Hidrosefali, beyinde sıvı birikmesini tanımlar ve hidro – su, sefali – baş anlamına gelir. Hidro olarak vurgulanan su, beyin omurilik sıvısıdır. Beyin omurilik sıvısı gün boyunca devamlı üretilir ve geri emilir. Bu sıvının temelde 3 görevi bulunur. Bu görevler beynin beslenmesini desteklemek ve atıkların taşınmasına yardımcı olmak, omurilik ve beyne gelen darbelerin zararlarını minimuma indirmek, omurilik ve beyin arasında dolaşmak ve beyindeki basınç değişikliklerini düzenlemek şeklinde sıralanabilir. Ancak normalden fazla beyin omurilik sıvısı beyin dokularının zarar görmesine neden olabilir ve bu durum da beyindeki fonksiyonlarda bir dizi bozulmalar meydana getirebilir.
“Hidrosefali nedir?” sorusunun yanıtı da merak edilenler arasındadır. Beyim omurilik sıvısı oluşumu ve emilimi arasındaki bozukluk sonucu oluşan bir rahatsızlıktır. Bu bozukluklardan biri olan beyin omurilik sıvısı dolanımındaki tıkanıklık, emilimin gereğinden fazla olması ya da bozuk olması ile gerçekleşebilir. Her yaşta ortaya çıkabilen bu durum genellikle bebekler ve 60 yaş üstü yetişkinlerde görülür. Bu rahatsızlığın ilerlemesi erken teşhis ve tedavisine, altta yatan rahatsızlıkların olup olmadığına bağlıdır.
“Hidrosefali neden olur?” diye merak ediyorsanız, bu rahatsızlığın birden çok nedeninin olduğunu bilmelisiniz. Bu nedenler aşağıdaki gibidir:
Beyinde omurilik sıvısının normalden fazla olması sonucu beyin baskı altında kalır. Bu baskı sonucunda da beyin ödemi oluşur. Bazı durumlarda da bu rahatsızlık bebek doğmadan önce başlar. Bunun nedenleri de şöyledir:
Bu rahatsızlığın bebek ve çocuklarda görülmesinin nedenleri de genel olarak şöyledir:
Hidrosefali belirtileri ve şikayetlerinin erken dönemde tanınması ve gerekli önlemin alınmasına önem verilmelidir. Çünkü bu rahatsızlık kalıcı beyin hasarlarına neden olabilir. Bu durumun belirtileri ise hastalığın evresine ve yaşına göre farklılık gösterir.
Bebeklerde hidrosefali belirtileri aşağıdaki gibidir:
Daha büyük bebek ve çocuklarda görülen belirtiler ise şöyledir:
Yetişkinlerde hidrosefali belirtileri de şöyle sıralanabilir:
Yaşlılarda hidrosefali belirtileri aşağıdaki gibidir:
Hidrosefali hastalığı teşhisi için beyin tomografisi, beyin MR, ultrasonografi, beyin omurilik sıvısının incelenmesi ve basıncının ölçümü gibi yöntemlerden faydalanılır.
Hidrosefali tedavisi için tıbbi, cerrahi ve endoskopik üçüncü ventrikülostomi gibi yöntemler kullanılır. Tıbbi tedavide, normal basınçlı durum için beyin omurilik salgısını azaltan bazı ilaçlar kullanılabilir. Cerrahi tedavide de beyin boşlukları içerisinde bulunan fazla sıvı, cilt altından ince bir boru yardımı ile vücudun diğer boşluklarına iletilir. Endoskopik üçüncü ventrikülostomi tedavisinde ise beyin omurilik sıvısının dolaşım yollarındaki tıkanıklığının açılmasına yönelik işlemler uygulanır.
Hidrosefali ameliyatı ve tedavisinin gerçekleşmesi için olası belirtilerin gözlemlenmesi durumunda zaman kaybetmeden doktora başvurulmalıdır.
Hidrosefali Hastaları Nelere Dikkat Etmeli?
“Hidrosefali hastaları yürüyebilir mi?” ve “Hidrosefali kendiliğinden geçer mi?” gibi sorular da merak edilen konu başlıkları arasındadır. Hidrosefali gibi karmaşık bir rahatsızlık karşısında durumu iyi yönetebilmek adına doktordan detaylı bilgi alınmalıdır. Bu süreçte de rutin kontroller aksatılmamalı ve süreç boyunca doktor önerilerine uyulmalıdır.
Hidrosefali hastalarının ömrü çoğu kişi için uzun ve problemsizdir. Ancak bu durum, tedavisi gerçekleştirilmemiş rahatsızlıklar için geçerli değildir. Bu nedenle erken tanının konulması ve uygun tedavi sürecinin kısa sürede başlatılması önemlidir.