Alzheimer Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

 

Demans; hafıza kaybı, kafa karışıklığı ve iletişim güçlükleri de dahil olmak üzere bir grup semptomu tanımlamak için kullanılır. Alzheimer ise demansın en önemli ve en yaygın nedenidir. İnsan beyni yaşlandıkça küçülür ve bu da düşünce süreçlerinin yavaşlamasına neden olur. Ancak Alzheimer durumunda beyinde yaşanan değişiklikler kişinin normal yaşlanma sürecindekilerden farklıdır. Alzheimer belirtisi durumunda tau ve amiloid proteinlerinin birikmesi söz konusudur. Alzheimer hastaları için buna neyin neden olduğu henüz tam olarak anlamamış olsak da araştırmalar bu proteinlerin birikmesinin zamanla daha fazla beyin hücresine zarar verdiğini göstermekte. Bu hasar beynimizin nasıl çalıştığını etkiler ve Alzheimer semptomlarına yol açar. "Alzheimer tam olarak nedir?"  sorusunun yanıtını sizler için derledik.

Alzheimer Hastalığı Nedir?

“Alzheimer nedir?” sorusunu alzheimer hastalığı geri dönüşü olmayan demansın en yaygın türüdür şeklinde yanıtlayabiliriz. Demansı olan her 10 kişiden yaklaşık 7'si Alzheimer tipine sahiptir. 2020'de yayınlanan en son DSÖ verilerine göre Türkiye'de alzheimer oranı şu şekildedir: Türkiye’de Alzheimer ve Demans Ölümleri toplam ölümlerin 17.308'una veya 4.45%'sine ulaşmış durumda. Alzheimerde Türkiye dünyada 69. sırada.

Alzheimer Hastalığı Türleri Nelerdir?

Beyin anıları nasıl depoladığını, alışkanlıkları nasıl öğrendiğini ve kişiliğimizi nasıl şekillendirdiğini organize eden milyonlarca beyin hücresi (nöron) içerir. Sinyaller beyin hücreleri arasındaki bağlantılar boyunca nörotransmitter adı verilen kimyasallar şeklinde geçer. Alzheimer hastalığı bu hücreleri ve kimyasalları etkiler, hafızayı bozar, düşünceyi bozar ve zamanla davranış değişikliklerine neden olur. Alzheimer hastalığı olan kişiler sonunda uzun süreli bakım ve desteğe ihtiyaç duyarlar.

2 ana Alzheimer hastalığı türü vardır:

1. Sporadik Alzheimer en yaygın şeklidir ve genellikle 65 yaşından sonra ortaya çıkar. Nedeni tam olarak anlaşılamamıştır.
2. Ailesel Alzheimer (bazen 'kalıtsal' olarak da adlandırılır) çok nadir görülen bir genetik durumdan kaynaklanır ve genellikle 40'lı ve 50'li yaşlardaki kişilerde bunama ile sonuçlanır. Bu, genç başlangıçlı demans olarak bilinir.

Alzheimer Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Erken evrede Alzheimer hastalığını fark etmek zor olabilir. İlk Alzheimer belirtileri genellikle hafıza kaybı ve günlük şeyler için doğru kelimeleri bulmakta zorluk çekmedir. Bununla birlikte birçok insan hafızayla ilgili sorun yaşar ancak Alzheimer'ı yoktur. Bu nedenle hafıza sorunlarının kesin nedenini bulmak için bir doktora gitmek önemlidir. Alzheimer hastalığının diğer yaygın belirtileri şunlardır:

• Günlük konuşmada belirsizlik
• Bir zamanlar zevk aldığınız aktiviteler için coşku eksikliği
• Düzenli görevleri yapmanın daha uzun sürmesi
• İyi bilinen insanları veya yerleri unutma
• Soruları ve talimatları işleme zorluğu
• Sosyal becerilerde düşüş
• Öngörülemeyen duygular

Alzheimer Evreleri Nelerdir?

Alzheimer hastalığı bazen semptomların şiddetine göre 3 evreye ayrılır. İşte bu alzheimer evreleri:

• Hafif Alzheimer hastalığı: Demansın erken belirtileri, genellikle ek desteğe gerek yoktur.
• Orta derecede Alzheimer hastalığı: semptomlarla baş etmek zordur ve muhtemelen desteğe ihtiyaç duyulur.
• İleri Alzheimer hastalığı: Tüm günlük aktivitelerde sürekli bakım gerekebilir.

Alzheimer Neden Olur?

“Alzheimer neden olur?” sorusu da merak edilenler arasında. Alzheimer hastalığı durumunda amiloid plak birikintileri, nörofibriler yumaklar ve nöron ölümü dahil olmak üzere çeşitli süreçler meydana gelir. Amiloid plaklar beyin hücrelerinin dışındaki birikintilerdir - beynin sinyalleri düzgün bir şekilde iletmesini engeller. Nörofibriler yumaklar beyin hücrelerinin içindeki birikintilerdir. Yiyecekleri ve enerjiyi bloke ederek hücreleri öldürürler ve zamanla kötüleşen bunamaya neden olur. Nöronal ölüm, hafıza, dil ve yargı için hayati önem taşıyan beynin dış tabakasında (korteks) büzülmeye neden olur. Alzheimer hastalığı bu büzülme ile karakterizedir.

Alzheimer Genetik mi?

“Alzheimer genetik mi?” sorusu da merak edenler için şu şekilde yanıtlanabilir: Bir bireyin Alzheimer geliştirmesi için aile öyküsü gerekli değildir. Ancak bu alanda yapılan bazı araştırmalar Alzheimer hastası olan bir ebeveyn ya da kardeşe sahip olan kişilerin bu hastalığa yakalanma olasılığının Alzheimer’lı yakın akrabası olmayanlara göre daha yüksek olduğunu göstermekte.

Alzheimer Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?

Ne yazık ki Alzheimer hastalığını doğrulayabilecek tek bir alzheimer testi yoktur. Teşhis, dikkatli bir değerlendirmeden sonra gelir. Bu da ayrıntılı bir tıbbi geçmiş, tam bir fiziksel ve nörolojik muayene, entelektüel işlevi kontrol etmek için testler, bir psikiyatrik değerlendirme, nöropsikolojik testler, idrar ve kan testleri, beynin küçülmesini değerlendirmek için MRI taraması gibi tıbbi görüntülemeyi içerir. Semptomların diğer olası nedenlerini (vasküler demans, beslenme yetersizlikleri veya depresyon gibi) ortadan kaldırdıktan sonra klinik olarak Alzheimer teşhisi konabilir.

Alzheimer Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Alzheimer tedavisi yoktur ancak bazı tedaviler semptomları bir süreliğine iyileştirebilir. Alzheimer hastalığı olan birçok kişi semptomlarıyla başa çıkmanın ve yaşam kalitelerini iyileştirmenin yollarını da öğrenir. Mümkünse Alzheimer hastalığı olan bir kişi, arkadaşları ve ailesi ile normal sosyal teması sürdürmeye çalışmalı, düzenli egzersiz yapmalı ve beyni uyaran faaliyetlerde bulunmalıdır. Alzheimer hastalığı olan birine bakıyorsanız, günlük yaşamda daha az şaşkınlık hissetmelerine yardımcı olmak için ev ortamında değişiklikler yapmak yardımcı olabilir. 

Alzheimer Hastalığı Önlenebilir mi?

Alzheimer hastalığını önlemenin kesin bir yolu yoktur. Bununla birlikte sağlığa dikkat edilerek Alzheimer hastalığı riski azaltılabilir. Bu hususta uygulanabilecekler:

• Kalp için iyi olan beyin için de iyidir. Bu nedenle sağlıklı bir diyete bağlı kalınmalı ve sigara içilmemelidir.
• Düzenli fiziksel aktivite beyne giden kan akışını artırır. Bu nedenle aktif bir yaşam tarzı sürdürülmelidir.
• Aktif bir zihin beyin hücreleri oluşturmaya yardımcı olur ve bağlantılarını güçlendirir.

Alzheimer Hastalığının Komplikasyonları Nelerdir?

Alzheimer hastalığı demansın geri dönüşü olmayan bir şeklidir. İlerleme oranı insanlar arasında farklılık gösterir. Bazı insanlar hayatlarının sadece son 5 yılında sahipken diğerleri 20 yıla kadar sahip olabilir. Alzheimer hastalığı sonunda tam bağımlılığa ve artan kırılganlığa yol açar. Bu pnömoni gibi ikincil bir hastalığın sonunda ölüme neden olabileceği anlamına gelir.

Alzheimer Öldürür mü?

“Alzheimer öldürür mü?” sorusunun yanıtı da şöyledir:

Alzheimer hastalığının kişinin organlarına zarar verdiği ve bu nedenle ölüme neden olduğu gibi bir durum geçerli değildir. Bazı hastalar bu durumla uzun yıllar boyunca yaşayabilirken bazı hastalardeki etki erken yaşanabilir.

Alzheimer Hastasına Bakmak

Alzheimer hastalığı olan birine bakmak zor olabilir. Kişinin dünyası kafa karıştırıcı ve düşmanca göründüğünde duygusal ve fiziksel desteğiniz çok yardımcı olacaktır. Alzheimer hastalığı giderek kötüleştiğinden zaman geçtikçe sevdiğiniz kişinin daha fazla bakıma ihtiyacı olacaktır. Bakımı koordine eden ve bir bakım planı oluşturmalarına yardımcı olan bir kişiyi belirlemek yardımcı olabilir. Geleceği erkenden planlamak akıllıcadır. Kişiyi, işlerini bir vekaletname aracılığıyla yönetmesi için güvenilir bir kişi ayarlamaya ve daha sonra onay veremeyecek duruma gelirse hangi tedavileri tercih edeceklerini açıklayan bir ileri düzey bakım yönergesi hazırlamaya teşvik edin. Alzheimer hastalığı olan ve sevilen birine bakmak zor ve yorucu olabilir. Sosyalleşmek ve diğer insanlarla tanışmak kendinize için zaman ayırdığınızdan emin olun. Cesaret alabileceğiniz aktiviteler ve ilgi alanları bulun. Kendinize dinlenmek, kabul etmek ve sevdiklerinizi takdir etmek için alan verin. Her davranışın arkasındaki nedenleri arayın. İlaçlar veya hastalıklarla ilgili nedenleri belirlemek için bir doktora danışın. Bu stratejiler, Alzheimer'lı kişinin sahip olabileceği ihtiyaçları karşılamaya, fiziksel ve duygusal rahatlığı artırmaya ve davranış semptomlarını yönetmeye yardımcı olmayı amaçlamaktadır.