Lomber Dar Kanal (Spinal Stenoz)

08 / MAR
2022

Tıp dilinde ‘Lumbal Spinal Stenoz’ olarak da adlandırılan Lomber dar kanal, yavaş gelişen bir durumdur. Daha çok yaşlanmayla birlikte omurgada kendiliğinden meydana gelen kireçlenme ya da yıpranma değişikliklerinden kaynaklanır. Bu nedenle kişinin röntgen filmlerinde ya da başka bir nedenle yapılan görüntüleme testlerinde bazı değişikliklerin görülmesine rağmen uzun süre herhangi bir semptom yaratmaz. Ancak zamanla omurga darlığına ve şiddetine bağlı olarak sırt, boyun, kollar, bacaklar, eller ve ayaklarda uyuşma, ağrı, karıncalanma ve güçsüzlük belirtileri yaşanabilir.

Lomber Dar Kanal (Spinal Stenoz) Nedir?

“Spinal stenoz nedir?” sorusu omurganın bir veya daha fazla noktasındaki sinirlerin geçtiği kanalların daralmasıdır şeklinde yanıtlanabilir. İlerleyen yaşla birlikte kişinin omurlar arasındaki diskleri süngerimsi yapısını kaybeder ve daha az su içerir. Bu durum da disk yüksekliğinin azalmasına ve sertleşen omurilik kanalına doğru bombeleşmesine sebep olur. Omurilik, kişinin bacaklarına kuvvet ve duyu veren sinirleri taşır. Artrit olarak adlandırılan kıkırdak dokunun yok olması sebebiyle omurgadaki faset eklemlerinin kemik ve bağları kalınlaşır ve spinal kanala baskı yapar. Tüm bu değişiklikler lomber spinal kanalın daralmasına sebep olur ve bu durum da lomber dar kanal (spinal stenoz) olarak adlandırılır. Lomber dar kanal, bir bahçe hortumunun zamanla kireç biriktirmesine benzetilebilir. Kireç hortumun çapını zamanla nasıl daraltırsa, bu durum da benzer şekilde spinal kanalın çapının daralmasına neden olur. Lomber olarak adlandırılan bel omurgası, omur olarak tanımlanan bir dizi bağlantılı kemikten meydana gelir. Bu kemikler, içinden omuriliğin geçtiği omurlar arasında seyreden spinal kanalı çevreler.

Lomber Dar Kanalın Belirtileri

Kişide her zaman şikâyet yaratmayan lomber dar kanal kişiden kişiye değişiklik gösteren bazı belirtilere sahiptir. Kanal daralması belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Lomber dar kanal ile sırtta his kaybı veya ağrı ile birlikte bacaklarda uyuşma, ağrı, kramp ve buna ek olarak idrar kaçırma durumları yaşanabilir.
• Uzun süre oturan ya da ayakta duran kişilerde lomber dar kanal şikâyetleri fazlalaşabilir. Bu şikâyetler zaman içinde değişen şiddetlerde devam eder.
• En tipik şikâyetlerden biri de belirli bir mesafe yürüdükten sonra bacaklarda kuvvetsizlik, uyuşma, karıncalanma ve kuvvetsizlik durumlarının yaşanmasıdır.

Lomber Dar Kanalın Nedenleri

Spinal stenoz olarak da adlandırılan lomber dar kanalın en büyük nedenlerinden biri de yaşlanmadır. Yaşlanma ile birlikte vücutta dejeneratif bir süreç başlar. Bu sürecin bir parçası olarak da omurgadaki dokular kalınlaşmaya başlar ve kemikler büyüyerek sinirler sıkışır. Buna ek olarak kişideki iltihaplı romatizma (romatoid artrit) ve kireçlenme (osteoartrit) gibi durumlar da lomber dar kanala katkıda bulunabilir. Lomber dar kanala neden olabilecek diğer durumlar da aşağıdaki gibidir:

• Doğumda oluşan omurga kusurları
• Doğuştan dar bir omuriliğe sahip olmak
• Fıtıklı diskler
• Omurga eğriliği veya skolyoz
• Paget kemik hastalığı
• Kemik tümörleri
• Bir tür cücelik hastalığı olan akondroplazi

Lomber Dar Kanal Teşhisi

Hastanın şikâyetleri dinlenir ve ardından gerekli röntgen filmleri çekilir. Bu filmlerle daralmış disk aralıkları ya da kalınlaşmış faset eklemleri kontrol edilir. Durumun teşhisinde kullanılan filmler aşağıdaki gibidir:

• Manyetik rezonans görüntüleme (MR)
• Bilgisayarlı tomografi (BT)
• Lomber miyelogram

Dar Kanal Tedavisi

Doktor kişide ağrıya neden olan lomber dar kanal durumunu teşhis ettikten sonra duruma göre farklı tedavi yöntemlerini uygular. Duruma göre uygulanan lomber dar kanal tedavisi yöntemleri aşağıdaki gibidir:

• İlaçla tedavi
• Ameliyat

İlaçla tedavi yönteminde kişide inflamasyonu azaltan anti-inflamatuar ilaçlar ya da ağrı kesiciler uygulanır. Buna ek olarak kişinin kuvvet, esneklik ve kondisyonunu koruyacak ve artıracak fizik tedavi de uygulanabilir. Spinal enjeksiyonlar olarak da adlandırılan epidural kortizon enjeksiyonları bu aşamada önerilebilir. Uygulanan fizik tedavide kişide görülen hareketsizlik, kuvvet ve esneklik kondisyonunda azalma durumlarında iyileşme sağlanması amaçlanır. Kişiye verilen fizik tedavi ve egzersiz programı gergin olan kasları esnek kılmak için yapılan esneme egzersizleri ile başlar. Bu aşamada kişinin esnekliğini koruyabilmesi için bu esneme hareketlerini sık sık tekrarlaması önemlidir. Fizik tedavi programına kişinin kondisyonunu artıracak yüzme, koşu ya da yürüme bandı gibi egzersizler de eklenir. Bu tedavi planı ile kişinin esnekliğinin, kuvvet ve kondisyonunun artması desteklenmiş olur.

Lomber Dar Kanal Ameliyatı

Medikal tedavi ve fizik tedaviye yanıt vermeyen olgularda cerrahi planlama yapılır. Lomber dar kanal ameliyatında kişinin omurilik ve sinirlerindeki baskının kaldırılması amaçlanır. Bu aşamada uygulanan ameliyatı kanalın yeri ve kanalda hangi seviye bir sıkışmanın görüldüğü belirler. Omuriliğin sıkışmasına neden olan bağ ve kemik yapılar ameliyat sırasında alınır. Omurgaya baskı uygulayan kemik ya da disk alınarak rahatlama sağlanır. Hasta daha önce ameliyat geçirmediyse ve bel kayması, kırık gibi problemleri bulunmuyorsa ameliyatta vida-çubuk kullanımına gerek duyulmaz. Ancak birden çok darlık açılması gerekiyorsa ameliyat sırasında çubuk ve vida kullanılarak omurgaların birbiriyle desteklenmesi sağlanabilir. Kullanılan bu metaller ameliyattan sonra kemik gibi olacağından kişide rahatsızlık yaratmaz. Ameliyatı takip eden birkaç ay içinde de bu kemikler kaynar ve artık omur yükü taşımaya başlar.

Lomber Kanal Daralması Ameliyatı Sonrası

Hasta ameliyattan sonra genellikle birkaç gün içinde taburcu edilir. Bu sürecin ardından hastanın ilk 1 haftayı evde geçirmesi önerilir. 2.haftanın sonunda hasta rutin hayatına dönebilir. Ameliyat sonrası yaşanan ağrılar da 3-4 ay içinde geçer ve tam iyileşme 1 yılı bulur. Ancak bu sürecin kişiden kişiye farklılık göstereceği bilinmelidir. Ameliyat sonrası süreçte hastanın dikkat etmesi gerekenler aşağıdaki gibidir:

• Kişi ameliyattan sonra merdiven çıkarken, yürürken, eğilip kalkarken dikkatli olması gerekir.
• Ameliyatlı bölgeyi olası darbelerden korumak gerekir.
• Hasta evde ya da işte yürürken destek alabileceği alanlardan faydalanmalıdır.
• Ameliyat sonrasında klozet tercih edilmelidir.
• Hasta ağır taşımamalıdır.
• Ameliyat sonrasında beslenme rutini düzenli olmalı ve kişi dengeli beslenmeye özen göstermelidir.
• Hasta belini koruyabilecek bir yatakta yatmalıdır.
• Doktor tarafından verilen egzersizler ihmal edilmemelidir.

Bilgi talep formunu doldurarak Büyük Anadolu Hastaneleri tarafından uygulanan Lomber dar kanal ameliyatı ile ilgili merak ettiklerinizi öğrenebilirsiniz.