PSA Testi Nedir?

16 / HAZ
2022

Erkeklerde yaygın görülen rahatsızlıklardan biri olan prostat, PSA ile baÄŸlantılıdır. Peki, PSA nedir? Açılımı prostat spesifik antijen olan PSA, prostatın kendisi tarafından salgılanır ve meni kıvamını saÄŸlar. Bu iÅŸleve sahip olan enzim, prostat dokusunda yoÄŸun bir ÅŸekilde bulunur. Fakat bazı durumlarda prostatın hücre bütünlüÄŸü zarar görür. Bunun sonucunda da kana geçiÅŸinde artma ve kandaki deÄŸerinde yükselme yaÅŸanır. Prostat kanserinde görülen kanda PSA yükselmesi dokuların bazı durumlarda hücre bütünlüÄŸünün bozulması ile ilgilidir. Kan örneÄŸi ile yapılan PSA testi ile prostat kanserinde erken tanı mümkün olur. Testin yapılması ile prostat kanserine baÄŸlı yaÅŸanan ölüm oranlarında azalma yaÅŸanmıştır.

PSA Testi Nedir?

Açılımı prostat spesifik antijen olan PSA, prostat tarafından üretilen meninin kıvamını düzenlemeye yardımcı olan bir enzimdir. Prostat tarafından üretilen PSA’nın çok az bir kısmı kanda dolaşır. Ancak prostat enfeksiyonları, prostatın iyi huylu olarak büyüme göstermesi ve prostat kanseri gibi durumlarda PSA deÄŸiÅŸen miktarda kana geçer. Bu nedenle kanda bulunan PSA seviyesi ve bu seviyede meydana gelen deÄŸiÅŸimler prostat hastalıklarının niteliÄŸi hakkında bilgi verir.

Prostat spesifik antijen testi deÄŸerlendirmesi yapılırken serbest ve total PSA deÄŸerleri göz önünde bulundurulmalıdır. Peki, total PSA nedir? Total PSA testi, hem serbest dolaÅŸan prostat spesifik antijen miktarını hem de kan plazmasında bulunan proteinlere baÄŸlı olan prostat spesifik antijenleri ölçer.

Kanda dolaşım gösteren prostat spesifik antijenlerin büyük bir bölümü proteinlere baÄŸlıdır. %5-35 arasındaki prostat spesifik antijenler ise herhangi bir proteine baÄŸlı deÄŸildir ve bu ÅŸekilde dolaşır. Bu da serbest PSA olarak tanımlanır. Prostat kanserini erken evrede teÅŸhis etmek için ilk total PSA deÄŸeri belirlemesi yapılır. Bu deÄŸerlendirmede deÄŸerler normalin üzerinde ise kandaki proteinlere baÄŸlı olmayan serbest PSA düzeyine ve total PSA oranına bakılır.  

PSA YüksekliÄŸi Nedir?

Prostat dokusunda ve menide yoÄŸun bir miktarda bulunan prostat spesifik antijen, kana az miktarda salınır. Ancak BPH olarak adlandırılan iyi huylu prostat büyümesinde büyüme gerçekleÅŸtikçe PSA kan deÄŸeri normal bir miktarda artış gösterir. Anormal derecede PSA yüksekliÄŸi ise ÅŸu durumlarda gerçekleÅŸir:

• Ejekülasyon
• Ä°drar yolu ameliyatları(TUR)
• Ä°drar retansiyonu (glob vezikal)
• Prostat biyopsisi
• Prostat enfarktüsü
• Prostat iltihabı
• Prostat kanseri
• Prostat masajı

PSA DeÄŸeri Kaç Olmalı?

Aslında PSA deÄŸerine bakarak kanser deÄŸerlendirmesi yapmak oldukça güçtür. PSA deÄŸerinin 1 ng/ml’nin altında çıktığı durumlarda bile %6.6 hastada prostat kanseri bulunabilir. Bunun yanında PSA deÄŸerinde artış oldukça kansere yakalanma riski de artar. PSA deÄŸer tablosu ile bu deÄŸer 3,1 - 4 ng/ml arasında bir orana ulaÅŸtığında hastaların %26,9’sı prostat kanseri bulguları verir.

PSA Neden Yükselir?

Prostat kanserli hastalarda kompleks halde olan PSA, iyi huylu durumlara göre daha fazla miktarda salgılanır. Kanda bulunan bu düzey prostat kanserinin yanı sıra prostat büyümesi ve prostat enfeksiyonu gibi durumlarda da yükselir. Peki, PSA deÄŸeri nasıl düÅŸürülür? 5-alfa reductase ve saw palmetto içeren ilaçlar bu deÄŸeri düÅŸürür. Ancak bu deÄŸerin düÅŸmesi özellikle kanser teÅŸhisinde olumsuz sonuçlara neden olabilir. Bu nedenle bu ilaçlar yalnızca doktor kontrolü ve onayı ile alınmalıdır.