FSH Nedir? FSH Hormonu Kaç Olmalıdır? FSH Yüksekliği ve Düşüklüğü

 

“FSH nedir?” sorusu konu hormonlar olduğunda sıklıkla merak edilen konulardan biridir. Folikül uyarıcı hormonun kısaltması olan FSH çocuk sahibi olmak için hayati bir hormondur ve hem kadınlar hem de erkeklerde bulunur. Çocuk sahibi olmayı planlayan çiftlerin bu hormon hakkında bilgi sahibi olmaları önemlidir. Folikül uyarıcı hormon testleri yaptırılmalıdır. Hipofiz bezinden salgılanan bu hormon ne aşırı düşük ne de aşırı yüksek seviyede olmalıdır. Hipofiz bezi tarafından salgılandığından ve yumurtalıklardaki folikül denilen kesecikleri harekete geçirdiği için doğurganlık sürecinde çok önemlidir.

FSH Hormonu Nedir?

“FSH hormonu nedir?” sorusu merak edenler için FSH hipofiz bezinin üretip salgıladığı, cinsel gelişim ve üremenin düzenlenmesinde rol oynayan bir hormondur şeklinde yanıtlanabilir. Yumurtalıklar ve testisler üzerinde etkili olduğu için adını almıştır çünkü bu organlarda yer alan küçük sıvı dolu keseler yumurtalık folikülleri olarak adlandırılır.

FSH Testi Nedir?

FSH testi kadınların ve erkeklerin üreme sağlığını belirlemek için kullanılan önemli bir tanısal araçtır. FSH hipofiz bezinin salgıladığı ve kadınların yumurtalık foliküllerinin büyümesini ve olgunlaşmasını düzenlerken erkeklerde sperm üretimini kontrol eden bir hormondur. FSH testi, kan dolaşımındaki FSH seviyesini ölçerek üreme sistemi hakkında değerli bilgiler sağlar. Bu test genellikle fertilitasyon sorunları, adet düzensizlikleri veya hormonal dengesizlik belirtileri nedeniyle istenir.

FSH Testi Neden İstenir?

FSH testi kısırlığın temel sebeplerini belirlemek için gereklidir. Erkeklerde bu test, testis yetersizliği, düşük sperm sayısı, ereksiyon problemleri ve cinsel işlev bozuklukları konularında değerlendirme yapmak için kullanılırken, kadınlarda menopoz dönemini saptamak, adet düzeninin kontrolü ve yumurtalık yetmezliğini tespit etmek amacıyla başvurulabilir.

FSH Değeri Kaç Olmalıdır?

Peki FSH kaç olmalı? Folikül uyarıcı hormon seviyesi kadınlarda yaşa ve adet döngüsüne göre değişir. Bu nedenle sonuçların analizi sırasında hasta yaşının ve adet döngüsünün hangi aşamasında olduğunu göz önünde bulundurmak önemlidir. FSH hormon seviyeleri yaşa ve adet döngüsüne bağlı olarak belirli aralıklar içinde olmalıdır. Erkeklerde ise FSH hormon seviyesi yaşla birlikte değişebilir. İşte “FSH değeri kaç olmalı?” sorusunun yanıtı:

Kadınlar için: 0-7 yaş: <6.7 mIU/mL

8 yaş veya ergenlikten sonra:

Foliküler faz: 3.1-7.9 mIU/mL

Ovulasyon fazı: 2.3-18.5 mIU/mL

Luteal faz: 1.4-5.5 mIU/mL

Menopoz: 30.6-106.3 mIU/mL

Erkekler için: 0-7 yaş: <6.7 mIU/mL

8 yaş ve sonrası: 1.3-19.3 mIU/mL

FSH Hormonu Kaç Olursa Hamile Kalınır?

Hamilelik şansının azaldığı, FSH hormon düzeyinin 10 mIU/mL eşiğini aştığında görülür. FSH seviyeleri 15 mIU/mL üzerine çıktığında hamilelik ihtimali önemli ölçüde azalır; FSH değeri ne kadar yüksekse hamilelik şansı o kadar düşer.

FSH Hormonu Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?

Kadınlarda folikül uyarıcı hormonun eksikliği ergenlikte gelişme bozukluğu ve yumurtalık fonksiyonlarında zayıflamaya yol açar. Bu durumda yumurtalık folikülleri sağlıklı bir şekilde gelişemez ve yumurta üretemez, bu da kısırlığa neden olabilir. FSH, doğru sperm üretimi için de gereklidir. Erkeklerde folikül uyarıcı hormonun düşük olması durumunda ergenlikte gelişme bozukluğu ve sperm sayısının düşük olması (azospermi) nedeniyle kısırlık görülebilir.

Erkeklerde hafif folikül uyarıcı hormon eksikliği, ergenlik gecikmesine ve sınırlı sperm üretimine (oligospermi) sebep olabilir. Kişinin babalık ihtimali hâlâ vardır. Ergenlik sonrasında folikül uyarıcı hormon kaybı yaşanırsa, buna benzer bir üreme yeteneği kaybı da ortaya çıkabilir. FSH hormonu düşüklüğü; hamilelik, orak hücreli anemi, prolaktin fazlalığı, yeme bozuklukları, böbrek üstü tümörlerle ilintili erken ergenlik, sarkoidoz, hipofiz bezi ameliyatları ya da radyasyon tedavisi, menenjit, kafa yaralanmaları, tiroid bezinin ağır çalışması, hormonu salgılayan tümörler ve konjenital adrenal hiperplazi gibi durumlarda görülebilir.

FSH Yüksekliği Ne Anlama Gelir?

Over ve Testis Problemleri: Çoğunlukla yüksek FSH seviyeleri over veya testiste bir problem olduğunu gösterir. Eğer gonadlar yeterince östrojen, testosteron veya inhibin üretemezse, hipofiz bezinden geri bildirim kontrolü eksik olur ve hem FSH hem de LH (Luteinleştirici Hormon) seviyeleri artar. Bu durum hipergonadotropik-hipogonadizm olarak adlandırılır ve primer over yetmezliği veya testis yetmezliği ile ilişkilidir. Bu durum erkeklerde Klinefelter sendromu ve kadınlarda Turner sendromunda görülür.

Menopoz: Kadınlarda folikül uyarıcı hormon seviyeleri, menopoz sürecinde doğal olarak yükselir. Bu, östrojen ve progesteron üretimindeki azalmayı ve yumurtalıkların fonksiyon kaybını yansıtır.

Polikistik Over Sendromu: Yumurtalık kistleri, kadınlarda hormonal dengesizliklere yol açabilir.

Erkeklerde alkol bağımlılığı sonucunda testislerde oluşan hasardan dolayı FSH yüksekliği görülebilir. Erkeklerde orşit (testis iltihabı) ve testis torsiyonu nedeniyle FSH artışı olabilirken, her iki cinsiyette de siroz, kronik böbrek yetmezliği ve AIDS gibi hastalıkların varlığında yükselebilir.

FSH Kontrol Mekanizması Nasıldır?

Vücutta birçok hormon birbiriyle bağlantılı olarak faaliyet gösterir. Eğer belirli bir hormon başka bir sürecin uyarıcısı veya aktivatörü olarak işlev görüyorsa, bu süreci harekete geçirdikten sonra gelen sinyali almalı ve salgılanma miktarını düşürmelidir. Bu türden işleyişe geri bildirim mekanizması adı verilir. Tiroid stimüle eden hormon, folikül stimule eden hormon ve pek çok diğer hormon bu durumu kendi kendine düzenlemektedir. Uyardığı süreçten beklenen sonuç elde edilemiyorsa daha fazla salgılanır.

Örneğin menopoz döneminde artık folikül oluşumu durduğu için FSH geri bildirim alamaz ve salınımı artar. FSH'nin folikül oluşturma işlemine etki ettiği gibi, FSH'nin kendi salınımını kontrol eden mekanizmalar da bulunur. Folikül uyarıcı hormonun oluşumu ve yayılımı, yumurtalıklar ve testisler tarafından üretilip kan dolaşımına katılan çeşitli hormonlar tarafından denetlenir. Bu sistem hipotalamus-hipofiz-gonadal aks ismiyle anılır. Hipotalamus bölgesinden serbest bırakılan gonadotropin salgılatıcı hormon (GnRH), ön hipofiz bezindeki reseptörlere bağlanarak FSH ve LH'nin hem üretimini hem de yayılımını artırır.

Yayılmış olan FSH, kan dolaşımına karışarak testisler ve yumurtalıklardaki reseptör bölgelere taşınır. Bu mekanizmayı kullanarak folikül uyarıcı hormon, luteinize edici hormon ile birlikte testislerin ve yumurtalıkların işleyişini kontrol eder. Kadınlarda ise, adet döngüsünün sonlarına doğru hormon düzeylerinin azaldığı durumlar, hipotalamus bölgesindeki sinir hücreleri tarafından tespit edilir. Bu hücreler daha çok gonadotropin salgılayan hormon üreterek hipofiz bezinin daha fazla folikül uyarıcı hormon ve luteinize edici hormon oluşturmasını sağlar ve bu hormonları kan dolaşımına salar. Folikül uyarıcı hormondaki bu artış, yumurtalıklardaki folikül büyümesine katkıda bulunur. Bu büyümeyle birlikte, folikül hücreleri estradiol ve inhibin adlı maddeleri daha yüksek miktarlarda üretir. Bu hormonların üretimi, hipotalamus ve hipofiz bezinin denetimindedir; daha az gonadotropin salgılayıcı hormon ve folikül stimüle edici hormon (FSH) salgılanır.

FSH Hormonu Nasıl Düşer?

“FSH hormonu kaç olmalı?” sorusu kadar FSH hormonunun nasıl düşeceği de merak edilen konulardan biridir. Doktorunuzun önerdiği tedaviye ek olarak sağlıklı bir yaşam tarzını benimsemek (düzenli uyku almak, dengeli beslenmek, hafif egzersiz yapmak) hormon dengenizi sağlama konusunda yardımcı olur. Genel olarak hormon seviyeleri stresle kolaylıkla etkilenebildiğinden, stresin azaltılması, hormonları düzenlemeye yardımcı tedavi yöntemi olabilir.

KAYNAK: https://my.clevelandclinic.org/health/articles/24638-follicle-stimulating-hormone-fsh