Anjiyo Nedir? Nasıl Yapılır?

 

Kalp damar hastalıklarını teşhis etmek adına kullanılan bir tetkik yöntemi olan anjiyo, ani gelişen kalp krizlerinde hayat kurtaran bir yöntemdir. Bu tetkik ile kalbe giden damarlardaki problem görülebilir ve tedavi süreci bu doğrultuda planlanabilir. Kalp damar tıkanıklığının tespit edilmesi ve tedavi sürecinde önemli bir yere sahip olan bu tetkik, el bileğinden ve kasıktan olacak şekilde iki farklı yöntem kullanılarak uygulanır. Anjiyo olarak da adlandırılan “Anjiyografi nedir? Diğer hangi hastalıklarda kullanılır?” gibi soruların yanıtlarını ve daha fazlasını sizler için derledik.

Anjiyo Nedir?

“Anjiyo nedir?” diye merak ediyorsanız anjiyografi olarak da adlandırılan bu tetkikin, koroner damarların filminin çekilmesi olduğunu bilmelisiniz. 1960’lı yıllarda keşfedilen bu yöntem, eskiden atardamarların kesilmesi ile uygulanırken gelişen teknoloji sayesinde yalnızca iğne ile gerçekleştirilir. Ameliyat olarak nitelendirilmeyecek bir prosedür olan anjiyo kolesterol, kalp spazmı ve kalp krizi gibi durumlar söz konusu olduğunda hayat kurtarıcı olabilir. Bu prosedür ile kalp damarlarının tıkanıklığı ya da darlığı saptanır ve bu yöntemin farklı türleri bulunur.

Anjiyo Türleri

BT anjiyografi: Bu yöntemde damar yolu ile hastaya kontrast madde verilir. Ardından bilgisayarlı tomografi ile görüntüleme sağlanır.

Kateter anjiyografi: Kateter ile hastaya kontrast madde verilerek görüntüleme X ışınları ile gerçekleştirilir.

Koroner anjiyografi: Kalbi besleyen ve kalp etrafından bulunan damarlar görüntülenir.

MR anjiyografi: Bu yöntemde kontrast madde duruma göre verilir ya da verilmez ve ardından da görüntüleme manyetik rezonans ile yapılır.

Pulmoner anjiyografi: Akciğerleri beslemekle görevli olan damarlar görüntülenir.

Renal anjiyografi: Böbrekleri beslemekle görevli olan damarlar görüntülenir.

Serebral anjiyografi: Beyin içinde ve etrafında bulunan damarlar görüntülenir.

 

Anjiyo Hangi Hastalıklar İçin Kullanılır?

Bir tanı yöntemi olan anjiyo aşağıdaki durumlar için uygulanır:

• Hastanın şiddetli göğüs ağrısı yaşaması
• Hastada kalp kapak hastalığı olması
• Bypass olan hastayı kontrol etmek için
• Hastada koroner darlık belirtilerinin olması
• Bilgisayarlı anjiyoda şüphe yaratan durumların görülmesi
• 40 yaş üzerinden olan hastanın önemli bir ameliyata girecek olması
• Hastada kalp krizi durumu olması
• Koroner arter hastalığı şüphesinin farklı testler sonucunda çıkması
• Efor testi sonucunun pozitif çıkması
• Balon tedavisi uygulanan ya da stent takılan hastaları kontrol etmek
• Hastanın kalp ameliyatı dışında diyabet olması

 

 

Anjiyo Öncesi Yapılması Gerekenler

Anjiyo işlemi öncesinde bazı hazırlıklar yapılır. Hastaların bu hazırlıklara uyması son derece önemlidir. Yapılması gereken hazırlıklar aşağıdaki gibidir:

• Hasta gece 24.00’dan itibaren yemek yememeli ve sabah kahvaltı yapmamalıdır.
• Hastanın kullanması gereken ilaçlar varsa yanında getirmesi ve kullanmadan önce doktoruna danışması önemlidir.
• Diyabet hastaları sabah kan şekerini düşüren ilaçlar kullanıyorsa İlacını almak için aç gelmeli ve doktoruna danışmalıdır.
• Hastanın anjiyografi işlemi sonrasında Böbrek hasarının gelişmemesi adına bol bol su içmesi önemlidir.
• İşlem öncesinde küpe, yüzük, gözlük gibi eşyaların çıkarılması gerekir.
• İşlem kol damarlarından ya da kasıktaki damarlardan yapılabilir. Bu nedenle kasıktaki damarlardan da yapılabilir ve buna hazırlık olmak adına her iki kasık bölgesi de tıraş edilmelidir.

Anjiyo Öncesi Hazırlıklar ve Testler

İşlem öncesinde doktorunuz tıbbi durumunuz, sağlığınız, ek hastalık şikayetleriniz ve düzenli olarak kullandığınız ilaçlar hakkında bilgi alır. Buna ek olarak sıkılaşma değerleri, karaciğer ve böbrek fonksiyon testleri, tam kan sayımı gibi önemli testler yapılır. Ayrıca nabız muayenesi de yapılır. Böylelikle anjiyo işleminin El bileği ya da kasıktan yapılıp yapılmayacağına karar verilir. Hasta eğer kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsa bunu doktoruna bildirmelidir. Doktor gerekli gördüğü durumlarda ilacı kesecektir. Hastanın anjiyo işlemine kadar yapılan tüm test sonuçlarını yanında bulundurması da ayrıca önemlidir.

Anjiyo Nasıl Yapılır? 

İşlem genellikle hastanın sağ kasık bölgesinde atardamar ile gerçekleştirilir. Ancak damarın tıkalı olması gibi sebeplerle kullanılamaması durumunda hastanın dirsek, kol altı, el bileği ya da sol kasık bölgelerinde bulunan atardamar tercih edilir. İşlemde görüntüleme yapılmak istenen damarın yapısına uygun, damarı zedelemeyecek ve pıhtı oluşturmayacak ince borucuklar tercih edilir. İşlem 10-20 dakika kadar sürer. Ancak damarın anatomik yapısına ve hastanın bypass geçirip geçirmediğine bağlı olarak bu süre 20-30 dakikayı bulabilir. Uygulama yapılacak bölge lokal anestezi ile uyuşturulur. İşlemin tamamlanmasının ardından kanamayı durdurmak adına 15-20 dakika kadar bası uygulaması yapılır. Kanamanın durması ile sıkı bandaj uygulanır ve hasta 4-6 saat kadar yatarak dinlendirilir. Bu sürenin sonunda da hasta taburcu edilir.

Anjiyo Hangi Durumlarda Yapılamaz?

Anjiyo için yarar ve zarar değerlendirilmesi yapılarak uygulama yapılması gereken bazı durumlar bulunur. Hastanın böbrek yetmezliği durumu bunlardan biridir. Bunun yanı sıra hastanın akli dengesinin olmaması, hamileliğin ilk 3 ayı, kansızlık, hastanın yakın zamanda inme geçirmiş olması, kontrol edilemeyen hipertansiyon, işlemde kullanılan maddeye karşı alerji olması, damarlarda hasar olması, aşırı kanamaya neden olabilecek kanama sorunları da diğer durumlardır.

 

Anjiyo Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?

Anjiyo işleminden sonra hasta dinlenmek üzere yatağına götürülür. Ardından hastanın tansiyonunu, kalp ritmini ve kandaki oksijen düzeyini takip etmek adına makinelere bağlanır. İşlemin tamamlanmasının ardından kasık ya da el bileğindeki kateter çekilir ve kanama olmaması için bölgeye baskı uygulanır. Ardından kum torbaları yerleştirilir. Bu süreçte hastanın sırt üstü pozisyonda kalması gerekir ve 4 ya da 6 saatin ardından kanama kontrol edilerek gerekli görüldüğünde kum torbası kaldırılır. Tüm bu işlemlerin ardından hastanın bol bol su içmeye özen göstermesi önemlidir. Taburcu olduktan sonra kabız olmamak adına lifli besinler de tüketilmelidir. Hasta 2-3 kadar araç kullanmamalı ve ağır kaldırmamalıdır.