Krup genel olarak hafif seyirli bir hastalıktır ancak bir süre sonra hızla şiddetlenebilir. Krup hastalığı 5 yaş ve altı çocuklarda yaygın olarak görülür. Kruplu çocuklar nefes alırken genellikle tiz bir "gıcırdama" veya ıslık sesi duyulur. Buna stridor denir. Öksürük ve krupun diğer belirti ve semptomları, gırtlak, nefes borusu ve bronş tüplerinin etrafındaki şişmenin sonucudur. Öksürük havayı daralmış geçitten geçirdiğinde ses tellerinden ses çıkar. Krup tipik olarak küçük çocuklarda görülür. Kruplu çocukların çoğu 1 hafta içinde iyileşir ve çoğu çocuk evde tedavi edilebilir. Peki krup nedir? Nasıl önlenebilir?
“Krup hastalığı nedir?” konu hakkında merak edilen soruların başında gelir. Krup, virüs kaynaklı bir enfeksiyondur. Bu enfeksiyon nedeniyle nefes borusunun akciğerlere giden hava yolları ve ses tellerinde şişme yaşanır. Bu şişme nedeniyle de hava yolları daralır ve nefes almak güç hale gelir. Genellikle hafif seyirli bir hastalık olan krup hızlı bir şekilde ciddileşebilir. Bu hastalık 5 yaş ve altı çocuklarda yaygın olarak görülür.
Krup hastalığı belirtileri tipik olarak soğuk algınlığı ile başlar. İltihap ve öksürük olması durumunda krup en belirgin belirtileri şiddetlenebilir. Bu belirtiler ağlama, öksürme ve bununla birlikte şiddetlenen sesli öksürüktür. Buna yüksek ateş, boğuk ses, nefes almada güçlük çekme de eklenir. Bu belirtiler genel olarak 3 ile 5 gün kadar sürer.
Hastalığın şiddeti ve en sık çocuklarda görülüyor olması “Krup neden olur?” sorusunu akıllara getirir. “Krup hastalığı neden olur?” sorusu şöyle yanıtlanabilir: Virüslerden kaynaklı olarak yaşanan bu hastalık, gırtlak ve nefes borusunun şişmesi sonucunda oluşur. Krup hastalığı genellikle sonbahar ve kış mevsiminde ortaya çıkar. Bulaşıcı özelliklerde yaşanan bu hastalık genellikle hafif seyirde geçirilir. Tedavi gerektirmeden 3 ile 4 günde kendiliğinden geçer. Ancak bir anda ağır yaşanabilir. Bu hastalığın yaşanmasına neden olan parainfluenza virüsüdür. Bu virüsten kaynaklı olarak üst solunum yollarına bulaşır ve enfeksiyona yol açar.
“Kurup ne demek?” sorusu kadar bu hastalığın en sık hangi yaş grubunda görüldüğü de merak konusudur. Krup hastalığı genellikle bebek ve küçük yaş çocuklarda görülür. Erkek çocukların bu hastalığı yaşama riski kız çocuklara göre daha yüksektir. Bu hastalık en sık 1,5 – 2 yaş aralığında görülür.
“Krup hastalığı bulaşıcı mı?” sorusu da merak edilenler arasında. Krup, bulaşıcı bir rahatsızlıktır. Peki, krup hastalığı nasıl geçer? Bu hastalık bir çocuktan diğerine hava yolu ile bulaşır. Bu hastalığı taşıyan çocuğun öksürmesi ile havaya yayılan virüs partiküllerinin solunması ile hastalık yaşanır. Virüsün yayılmasını sağlayan partiküller oyuncak ve benzeri yüzeylerde de kalabilir. Bu nedenle ortak oyun alanları ve oyuncaklar virüsün bulaşmasına yol açan etkenlerdendir.
“Krup hastalığına ne iyi gelir?” sorusunun yanıtı için teşhis konulması önemlidir. Hastalığın teşhisi için doktor belirtileri, hastalığın ne kadardır devam ettiği ve şiddeti gibi soruları yöneltir. Bu soruların ardından detaylı fiziki muayene ile gerekli olan tanı konulur. Fiziki muayenede doktor hastanın solunumunu takip eder ve solunum hareketlerini izler. Ardından hastanın boğaz muayenesi yapılır.
“Krup hastalığı nasıl geçer?” sorusu şu şekilde yanıtlanabilir: İlk olarak soğuk algınlığı şeklinde başlayan ve şiddetlenen krup, birkaç gün içinde kendiliğinden iyileşme gösterir ancak iyileşmediği takdirde krup tedavisi uygulanmalıdır. Hafif seyirde geçirilen dönemlerde evde istirahat yeterli olur. Bu süreçte nadir de olsa cilt tonunda değişme, yutma güçlüğü ve kişinin panik halinde nefes alıp vermeye çalışması yaşanabilir. Tedavi sürecinde kişiye oksijen desteği, buhar tedavisi ve glukokortikoid verilir. Ancak tedavi hastalığın belirtileri, şiddeti ve hastanın genel durumu özelinde uygulanır. Tedavi sürecinde hastaya uygulanması gerekenler ise şöyle:
Krup hastalığı etkeni, enfeksiyon şiddetine bağlı olarak 5 ile 6 gün kadar sürebilir. Bu sürenin ardından hastalığın şiddeti büyük oranda azalır ancak kişinin öksürüğünün geçmesi birkaç günü bulabilir.
Evde krup tedavisi ile geçebilen bu rahatsızlıktan korunmak için bazı önlemler alınabilir. Tekrarlama olasılığı yüksek olan bu hastalığı alınan önlemlerle hafifletebilirsiniz. Ancak çocuk sık aralıklarla reflü yaşıyorsa mutlaka alerji ve reflü araştırılmalıdır. Bunun yanı sıra çocuğun hasta kişilerden uzak tutulması, el yıkama alışkanlığının kazandırılması alınabilecek önlemler arasındadır. Çocuk okula gidiyorsa rahatsızlık yaşadığı dönemde okula gönderilmemesi de önemlidir.
“Krup için evde ne yapılır?” diye merak ediyorsanız gecelerin rahat geçmesi için çocuğunuzu yüksek yastıkla yatırın. Ev içinde çocuğun bulunduğu ortamların nemli olmasına özen gösterin. Ortamı sık sık havalandırmayı da ihmal etmeyin. Nefes almada güçlük yaşamaması için çocuğun bu dönemde ağlamaması da önemli. Ayrıca çocuk sık sık sıvı tüketmeli. Grip ya da nezle gibi bir rahatsızlık geçiriyorsanız çocuğunuzdan uzak durmaya özen gösterin. Çocuğun bol vitaminle beslenmesine özen gösterin. Bol bol ev yapımı çorba içirin. Ebeveynler bu dönemde krup tedavisinde vicks ve benzeri yardımcı ilaçların kullanıp kullanılmadığını merak eder. Bunun yanında “Ventolin krupta kullanılır mı?” sorusu da sıklıkla sorulur. Bu ilaçların kullanılıp kullanılmadığı ile ilgili en doğru bilgi için mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.
Krup tedavisinde kullanılan ilaçlar hakkında bilgi almak dışında aşağıdaki durumlarda da mutlaka doktora başvurulmalıdır. Acil krup hastalığı tedavisi gerektiren durumlar aşağıdaki gibidir:
Mutlaka bir doktora başvurulmalı ve krup tedavisinde antibiyotik kullanılıp kullanılmadığı ile ilgili uzman bilgisine başvurulmalıdır.
Krup hastalığına bitkisel çözüm ile önlem alınıp alınmayacağı merak konusudur. Krup öksürük bitkisel tedavi için uygulanabilecek bitkisel karışımlar bulunur. Ancak bu karışımlar kullanılmadan önce mutlaka bir uzman bilgisine başvurulmalıdır. Çocuk ve yetişkinlerde krup hastalığı önleme adına eller sık sık yıkanmalıdır. Hasta kişilerden uzak durulmalıdır.