Mesane Kanseri Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri
Mesane, alt karın bölgesinin merkezinde kasık kemiğinin hemen üstünde ve arkasında yer alan kaslı bir kesedir. Kese boşaldığı zaman bir armut şekline benzer ve içindeki kas lifleri sayesinde idrar biriktikçe genişler. Mesanenin fonksiyonel görevi böbreklerde oluşan idrarı depolayarak üretra yardımı ile idrar çıkışının seyrek ve kontrollü bir şekilde olmasını sağlamaktır. Mesane kanserlerinin %90'lık bir diliminden fazlası mesane duvarının en içteki astarını oluşturan hücrelerde başlar.
Mesane Kanseri Nedir?
Mesane kanseri boşaltım sisteminde en sık görülen kanser türleri arasındadır. Mesane astarında tümör olarak bilinen anormal doku büyümesi gelişir. Bazı vakalarda tümör mesane kasına yayılabilir. Mesane tümörleri iyi veya kötü huylu olabilir. Bazen iyi huylu kanserli olmayan mesane tümörleri de görülebilir. Çoğu mesane kanseri, kanserin yüksek oranda tedavi edilebilir olduğu erken dönemde teşhis edilir. Fakat erken evre mesane kanserlerinin tedaviden sonra tekrarlaması olasıdır. Bu nedenle mesane kanseri geçmişi olan kişinin rutin takip testlerini yaptırması önem taşır. Erkeklerde görülme oranı kadınlardan daha fazladır ve genelde erişkin grubundaki kişilerde görülme sıklığı fazladır. En sık bilinen semptomu genellikle ağrısız gelişen idrardan kan gelmesidir. İdrarınızda kan fark etmeniz durumunda doktora başvurulması önemlidir.
Mesane Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Mesane kanseri olan kişilerde aşağıdaki belirtilerden biri veya birkaçı görülebilir. En yaygın ve belirgin mesane kanseri belirtileri arasında hematuri olarak adlandırılan idrara kırmızı kan hücrelerinin karışması sebebiyle çoğunlukla ağrısız olan idrarda parlak kırmızı veya kahverengi kan görülmesidir. Bunun dışında gözlemlenebilecek diğer semptomlar aşağıdaki gibidir:
- İdrarda kan veya kan pıhtıları
- İdrar yaparken ağrı, acı ve yanma hissiyatı
- Normalden sık idrara çıkma isteği
- Acil İdrara çıkma isteği
- İdrar yaparken zorlanmak ya da yapamamak
- Kasıkta veya kasık üstünde ağrı, kitle ya da doluluk hissi
- Laboratuvar ortamında tespit edilen idrarda kan varlığı
Eğer hastalık başka organ ve dokulara sıçrar yani metastaz yaparsa etkilenen bölgeye göre ani kilo kaybı, halsizlik gibi farklı semptomlar ya da hastadan hastaya değişen vücudun farklı bölgelerinde ağrılar görülebilir.
Mesane Kanseri Nedenleri
Mesane kanseri mesanede yer alan hücrelerin DNA’larında mutasyonlar geliştirmesiyle başlar. Anormal hücreler normal vücut dokusunu ele geçirip yok edebilen bir tümör oluştururlar. Tütün ürünleri tüketmek ve kimyasal maruz kalmak gibi belirli risk faktörleri bulunur. Ailesinde mesane kanseri öyküsü bulunan kişilerde mesane kanserine yakalanma riski yüksektir.
Mesane Kanseri Türleri Nelerdir?
Mesanede bulunan farklı hücre türleri kanserli hale gelebilir. Mikroskop altında nasıl göründüğüne bağlı olarak 3 ana mesane kanser türü aşağıdaki gibidir:
Ürotelyal Karsinom: Tüm mesane kanserlerinin yaklaşık %95’ni oluşturur. Mesanenin içini kaplayan hücrelerde görülür. Bu hücreler mesane dolu olduğunda esner ve mesane boşaldığında küçülebilir. Düşük ve yüksek dereceli olarak ikiye ayrılır. Düşük dereceli olması durumunda tedavi sonrası sıklıkla tekrarlama eğilimi gösterir fakat nadiren mesanenin kas tabakasına ve vücudun diğer bölgelerine yayılım gösterir. Yüksek dereceli olması durumunda tedaviden sonra sıkılıkla geri gelir ve hastalık mesanenin kas tabakası, vücudun diğer bölümleri ve lenf düğümlerine yayılır.
Adenokarsinom: Mesanenin astarında yer alan salgı ve mukus üreten grandüler hücrelerde yer alan kanser tipidir. Çok nadir karşılaşılan bu kanser türü mesane kanserlerinin %2’lik bölümünü oluşturur.
Skuamöz hücreli karsinom: (Yassı epitel hücreli karsinom): Mesanenin bir enfeksiyon veya uzun süreli idrar sonda kullanımı sonrası irritasyon gibi durumlarla karşı karşıya kalınması ile gelişir. Mesane kanserlerinin %6-8’lik dilimini oluşturur.
Mesane Kanseri Evreleri
Mesane kanseri teşhisi sonrasında TNM adı verilen sistem ile evrelenmesi ve yayılım durumu belirlenmesi gerekir. Bu sayede uygulanacak tedavi planı oluşturulur. Evreler aşağıdaki gibidir:
- T (Tümör): Ana tümörün mesanede ne kadar geliştiğine ve yakındaki dokulara yayılıp yayılmadığı ölçülür.
- N (Lenf Düğümleri): Lenf düğümleri hastalıklarla karşı kalkan görevi gören gruplardır. Kanserin mesanenin duvarındaki lenf düğümlerine yayılıp yayılmadığına bakılır.
- M (Metastaz yapmış): Hastalığın mesane bölgesinden vücudun başka bölgelerine veya lenf düğümlerine yayılıp yayılmadığını belirler.
T, N, M sınıflandırılmasının çerçevesinde doktor mesane kanseri evresi hakkında bilgi verir. 0'dan IV'e kadar evreler bulunur. Bu evreler de şöyledir:
Evre 0: Kanser sadece mesanenin merkezinde gelişir, mesane duvarına ve kaslarına yayılmamıştır. Mesanenin yüzeysel kanseri olup lenf nodu tutulumu ya da başka organlara yayılım göstermez.
Evre I: Kanser mesanenin iç astarında büyümüştür fakat mesane duvarının kasında büyüme göstermez. Başka doku ve organlara hala yayılım göstermemiştir.
Evre II: Herhangi bir organa metastaz yapmasa da kanserin mesanenin bağ dokusundan kas tabakasına kadar ilerlediği evredir.
Evre III: Kanser artık mesaneyi çevreleyen yağlı doku tabakasındadır. Prostat, rahim ve vajina da rastlanabilir fakat mesaneye uzak organlara yayılım tespit edilmemiştir.
Evre IV: Bu aşama aşağıdakilerden herhangi birine işaret edebilir:
- Kanser pelvik veya karın duvarına yayılmıştır fakat henüz lenf düğümlerinde ya da mesanenin uzak organlarında tutulum görülmez.
- Kanser yakınlardaki lenf düğümlerine yayılmıştır ama uzak organlara metastaz yapmamıştır.
- Kanser lenf düğümlerine, kemikler, karaciğer, akciğer gibi vücudun uzak organ ve dokulara metastaz yapmıştır.
Mesane kanserinin evresinin bilinmesi size en iyi tedavi seçeneği hakkında yol gösterici bir rehber olacaktır.
Mesane Kanseri Risk Faktörleri
Sigara kullanımı mesane kanserlerinin ana risk faktörü olarak kabul edilir ve gelişmiş ülkelerin vakalarının yarısından fazlası bu nedene bağlı olarak geliştiği görülür. Mesane kanserini artıran risk faktörleri aşağıdaki gibidir:
- Tütün ürünleri kullanımı
- Kimyasallara maruz kalmak
- Kemoterapi, ağrı kesici ve ilaçlar gibi geçmiş kanser tedavileri
- Kronik mesane iltihapları
- Ailede mesane kanseri öyküsü
- Klorlu ve arsenikli içme suları
- Diğer idrar yolu enfeksiyonları
- Endemik ülkelerdeki schistosoma hematobium enfeksiyonları
- Erkeklerin kadınlara oranla 3 katı daha risk taşırlar
Mesane Kanseri Tanı Yöntemleri
Öncelikli olarak sahip olunan semptomlar, aile geçmişi, sigara kullanımı gibi mesane kanserinin olası nedenlerine maruz kalıp kalmadığınız hekim tarafından sorgulanır. Bazı durumlarda kan, bakteri, veya anormal hücre dokularının varlığını tespit eden idrar testleri istenir. Mesane kanseri bazen gözle görülür bir yumruya neden olduğundan rektum ve vajinanın fiziki muayenesi yapılabilir. Mesane kanserinden şüphelenilmesi durumunda ileri testler, ve kanserin bulunması durumunda evresini bulmaya yardımcı olmak için bir takım ilave testler yapılacaktır. Üroloji uzmanları mesane kanserinin tanısında çeşitli yöntemler kullanırlar. Bu yöntemler aşağıdaki gibidir:
- Sistoskopi: Mesane kanserinden şüphelenilmesi durumunda çoğu doktor sistoskopi önerir. Bir üroloji uzmanı ucunda kamera ve ışık bulunan ince bir tüp (sistoskop) ile idrar yoluna girerek mesanenin içini inceler. Gerekli olması durumunda şüpheli dokulardan bir numune alınabilir. Öncesinde üretraya anestezik jel uygulanır.
- Görüntüleme Taramaları: Mesanenin daha detaylı görüntüsüne ihtiyaç duyulması durumunda CT veya MRI taraması önerilebilir. Tedavi öncesi ve sonrası tüm boşaltım sistemine bakmak için intravenöz bir ürogram da kullanılabilir. Bu işlem sırasında kan dolaşımına boya enjekte edilir ve üriner sistemde geçişini izlemek için X ışınları kullanılır.
- Turbt: Sistoskopi sırasında mesanede anormallikler gözlemlenmesi durumunda TURBT operasyonu (mesane tümörünün transüretral rezeksiyonu) önerilir. Bu işlem sayesinde biyopsi örneği alınır. Genel anestezi altında yapılan bir işlemdir.
Mesane Kanseri En Çok Hangi Yaş Aralığında Görülür?
Mesane kanserleri çocukluk çağı dahil olmak üzere her yaş grubunda görülebilir. En yaygın görüldüğü grup yaşlılardır. Bu kansere sahip her 10 kişiden 9‘u 55 yaş üzeridir. Ortalama görülme yaşı 65-70 arasıdır.
Mesane Kanseri Tedavisi
Biyokimya testleri sonucu hastalığın derecesi ve evresi belirlenir ve kişiye özel bir tedavi planı uygulanır. Mesane kanserinde tedavi planlamasında kas dokusuna hastalığın yayılıp yayılmadığına göre hasta özelinde farklı yöntemler kullanılır. Kas dokusuna kadar ilerlememiş ve düşük dereceli kanserlerde sistoskopi yapılarak TURBT operasyonu ile kanserli doku alınır veya temizlenir. Kimi durumlarda sistoskopi esnasında alınabildiğinden sistoskopi tekniği kimi zaman tanısal amaçlı kimi zamansa tedavi amaçlı kullanılır. Kas dokusuna ilerlemiş fakat lenf nodlarına ve organlara yayılım göstermemiş kanser türlerinde radikal sistektomi uygulanabilir. Mesane, lenf nodları ve çevre dokuların alındığı bu cerrahi yöntemde ek olarak kemoterapi uygulanabilir. Bazı hastalarda yapay mesane tedavisi uygulanabilir. Hastalıklı mesanenin alınarak vücutta idrarın dışarı atılması için bağırsaktan yapay bir kese yapılması işlemidir. Metastaz yapmış vakalarda ise tedavi olarak tüm vücuda yönelik kemoterapi seçimi söz konusu olabilir. Ameliyatın bir seçenek olmadığı durumlarda radyasyon tedavisi uygulanabilir.
Mesane kanserinde uygulanan tedavi yöntemlerinden biri de Da Vinci Robotik Cerrahi. Gelişmiş robot teknolojisi olan bu tedavi yöntemi hakkında detaylı bilgi almak için "Cerrahide Gelişmiş Teknolojinin Adı: Da Vinci Robotik Cerrahi" başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.
Bilgi talep formunu doldurarak Büyük Anadolu Hastaneleri tarafından uygulanan mesane kanseri ile ilgili merak ettiklerinizi öğrenebilirsiniz.
