Kalça protezi, kalça ekleminde ileri düzeyde kireçlenme ya da hasar bulunan hastalar için uygulanan ve hasar gören eklemin değiştirilmesini içeren bir operasyondur. Bu operasyon total kalça protezi ve total kalça artroplastisi olarak da adlandırılır. Kalçasında hareket kısıtlılığı olan ve sosyal hayatında sorun yaşayan kişiler için kurtarıcı bir operasyon olan protez uygulaması ile kişinin hayat kalitesi büyük oranda artar.
Kalça yuva ve toptan oluşan bir ekleme sahiptir. Bu eklemin top kısmını uyluk kemiğinin tepesini, kıkırdak ve kemikten meydana gelen diğer kısmı da yuvayı tamınlar. Kalça protezi ameliyatı da hasar görmüş olan top ve yuvanın benzer özelliklere sahip sentetik bir yapıyla değiştirilmesini içeren bir prosedürdür.
Total kalça protezi genellikle tümörler, romatizmal rahatsızlıklar, kalça çıkığı, kireçlenme, çocukluk dönemi hastalık sekelleri ve ileri yaşlarda görülen kalça kırıklarında uygulanır. Bu türden rahatsızlıkları yaşayan kişiler ameliyat dışı tedavilerle olumlu sonuçlar elde edemediyse ya da doktor tarafından tedavi edilemeyeceği düşünülüyorsa ameliyat için en uygun adaylardır.
Teknolojide yaşanan ilerlemeler neticesinde geliştirilen kalça protezleri ana ve ara parçalara göre farklı çeşitlere sahiptir. Ana parçalar genel olarak titanyum, kobalt ya da kromdur. Ara parçalar ise polietilen, metal ya da seramik yapıda olabilir. Bu maddeler vücuda tamamen uyumlu özelliklerde üretilir.
Kalça protezi ameliyatı genellikle 50 ile 80 yaş aralığındaki kişilere uygulanır. Bunun yanında kalçasında kıkırdağı parçalayan rahatsızlığı olan kişiler için de tercih edilir. Bu rahatsızlığa kalça artriti adı verilir. Protez uygulamasının çözüm sunduğu 3 farklı tipte artrit bulunur. Bunlar:
1. Romatoid artrit: Eklem iltihabına neden olan bir otoimmün hastalıktır.
2. Travmatik artrit: Genellikle bir yaralanma sonucu meydana gelir.
3. Osteoartrit: Yaşla birlikte görülen bir dejenerasyondur.
Doktorlar artrit rahatsızlığını kontrol altına almak için kişinin durumuna göre baston, yürüteç, düşük tempolu egzersiz programı ya da ilaç tavsiyesinde bulunur. Ancak bu uygulamaların yetersiz kaldığı noktada da kalça eklemi protezi en doğru çözümdür. Kişiye uygulanan yeni kalçada metalden yapılmış bir soket, topun yuvada rahat bir şekilde hareket etmesini sağlayan bir astar yapı, uyluk başının işlevini görecek seramik ya da metalden bir top, topun sabitleneceği metalden bir çubuk olmak üzere dört bileşenden meydana gelir.
Kalça protezi ameliyatı her hasta için tercih edilmez. Bu ameliyat işleminin uygun olmadığı kişi ve durumlar aşağıdaki gibidir:
Kalça protezi tedavisi için en etkili çözümlerden biri de ameliyat uygulamasıdır. Kişinin geçirdiği bir kaza yoksa ve ameliyat bu nedenle uygulanmayacaksa protez uygulaması için düşünülen operasyonun planlanması birkaç haftadan önce yapılır. Bu süreçte kişinin vücudunun operasyona uygun hale gelmesi amaçlanır. Bu doğrultuda kilo fazlalığı olan kişilerin kilo vermesi istenir ya da kan sulandırıcı kullananların bu ilacı bir süre bırakması sağlanır. Bunun yanında kişinin yaşam alanını daha az hareket edeceği ve vücudunu daha az zorlayacağı şekilde yeniden dizayn etmesi de tavsiye edilir. Böylelikle kişi ameliyattan sonra daha konforlu bir iyileşme süreci geçirebilir. Ameliyat günü için kişinin yeme ve içmeyi 1 gece önceden bırakması da önerilir. Kişi bu öneriyi mutlaka dikkate almalıdır. Ameliyat günü geldiğinde kişi detaylı kontrolden geçirilir ve ameliyat süreci başlar.
Kalça protezi ameliyat süresi kişinin kalça ekleminde görülen hasarın boyutuna ve işlemi uygulayacak olan doktorun tecrübesine göre farklılık gösterir ve ortalama 45 ile 120 dakika sürer.
Kalça protezi ameliyatı sonrası kişinin bazı rutinlerinde düzenleme yapması ve bazı noktalara dikkat etmesi operasyondan alınacak başarı adına son derece önemlidir. Bu nedenle taburcu edilecek hastaya koltuk değneklerini kullanarak nasıl merdiven çıkıp ineceği detaylı ve uygulamalı olarak anlatılır. İlk dönemlerde hastanın oturup kalkma aktivitelerini kolaylaştıracak koltuk ve sandalyeler de tercih edilir. Kişinin ameliyat sonrası süreçte oturacağı koltuk ve sandalyenin çok alçak olmaması son derece önemlidir. Ayrıca evde kayma riski yaratan durumlar için de gerekli önlemler alınmalı ve hasta için güvenli bir alan yaratılmalıdır. Hastanın ameliyattan sonra yüksek bir duş sandalyesi üzerinde duş alması ya da ayakta olduğu durumlarda bir desteğe tutunması da dikkat edilmesi gereken durumlar arasındadır. Ameliyat sonrasında kişinin yaşadığı hareket kısıtlılığı ve ağrılarda düzelme olacağından hasta en geç 1 gün sonra yürütülür. Bu süreçte hastaya yürüteç ya da değnek verilir. 2-3 hafta sonra da hasta kullandığı yürüteç veya koltuk deneğini bırakır. Ameliyattan sonra hangi aktiviteler ne zaman başlanacağı da merak edilen konular arasındadır. Bu aktiviteler ve başlanması gereken süreler şu şekilde sıralanabilir:
Ameliyattan sonra fizyoterapist hastanın iyileşme sürecine hız kazandırmak ve konfor katmak adına evde yapılabilecek egzersiz programı hazırlayarak kişinin bu programa uymasını tavsiye eder. Bu programa uyulması eklem ve kasları yeniden güçlendirmek adına gereklidir. Evde geçirilen süreç kişinin iyileşmesinde ve operasyondan alınacak başarıda belirleyicidir. Bu nedenle doktor taburcu edeceği hastaya ve yakınlarına yeni kalçanın bakımı konusunda tavsiyelerde bulunur. Bu süreçte kişinin eğilmekten kaçınmak adına sıklıkla kullandığı eşyaları yüksek ve kendine yakın bir alanda tutması tavsiye edilir.
Alanında uzman bir cerrah tarafından kaliteli malzemelerle uygulanan protezin bir ömür dayanabilir ancak bu süreç kişinin yaşam şekli ve operasyondan sonra protezine gösterdiği özenle yakından ilgilidir ve bu doğrultuda da protezin 15 yıl kadar dayanması beklenir. Bu süreç kimi hastalarda 30 yıla kadar da çıkabilir. Ameliyattan sonra takip edilmesi uzun dönemde ve rutin aralıklarla gerçekleşen hastalarda protezin ömrünün dolduğu tespit edildiğinde protezin tamamı yerine sadece ara parçaları deriştirilir. Ancak bazı durumlarda protezin tamamı da değiştirilebilir.
Bilgi talep formunu doldurarak kalça protezi ameliyatı ile ilgili merak ettiklerinizi öğrenebilirsiniz.
İlaç, PRP, fizik tedavi, kök hücre ve baston kullanımı gibi ameliyat dışı uygulamalar hastaların genel durumuna göre uygulanır. Fakat bu uygulamalar sonucu ameliyat edilmesi gereken hastalar için süreç hızlandırılmalıdır. Bu tedavinin geciktirilmesi durumunda sağlam olan dizler, kalça, sırt ve bel bölgelerinde bozulmalar ya da kireçlenme durumu yaşanabilir. Bu nedenle gerekli görülen ameliyat zamanında uygulanmalıdır.
Bazı özel durumlarda erken erişkin dönem için uygulama yapılsa da bu işlem ortam yaştan sonrası için uygulanır. Üst yaş sınırı bulunmayan bu işlem kemik gelişimini tamamlamış ya da tamamlamak üzere olan her hastaya uygulanabilir.
Kalça protezi ameliyatı sonrası yürüme ve diğer aktiviteleri gerçekleştirme herhangi bir sorun teşkil etmez ancak bu başarılı geçen bir ameliyatla yakından ilgilidir. Protez uygulamasının başarılı olması da doktorun uzmanlığı ile bağlantılıdır. Ancak bazı durumlarda ameliyat sonrası kişide enfeksiyon durumu yaşanabilir. Bu türden durumlarda gerekliyse protez değiştirilir. Ancak gerekli değilse antibiyotik kullanımı ile durum düzeltilebilir. İşlem sonrasında kişide uzun süren ağrılar nadir olarak yaşanabilir ve bu durum protezin ömrünü büyük oranda kısaltarak proteze bağlı olan ara parçaların erken aşınmasına neden olabilir. Bu durum bazı hastalar için revizyon ameliyatını gerekli kılabilir. Bunun yanında protezin çıkması, protez çevresinde kırıkların yaşanması, sinir ve damar yaralanmaları da görülebilecek komplikasyonlardır. Tüm bu komplikasyonların kimi hastada hiç görülmezken kimi hasta için yaşanabilir.
Kalça protezi ameliyatı fiyatı uygulamayı gerçekleştiren doktorun uzmanlığına, merkeze, merkezin konumuna, kullanılan malzemenin kalitesine ve hastanın durumuna göre farklılık gösterir.