İshale Ne İyi Gelir?

 

İshal her yaştan bireyin yaşamının bir döneminde geçirdiği sağlık sorunlarından biridir. Birçok nedenden kaynaklı yaşanan ishal tıp literatüründe diyare olarak da adlandırılır. Kişide sık sık tuvalet ihtiyacı yaratan diyare bu yönüyle günlük yaşamın kalitesinin düşmesine de neden olur. Genellikle kısa süre zarfında kendi kendine geçebilen bu rahatsızlık bazı durumlarda da akut ishal veya kronik ishal olarak yaşanabilir. Genellikle özel bir tedavi gerektirmeyen, sıvı alımı ve doğru besinlerin tüketilmesiyle önlenebilen ishal için yapılabilecekler basittir. İşte “İshale ne iyi gelir?” sorusunun yanıtı ve evce bulabileceğiniz çözümler.

İshal (Diyare) Nedir?

Diyare olarak da adlandırılan ishal, bağırsak hareketlerinden dolayı sık sık yumuşak ve sulu dışkılama durumudur. Genel olarak birkaç günde kendi kendine geçebilen diharede tedavi gerekmez. Ancak bu rahatsızlığın kronik ve akut olduğu durumlar söz konusudur. Kronik ya da akut olan ishal ciddi boyutta su ve elektrolit kaybına yol açabilir, bu nedenle önemsenmeli ve tedavi edilmelidir.

İshal Çeşitleri

İshal çeşitleri enfeksiyon ile oluşan ishal, zehirli ishal, rotavirüs ishali, laktoz intoleransı sonucu oluşan ishal, huzursuz bağırsak sendromu ishali ve mide gribi sonucu oluşan ishal şeklinde farklı türlerde görülür. İshal çeşitleri ishalin süresine göre de aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:

Akut ishal: Yaygın görülen bu ishal türü 1 – 2 gün sürer ve kendiliğinden geçer.

Sürekli ishal: 2 haftadan daha uzun ve 4 haftadan da kısa sürer.

Kronik ishal: 4 hafta kadar sürer.

İshal Nedenleri Nelerdir?

“İshal neden olur?” sorusu ishal hakkında merak edilen konu başlıklarından biridir. İşte ishalin nedenleri:

• Antibiyotik tedavisi
• Bakteriler, parazitler, virüsler ve diğer mikroplar gibi barsak enfeksiyonları
• İntolerans
• Alerji
• Çeşitli sindirim sistemi rahatsızlıkları
• Diş çıkarma
• Doğuştan metabolik hastalıklar
• Aşırı derecede meyve ve meyve suyu tüketimi
• Gıda zehirlenmesi
• Mesane ya da mide operasyonları
• Üst ya da alt solunum yolu enfeksiyonları

İshal Belirtileri Nelerdir?

İshal belirtileri tek tek ortaya çıkabileceği gibi bazı kişilerde birden fazla belirtinin aynı anda yaşanmasına da neden olabilir. İşte bu belirtiler:

• Dışkı miktarının artması
• Dışkılama sıklığının artması
• Huzursuzluk
• Karın ağrısı
• Kusma
• Sulu dışkı yapma
• Sümüksü ve/veya kanla karışık dışkı

Bristol Dışkı Tablosu

İshal Nasıl Bulaşır?

Uzun süre bekletilmiş yiyecekler, iyi pişirilmemiş besinler, doğru hazırlanmamış konserveler, steril olmayan içme suları ve el hijyenine önem vermemek diyarenin bulaşmasına neden olur. Bu durumu önlemek adına yemek hazırlarken hijyen kurallarına dikkat edilmeli, yemek hazırlamadan önce eller ve sebze-meyveler iyice yıkanmalı, pişirilen yemek fazla bekletilmeden tüketilmeli, kalan gıdalar doğru koşullarda ve buzdolabında muhafaza edilmelidir.

İshal Ne Kadar Sürer?

Ateşsiz kusmasız ishal süresi birkaç saat ya da birkaç gündür. İshal mide bulantısı yapıyor ve kronikleşiyorsa 2 hafta sürebilir. Bu durumda kişi mutlaka doktor takibinde olmalıdır.

İshalin Tanısı Nasıldır?

Diyare olgularının tanısında şikayet süresi, ilaç kullanımı, belirtiler ve öğünlerdeki besinler ve seyahat öyküsü alınır. Bunun yanında hastanın dışkılama sıklığı, dışkılama tipi, dışkıda mukus ya da kan olup olmadığı, dışkı hacmi de detaylı olarak öğrenilir. Akut ishal genellikle kendi kendine geçer ancak dışkıda mukus ya da kan olması durumunda kişiden dışkı kültürü istenebilir. Kronikleşmiş ve uzun süre devam eden ishal şikayetlerinde de birçok laboratuvar testi ve görüntüleme yöntemi ile altta yatan neden ya da nedenler araştırılır. Bu amaçla uygulanan laboratuvar testleri de tam kan sayımı, tiroid hormon düzeyleri, dışkı analizi, eritrosit sedimentasyon hızı (ESR) ve karaciğer fonksiyon testidir. Gaita (dışkı) kültürü de başvurulabilen bir diğer yöntemdir.

İshal Tedavisi Nasıldır?

“Karın ağrısı ve ishale ne iyi gelir?” diye merak ediyorsanız tedavi süreci şunları içerir:

Farklı nedenlerden kaynaklansa da diyare tedavisinde yaklaşım aynıdır. Evdeki çözümlerle geçmemesi durumunda ishale iyi gelen ilaç kullanılır. Ancak çocuk ve emzirme döneminde olan bebekler için ishal ilacı yalnızca doktor onayı ile verilmelidir. Çocuk ve bebeklerde ishale kusma da eşlik ediyorsa su kayıplarına yol açabileceğinden çocuğun bu dönemde bol sıvı alması sağlanmalıdır. Ciddi seyirde yaşanan ishal olgularında da hastaya damar yolu ile sıvı verilebilir. Ancak ishalin yaşanması bakteriyel bir enfeksiyondan kaynaklanıyorsa bu vakalarda antibiyotik tedavisine başvurulur.

Yetişkinlerde İshale Ne İyi Gelir?

“Yetişkinlerde ishal nasıl geçer?” sorusu merak edenler için şu şekilde yanıtlanabilir. Tedavi gerektiren ishal durumunda hastaya doktor tarafından bağırsak hareketlerini düzenleyici ilaçlar reçete edilir. Bu süreçte ishal devam ediyorsa alttan yatan neden araştırılır ve kişinin ihtiyacına uygun olan tedavi süreci planlanır. Beslenme ise ishal olgularında önemlidir. Özellikle uzun süreli devam eden ishal olguları herhangi bir gıdadan kaynaklı olabilir. Bu türden ishal durumunda alkol ve kafein tüketiminden uzak durulmalı, düzenli sıvı tüketilmeli, fiber içeriği daha az yiyecekler tercih edilmeli, dengeli beslenilmelidir. Kefir ve yoğurt gibi probiyotik içerikli gıdalar veya probiyotik takviyeleri de kullanılmalıdır.

İshali Ne Keser?

“Karın ağrısı ve ishale ne iyi gelir?” diye merak ediyorsanız evde basit çözümler bulabilirsiniz. Ev yapımı yoğurt ve ayran, demli çay, patates haşlaması, patates püresi, muz ve havuç, kefir, pirinç çorbası tüketebilirsiniz.

Şiddetli ishal yağıyorsanız sıvı ve elektrolit kaybını evde önlemek adına oral rehidrasyon sıvısı (ORS) hazırlayabilirsiniz. Bunun için 1 litre kaynamış ve soğumuş suyun içerisine 1 yemek kaşığı toz şeker ve 1 tatlı kaşığı tuz ekleyerek karıştırabilirsiniz. Bu sıvıyı her dışkılama sonrasında da yarım su bardağı şeklinde tüketebilirsiniz. Oral rehidrasyon sıvısını günlük hazırlamalı ve aynı gün tüketmelisiniz.

Bebeklerde İshale Ne İyi Gelir?

0-5 yaş arası çocuk ve bebeklerde ishal sık rastlanan hastalıklardan biri. Aynı zamanda ciddi seyirde ilerleyebilen bir hastalık. Bu nedenle ishal olan 0-5 yaş arası çocuk çok iyi gözlemlenmeli, sıvı ve elektrolit kaybına karşı gerekli önlemler alınmalıdır. Peki, bebeklerde ishale ne iyi gelir? Bebeklerde ishalin en önemli nedenlerinden biri bakteri ve enfeksiyon. Bu nedenle bebeğin içme suyu temiz olmalı, mama hazırlık sürecinde hijyen kurallarına dikkat edilmelidir. Daha büyük çocuklarda görülen ishalin en önemli nedeni de rota virüs. Viral enfeksiyona neden olan, bağırsak ve mide sisteminde görülen rota virüs yaygın olarak 2 yaşın altındaki çocuklarda görülür. Ayrıca ishal ile birlikte aşırı kusma yaratan bu durum çocuğun yüksek oranda sıvı kaybetmesine neden olabilir. Peki çocuklarda ishale ne iyi gelir? Çocuğu bu durumdan korumanın ilk yolu aşıdır. Bu aşı bebeklerin 6. haftası ve 4. ayı arasında ilk doz olarak uygulanır. Sonraki 4-8 hafta arasında ise ikinci doz verilir. Bir de ağız yolu ile rota virüs aşısı uygulanır. Anne sütü de tedavinin bir diğer önemli ayağıdır. Anne sütü bebeğin hem bağırsak florasını korur hem de bağışıklık sistemini güçlendirir. İşte bebek ve çocuklarda ishal için alınabilecek önlemler:

• Her ishalli dışkı sonrasında 2 yaş altındaki çocuklara yarım ya da 1 çay bardağı, 2 yaşından büyüklere de yarım ya da 1 su bardağı verilmelidir. Daha büyük yaşta olan çocuklara da içebildiği kadar sıvı verilmelidir. Kusan çocuklarda da aynı miktarda sıvı 2-3 dakikada bir olacak şekilde yudum yudum verilmelidir.
• Bebeklerde emzirme sıklaştırılmalıdır. Mama ile beslenen bebeklerde de verilen mama daha sık aralıklarla verilmelidir.
• 6 aydan büyük olan ve katı gıda tüketebilen çocuklarda süte ek olarak pirinç lapası, patates püresi, yoğurt, iyi pişmiş et, balık, muz, taze meyve suyu verilmelidir.
• Çocuğun beslenme aralığı da 3-4 saate bir olacak şekilde ayarlanmalıdır. Seyrek aralıklarla ve bir anda fazla miktarda verilen besin zararlı olabilir.
• İshal bitiminden sonra da çocuk iki hafta boyunca günlük olarak 1 öğün fazla beslenmelidir.

İshal uzun süreli ve inatçı bir seyirde sürüyorsa bu durum 5 yaş ve altı çocuklar için tehlikeli olabileceğinden mutlaka sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Hamilelikte İshal

“Hamilelik döneminde ishal ne iyi gelir?” sorusu da merak edilen konular arasında. Hamilelik döneminde hormonlarda birtakım değişiklikler meydana gelir ve bu değişikliklere hem bağışıklık hem de sindirim sistemi üzerinde etkilidir. İshal de bunun bir sonucu olabilir. Bunun yanında anne adayının virüs, bağırsak paraziti, bakteri, ilaç kullanımı ve gıda zehirlenmesi gibi durumlar yaşaması da ishal nedenleri arasındadır. Özellikle gebeliğin son 3 ayında daha sık yaşanan diyare, vücudun kendini doğuma hazırlamasının bir sonucudur. Hamilelikte ishal tedavisi için ilaç kullanımı çok sınırlıdır. Ancak şiddetli yaşanan ishal durumunda doktor kontrolünde ilaç kullanımı söz konusu olabilir. İshal nedeniyle yaşanan dehidrasyon fetüse olan kan akışının yavaşlamasına neden olabilir. Bu nedenle gebelikte ishal döneminde bol bol sıvı tüketilmeli, şekerli, gazlı içeceklerden, kafeinden ve baharattan uzak durulmalıdır.

İshal Yapan Yiyecekler

İshal yapan yiyecekler genel olarak sindirim sistemini aşırı yoran ve işlevini bozan yiyeceklerdir. Bu yiyecekler arasında süt ve süt ürünleri, lif oranı yüksek gıdalar, yağ ve baharat oranı yüksek yiyecekler, alkol ve kafein içerikli kahve, yapay tatlandırıcılı ve fruktoz düzeyi yüksek gıdalar, karında şişkinliğin artmasına neden olan fasulye, bezelye, lahana, karnabahar, mısır ve nohut gibi bakliyat ürünleri bulunur.

İshale İyi Gelen Yiyecekler

“İshale ne iyi gelir evde çözüm bulunabilir mi?” diye merak ediyorsanız işte ishale iyi gelen yiyecekler ve yapabilecekleriniz:

• Bol sıvı tüketimi
• C vitamini ağırlıklı beslenme
• Elma
• Haşlanmış et veya tavuk
• Haşlanmış patates
• Izgara köfte
• Kefir
• Kahvaltıda iyi pişmiş yumurta
• Keçiboynuzu
• Muz
• Şeftali
• Yağ oranı düşük besinler
• Yağsız makarna
• Yağsız pirinç pilavı
• Yoğurt

 

Kola ishale iyi gelir mi?

Kola gibi gazlı içecekler ishalin iyileşmesini sağlamaz aksine kalıcı hale getirir.

Kahve ishale iyi gelir mi?

İdrar söktürücü olan kahve, dışkıdaki sıvıyı çeker ve dışkının katılaşmasına neden olur. Bu nedenle kahve kabızlığı dolaylı yoldan tetikler.

Ne Zaman Doktora Başvurmalı?

“İshale ne iyi gelir ilaç ne zaman kullanılmalıdır?” sorusunun yanıtı da şöyle:

• Ateşin yükselmesi
• Çok fazla sayıda ve miktarda dışkılama
• İdrar çıkışının belirgin azalması
• Kanlı ishal
• Su içmeme ve  gözlerin içe çökmesi, tükürük ve gözyaşının azalması, ciltte kuruluk ve buruşma gibi su kaybı belirtiler
• Tekrar eden kusma

 

Bu belirtilerin olması halinde mutlaka bir uzmana başvurulmalı ve uzman onayı alınarak ilaç kullanılmalıdır.