Hipofiz Bezi tümörleri nedir, tedavisi nasıl yapılır?
Hipofiz bezi, beynin tabanında yer alan ve vücut hormonlarının üretiminde merkezi bir rol oynayan küçük ama hayati bir bezdir. Hipofiz bezi tümörleri, bu bezde anormal hücrelerin büyümesi sonucu oluşur ve vücudun hormon dengesi üzerinde ciddi etkiler yapabilir. Bu tür tümörler genellikle iyi huylu olsa da, büyüklükleri ve hormon üretimini nasıl etkilediklerine bağlı olarak, vücudun çeşitli sistemlerinde farklı belirtiler ortaya çıkabilir. Hipofiz bezi tümörlerinin belirtilerini tanımak, erken teşhis ve tedavi sürecinde kritik bir rol oynar.
Hipofiz Bezi Tümörü Nedir?
Hipofiz bezi tümörü, beynin alt kısmında yer alan ve vücut hormonlarının düzenlenmesinde kritik bir rol oynayan hipofiz bezinde meydana gelen anormal hücre büyümesidir. Hipofiz bezi tümörleri genellikle iyi huylu (benign) olup kanserli değildir ancak büyüklüğü, konumu ve salgıladığı hormona bağlı olarak vücutta önemli sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu tümörler hormon salgılayabilir veya hormon üretimini engelleyebilir bu da vücudun çeşitli fonksiyonlarında dengesizliklere neden olabilir. Hipofiz bezi tümörleri çoğu zaman yavaş büyür ve belirti vermeyebilir ancak büyüdüklerinde baş ağrısı, görme bozuklukları, hormonal dengesizlikler gibi belirtilerle kendini gösterebilir.
Hipofiz Bezi Neden Olur?
Hipofiz bezi tümörlerinin kesin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte bazı faktörlerin bu tümörlerin oluşumuna katkıda bulunabileceği düşünülmektedir. Hipofiz bezi tümörlerinin oluşumuna neden olabilecek faktörler ise aşağıdaki gibidir:
- Ailede hipofiz bezi tümörü veya diğer endokrin tümörlerle ilişkili genetik bozuklukların bulunması kişinin bu tür tümörlere yatkın olma riskini artırabilir.
- Hipofiz bezi tümörleri genellikle hücrelerde meydana gelen rastgele genetik mutasyonlar sonucu oluşur. Bu mutasyonlar hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyümesine ve tümörleşmesine neden olabilir.
- Hipofiz bezinin işlevlerini düzenleyen hormonların dengesizliği bezde hücre büyümesini uyarabilir ve tümör oluşumuna katkıda bulunabilir.
- Bazı çevresel faktörler veya yaşam tarzı unsurları, tümör gelişiminde rol oynayabilir ancak bu konuda spesifik kanıtlar sınırlıdır.
- Vücudun bağışıklık sisteminin anormal çalışması da hücre büyüme kontrolünü etkileyebilir ve tümör gelişimine yol açabilir.
Hipofiz Bezi Tümörü Yan Etkileri Nelerdir?
Hipofiz bezi tümörlerinin yan etkileri tümörün büyüklüğüne, konumuna ve hormon üretimini nasıl etkilediğine bağlı olarak değişebilir. Hipofiz bezi, optik sinirlere yakın bir konumda bulunduğundan tümör büyüdükçe bu sinirler üzerinde baskı yapabilir. Bu durum görme alanında daralma, çift görme veya görme kaybı gibi sorunlara yol açabilir.
Tümörün büyümesi kafatası içinde basınç artışına neden olabilir ve bu da baş ağrılarına yol açabilir. Bu baş ağrıları genellikle kronik ve inatçı olabilir. Tümör hipofiz bezinin normal hormon üretimini engelleyebilir bu da hipopitüitarizm adı verilen bir duruma yol açabilir. Bu durum tiroit, böbrek üstü bezleri ve üreme organları gibi diğer hormon üreten organların işlevlerini olumsuz etkileyebilir.
Bazı hipofiz tümörleri belirli hormonları aşırı miktarda üretebilir. Bu cushing sendromu, aşırı büyüme hormonu) veya aşırı prolaktin gibi spesifik sendromlara neden olabilir. Hormon dengesizlikleri sürekli yorgunluk, enerji düşüklüğü ve halsizlik gibi belirtilere yol açabilir. Ayrıca cinsel istekte azalma, erkeklerde erektil disfonksiyon ve kadınlarda adet düzensizlikleri gibi sorunlara neden olabilir. Hipofiz bezi tümörleri depresyon, anksiyete, duygu durum değişiklikleri ve hafıza problemleri gibi psikolojik etkilere yol açabilir. Tümörün neden olduğu hormonal değişiklikler ciltte kalınlaşma, akne artışı, aşırı terleme veya saç dökülmesi gibi fiziksel belirtilere neden olabilir.
İyi Huylu Hipofiz Bezi Tümörü Nedir?
İyi huylu hipofiz bezi tümörü hipofiz bezinde meydana gelen ve kanserli olmayan ancak yine de vücutta çeşitli sorunlara yol açabilen bir tümör türüdür. Bu tür tümörler hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyümesi sonucu oluşur ancak vücudun diğer bölgelerine yayılmaz. Hipofiz bezindeki iyi huylu tümörler genellikle adenoma olarak adlandırılır. Bu tümörler hipofiz bezinin hormon üretimini etkileyerek hormonal dengesizliklere, baş ağrılarına, görme bozukluklarına ve diğer sistemik problemlere yol açabilir. İyi huylu olmalarına rağmen büyüklüklerine ve salgıladıkları hormonlara bağlı olarak ciddi semptomlara neden olabilir.
Hipofiz Tümörü Tedavisi
Hipofiz bezi tedavisi tümörün büyüklüğüne, hormon üretip üretmediğine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Hipofiz bezi tümörü belirtisi için uygulanan tedavi yöntemleri çeşitlilik gösterir.
Büyük ya da semptomlara yol açan hipofiz tümörleri genellikle cerrahi müdahale ile çıkarılır. Cerrahi tedavi, özellikle tümör görme sinirlerine baskı yapıyorsa veya hormon dengesizliklerine neden oluyorsa tercih edilir. Cerrahi müdahale sonrasında ya da cerrahiye uygun olmayan hastalarda, tümör hücrelerini küçültmek veya büyümesini durdurmak için radyoterapi kullanılabilir. Hormon üreten tümörler, hormon üretimini durdurmak veya azaltmak amacıyla ilaçlarla tedavi edilebilir. Prolaktinoma gibi bazı hipofiz tümörlerinde ilaç tedavisi ilk seçenek olabilir. Eğer tümör hipofiz bezinin hormon üretimini etkiliyorsa, eksik hormonların yerine konması için hormon replasman tedavisi uygulanabilir.
Hipofiz Bezi Tümörü Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci
Hipofiz bezi tümörü ameliyatı sonrası iyileşme süreci ameliyatın kapsamına, tümörün büyüklüğüne ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Ameliyat sonrası hastanede kalış süresi genellikle birkaç gün ile bir hafta arasında değişir. Bu süre zarfında hastanın durumu yakından izlenir ve olası komplikasyonlar kontrol edilir. Ameliyat sonrası hastalarda görme bozuklukları ve baş ağrısı gibi belirtiler hızla düzelebilir, ancak bu süreç kişiden kişiye değişebilir.
Ameliyat sonrasında hipofiz bezinin hormon üretimi etkilenebilir. Bu durumda hastaların hormon seviyeleri düzenli olarak kontrol edilir ve gerekli görülürse hormon replasman tedavisi uygulanabilir. Tam iyileşme birkaç hafta ile birkaç ay sürebilir. Bu süre zarfında hastaların ağır fiziksel aktivitelerden kaçınmaları, düzenli doktor kontrollerine gitmeleri ve verilen tedavi planına uymaları önemlidir. Hipofiz bezi tümörü ameliyatı geçiren hastaların uzun vadeli izlem altında olmaları gerekir. Tümörün tekrar etme riski veya hormon dengesizliklerinin ortaya çıkma olasılığı nedeniyle düzenli kontroller önemlidir.
KAYNAK: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/pituitary-tumors/symptoms-causes/syc-20350548
SIK SORULAN SORULAR
Hipofiz bezi tümörü baş ağrısına neden olabilir. Hipofiz bezi beynin alt kısmında, kafatasının tabanında yer aldığı için tümör büyüdükçe çevredeki dokulara ve sinirlere baskı yapabilir. Bu baskı baş ağrılarına yol açabilir. Baş ağrıları genellikle sürekli ve donuk bir şekilde hissedilir ve özellikle sabahları daha şiddetli olabilir. Hipofiz bezi tümörlerine bağlı baş ağrıları tümörün büyüklüğüne ve konumuna bağlı olarak değişebilir.
Hipofiz bezi tümörü bulanık görme yapabilir. Hipofiz bezi optik sinirlerin yakınında bulunur. Tümör büyüdüğünde bu sinirler üzerinde baskı yaparak görme bozukluklarına neden olabilir. Bulanık görme, çift görme veya görme alanında daralma gibi görme problemleri hipofiz bezi tümörlerinin sık görülen belirtilerindendir. Özellikle tümör büyükse veya optik sinirlerin bulunduğu bölgeye yakınsa bu tür görme bozuklukları daha belirgin hale gelir.
Hipofiz bezi tümörüne bağlı ağrı genellikle baş ağrısı şeklinde kendini gösterir. Hipofiz bezi tümörünün bulunduğu bölgede kafatasının ön kısmında veya gözlerin arkasında lokalize olabilen bir ağrı hissedilebilir. Donuk ve sürekli baş ağrısı genellikle donuk, baskılayıcı bir ağrı şeklindedir ve sürekli olabilir. Ağrı sabahları daha şiddetli olabilir ve gün boyunca azalabilir. Tümör büyüdükçe ve çevresindeki dokulara daha fazla baskı uyguladıkça baş ağrısının şiddeti artabilir. Baş ağrısı genellikle görme bozuklukları (bulanık görme, çift görme) ile birlikte görülebilir.
Hipofiz bezi tümörü genellikle beyin tabanında yer alan hipofiz bezinde gelişen iyi huylu (benign) veya nadir durumlarda kötü huylu (malign) bir tümördür. Hipofiz bezi vücudun hormonal dengesini kontrol eden önemli bir yapıdır bu nedenle tümörün tehlikeli olup olmadığı, tümörün boyutu, büyüme hızı ve salgıladığı hormonlar gibi faktörlere bağlıdır.
Yorum Ekle
