Baş Ağrısına Ne İyi Gelir?

Dünya SaÄŸlık Örgütü'ne göre baÅŸ aÄŸrısı, yılda en az bir kez yetiÅŸkin nüfusun yarısını etkileyen en yaygın sinir sistemi bozukluÄŸudur. BaÅŸ aÄŸrılarının en yaygın nedeni kas gerginliÄŸidir. Bunun yanında yüksek ateÅŸ, migren, sinüzit, kafa travması ve viral enfeksiyonlar da aÄŸrılara neden olur. BaÅŸ aÄŸrıları stres kaynaklı da yaÅŸanabilir. Bu faktörlere baÄŸlı olarak sık sık yaÅŸanan aÄŸrıları önlemenin ilk adımı, ne tür bir aÄŸrının yaÅŸandığının belirlenmesidir. Bunun için aÄŸrıların belirtileri yakından takip edilmelidir. Ä°ÅŸte “BaÅŸ aÄŸrısı nasıl geçer? BaÅŸ aÄŸrısı neden olur?” gibi soruların yanıtları:

Baş Ağrısı Nedir?

Başın herhangi bölgesinde oluÅŸan aÄŸrı, her yaÅŸtan insanın tecrübe ettiÄŸi bir sinir sistemi bozukluÄŸudur. YaÅŸana bu aÄŸrıların büyük bir bölümü iyi huyludur ancak kötü seyirli olan aÄŸrılar erken müdahaleyi gerektirir. Bu nedenle aÄŸrıların belirtileri çok iyi takip edilmelidir. Özellikle aÄŸrı ÅŸikayeti ile acil servise baÅŸvuran hastalar, acil servis hekimleri tarafından dikkatle analiz edilir. Ardından duruma neden olan faktörleri yakından incelemek adına çeÅŸitli radyolojik görüntüleme yöntemlerine ve laboratuvar tekniklerine baÅŸvurulur.

BaÅŸ AÄŸrısı ÇeÅŸitleri Nelerdir?

Farklı aÄŸrı tipleri bulunur. Hatta Uluslararası BaÅŸ AÄŸrısı DerneÄŸi, aÄŸrıları 14 ana gruba ve yüzlerce alt gruba ayırır. Dünya SaÄŸlık Örgütü’nün sunduÄŸu veriler, neredeyse herkes hayatının bir bölümünde bu aÄŸrıyı yaÅŸadığını göstermekte. Bu aÄŸrılar başın herhangi bir kısmından kaynaklı olarak oluÅŸan aÄŸrı hissi olarak tanımlansa da yaÅŸanan durumun ciddiyeti kiÅŸi özelinde farklılık gösterir. 38 derece ve üzeri ateÅŸ, ensede sertlik, kusma, konuÅŸmada güçlük çekme, deride döküntü, görme kaybının yaÅŸanması ya da vücudun bir kısmının felç olması gibi ÅŸikayetlerin yaÅŸandığı aÄŸrılar, acil müdahaleyi gerekli kılar.

Birçok farklı türde aÄŸrı bulunur. BaÅŸ aÄŸrısı çeÅŸitleri aÅŸağıdaki gibidir:

Gerilim Tipi BaÅŸ AÄŸrısı: En yaygın olarak görülen aÄŸrı çeÅŸitlerinden biridir ve genellikle 20 yaÅŸ üzerinde olan kadınlarda yaÅŸanır. Gerilim tipi baÅŸ aÄŸrısı yaÅŸayan kiÅŸiler, aÄŸrının başın etrafını sıkı bir ÅŸekilde saran bant ÅŸeklinde bir his yarattığını ifade eder. Bu türden bir aÄŸrının kaynağında da kafatası ve boyundaki kasların gerilmesi vardır. Özellikle stres ya da vücudun yanlış bir pozisyonda uzun süre kalması bu aÄŸrının yaÅŸanmasındaki yaygın faktörler arasındadır.

Küme Tipi BaÅŸ AÄŸrısı: Zonklama yapmayan ancak göz arkası ya da yüzün bir tarafında belirgin bir ÅŸekilde yanıcı his yaratan bir aÄŸrıdır. Bu türden bir aÄŸrının yaÅŸanması durumunda burun akıntısı ve gözlerde sulanma gibi belirtiler de duruma eÅŸlik eder. Uzun süre devam edebilen bu aÄŸrı bazı durumlarda 6 hafta kadar sürebilir. Hatta bu aÄŸrılar haftanın her günü ortaya çıkabilir ve bunun nedeni kesin olarak belirlenmemiÅŸtir. Nadir olarak yaÅŸanan bu aÄŸrı türü genellikle 20 ile 40 yaÅŸ arasındaki erkeklerde yaÅŸanır.

Migren: Migren, ciddi seyirli bir aÄŸrı türüdür. Genellikle yüzün yalnızca bir yarısında ortaya çıkan zonklama ÅŸeklinde yaÅŸanır. Bu aÄŸrı tipi kendi içerisinde farklı alt türlere ayrılır. Bunlardan biri de kronik migrendir. Kronik migren tipi aÄŸrı, 1 ay boyunca 15 gün süreyle yaÅŸanır. Bir diÄŸer migren türü de hemiplejik migrendir. Bu tip migrende hasta aÄŸrı yaÅŸamasa bile sersemlik, bulantı ve görme problemleri yaÅŸar. Bazı hastalara buna ek olarak çeÅŸitli görsel belirtiler de eÅŸlik eder. Bu süreçte kiÅŸiler parıltılar, kör nokta, yanıp sönen ışıklar gibi görsel sorunlar yaÅŸayabilir.

Gök Gürültüsü BaÅŸ AÄŸrısı: Hızlı bir ÅŸekilde ortaya çıkan bu aÄŸrı, ciddi seyirli ilerler. Belirti vermeden aniden baÅŸlayan bu aÄŸrı, 5 dakika kadar sürer. Beyindeki kan damarlarını ilgilendiren bu aÄŸrı acil müdahaleyi gerekli kılan problemlere baÄŸlıdır.

Yüksek Tansiyon BaÅŸ AÄŸrısı: Kan basıncının yükselmesine baÄŸlı olarak aÄŸrı yaÅŸanabilir. “Tansiyona baÄŸlı baÅŸ aÄŸrısı nasıl geçer?” diye merak ediyorsanız bu türden bir aÄŸrıda mutlaka tıbbi destek almalısınız. Tansiyon kaynaklı aÄŸrı, başın her ili tarafını da etkiler ve kiÅŸinin fiziksel aktivitesi ile de kötüleÅŸme gösterir. Bu türden bir aÄŸrıya ek olarak görme kaybı, nefes darlığı, burunda kanama ve göÄŸüs aÄŸrısı gibi belirtiler eÅŸlik eder.

Baş Ağrısı Nedenleri Nelerdir?

“BaÅŸ aÄŸrısı neden olur?” merak edilen konular arasındadır. AÄŸrının sebepleri yaÅŸanan aÄŸrı tipine göre farklılık gösterir. Bu hususta baÅŸ aÄŸrısı nedenleri aÅŸağıdaki gibidir:

• Primer tipi baÅŸ aÄŸrıları genellikle genetik yatkınlığı olan kiÅŸilerde çevresel faktörlerle beyin damarları geniÅŸler ve kimyasal maddeler açığa çıkarak sinirleri uyarır ve aÄŸrı yaratır.
• Bazı kiÅŸiler travma sonrasında aÄŸrı yaÅŸayabilir.
• Sinüslerin iltihaplanması ile yüz bölgesindeki boÅŸluklarda basınç hissinin yaÅŸanmasına ve aÄŸrının geliÅŸmesine neden olur.
• Bazı baÅŸ aÄŸrıları, beyindeki omurilik sıvısının azalmasına baÄŸlı olarak yaÅŸanır.
• DoÄŸum yapan kadınların %40’ında doÄŸum sonrasında 1 hafta içinde aÄŸrı yaÅŸanabilir. Bunun en önemli nedeni östrojen seviyesindeki deÄŸiÅŸikliktir.

Sürekli BaÅŸ AÄŸrıları Neden Olur?

“Sürekli baÅŸ aÄŸrısı neden olur?” sorusu ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir: Sürekli baÅŸ aÄŸrısı ve halsizlik beyin tümörü, menenjit benzeri enfeksiyonlar, travmaya neden olan beyin hasarı, inme, kafa içi basıncının çok yüksek ya da çok düÅŸük olması, aşırı ilaç kullanımı kronik baÅŸ aÄŸrılarının sebepleridir. Sık sık yaÅŸanan aÄŸrının altında baÅŸka bir hastalığın olup olmadığı mutlaka incelenmelidir.

Baş Ağrıları Nasıl Teşhis Edilir?

BaÅŸ aÄŸrısı bölgeleri ve sebepleri gözden geçirilerek durum kolaylıkla teÅŸhis edilebilir. TeÅŸhiste ilk olarak hastanın tıbbi öyküsü alınır. Bu hususta doktor hastaya birtakım sorular sorar ve bu sorular yardımı ile yaÅŸanan aÄŸrının ÅŸiddeti, süresi ve buna neden olarak faktörler tanımlanır. TeÅŸhis aÅŸamasında hastaya sorulan sorular ÅŸu ÅŸekildedir:

• Ne sıklıkla başınız aÄŸrıyor?
• BaÅŸ aÄŸrınız ne kadar sürüyor?
• AÄŸrı ne ÅŸiddette yaÅŸanıyor?
• Stres seviyeniz nedir?
• Uyku alışkanlığınız?
• BaÅŸ aÄŸrınız ne zamandır devam ediyor?
• Ailenizde baÅŸ aÄŸrısı ÅŸikayeti olan baÅŸka biri var mı?
• Günden kaç bardak çay/kahve tüketiyorsunuz?
• AÄŸrı ile birlikte yaÅŸadığınız ışığa ve sese aşırı duyarlılık, baÅŸ aÄŸrısı mide bulantısı, halsizlik gibi ÅŸikayetler de var mı?
• Fiziksel aktivite anında başınız aÄŸrıyor mu?
• BaÅŸ aÄŸrınız zonklama ÅŸeklinde mi yoksa keskin bir aÄŸrı mı?
• Günün hangi saatinde aÄŸrı yaşıyorsunuz?
• Başınızın hangi bölümü aÄŸrıyor?

 

Bu soruların ardından doktor aÄŸrıya neden olabilecek yüksek ateÅŸ, bulantı ve kusma, enfeksiyon, baÅŸ dönmesi, bilinç kaybı, yüksek tansiyon, zihinsel karışıklık, kaslarda uyuÅŸma, denge sorunları, görme sorunları ve aşırı yorgunluk gibi belirti ve semptomlarını arar. Bu aÅŸamada MR veya BT istenebilir. BaÅŸka bir durumun tespit edilmesi için de çeÅŸitli laboratuvar incelemeleri gerekli görülebilir.

BaÅŸ AÄŸrısı Nasıl Geçer? BaÅŸ AÄŸrıları Nasıl Tedavi Edilir?

“BaÅŸ aÄŸrısı nasıl geçer?” sorusuna yanıt aranırken ilk olarak altta bir saÄŸlık sorunun olup olmadığı tüm detaylarıyla araÅŸtırılır ve durum bir hastalık kaynaklı yaÅŸanıyorsa konunun uzmanı olan hekimden gerekli tedavi alınır. Bunun dışında yaÅŸanan bir durumda nöroloji uzmanı, kiÅŸinin tıbbi geçmiÅŸini öÄŸrenir ve gerekli muayene sonrasında tedavi sürecini planlar. Tedavi sürecinde denenen çok sayıda ilaç bulunur. Ancak bu tedavideki ana hedef duruma neden olan tetikleyici faktörleri azaltmak, aÄŸrı anında beliren damar kaynaklı sorunları baskılamak ve sinir sistemindeki hassasiyeti gidermektir. Bu süreçte kiÅŸiye uygulanan tedavi koruyucu ve atak olmak üzere farklılık gösterir. Bu tedavilerin seçilmesinde kiÅŸinin yaÅŸadığı aÄŸrı, belirleyici faktördür. ÖrneÄŸin, hasta aÄŸrıyı ayda 1 kez olacak ÅŸekilde 1-2 kez yaşıyorsa atak tedavisi uygulanır. “BaÅŸ aÄŸrısını ne geçirir?” sorusuna yanıt aranırken koruyucu ve önleyici tedavi ise durumun birkaç ay içinde 4 ve üzerinden ataklar ÅŸeklinde yaÅŸanmasını halinde uygulanır. Bu süreçte her gün ilaç alınması gerekir. Bu ilaçlar da tedaviyi uygulayan doktor tarafından reçete edilir. Bu tedaviler dışında birtakım alternatif tedavi yöntemleri de kullanılır. Bunlar:

 

• Gerilim tipi aÄŸrılar için geri iletim ve gevÅŸeme eÄŸitimi olarak da adlandırılan biofeedback
• Migren aÄŸrılarında akupunktur
• Kronik ÅŸekilde yaÅŸanan aÄŸrılarda aromaterapi, derin doku masajı ve bitkisel ürünler

Baş Ağrısından Korunmanın Yolları

YaÅŸanan aÄŸrıların tedavi sürecinde durumun yaÅŸanmasına engel olmak adına kiÅŸi yaÅŸam tarzında birtakım deÄŸiÅŸiklikler yapmalıdır. Ä°lk olarak aÄŸrıya neden olan tetikleyiciler tespit edilmeli, aÄŸrının günün hangi saatinde yaÅŸandığı takip edilmeli ve hangi aktivitelerden sonra aÄŸrı yaÅŸandığı mutlaka not alınmalıdır. Mümkünse not alınan bu faktörler azaltılmalıdır. Bunun yanında kiÅŸi alkol kullanıyorsa bu kullanımı sınırlamalıdır. Nitrat içeren gıdalar da aÄŸrıya neden olur. Bu türden iÅŸlenmiÅŸ gıdaların tüketimi de mutlaka azaltılmalıdır. KiÅŸinin uyku düzeni de aÄŸrıları etkileyen faktörler arasındadır. Bu nedenle düzenli ve yeterli bir uyku düzeni takip edilmelidir. Uzun süreli cep telefonu ya da bilgisayar kullanımı sonrasında kiÅŸinin ense kaslarında yorulma ve aÄŸrılar oluÅŸabilir. Bu nedenle sık sık pozisyon deÄŸiÅŸtirilmelidir. Açlık da bir baÅŸ aÄŸrısı tetikleyicidir. Bu nedenle gün içinde öÄŸünlerde atlama yapılmamalıdır. Bir diÄŸer tetikleyici de strestir. Engellenebilir bir durum olmayan stres için stresi yönetebilme becerisi kazanma gibi bir önlem alınabilir.

Boyun Baş Ağrısına Neden Olur mu?

Genel kanının aksine aÄŸrılar her zaman baÅŸ kaynaklı rahatsızlıklar ya da beyinden kaynaklı deÄŸildir. Bu aÄŸrılar boyun ve ense kaynaklı da olabilir. Tam da bu noktada “Enseden gelen baÅŸ aÄŸrısı neden olur?” sorusu akıllara gelebilir. Bu soru, boyunda yer alan yapıların bozukluÄŸu nedeniyle boyun kaynaklı aÄŸrılar yaÅŸanır ÅŸeklinde yanıtlanabilir.

Baş Ağrısına Ne İyi Gelir?

“BaÅŸ aÄŸrısına ne iyi gelir?” sorusu ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir:

• Boyun ve ÅŸakak arasında kalan kasların masaj ya da ılık kompres ile rahatlatılması
• Migren atağının yaÅŸanması ile alın bölgesine soÄŸuk presler konulması
• Gerilim tipi aÄŸrılarda sıcak havlu ya da ısıtma pedinin kafa arkasına yerleÅŸtirilmesi
• Kasları gevÅŸeten hareketlerin, yoga ya da meditasyonun yapılması
• Migren yaÅŸanması halinde karanlık ve sessiz bir odada uykuya dalınması
• Yeterli sürede uyumak