Lösemide Bu Belirtilere Dikkat!

Lösemi, kemik iliÄŸinde bulunan ana hücrelerin aşırı bir ÅŸekilde çoÄŸalarak bu bölgenin, tüm doku ve organların normal fonksiyonlarını bozması ile geliÅŸir. Lösemi belirtileri ve hastalığın yaygınlaÅŸmasında yanlış beslenme alışkanlıkları, viral rahatsızlıklar, hava kirliliÄŸi ve olumsuz çevre koÅŸulları, elektromanyetik dalgalar ve cep telefonu kullanımı etkin rol oynamakta. Ancak tedavi sürecine dahil edilen yeni yöntemlerle hastanın iyileÅŸme ÅŸansı ve konforu önemli ölçüde artar. Bu süreçte toplumsal ve bireysel farkındalığın artması ile insanların kök hücre bağışlaması da etkilidir. Peki, lösemide dikkate alınması gereken belirtiler nelerdir?

Lösemide Dikkate Aalınacak Belirtiler

Lösemide dikkate alınacak belirtiler ÅŸöyledir:

• Kansızlık

Ä°lk bulgulardan biri olarak öne çıkan kansızlık ile çocuÄŸun rengi giderek soluklaşır ve çocukta halsizlik ÅŸikayetleri de baÅŸlar. Kansızlığın geliÅŸmesinde kemik iliÄŸinde bulunan kırmızı kürelerin azalması etkilidir. DoÄŸumdan sonraki 6 ay ile 1 yaÅŸ arasında geçen dönemde çocuklarda fizyolojik anemi görülebilir ancak yine de bu kansızlık durumu normal kabul edilmemeli ve mutlaka bir uzmana baÅŸvurulmalıdır. Her yaÅŸ grubu özelinde bir standart sunan belirli hemoglobin deÄŸerleri bulunur ve bu deÄŸerlerin düÅŸük olması dikkate alınmalıdır. Toplumda yaygın görülen demir eksikliÄŸi ve kansızlık nedeniyle lösemi genel olarak fark edilemez. Bu nedenle kansızlık ÅŸikayeti ile gelen çocukların durumu mutlaka iyi araÅŸtırılmalıdır.

• AteÅŸ

Akut miyeloid lösemide geçmeyen ÅŸiddetli yüksek ateÅŸ yaÅŸanır. Bunun nedeni lösemik hücrelerin kemik iliÄŸindeki beyaz küreleri baskılaması ve buna baÄŸlı olarak da enfeksiyon oluÅŸmasıdır. 37-38 ya da 39-40 derece ile ateÅŸ ÅŸikayeti bulunan çocuklarda genellikle ateÅŸin nedeni tam olarak saptanamaz. Ancak ateÅŸin yaÅŸandığı aynı dönemde üst solunum yolları, kulak ya da akciÄŸer enfeksiyonu varsa ateÅŸ bunlarla izah edilebilir. Löseminin olması durumunda da tedaviye raÄŸmen ateÅŸ geçmez. 2 haftadan uzun süren ve sebebi kesin olarak belirlenemeyen ateÅŸli hastalar mutlaka maliyn hastalık yönünden araÅŸtırılmalıdır.

• Halsizlik

Lösemili çocuklar kansızlık nedeniyle halsizlik yaÅŸayabilir. Buna ek olarak çocukların metabolizması da bozulduÄŸundan iÅŸtahsızlık görülebilir.

• Kilo kaybı

Ä°ÅŸtahsız olan çocukta ani kilo kayıpları yaÅŸanabilir. Bunun nedeni lösemik hücrelerin salgıladığı sitokinlerin iÅŸtah merkezini etkilemesidir. ÇocuÄŸun son 6 aylık zaman diliminde yaÅŸadığı kilo kaybı %10’dan fazla ise durum mutlaka araÅŸtırılmalıdır.

• Vücuttaki Morluklar

Çocuklar genel olarak hareketlidir ve buna baÄŸlı olarak vücutlarında mutlaka morluklar oluÅŸur. Ancak lösemili çocuklardaki morluklar inatçıdır, uzun süre geçmez ve daha da önemlisi çarpmaya baÄŸlı oluÅŸum göstermeyecek bölgelerde görülür. Boyun ve sırt bu bölgelerdendir. Bu bölgelerde beliren morluklar karşısında ebeveynler mutlaka dikkatli olmalıdır. Lösemi çürükleri ve morluklar, kemik iliÄŸinin lösemik hücreler tarafından tutulmasından kaynaklanır. Hastalığın devam etmesi ile morluklar vücudun farklı bölgelerinde oluÅŸum gösterebilir.Hastalı

• Kemiklerde AÄŸrı

Çocukların kalça, kol ve bacak baÅŸta olmak üzere vücudunun her bölgesinde aÄŸrı yaÅŸanabilir. Bu nedenle lösemiye baÄŸlı olarak yaÅŸanan kemik aÄŸrıları genel olarak romatizma ile karıştırılır. Bundan dolayı da uzayan eklem ve kemik aÄŸrılarında mutlaka kan tahlili yapılarak lösemi sorgulaması yapılmalıdır. Özellikle çocuÄŸun yaÅŸadığı kemik ve eklem aÄŸrısına kilo kaybı, kansızlık eÅŸlik ediyorsa testler öncelikli olarak uygulanmalıdır. Küçük yaÅŸtaki çocuklar aÄŸrıdan ÅŸikayet etmiyorsa ancak topallama, aÄŸrılı bölge üzerine yatmama, yattığında aÄŸlayarak uykudan uyanma durumu varsa aileler bu konuda dikkatli olmalıdır. Kronik ve akut olarak 2 farklı türde görülen löseminin çocukluk çağından yaygın olarak yaÅŸananı akut lenfoblastik lösemidir. AÄŸrı kesici ile geçmeyen kemik aÄŸrıları, yüksek ateÅŸ, halsizlik, soluk yüz, vücutta görülen morluklar, sebepsiz yere tekrar tekrar yaÅŸanan diÅŸ eti ve burun kanamaları, boyunca bezeler olması lösemiyi iÅŸaret ediyor olabilir. Bu nedenle çocuklarda bu belirtilerden biri ya da birkaçı varsa vakit kaybetmeden bir uzmandan yardım alınmalıdır.

• Kanamalar

Hiçbir ÅŸikayeti olmayan ve sabah ciddi kanama ile uyanan çocuklar, boÄŸaz kaynaklı olan ve ağızda biriken kanamalar, dışkıda kan, diÅŸ eti ve burun kanaması ve siyah dışkı mutlaka dikkate alınmalıdır.

• Bezeler

Lenfe bezleri, vücudun hemen hemen her bölgesinde bulunur. Lösemi hastalığını geçiren tüm çocuklarda kasık, servikal ve koltuk altı baÅŸta olmak üzere vücudunun herhangi bir yerindeki bezelerde büyüme görülebilir. Buna ek olarak batında beze büyümesi de olabilir ve karın aÄŸrısına sebebiyet verebilir.

• KaraciÄŸerde büyüme

KaraciÄŸerin büyümesi söz konusuysa karın bölgesinde ÅŸiÅŸlik görülür. Çocuk elle muayene edildiÄŸinde de kaburgaların altında dalak ya da karaciÄŸerde ele gelen ÅŸiÅŸlik olabilir. Bu ÅŸiÅŸlik banyo sırasında ya da uykuda da fark edilebilir. KaraciÄŸer çok büyüdüÄŸünde de çocukta karın aÄŸrısı ÅŸikayetlerine neden olur.

• Dalakta büyüme

Fiziki muayenede vücudun sol tarafında ele gelen bir kitle söz konusuysa akla ilk dalak büyümesi gelmelidir. Bu durum özellikle KML denilen lösemi tipinde görülür ve bölgede ciddi aÄŸrılara neden olur. Bu nedenle lösemi tedavisi öncesinde teÅŸhis edilmelidir.

• D Vitamini EksikliÄŸi

D vitamini eksikliÄŸi; kanser, obezite, hipertansiyon, metabolik sendrom ve tip 2 diyabete zemin hazırlayabilir. Bunun yanında D vitamini eksikliÄŸi son yıllarda yapılan çalışmalarda lösemi ile de iliÅŸkilendirilmiÅŸtir. GüneÅŸ ışığından mahrum olunması nedeniyle kutup bölgelerindeki insanlarda bu eksiklik yoÄŸundur ve ekvatora yaklaÅŸtıkça bu eksiklik oranı düÅŸer. Bu nedenle çocukluk çağı lösemileri ekvator ülkelerinde daha az görülür. Lösemi tanısı alan çoÄŸu hastada D vitamini eksikliÄŸi saptanır ve be eksikliÄŸin tedavi sürecinde devam etmesi de olumsuz sonuçlar elde edilmesine neden olur. Ancak D vitamini eksikliÄŸi tek başına lösemiye neden olmaz! Yalnızca önemli bir risk faktörüdür. Bu risk faktörünü ortadan kaldırmak adına bebeÄŸin doÄŸumunda itibaren D vitamini takviyesinden destek alınmalı, bebeÄŸin güneÅŸ ışınlarından faydalanması saÄŸlanmalı, balık, yumurta, süt ve peynir gibi D vitamini zengini besinler diyetine dahil edilmelidir.

Bunun yanında löseminin belirlenmiÅŸ olan kesin bir nedeni yoktur ancak bu durumun yaÅŸanmasına neden olabilen faktörler bulunur. Bu faktörler:

• Gebelik yaşının 40’ın üzerine çıkması
• Yüksek dozda radyasyona maruziyeti
• Down sendromu
• D vitamini eksikliÄŸi
• Genetik rahatsızlıklar
• Güçlü kimyasal maruziyetleri
• Belirli nedenlerle daha önce radyoterapi ya da kemoterapi görmüÅŸ olma
• Fanconi aplastik anemisi