444 3 703

Vücutta İyot Eksikliği Belirtileri

Bilgi Talep Formu

 

İyot Nedir? Günlük İyot İhtiyacı Ne Kadardır?

Birçok kiÅŸi iyot kelimesini duyduÄŸunda tuzu düÅŸünebilir ve bu ÅŸaşırtıcı deÄŸildir. Çünkü hemen hemen her evde yiyecekleri lezzetlendirmek adına iyotlu tuz kullanılıyor. Dünyada çoÄŸu insanın çok fazla tuz tükettiÄŸi göz önüne alındığında iyot eksikliÄŸi nasıl yaÅŸanabiliyor? Cevap sizi yanıltabilir.

İyot Nedir?

İyot nedir?” sorusuna bazı gıdalarda doÄŸal olarak bulunan ancak vücut tarafından üretilemeyen bir elementtir ÅŸeklinde yanıt verilebilir. Bu elementin vücutta pek çok önemli görevi bulunur ve ayrıca tiroid hormonlarının da önemli bir bileÅŸenidir. Bu hormonlar vücutta gerçekleÅŸen birçok reaksiyonu düzenler. Ayrıca anne karnında bulunan bebeÄŸin merkezi sinir sistemi ve iskelet yapısı geliÅŸiminde de önemli bir role sahiptir. Besinler iyotu topraktan alır ve toprağın iyot miktarı besin içeriÄŸini etkiler. Tiroid bezi hasar görmüÅŸ hücreleri onarma, metabolizmayı destekleme ve büyümeyi kontrol etmede etkili olan hormonları yapmakta görevlidir. Ancak dünya genelinde insanların üçte biri iyot eksikliÄŸi riski altındadır. En yüksek risk grubunda olanlar ise ÅŸöyledir:

  • Hamileler
  • İyot bakımında yetersiz toprakları olan Avrupa ülkeleri, GüneydoÄŸu Asya, Yeni Zelanda ve Güney Asya gibi ülkelerde yaÅŸayan insanlar
  • İyotlu tuz tüketmeyen insanlar
  • Vejetaryen veya vegan diyetini takip eden insanlar

İyotun Faydaları

Yeterli miktarda iyot alımı çocuklarda zeka geliÅŸimi, yetiÅŸkinlerde de üreme saÄŸlığı ve tiroid fonksiyonu üzerinden etkilidir. Dünyada iyot yetersizliÄŸi nedeniyle zeka geliÅŸimini yeterli düzeyde tamamlayamayan en az 30 milyon çocuÄŸun olduÄŸu düÅŸünülürse iyotun faydaları daha iyi anlanabilir. Ancak iyotun faydası bununla sınırlı deÄŸil. BilindiÄŸi gibi tiroid bezinin hormon üretimi için iyot, oldukça önemli bir mikromineral. Bu üretim yeterli seviyede olmadığında beyin geliÅŸimi, kalp, kaslar ve böbrekler de olumsuz etkilenebilir.

Ancak Dünya SaÄŸlık Örgütü (WHO) tarafından sunulan verilere göre dünyada 2 milyar kiÅŸide iyot eksikliÄŸi ve 50 milyon kadar insanda da beyin hasarı söz konusu. Her ne kadar iyotlu tuz kullanımı ile bu eksikliÄŸin önüne geçileceÄŸi düÅŸünülüyor olsa da yeterli deÄŸil. Hava, nem ve ısı ile temas ettiÄŸinde tuzun içeriÄŸinde bulunan iyot büyük ölçüde buharlaşır. Bu nedenle ilk önce kiÅŸinin iyot eksikliÄŸi olup olmadığını öÄŸrenmesi ve bu doÄŸrultuda beslenip, uzman önerisiyle takviye alması önemlidir. İyot eksikliÄŸini belirlemenin en etkili yolu, idrar testi ile eksikliÄŸi saptamak. Bu saptamanın ardından uygun beslenme ve besin destekleri uzman önerisi ile alınabilir.

İyot İçeren Besinler

Deniz ve okyanuslar iyot bakımından en önemli kaynak. Çünkü bu madde, denizden buharlaşır ve yaÄŸmurlarla topraÄŸa düÅŸer. İyot bakımından yeterli olan topraklarda yetiÅŸen bitki ve sebzeler de bu bakımdan yeterli bir kaynaktır. İyot içeren besinler; ton balığı, mezgit, kalamar, karides, istiridye, ıstakoz, deniz yosunu, sarımsak, ıspanak, kuru fasulye, pazı, çilek, süt ve süt ürünleri, yumurta ÅŸeklinde sıralanabilir.

İyot Eksikliği Nedir?

İyot eksikliÄŸi, tiroid hastalığının en yaygın nedenidir ve eÄŸer ciddiyse bebeklerde kalıcı beyin hasarına ve zihinsel sakatlığa neden olabilir. İyot, deniz suyu ve toprakta bulunan bir mineraldir. Vücut tiroid bezi için iyota ihtiyaç duyar. Tiroid hormonu metabolizmayı etkiler ve beyin, sinirler ve kemiklerin geliÅŸimi ve iÅŸlevi için gereklidir. Dünya genelinde özellikle çocuklar ve hamile veya emziren kadınlar arasında iyot eksikliÄŸi ile ilgili büyüyen bir sorun vardır. Çocuklarda ve doÄŸmamış bebeklerde çok az iyot varsa, aÅŸağıdakiler de dahil olmak üzere normal geliÅŸimle ilgili sorunlar olabilir:

  • Beyin hasarı
  • Zihinsel engellilik, en ÅŸiddetli form kretinizm de dahil olmak üzere
  • DüÅŸük IQ
  • GeliÅŸim geriliÄŸi

Kadınlarda, iyot eksikliÄŸi doÄŸurganlık sorunları, düÅŸük, ölü doÄŸum ve geliÅŸmekte olan fetüste sinir hasarı gibi gebelikle ilgili sorunlara  neden olabilir.

İyot EksikliÄŸinin Nedenleri ve Risk Faktörleri

  • Hamile ve Emziren Kadınlar: Hamile ve emziren anneler, iyotun geliÅŸmekte olan bir fetüsteki rolü, beyin geliÅŸimi ve bebeÄŸin büyümesi nedeniyle daha yüksek iyot ihtiyacına sahiptir. Hamileler günde 220 mcg iyot almalıdır. Emziren anneler ise 290 mcg'ye ihtiyaç duyar.
  • Sıkı Diyet Yapan İnsanlar: Kilo vermek adına popüler olan bir diyet disiplinini deneyebilirsiniz ancak bu türden bir beslenme deÄŸiÅŸimi istenmeyen sonuçlar doÄŸurabilir.
  • İyotsuz Tuzları Kullanmak

İyot Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir?

Vücutta iyot eksikliÄŸi belirtileri ile durumun saptanması adına test yapılabilir ve gerekli tedavi süreci planlanabilir. Bu iyot eksikliÄŸi belirtileri genel olarak aÅŸağıdaki gibidir:

  • Cilt kuruluÄŸu
  • Kabızlık
  • Yorgunluk
  • Tiroid bezlerinin ÅŸiÅŸmesi
  • Kaslarda güçsüzlük
  • Kalp atış hızının yavaÅŸlaması
  • Tiroid hormonu seviyelerinin düÅŸük olması
  • Kas ve eklemlerde aÄŸrı
  • Hafızanın zayıflaması
  • Depresyon
  • Regl döngüsünün ÅŸiddetlenmesi
  • Saçların incelmesi
Bebeklerde görülebilen belirtiler:
  • Kabızlık
  • Aşırı uyku
  • Zayıflık
  • Kaslarda zayıflık
  • Dilde büyüme
  • Sık sık boÄŸulma
  • Kabarık yüz
Çocuklarda ve gençlerde görülebilen belirtiler:
  • GeliÅŸim geriliÄŸi
  • Ergenlikte gecikme
  • DiÅŸ geliÅŸiminin gecikmesi
  • BiliÅŸsel sorunlar (düÅŸük IQ, öÄŸrenme güçlüÄŸü gibi)
  • Zayıf zihinsel geliÅŸim

İyot Eksikliği Bozuklukları

Tedavi edilmediÄŸinde iyotun eksikliÄŸinde görülen hastalıklar; kalp rahatsızlığı, kalp yetmezliÄŸi, biliÅŸsel bozukluk, depresyon, kadınlarda kısırlık ÅŸeklinde sıralanabilir. Hamilelerde iyot eksikliÄŸine baÄŸlı olarak görülen düÅŸük tiroid hormonu ile kusurlu doÄŸum riski artabilir. Bu nedenle de düÅŸükler, erken doÄŸum ya da ölü doÄŸum gibi durumlar yaÅŸanabilir.

İyot Eksikliği Nasıl Teşhis Edilir?

İyot eksikliÄŸi tiroid hormonlarını ölçen kan testleri ile teÅŸhis edilebilir.

İyot Eksikliği Tedavisi

İyot eksikliÄŸi saÄŸlıklı bir beslenme düzeni ile düzeltilir. Diyetiniz iyot bakımından yetersiz ise doktor tavsiyesi ile iyot takviyesi almalısınız.

Önerilen İyot Alımı

İyot yetersizliÄŸi hastalıkları önlenmesinde iyot eksikliÄŸi, geliÅŸmekte olan beyin için oldukça önemli. Bu nedenle, hamilelik ve emzirme döneminde gereksinimler çok daha yüksektir. Bu dönemlerde önerilen iyot alımı:

  • 6 aya kadar doÄŸum: 110 mikrogram (mcg)
  • 7 ile 12 ay: 130 mcg
  • 1 ile 3 yaÅŸ: 90 mcg
  • 4 ile 8 yaÅŸ: 90 mcg
  • 9 ile 13 yaÅŸ: 120 mcg
  • 14 ile 18 yaÅŸ: 150 mcg
  • 19 yaÅŸ ve üzeri: 150 mcg
  • Hamilelik: 220 mcg
  • Emzirme: 290 mcg

 

İyot eksikliÄŸi tedavisi için bilgi talep formu doldurabilir, bizimle iletiÅŸime geçebilirsiniz.

Web ve Tıbbi Yayın KuruluGüncellenme Tarihi: 20.02.2024 10:25Yayınlanma Tarihi: 17.05.2022 00:00
Yorum Ekle


KATEGORİLER
Bilgi Talep Formu

Bilgi almak için lütfen formu doldurun!