha kesin hale getirilebilir. Karar verme sürecinde son söz anne ve babaya aittir. Bu dönemde rahmi çevreleyen kasların gerilmesi ve esnemesi nedeniyle 16 haftalık gebelikte kasık ağrısı yaşanabilir.

• Kilo Artışı: İlk üç aylık gebelik süresince kilo artışı olmayabilir. Bebek belirgin bir büyüme gösterdiği zaman genellikle 3. aydan sonra anne adayı da kilo kazanmaya başlar. Dolayısıyla 16 haftalık bir annenin bol ve lastikli beli olan kıyafetlere geçmesi veya hamile giysileri satın almaya başlaması faydalı olacaktır.
• Deride kaşıntı ve çatlakların ortaya çıkışı: Kilo artışı olduğunda ciltte genişleme yaşanır. Hızlı kilo alma durumunda cilt genişlemeye yetişemez ve çatlaklar oluşturarak kendine yer açar. Bu çatlaklar pembe, sarı, ten rengi ya da morumsu renkte çizgiler şeklinde görülür. Maalesef bu izler kalıcıdır ve doğum sonrasında kaybolmaz.
• Ödem: Hamilelik hormonlarındaki yükseliş kan basıncını arttırır ve vücut salgılarının fazlalaşmasına neden olur. Bu artan salgılar hücrelerde birikebilir ve ödem veya vajinal akıntı, ter ve mukus gibi salgılarda artışa yol açabilir.
• Bel ve bacak ağrıları: Bebeğin boyutlarındaki artış annenin bedeninin alışkın olmadığı bir baskı yaratır. Bel ve bacaklar gibi ağırlığı taşıyan bölgeler bu ekstra yükten dolayı ağrı yaşar.
• Mide yanması ve hazımsızlık: Hamilelik hormonlarının etkisiyle sindirim sistemi organlarını kontrol eden kaslar yavaşlar ve hazımsızlık meydana gelir. Artan rahim ağırlığı mide içindeki asitli besinleri karıştırarak onların yemek borusuna ve ağza geri dönmesine sebep olur yani reflü oluşur.
• Hemoroid: Hemoroid hamilelikte en yaygın görülen belirtilerden biridir. 16. haftadan itibaren rahmin ağırlaşması ve bağırsaklara baskı yapmasıyla hemoroid oluşabilir. Hamilelik hormonları bağırsak kaslarını gevşetir ve bu da bağırsağın dışarı çıkmasına yani hemoroide yol açar.
• Göğüs büyümesi ve hassasiyeti: 16. hamilelik haftasında bile artan hamilelik hormonları süt bezlerini uyarır. Bu uyarım sonucu süt kanalları şişer ve göğüslerde gerginlik ve hassasiyete neden olur.

 

16. Hafta Gebelikte Sık Görülen Semptomlar Nelerdir?

16 haftalık gebelikte annedeki değişiklikler aşağıdaki belirtilere neden olur:

• Bu dönemde birçok anne adayı enerjisinin arttığını hisseder. İlk üç aylık dönemdeki yorgunluk ve halsizlik genellikle azalır.
• Bu gebelik evresinde göğüslerin daha da büyüyerek hassasiyet kazanması mümkündür.
• Hormon değişimleri sindirim sisteminizin hızını düşürür ve bu durum kabızlığa yol açabilir.
• Hormon seviyelerinin artışı burun kanaması veya diş eti kanamasına neden olabilir.
• Bu gebelik döneminde cildinizde bazı farklılıkları gözlemleyebilirsiniz. Hormon seviyesindeki değişiklikler pigmentasyonda değişime sebep olabilir ve ciltte kararmalar yaratabilir.
• Bacaklarda özellikle gece krampları olabilir. Bu durum genellikle hamileliğin ikinci üç aylık döneminde başlar.
• Çoğu anne adayında bu haftadan itibaren iştah artışı yaşanır.

16. Hafta Gebelik Riskleri Nelerdir?

16. haftada gebelikte bazı riskler bulunur. Bu riskler aşağıdaki gibidir:

• Bebeğin doğduğunda beklenilenden daha küçük olması düşük doğum ağırlığını ifade eder. Bu durum genellikle annenin yeterince sağlıklı beslenmemesi veya uygun prenatal bakım alamamasından kaynaklanır.
• Yüksek tansiyon ve böbreklerden protein kaçağı ile tanımlanan bu durum genellikle 20. haftadan sonra ortaya çıkar ancak daha erken de görülebilir.
• Bu diyabet türü genellikle hamileliğin ikinci yarısında görülür ve eğer uygun şekilde yönetilmezse anne ve bebeği üzerinde ciddi sağlık sorunlarına sebep olabilir.
• Bebek gebelik sürecinin 37. haftasından önce dünyaya geldiğinde prematüre doğumdan bahsedilir. Bu durum çeşitli komplikasyonlara yol açabilir.
• Plasenta eğer rahmin alt kısmını örtüyor veya bu bölgeye yakınsa plasenta previa meydana gelmiş olur. Bu durum ciddi kanama riskini beraberinde getirir.
• Demir eksikliği anemisi hamilelik döneminde sıkça karşılaşılan bir sağlık sorunudur. Bu durum ya yetersiz demir tüketiminden ya da vücudun artan demir ihtiyacının karşılanamamasından kaynaklanır.

Peki 16 haftalık gebelik kaç aylık?

Ebeveynler genellikle hamilelik sürecinin her evresini dikkatlice takip eder. Bebeğin anne karnında ne kadar süredir olduğu sıklıkla merak edilen konulardan biridir. 16 haftalık gebelik yaklaşık olarak 3 ay ve 2 haftalıktır.

İpuçları

Her hamilelik dönemi farklı belirtiler gösterebilir. 1. trimester vücudun hamileliğe ilk defa maruz kaldığı dönemdir. 2. trimester ise doğumun yaklaştığı için annede stres yaratabilir. 2. trimester ise bu iki dönemin arasında yer alır ve genellikle gebeliğin en rahat dönemi olarak kabul edilir. Evet belirtiler açısından daha hafif geçse de bazı önlemler alarak bu dönemi daha konforlu hale getirebilirsiniz. 16 haftalık gebelik belirtilerini azaltmak için aşağıdaki önerileri dikkate alabilirsiniz.

• Gebelik nedeniyle gereksiz yeme alışkanlıkları kazanıp ekstra kilo almaktan kaçınmalısınız. Kontrollü ve düzenli kilo alımı cildin genişlemesine izin vererek çatlak oluşumu, bel ve bacak ağrıları, hemoroid ve sindirim problemlerinin önlenmesine yardımcı olur. Çatlak kremleri ya da doğal bitkisel yağlar kullanarak cildinizi nemlendirip çatlak oluşumunu önleyebilirsiniz.
• Düzenli ve küçük öğünler tüketmek reflü, mide yanması ve hazımsızlık gibi sorunları hafifletebilir.
• Eğer göğüslerinizdeki şişlik size rahatsızlık veriyorsa sutyen bedeninizi biraz büyütebilirsiniz.

16 Haftalık Gebelikte Kaç Kilo Alınmalı?

Hamilelik sürecinde kilo alımı annenin var olan fiziksel durumuna bağlı olarak değişir. Önceden var olan kilo, plasentanın büyüklüğü, genetik faktörler ve beslenme alışkanlıkları gibi unsurlar hamilelik esnasındaki kilo durumunu direkt olarak belirler. Bu sebeple hamilelik boyunca ne kadar kilo alınması gerektiği ya da alınabileceği konusunda net bir ifade kullanmak zordur. Ancak kazanılan kilonun 3-4 kilogramı bebeğe aittir. Ek olarak 500 gramını plasenta, 1 kilogramını amniyon sıvısı oluştururken uterustaki büyüme 1 kilograma denk gelir ve göğüsler 300 gram artar. Ayrıca kan ve vücut sıvısında meydana gelen artış toplamda 6 kiloya karşılık gelir. Bu durumda ideal olarak kabul edilen kilo kazanımı ortalamada 11 ile 14 kilogram arasında değişir. Bununla birlikte hamilelik süresince kilo verme durumu da söz konusu olabilir. Her iki durumun da anne adayının özelliklerine göre farklılık gösterdiğini unutmamak önemlidir.

16 Haftalık Gebelikte Beslenme Nasıl Olmalı?

Gebelik sürecinde tüketilen her şey bebek için besin kaynağıdır. Bu nedenle yenilen gıdaların içeriği, miktarı ve kalitesi büyük önem taşır. Yani 16 haftalık hamilelikte beslenme konusunda dikkatli olmak anne ve bebeğinizin sağlığı için gereklidir. Bu nedenle hamilelik sürecinde aşağıdaki beslenme kurallarına dikkat edilmelidir:

• İki can taşıyor olmanız iki kişi kadar yemeniz gerektiği anlamına gelmez. Normalde tükettiğiniz miktardan sadece 300-350 kalori daha fazlası hem sizin hem de bebeğiniz için yeterli olur.
• Bebeğin kemik gelişimi için annedeki kalsiyum deposu önemlidir. Çünkü bu gelişim evresinde annedeki kalsiyum deposu kullanılır. Annedeki kalsiyum deposunun azalması hamilelik süreci ve sonrasında diş kayıplarının yaşanmasına ve iskelet sistemi ağrılarına yol açabilir. Bu nedenle gebelik sürecinde haşhaş tohumu, susam, badem ve chia gibi tohumlar ile sardalya, somon, fasulye ve mercimek gibi kalsiyumca zengin gıdalar düzenli olarak tüketilmelidir.
• Gün boyunca en az 2 litre su içmeye özen gösterin.
• Sık aralıklarla ve küçük porsiyonlar halinde beslenmek reflü, hemoroid ve kabızlık gibi sindirim sistemi rahatsızlıklarını önler.
• Lif bakımından zengin gıdalar tüketmeye özen gösterin.
• Beslenmenizin dengeli olmasına dikkat edin. Proteinden karbonhidrata, yağdan vitamine ve minerale kadar bütün besin öğelerini yeterli miktarda alın.
• Taze ve mevsimine uygun bol miktarda sebze ve meyve tüketmeye çalışın.

Egzersiz Önerileri

Pelvik, bel ve sırt ağrılarını hafifletmek, doğum sürecini kolaylaştırmak, kilo artışını yönetmek ve hem fiziksel hem de psikolojik olarak kendinizi iyi hissetmek için bir yol var bu da hamilelik egzersizleri. Sağlık durumunuz elverdiği kadarıyla ve Kadın Hastalıkları ve Doğum doktorunuza danışarak gebelik süresince egzersiz yapabilirsiniz. 16 haftalık gebeyseniz hafif hızda yürüyüş, omuriliği güçlendiren esneme hareketleri, yüzme, grupla yapılan egzersizler, pilates, yoga gibi egzersizlerden birini seçebilirsiniz.

16 Haftalık Gebelikte Kontrol Listesi

• 16 haftalık gebelik cinsiyet detaylı ultrason taraması yoluyla belirlenebilir. Ancak bu süreç bireysel durumlara bağlıdır ve bazen daha net bir görüntü için birkaç hafta daha beklemek gerekebilir.
• Bu hafta bebeğinizde trisomi 18, trisomi 21, nöral tüp defekti gibi genetik bozuklukların görülme riskini belirlemek adına üçlü veya dörtlü tarama testi yaptırabilirsiniz. Bu testler sizden alınan kan örneği üzerinden yapılır ve bebeğinizde genetik bir anomali olma riskini belirler. Üçlü ve dörtlü tarama testleri kesin sonuçlar vermez ama eğer sonuçları endişe vericiyse doktorunuzla konuşmalısınız.
• Doktorunuzdan amniyosentez gibi kesin sonuçlar veren bir test hakkında bilgi alabilir ve riskleri değerlendirebilirsiniz.
• Diş hekimine gidip bir diş kontrolü yaptırabilirsiniz.

Hamilelik sırasında hem kendi sağlığınız hem de bebeğinizin sağlığı sizin sorumluluğunuzdadır. Bu nedenle yaşam tarzınızı tamamen gözden geçirmeli ve iyileştirmelisiniz. Bu süreçte yapabileceğiniz en iyi şey gebelik sürecine hakim olmaktır ve 16. hafta bu başlangıç için geç sayılmaz.

KAYNAK: https://www.thebump.com/pregnancy-week-by-week/16-weeks-pregnant

SIK SORULAN SORULAR