18 Haftalık Gebelik

 

18 haftalık gebelik hamileliğin ikinci üç aylık dönemine denk gelir ve hamileliğin en zorlu ve riskli evrelerini geride bırakıldığı bir süredir. Anne adayları bu dönemde vücutlarının geçirdiği birçok değişikliğe adapte olmaya başlar. Bebek hızla büyürken anneler de hamilelik yolculuklarının en keyif verici aşamasına girer. Mide bulantısı ve baş dönmesi gibi belirtiler bu haftadan sonra genellikle azalır ve anneler kendilerini daha enerjik hisseder. Hamilelik sürecinde her hafta anne ve bebekte yeni değişimler meydana gelir. 18. haftada anne-bebek bağındaki ilişki daha önce hiç olmadığı kadar belirginleşir çünkü bebeğiniz artık sizi duyar durumdadır. İkinci trimester ultrasonunu henüz yapmayan anneler için 18. hafta ideal bir zamandır.

18 Haftalık Gebelikte Neler Olur?

18 haftalık hamilelik hem anne hem de bebek açısından birçok önemli gelişmenin yaşandığı bir dönemdir. Bu hafta içinde bebek hızla büyümeye devam eder. Boyu yaklaşık 14 cm ve ağırlığı ise 170 gram civarında olabilir. Bebeğinizin parmak izleri oluşmuştur ve sinir sistemi hızlı bir şekilde gelişmektedir. Ayrıca bebeğin kalp atışları bu dönemde daha belirgin hale gelmiştir. Anne adayları bu süre zarfında kilo alımına başlar ve karınları belirginleşmeye başlar. Hormonal değişiklikler sonucunda bazı anneler cilt değişiklikleri, saçlarda kalınlaşma veya tüylenme gibi durumlar yaşayabilir. Meme hassasiyeti artabilir ve kan hacminin artmasıyla burun kanaması da yaşanabilir.

18 Haftalık Bebek Gelişimi

 Ultrason görüntülerinde fasulye boyutunda bile olsa büyülendiğiniz minik bebeğiniz şimdi neredeyse bir enginar büyüklüğünde. Beklenen fetal ağırlık ve uzunluk değerleri ise genellikle şu şekildedir:

Gebelik Yaşı (Hafta) 18. hafta

Ağırlık (g) 150-170 gram

Uzunluk (cm) 12-14 cm

Her gelişme evresinde bireysel farklılıkların olması normaldir. Bu nedenle yukarıdaki değerlerin tüm bebekler için aynı olmasını beklememeliyiz. Bebeğinizin 18 haftalıkken tablodaki değerlerden daha düşük ya da yüksek boy/kilo artışı sergilemesi bir gelişme sorunu olduğunu düşündürmemelidir. Bu durum genellikle döllenme tarihinin kesin olmaması ve tahminlere dayanması sebebiyle ortaya çıkar. Yani bebeğinizin biyolojik yaşında hesaplanandan daha düşük ya da yüksek bir sapma olabilir. Ancak ilerleyen haftalarda boy ve kiloda normal artışlar görülüyorsa endişelenmeye gerek yoktur.

18 Haftalık Bebekte Sistemlerinin Gelişimi ve Yeni Kazanılan Beceriler

Bir bebeğin sağlıklı doğabilmesi için öncelikle yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilen organ ve sistemlerinin düzgün şekilde büyümesi ve gelişmesi gerekir. Bebeğinizin sistemleri ve bu sistemleri oluşturan organları ilk haftalardan itibaren oluşmaya başlar ve her geçen hafta daha da gelişir. 18 haftalık bebek organ ve sistem gelişiminde çok yol kat etmiştir.

• Sinir Sistemi: Bebeğinizin kafatası hâlâ kıkırdak yapıda olup hızla büyümeye devam ediyor. Kafatasının genişlemesi beyne büyüme için gerekli olan alanı sağlar. Bu sayede beyin her geçen dakika yeni nöronlar (sinir hücreleri) üreterek büyümeyi sürdürür. Bebek beynin gelişmeye başlamasıyla birlikte istemli kas hareketlerini yapma yeteneği kazanır ve duyu organları daha verimli çalışır. Beynin ve omuriliğin evrimi bebeğin diğer organlarla arasındaki iletişimi artırır. Omurilikle birlikte hapşırmak, yutkunmak, çiğnemek ve emme refleksleri de ilerlemeye devam eder.
• Dolaşım Sistemi: Kalp kanı damarlara pompalama görevini etkin bir şekilde yerine getirir. Dakikada ortalama 140-150 kez atan kalp vücuttaki damarlardan gelen kanı etkin bir şekilde pompalar. Bebek büyürken damarların genişlemesi ve uzaması sonucu kan hacmi de artar. Bu nedenle 18 haftalık hamilelikten itibaren neredeyse şeffaf bebek cildinin altında damarlar görünmeye başlar.
• Sindirim Sistemi: 18 haftalık hamilelik dönemi sindirim sistemi için yoğun bir süreçtir. Sistemin yapıları ve organları önceki haftalarda oluşmuştur ancak bu hafta işlevlerini en iyi şekilde gerçekleştirebilmek için gelişmeye devam eder. Yutma refleksi geliştikçe bebek amniyon sıvısını yutar. Yutulan sıvı üre, protein, laktik asit ve sitrik asit gibi maddeleri içerir ve mide ve bağırsakta sindirilir. Sindirim sonucunda oluşan atıklar bağırsaklarda birikmeye başlar ve bu birikintiler bebeğin ilk dışkısı olan koyu renkli ve yoğun mekonyumu oluşturur.
• Solunum Sistemi: Son gelişen sistem solunum sistemidir. 18 haftalık bebek akciğerlerinin solunuma yetecek kadar geliştiği aşamaya gelir. Ancak bebeğiniz bu pratikleri havayla değil plasenta içerisindeki amniyon sıvısıyla yapar. Akciğerlerde bulunan bronşçuklar sıvı ile dolup boşaldıkça bebek solunum hareketini gerçekleştirir ve göğsü yetişkin bir insanın nefes alması gibi hareket eder.
• Destek ve Hareket Sistemi: Kemikler, kaslar ve eklemler bir araya geldiğinde iskelet ve kas sistemini oluşturur. Bebeğin iskeleti büyük ölçüde kıkırdaktan oluşur. 18. haftada anneden alınan kalsiyum, fosfor ve magnezyum ile bu kıkırdaklar sertleşip kemikleşmeye başlar. Bu mineraller anne adayının tükettiği besinler yoluyla alınır. Anne adayının sağlıklı beslenmesi önemlidir çünkü yeterince mineral alamazsa kendi vücut rezervlerini kullanmak zorunda kalır ve bu durum ileride iskelet hastalıklarına neden olabilir. Bebeğin el ve ayak parmakları, tırnakları daha önceden şekillenmiştir. Eklem gelişimi sayesinde artık parmaklarını daha rahat hareket ettirebilir. Hatta göbek kordonunu parmaklarıyla tutup oynatabilir. Güçlü kasları sayesinde bacaklarını ve kollarını daha güçlü biçimde hareket ettirir. Yüz kasları mimik yapabilecek seviyede gelişmiştir. Ağzını açıp kapatabilir ve gözlerini yuvaları içinde hareket ettirebilir.
• Boşaltım Sistemi: Böbrekler kanı süzebilecek yetenekleri geliştirmiştir. Bu sayede bebek içtiği amniyotik sıvıyı böbrekleri kullanarak süzer ve idrar oluşturur. Bebek tarafından oluşturulan idrar amniyotik sıvıya karışır ve sonra sürekli olarak tekrar yutulur, böbreklerde süzülür ve yeniden idrara dönüşür.
• Üreme Sistemi: Erkek bebeklerin üreme organları oluşmuştur ancak tam gelişimini henüz tamamlamamıştır. Testisler mevcuttur fakat hala vücut içinde kasık bölgesinde yer alırlar ve testis torbalarına inmemişlerdir. Kız bebeklerde ise vajina, uterus ve fallop tüpleri oluşmaya başlar ama 18 haftalık hamilelik sürecinde hala yeteri kadar olgunlaşmamışlardır. Hem erkek hem de kız bebeklerde cinsiyeti belirleyen üreme organları ultrason ile görülebilecek derecede belirginleşmiştir. Bu nedenle "18 haftalık bir bebeğin cinsiyeti anlaşılır mı?" sorusuna evet yanıtını verebiliriz.
• Bağışıklık Sistemi: Bebek kendi ürettiği dendritik hücrelerle ilk savunma sistemini kurar. Bu hücreler vücuda giren yabancı partiküllere karşı koruma sağlar. Bunun yanı sıra bebeğin teninde beyaz ve kremsi bir katman oluşmaya başlar. Bu tabakaya verniks kazeoza denir ve amniyotik sıvı ile cilt arasında bir engel görevi görür. Sıvının deriyle direkt temasını önlemesi amniyon suyu içerisinde enfeksiyon yaratıcı maddelerin deri üzerinden bebeğe geçişini engeller. Dolayısıyla bu kremsi katman bebeğin doğal immün sisteminin bir unsuru olur.

18 Haftalık Bebekte Duyu Organları ve Gelişim Özellikleri

Beynin evrimiyle beraber beyin kontrolündeki duyusal organlar da gelişir. Peki 18. haftadaki fetüsün görme, işitme, dokunma, tat alma ve koklama duyuları nasıl gelişir?

• Göz ve Görme Duyusu: Gözler yakınlaşıyorlardı ve sonunda 18. haftada buruna çok yaklaşıp başın üzerindeki gereken yerine yerleştiler. Göz kapakları hala açılıp kapanamazken göz kasları gözlerin hareket etmesine izin verecek derecede ilerlemiştir.
• Kulak ve İşitme Duyusu: Kulak kepçesi daha önceden oluşmuştur. Büyümeye devam ederek dışarıya doğru daha da belirgin hale gelir. Kulaklar başın üzerindeki doğru konumuna henüz ulaşmamıştır. İşitme yetisi annenin sesini duyabilecek seviyeye henüz gelmemiş olsa da işitme reseptörleri hızla artar ve olgunlaşır.
• Deri ve Dokunma Duyusu: Derinin alt tabakası yağ biriktirmeye devam eder ve bu da bebek cildinin yumuşak görünümünü sağlar. Parmak uçlarında biriken yağ dokusu orada çizgiler oluşturur. Bu çizgiler bebeğinizin parmak izini oluşturacak ve onu dünyadaki diğer tüm insanlardan ayıracaktır. El ve ayaklarda uzamaya ve belirginleşmeye başlayan tırnaklar vardır. Şeffaf deri tabakasının altındaki damarlar belirginleşmeye başlar. Derinin altında biriken yağ tabakası hala enerji ve ısı sağlamaya yeterli değildir. Bu yüzden bebekteki ısı yalıtımını sağlayan ve geçmiş haftalarda oluşmaya başlayan lanugo tüylerinin miktarı artmaya devam eder. Dokunma duyu reseptörlerinin sayısı çoğaldığı için bebek vücudunun daha geniş alanlarında sıcaklık, basınç ve benzeri uyarıları algılayabilir.
• Dil ve Tatma Duyusu: Dilinde bulunan tat alma hücreleri sayısının artması ve olgunlaşması süreci devam eder. 18 haftalık bebek amniyotik sıvıyı yuttuğunda, bu sıvının içindeki asitlerin ve proteinlerin tadını hissedebilir. Anne adayının tükettiği besinler amniyotik sıvıya karıştığından dolayı bebeğiniz sizin yediğiniz yiyeceklerin tadını bile alabilir.
• Burun ve Koklama Duyusu: Tat alma ve koklama duyuları birlikte çalışır. Bu sebeple burnuna giren amniyotik suyun içeriğindeki maddelerin kokusunu bebek belirgin bir şekilde algılayabilir.

18 Haftalık Gebelik Annedeki Değişiklikler Nelerdir?

Sık idrara çıkma ve idrar yolu enfeksiyonları: Bebek büyüdükçe rahimde daha fazla alan kaplar. Kendine yer açmak isteyen bebek, idrar kesesi dahil diğer iç organlara baskı uygular. Bu durum, mesanede az miktarda bile olsa idrar biriktiğinde tuvalete gitme gerekliliği yaratır. Büyüyen bebek, idrar borunun tıkanmasına neden olabilir. Borunun tıkanması, hastalığa neden olan mikroorganizmaların çoğalma ihtimalini arttırır ve bu durum idrar yolu enfeksiyonlarına yol açabilir.

• Hamilelik çatlakları: Hamileliğin 18. haftasında karnınız öyle büyür ki dışarıdan bakıldığında hamile olduğunuz anlaşılır. Tabii ki karınla birlikte göğüsler, kalça ve bacaklar gibi vücudun diğer bölgeleri de genişler. Bazen cilt bu hızlı genişlemeye yetişemez ve sonuç olarak deri yüzeyinde pembe, mor veya beyaz renkte çatlaklar oluşabilir.
• Ayaklarda şişlik ve büyüme: Gebelik hormonları gelişen bebeği ağırlamak için rahmi hazırlar, pelvis bölgesindeki kasları gevşetir. Ancak bu durum leğen kemiğiyle birlikte ayak kemikleri arasındaki kasların da gevşemesine neden olur. Gevşeyen kaslar üzerindeki ekstra yük istemsizce ayak yapıda genişlemeye yol açar.
• Bel ve bacaklarda ağrı: Bebek büyüyüp anne kilo aldıkça bel ve bacaklarda daha fazla yük oluşur bu da ağrılara neden olabilir.
• Mide yanması ve hazımsızlık: Hamilelik hormonlarının kas hareketlerini yavaşlatma etkisi bulunur. Bu bağırsaklarda ve midedeki sindirim sürecinin de yavaşlamasına sebep olur. Yavaşlayan sindirim sonucunda mide yanması ve ekşi bir tat ortaya çıkar.
• Hemoroid: Hemoroid 18 haftalık gebelik döneminde sıkça karşılaşılan ve oldukça rahatsız edici olan semptomlardan biridir. Büyüyen bebeğin bağırsaklara uyguladığı baskı ve hamilelik hormonlarının bağırsak hareketlerini yavaşlatarak kabızlığa neden olması sonucu meydana gelir.
• Göğüslerde büyüme ve hassasiyet: Artan gebelik hormonları süt bezlerini tetikleyerek süt kanallarında üretimi başlatır. Dolan süt kanalları göğüslerde şişmeye ve hassasiyete yol açar.

18. Hafta Gebelikte Sık Görülen Semptomlar Nelerdir?

18. hafta birçok kadın için hamileliğin en zevkli dönemlerinden biridir. Ancak bu süre zarfında da bazı belirgin semptomlar gözlenmektedir.

• 18. haftada bebeğinizin hareketlerini fark etmeye başlayabilirsiniz. Bu ilk hareketler genellikle hafif çırpınma ya da gaz sancısı şeklinde tanımlanır.
• Gebeliğin 18. haftasında karın bölgenizde önemli derecede büyüme yaşayabilirsiniz. Bu durum özellikle ilk kez anne olacak kadınlarda daha belirgindir.
• Hamilelik sürecinde göğüslerinizde meydana gelen değişikliklere alışmanız gerekmektedir ve 18. haftada bu durum devam etmektedir. Göğüslerinizdeki dolgunluk ve duyarlılık artabilir.
• Bazı anne adayları 18.haftada huzursuz bacak sendromu yaşayabilir. Bu genellikle uyuma döneminde bacaklarda rahatsızlık hissine neden olur.
• Bebeğinizin büyümesiyle birlikte vücudunuzun ağırlık merkezi değişebilir ve bu durum sırt ağrısına sebep olabilir.
• Gebelik döneminde hormonların etkisi ile burundaki kan damarları genişleyebilir ve burun tıkanıklığına neden olabilir.

Bu belirtilerden bazıları rahatsızlık verici olsa da genellikle sağlıklı bir hamileliğin normal parçalarını oluştururlar. Ancak, belirtilerinizin şiddetli veya endişe verici olduğunu düşünüyorsanız, doktorunuza başvurmalısınız.

18. Hafta Gebelik Riskleri Nelerdir?

18. haftalık gebelik süreci genellikle anne adayları için sorunsuz geçse de bazı riskleri olduğunu unutmamak gereklidir. Bu dönemde karşılaşabileceğiniz potansiyel riskler aşağıdaki gibidir:

• 18. haftada da erken hamilelik dönemlerinde olduğu gibi düşük riski vardır. Ancak bu dönemdeki düşük oranları genellikle daha azdır.
• İkinci trimesterda amniyotik sıvının kaçması durumunda hemen doktorunuza başvurmalısınız.
• Bu dönemde yapılan rutin kontroller arasında gestasyonel diyabet belirlenmek için bir test yapılır. Kontrolsüz devam eden gestasyonel diyabet hem anne hem de bebek sağlığı açısından risk oluşturabilir.
• Gebelikte yüksek kan basıncı preeklampsiye sebep olabilecek ciddi bir durumdur ve hem annenin hem de bebeğin sağlığını tehdit edebilir.
• Bu dönemde plasentanın rahmin ağzını kapatan plasenta previa durumu ortaya çıkabilir.
• 18. haftada genel anlamda erken doğum riski düşük seviyede olmasına rağmen belirli sağlık sorunları bu riski yükseltebilir.

Yukarıdaki riskler var olsa bile düzenli doktor ziyaretleri ve sağlıklı bir yaşam sürme ile bu durumlar büyük ölçüde önlenebilir veya kontrol altında tutulabilir.

Peki 18 haftalık gebelik kaç aylık?

Hamileliğin 18. haftasında bebek 4 ay ve 6 günlüktür.

İpuçları

Sonunda gebeliğin tadını çıkarabileceğiniz döneme geldiniz. Çünkü ikinci trimester, ilk ve üçüncü trimesterlara kıyasla semptomlar açısından daha rahat bir dönemdir. Ancak bazı belirtiler hala rahatsız edici olabilir. Peki 18 haftalık gebelikte anne nelere dikkat etmeli? İşte bilmeniz gereken bazı önemli ipuçları:

• 18 haftalık gebelikte gereğinden fazla kilo alımını önlemek bel ve bacak ağrılarını azaltmaya yardımcı olabilir.
• Cilt çatlaklarını önlemek için kilonuzu kontrol altında tutun, çatlak kremleri ya da doğal bitkisel yağlar kullanarak cildinizi nemlendirin.
• Kemik ağrısı ve ödemini azaltmak için çok fazla ayakta durmayın ve gün boyunca oturma ya da hatta mümkünse uzanma fırsatlarını değerlendirin.
• Sık sık ve küçük porsiyonlar halinde yemeye özen gösterin. Bu, sindirim sistemi rahatsızlıklarını minimuma indirebilir.

18 Haftalık Gebelikte Kaç Kilo Alınmalı?

18 haftalık gebelikte yaklaşık 3-5 kilo almanız uygun olacaktır. Ancak bazı anne adayları mide bulantısı veya iştahsızlık gibi semptomlar nedeniyle kilo kaybedebilir. Bazıları ise kendilerini iki kişi olarak düşünerek aşırı beslenebilir. Bu durumda kazanılan kilo belirlenen aralığın altında ya da üzerinde olabilir. Her iki durumda da doktorunuzla beslenme konusunda görüşmeniz önemlidir.

18 Haftalık Gebelikte Beslenme Nasıl Olmalı?

Hamileyken tükettiğiniz her şey bebeğiniz tarafından da tüketilecektir. Bu sebeple hamilelik süresince bilinçli beslenmeye dikkat etmek gerekmektedir. Kilo kontrolü sağlamak adına düşük besin değeri olan ve yüksek karbonhidrat içeren yiyeceklerden kaçınmalısınız. Bebeğinizin kemik gelişimini desteklemek ve diş kaybı veya iskelet sistemi ağrılarından korunmak için haşhaş tohumu, susam, badem, sardalya, somon balığı, fasulye ve mercimek gibi kalsiyumdan zengin yiyecekleri tüketmelisiniz. Günde 2 litreden fazla su içmeye gayret edin. Öğünlerinizi küçük porsiyonlar halinde ve sık sık almayı alışkanlık haline getirin. Lif bakımından zengin gıdalar tüketin. Dengeli ve sağlıklı bir diyet uygulayın.

Egzersiz Önerileri

Hayatın her evresinde olduğu gibi, hamilelik döneminde de spor ve egzersiz çok önemlidir. Doktorunuzun yönlendirmesi ile sağlığınıza uygun seviyede hafif yürüyüş, esneme hareketleri, yüzme, pilates ve yoga gibi aktiviteler 18 haftalık gebelik egzersizleri için idealdir.

18 Haftalık Gebelikte Kontrol Listesi

• “18 haftalık gebelikte cinsiyet kesin belli olur mu?” sorusunun yanıtını aldıysanız artık alışverişe yavaş yavaş başlayabilirsiniz.
• Eğer henüz genetik anomali riskini belirlemek için üçlü tarama testi yaptırmadıysanız hamileliğin 18. haftası bu testi yaptırmanız için son fırsatınız olabilir.
• Dörtlü tarama testi veya amniyosentez gibi genetik anomalileri belirlemeye yardımcı olan testleri yaptırabileceğiniz bir dönemdesiniz.
• Gelecek haftalar boyunca sizin ve bebeğiniz için neler bekleyebileceği konusunda bilgi edinin.
• Bebeğinizin cinsiyetini öğrendiyseniz isim seçimi yapmaya başlayabilirsiniz.
• Hamilelik sürecinin hem anne hem de bebek için sağlıklı bir şekilde ilerlemesi adına bu süreç hakkında bilgi sahibi olmak en büyük avantajınızdır. Bu nedenle 18. haftadaki gebelik ile ilgili tüm ayrıntıları bilmek sizin ve bebeğiniz için en değerli yatırım olacaktır.

 

KAYNAK: https://www.thebump.com/pregnancy-week-by-week/18-weeks-pregnant

SIK SORULAN SORULAR