Günümüzün En Büyük Sağlık Sorunu Obezite

15 / MAY
2019

SaÄŸlığı olumsuz etkileyen kompleks ve multifaktöriyel bir hastalık olarak kabul edilen obezite, günümüzde önlenebilir ölümlerin sigaradan sonra gelen ikinci en önemli nedenidir.

 OBEZÄ°TE NEDÄ°R? 

Obezite, saÄŸlığı bozacak ölçüde vücutta aşırı yaÄŸ birikmesi olarak tanımlanır. YetiÅŸkin erkeklerde vücut ağırlığının %15-18'i, kadınlarda ise %20-25'ini yaÄŸ dokusu oluÅŸturmaktadır. Bu oranın erkeklerde %25, kadınlarda ise %30'un üstüne çıkması obeziteyi oluÅŸturmaktadır . Obezite günümüzde geliÅŸmiÅŸ ve geliÅŸmekte olan ülkelerin en önemli saÄŸlık sorunları arasında yer almaktadır. SaÄŸlığı olumsuz etkileyen kompleks ve multifaktöriyel bir hastalık olarak kabul edilen obezite, günümüzde önlenebilir ölümlerin sigaradan sonra gelen ikinci en önemli nedenidir . 

GELÄ°ÅžME SÜRECÄ° NASILDIR? 

Ülkemizde toplumun %30’undan fazlası obezdir (erkeklerin % 7.9’u, kadınların %23.4’ü). Genetik, epigenetik, fizyolojik, davranışsal, sosyokültürel ve çevresel pek çok fizyopatolojik etmen obezite geliÅŸimine zemin hazırlar. SaÄŸlıklı bir yaÅŸam sürdürmek için, alınan enerji ile harcanan enerjinin dengede tutulması gerekmektedir. Santral sinir sistemine vücut enerji depolarının durumu adipozite-iliÅŸkili hormonlar olan leptin, insülin ve muhtemelen ghrelin gibi bazı gastrointestinal peptid hormonlar tarafından aktarılmaktadır. Enerji homeostazisinden sorumlu beyin merkezlerinin en önemlilerinden biri hipotalamustur. Enerji dengesinde rol oynayan diÄŸer organlar göz, burun, dil, gastrointestinal sistem, endokrin bezler, kas dokusu, yaÄŸ dokusu ve beynin diÄŸer alanlarıdır. Bu dokuların her birinde oluÅŸabilecek genetik ve çevresel bozukluklar obeziteye yol açar enerji-yoÄŸun beslenme, büyük porsiyonlar, fiziksel inaktivite, sedanter yaÅŸam tarzı obezite geliÅŸimini hızlandırır. 

BAÅžLICA NEDENLERÄ° 

Obezite sıklığındaki artışın baÅŸlıca nedenleri; özellikle ulaşım, eÄŸlence, üretim ve tarım sektörlerinde geliÅŸen teknoloji ile birlikte, yaÅŸam biçiminin kolaylaÅŸmasına sekonder olarak fiziksel aktivitenin azalması ve beslenme alışkanlıklarının hızla deÄŸiÅŸmesi sonucunda enerji alımının artmasıdır. Ayaküstü (fast-food) hızlı yenen saÄŸlıksız besinler rafine karbonhidratlardan zengin, bitkisel liflerden fakir, aşırı yaÄŸlı, enerji-yoÄŸun beslenme tarzı obeziteye yol açan en önemli faktörlerden biridir. YaÅŸamın ilk yıllarındaki beslenmenin, özellikle anne sütü ile beslenememenin de ileride obezite geliÅŸmesine zemin hazırladığı ileri sürülmüÅŸtür. 

TEKNOLOJÄ°K ETKEN 

Ayrıca boÅŸ zamanları kolaylıkla dolduran ileri teknolojik araçların (akıllı cep telefonları, televizyon, bilgisayar, tablet, ev sineması vb) kullanımının yaygınlaÅŸması obezitenin artmasına önemli ölçüde katkıda bulunmaktadır  BKÄ°(BKÄ°, bireyin vücut ağırlığının (kg), boy uzunluÄŸunun (m cinsinden) karesine (BKI=kg/m2) bölünmesiyle elde edilen bir deÄŸerdir. )25 ve üzerine çıkması obezite tanısı koydurur.Bel çevresi kadınlarda ≥ 88 cm, erkeklerde ≥ 102 cm olması  kardiyovasküler hastalıklar için risk faktörüdür.