Lösemide Bu Belirtilere Dikkat!

Lösemi, kemik iliğinde bulunan ana hücrelerin aşırı bir şekilde çoğalarak bu bölgenin, tüm doku ve organların normal fonksiyonlarını bozması ile gelişir. Lösemi belirtileri ve hastalığın yaygınlaşmasında yanlış beslenme alışkanlıkları, viral rahatsızlıklar, hava kirliliği ve olumsuz çevre koşulları, elektromanyetik dalgalar ve cep telefonu kullanımı etkin rol oynamakta. Ancak tedavi sürecine dahil edilen yeni yöntemlerle hastanın iyileşme şansı ve konforu önemli ölçüde artar. Bu süreçte toplumsal ve bireysel farkındalığın artması ile insanların kök hücre bağışlaması da etkilidir. Peki, lösemide dikkate alınması gereken belirtiler nelerdir?

Lösemide Dikkate Aalınacak Belirtiler

Lösemide dikkate alınacak belirtiler şöyledir:

• Kansızlık

İlk bulgulardan biri olarak öne çıkan kansızlık ile çocuğun rengi giderek soluklaşır ve çocukta halsizlik şikayetleri de başlar. Kansızlığın gelişmesinde kemik iliğinde bulunan kırmızı kürelerin azalması etkilidir. Doğumdan sonraki 6 ay ile 1 yaş arasında geçen dönemde çocuklarda fizyolojik anemi görülebilir ancak yine de bu kansızlık durumu normal kabul edilmemeli ve mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır. Her yaş grubu özelinde bir standart sunan belirli hemoglobin değerleri bulunur ve bu değerlerin düşük olması dikkate alınmalıdır. Toplumda yaygın görülen demir eksikliği ve kansızlık nedeniyle lösemi genel olarak fark edilemez. Bu nedenle kansızlık şikayeti ile gelen çocukların durumu mutlaka iyi araştırılmalıdır.

• Ateş

Akut miyeloid lösemide geçmeyen şiddetli yüksek ateş yaşanır. Bunun nedeni lösemik hücrelerin kemik iliğindeki beyaz küreleri baskılaması ve buna bağlı olarak da enfeksiyon oluşmasıdır. 37-38 ya da 39-40 derece ile ateş şikayeti bulunan çocuklarda genellikle ateşin nedeni tam olarak saptanamaz. Ancak ateşin yaşandığı aynı dönemde üst solunum yolları, kulak ya da akciğer enfeksiyonu varsa ateş bunlarla izah edilebilir. Löseminin olması durumunda da tedaviye rağmen ateş geçmez. 2 haftadan uzun süren ve sebebi kesin olarak belirlenemeyen ateşli hastalar mutlaka maliyn hastalık yönünden araştırılmalıdır.

• Halsizlik

Lösemili çocuklar kansızlık nedeniyle halsizlik yaşayabilir. Buna ek olarak çocukların metabolizması da bozulduğundan iştahsızlık görülebilir.

• Kilo kaybı

İştahsız olan çocukta ani kilo kayıpları yaşanabilir. Bunun nedeni lösemik hücrelerin salgıladığı sitokinlerin iştah merkezini etkilemesidir. Çocuğun son 6 aylık zaman diliminde yaşadığı kilo kaybı %10’dan fazla ise durum mutlaka araştırılmalıdır.

• Vücuttaki Morluklar

Çocuklar genel olarak hareketlidir ve buna bağlı olarak vücutlarında mutlaka morluklar oluşur. Ancak lösemili çocuklardaki morluklar inatçıdır, uzun süre geçmez ve daha da önemlisi çarpmaya bağlı oluşum göstermeyecek bölgelerde görülür. Boyun ve sırt bu bölgelerdendir. Bu bölgelerde beliren morluklar karşısında ebeveynler mutlaka dikkatli olmalıdır. Lösemi çürükleri ve morluklar, kemik iliğinin lösemik hücreler tarafından tutulmasından kaynaklanır. Hastalığın devam etmesi ile morluklar vücudun farklı bölgelerinde oluşum gösterebilir.Hastalı

• Kemiklerde Ağrı

Çocukların kalça, kol ve bacak başta olmak üzere vücudunun her bölgesinde ağrı yaşanabilir. Bu nedenle lösemiye bağlı olarak yaşanan kemik ağrıları genel olarak romatizma ile karıştırılır. Bundan dolayı da uzayan eklem ve kemik ağrılarında mutlaka kan tahlili yapılarak lösemi sorgulaması yapılmalıdır. Özellikle çocuğun yaşadığı kemik ve eklem ağrısına kilo kaybı, kansızlık eşlik ediyorsa testler öncelikli olarak uygulanmalıdır. Küçük yaştaki çocuklar ağrıdan şikayet etmiyorsa ancak topallama, ağrılı bölge üzerine yatmama, yattığında ağlayarak uykudan uyanma durumu varsa aileler bu konuda dikkatli olmalıdır. Kronik ve akut olarak 2 farklı türde görülen löseminin çocukluk çağından yaygın olarak yaşananı akut lenfoblastik lösemidir. Ağrı kesici ile geçmeyen kemik ağrıları, yüksek ateş, halsizlik, soluk yüz, vücutta görülen morluklar, sebepsiz yere tekrar tekrar yaşanan diş eti ve burun kanamaları, boyunca bezeler olması lösemiyi işaret ediyor olabilir. Bu nedenle çocuklarda bu belirtilerden biri ya da birkaçı varsa vakit kaybetmeden bir uzmandan yardım alınmalıdır.

• Kanamalar

Hiçbir şikayeti olmayan ve sabah ciddi kanama ile uyanan çocuklar, boğaz kaynaklı olan ve ağızda biriken kanamalar, dışkıda kan, diş eti ve burun kanaması ve siyah dışkı mutlaka dikkate alınmalıdır.

• Bezeler

Lenfe bezleri, vücudun hemen hemen her bölgesinde bulunur. Lösemi hastalığını geçiren tüm çocuklarda kasık, servikal ve koltuk altı başta olmak üzere vücudunun herhangi bir yerindeki bezelerde büyüme görülebilir. Buna ek olarak batında beze büyümesi de olabilir ve karın ağrısına sebebiyet verebilir.

• Karaciğerde büyüme

Karaciğerin büyümesi söz konusuysa karın bölgesinde şişlik görülür. Çocuk elle muayene edildiğinde de kaburgaların altında dalak ya da karaciğerde ele gelen şişlik olabilir. Bu şişlik banyo sırasında ya da uykuda da fark edilebilir. Karaciğer çok büyüdüğünde de çocukta karın ağrısı şikayetlerine neden olur.

• Dalakta büyüme

Fiziki muayenede vücudun sol tarafında ele gelen bir kitle söz konusuysa akla ilk dalak büyümesi gelmelidir. Bu durum özellikle KML denilen lösemi tipinde görülür ve bölgede ciddi ağrılara neden olur. Bu nedenle lösemi tedavisi öncesinde teşhis edilmelidir.

• D Vitamini Eksikliği

D vitamini eksikliği; kanser, obezite, hipertansiyon, metabolik sendrom ve tip 2 diyabete zemin hazırlayabilir. Bunun yanında D vitamini eksikliği son yıllarda yapılan çalışmalarda lösemi ile de ilişkilendirilmiştir. Güneş ışığından mahrum olunması nedeniyle kutup bölgelerindeki insanlarda bu eksiklik yoğundur ve ekvatora yaklaştıkça bu eksiklik oranı düşer. Bu nedenle çocukluk çağı lösemileri ekvator ülkelerinde daha az görülür. Lösemi tanısı alan çoğu hastada D vitamini eksikliği saptanır ve be eksikliğin tedavi sürecinde devam etmesi de olumsuz sonuçlar elde edilmesine neden olur. Ancak D vitamini eksikliği tek başına lösemiye neden olmaz! Yalnızca önemli bir risk faktörüdür. Bu risk faktörünü ortadan kaldırmak adına bebeğin doğumunda itibaren D vitamini takviyesinden destek alınmalı, bebeğin güneş ışınlarından faydalanması sağlanmalı, balık, yumurta, süt ve peynir gibi D vitamini zengini besinler diyetine dahil edilmelidir.

Bunun yanında löseminin belirlenmiş olan kesin bir nedeni yoktur ancak bu durumun yaşanmasına neden olabilen faktörler bulunur. Bu faktörler:

• Gebelik yaşının 40’ın üzerine çıkması
• Yüksek dozda radyasyona maruziyeti
• Down sendromu
• D vitamini eksikliği
• Genetik rahatsızlıklar
• Güçlü kimyasal maruziyetleri
• Belirli nedenlerle daha önce radyoterapi ya da kemoterapi görmüş olma
• Fanconi aplastik anemisi