Mineraller 101: Mineraller Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

Mineraller, toprakta ve suda bulunan, bitkiler tarafından emilen veya hayvanlar tarafından yenen inorganik maddelerden biri. Ä°nsan vücudu doÄŸal olarak mineral üretemez bu nedenle saÄŸlıklı ve dengeli bir diyet uygulamak önemli. DiÅŸ ve kemik oluÅŸumunda önemli bir role sahip olan mineraller, vücut dokuları ve sıvılarının da temel bileÅŸeni.

Ä°nsan vücudunun ihtiyaç duyduÄŸu mineral ihtiyacı ise kiÅŸi özelinde yaÅŸa, saÄŸlık durumuna, cinsiyete ve fizyolojik durumuna göre farklılık gösteriyor. Fosfor, kalsiyum, klorür, magnezyum, potasyum ve sodyum gibi minerallere daha fazla ihtiyaç duyulurken bakır, çinko, demir, florür, iyot ve selenyum gibi mineraller için küçük miktarlar yeterli olabiliyor. Peki, mineral çeÅŸitleri nelerdir ve hangi besin kaynaklarında bulunur?

Mineral Nedir?

“Mineral nedir? Mineraller organik mi?” sorusunun detaylı yanıtı minerallerin neden önemli olduÄŸu hakkında bilgi sahibi olmanızı saÄŸlar. Mineraller, doÄŸada yaygın olan ve doÄŸal olarak oluÅŸan inorganik maddelerdir. Minerallerin özellikleri gereÄŸi vücut fonksiyonlarının düzenlenmesi, geliÅŸme ve büyüme gibi birçok durum için önemli bir besin öÄŸesidir.

Minerallerin Görevleri Nelerdir?

“Mineraller nelerdir? Görevleri nedir?” sorusu da konu hakkında merak edilen baÅŸlıklar arasında. Mineraller, sindirim sisteminden kana karışarak besinler aracılığı ile alınan vitaminlerle birlikte vücudun farklı bölgelerine ilerler. DiÅŸ, kemik ve kas oluÅŸumunda da önemli bir role sahiptir. Buna ek olarak hücre içi ve dışı sıvı oranlarını dengede tutar. Enzimlerin de önemli bir yapı taşı olan mineraller, enzimlerin çalışmasında etkilidir.

Mineraller Beslenmemizde ve SaÄŸlığımızda Neden Önemlidir?

“Mineraller ne iÅŸe yarar?” diye merak ediyorsanız saÄŸlık için sayısız öneme sahip olduÄŸunu bilmelisiniz. Bir yetiÅŸkin vücudunun %4 kadar küçük bir kısmını kaplayan minerallerin görevleri gereÄŸi enzimlerin aktif olmasını, merkezi sinir sistemi saÄŸlığının saÄŸlanması ve iyi bir kemik yapısı gibi önemli etkilere sahiptir. Ayrıca vitaminler, mineraller olmadan saÄŸlık için gerekli olan fonksiyonlarını gerçekleÅŸtiremez.

Mineral EksikliÄŸi Nedir?

“Mineraller nedir? EksikliÄŸi ne anlama gelir?” sorusu da merak edilenler arasında. SaÄŸlık için gerekli olan mineraller, bazı durumlarda yetersiz kalabilir. Vücudun ihtiyacı olan miktarda mineral alınmaz ya da mineral emilimi olmazsa mineral eksikliÄŸi yaÅŸanabilir. Mineraller vücuda dışarıdan alınan maddelerdir bu nedenle saÄŸlıklı ve dengeli beslenen kiÅŸilerde mineral eksikliÄŸine rastlanmaz ya da bu eksiklik çok düÅŸük oranda olur.

“Mineraller enerji verir mi?” sorusu da merak edilenler arasında. KiÅŸi saÄŸlıklı beslenmiyorsa vücut hücreleri ve fonksiyonlar çalışmak için gerekli olan enerjiyi bulamaz. KiÅŸide iÅŸtahsızlık, yorgunluk, kramp ve halsizlik gibi ÅŸikayetler mineral eksikliÄŸinin yaÅŸandığına iÅŸaret eder. Bu durumda mineral takviyesi alınabilir.

Minerallerin ÇeÅŸitleri ve Bulundukları Besinler

“Mineral hangi besinlerde bulunur? Su ve mineraller hangi besinlerde bulunur?” diye merak ediyorsanız sorunuzun yanıtı aÅŸağıdaki tablo ile alabilirsiniz. Ä°ÅŸte mineraller ve özellikleri:

 

MÄ°NERAL	ÖNEMÄ°	KAYNAKLAR
Bakır	Kırmızı ve beyaz kan hücrelerinin üretimi, demirin kullanımı	Fındık, kepekli tahıllar, böbrek, karaciÄŸer, kabuklu deniz ürünleri
Çinko	Vücudun savunma sistemi ve yara iyileÅŸmesi	Kabuklu deniz hayvanları, et ve peynir
Demir	Kanda oksijen taşıma ve kan oluÅŸumu	Et, yulaf gevreÄŸi, yumurta satısı, darı, tam taneli tahıl ürünleri ve sosis
Florür	DiÅŸin çürüklere karşı dirençli olması, diÅŸ minesinin güçlenmesi	ÇeÅŸitli tahıllar, maden suyu, balık, siyah çay
Fosfor	Kemik oluÅŸumu	Balık, süt, et, peynir
İyot	Tiroit hormonlarının sentezi	İyotlu tuz eklenmiş besinler, deniz mahsulleri
Kalsiyum	DiÅŸ ve kemik oluÅŸumu, sinir sistemi fonksiyonu	Peynir, yoÄŸurt, süt, yeÅŸil sebzeler
Krom	Ä°nsülinin etkisini artırır	Pekmez, et, tahıllar, fındık, bira mayası
Magnezyum	Kemiklerin oluÅŸumu, enzimler, enerji metabolizması, kas ve sinir fonksiyonu	Süt, süt ürünleri, muz, taneli meyveler, yeÅŸil sebzeler, portakal, tam taneli tahıllar
Manganez	Hücre hasarının önlenmesi, enerji, kemik oluÅŸumu	Çay, kuruyemiÅŸler, sebzeler, tahıllar
Potasyum	Kas ve sinir sinyallerinin iletilmesi, sıvı dengesi	Meyve ve sebzeler, tam tahıllı ürünler, balık, patates, bakliyat
Selenyum	Hücresel koruma	Et, tahıl, baklagiller, ciÄŸer, balık
Sodyum	Kas ve sinir fonksiyonu, sıvı dengesi	Sebze ve meyvelerin tümü, bakliyat

Günlük Kalsiyum Ä°htiyacı Ne Kadardır?

*19 yaÅŸ üstü erkek ve kadınlar 1000 mg

*19 yaÅŸ üstü hamile ve emziren kadınlar 1300 mg

Günlük Sodyum Ä°htiyacı Ne Kadardır?

Vücut için gerekli olan günlük ortalama sodyum 2400 mg’dır. Bu miktar günlük 6 gram tuz tüketimi ile kolaylıkla saÄŸlanabilir. Ancak bu tuz oranı hipertansiyon hastaları için kontrollü olarak doktor önerisi ile ayarlanmalıdır. Bunun yanında 11 yaşın altına olan çocukların günlük tuz tüketimi de yetiÅŸkinlere oranla daha düÅŸüktür. Bu oranlar:

*1-3 yaÅŸ arası çocuklar 2 gram

*4-6 yaÅŸ arası çocuklar 3 gram

*7-10 yaÅŸ arası çocuklar 5 gram

Günlük Demir Ä°htiyacı Ne Kadardır?

*Çocuklar için 10 mg

* Ergenlik dönemi 15 mg

*YetiÅŸkin erkekler için 10 mg

*YetiÅŸkin kadınlar için 18 mg

*Gebelik dönemi 27 mg

*Emzirme dönemi 18 mg

Günlük Ä°yot Ä°htiyacı Ne Kadardır?

*6 yaÅŸ altı çocukluk döneminde 90 mg

*6-12 yaÅŸ çocukluk döneminde 120 mg

*Genç ve eriÅŸkin bireylerde 150 mg

*Gebelik döneminde 220 mg

*Emzirme döneminde 290 mg

Günlük Fosfor Ä°htiyacı Ne Kadardır?

*1-10 yaÅŸ çocuklar için 800 mg

*11-24 yaÅŸ bireyler için 1200 mg

*24 yaÅŸ ve üzeri bireyler için 800 mg

Günlük Magnezyum Ä°htiyacı Ne Kadardır?

*1-3 yaÅŸ grubu çocuklar için 80 mg

*4-6 yaÅŸ grubu çocuklar için 120 mg

*7-10 yaÅŸ grubu çocuklar için 170 mg

*YetiÅŸkin bireyler için 320 mg

Günlük Çinko Ä°htiyacı Ne Kadardır?

* 19 yaÅŸ ve üstü erkeklerde 15 mg

*19 yaÅŸ ve üstü kadınlarda 12 mg

*19 yaÅŸ ve üstü hamile ve emziren annelerde 15 mg

Minerallerin günlük oranlarının yanı sıra “Mineraller düzenleyici midir?” sorusu da merak konusudur. Vücut için temel besin maddelerinden biri olan mineraller, vücut tarafından üretilemez. Bu nedenle dışarıdan alınması ve yapıcı onarıcı görevlerinden faydalanılması gerekir.

Bunun yanın da “Mineraller yapıya katılır mı?” sorusu da merak edilenler arasındadır. Mineraller genel olarak hücrenin yapısına katılmaz ancak bazı özelleÅŸmiÅŸ yapılarda bulunur. DiÅŸ ve kemikler bu yapılardan biridir.

Mineraller Yapıcı Onarıcı mıdır?

“Mineraller yapıcı onarıcı mıdır?” diye merak ediyorsanız bu sorunun yanıtı ÅŸöyledir: Onarıcı ve yapıcı özellikte olan gıdalar, canlı yaÅŸamının ihtiyacı olan tüm vitaminleri barındırır. Ä°çerisinde karbonhidrat, yaÄŸ ve protein bulunan besinler de aynı zamanda mineral bakımından zengin bir içerik sunar. Yani, enerji veren gıdaların tümü hem onarıcı hem de yapıcı besinlerdir.