Okula Uyum Süreci Nasıl Olmalıdır?

12 / EYL
2022

Her eÄŸitim ve öÄŸretim yılının baÅŸlaması ile gündeme gelen okula uyum süreci hemen hemen her aile için büyük önem taşıyor. Çocukların uzun bir yaz tatilinin ardından okula geri dönmesi ya da okula ilk kez baÅŸlıyor olması, beraberinde olumsuz tepkileri de getirebiliyor. ÇoÄŸu okul ve öÄŸretmen bu ortak sorunu yönetebilmek adına okula uyum haftası düzenliyor. Peki, böylesine hassas bir dönemde ebeveyn olarak sizler neler yapmalısınız? Ä°ÅŸte okula uyum sürecinde yapılması gerekenler:

Okula Uyum Süreci Nedir?

Okula uyum süreci, saÄŸlıklı bireyler yetiÅŸtirmede hayati önem taşıdığından tüm dünyada davranış bilimleri ile ilgili birçok disiplinin önem verdiÄŸi konulardan biri. Okulla ilk kez karşılaÅŸan ya da uzun bir yaz tatilinden sonra baÅŸlayan çocuklar bir uyum sürecinden geçer. Okulla ilgili davranış geliÅŸtirmek okula uyum için çok önemlidir. Kurallara uyma ve akranlarıyla uygun iliÅŸkiler kurma çocuÄŸun yapması gereken geliÅŸimsel görevlerdir. Okula uyum, çocukların okul ortamındaki ilgi ve rahatlığı, okul baÄŸlılığı ve okul baÅŸarısı anlamına gelir. Çocukların okula uyum sürecinin temelinde yetenekleri, becerileri, uyum özellikleri ve kiÅŸiler arası çevre yatmaktadır. Okula uyum kavramı, çocukların okul ortamına iliÅŸkin algıları, okul deneyimleri, okul baÄŸlılığı, okula hazır bulunuÅŸluk ve okul performansı dahil olmak üzere çocukların eÄŸitim süreçlerinin diÄŸer yönleriyle iliÅŸkilidir.

Okula Uyum Sürecinde Zorluk Çeken Çocuklar Nasıl Tepkiler GeliÅŸtirir?

Okula uyum programı çoÄŸu okul tarafından uygulanan bir süreçtir. Çünkü bazı çocuklar yeni girdiÄŸi çevreye kolaylıkla uyum saÄŸlamış gibi görünse de bir süre sonra okula gitmek istemeyebilir. Kaygılı çocuÄŸun okula uyumu da bu aÅŸamada bir hayli zordur. Bu gruptaki çocuklar okula olan tepkilerini en baÅŸta ortaya koyarak evden çıkmada, okula girmede ve sınıftaki etkinliklere katılmada zorluk yaÅŸayabilir. Bu uyum sürecinde çocuklar tepkilerini aÄŸlama, nesnelere zarar verme gibi davranışlarla ortaya koyabilir. Bazı çocuklar da bu süreçte sessizleÅŸip içine kapanabilir, yeme, uyku ve tuvalet sorunları yaÅŸayabilir. Bu nedenle okul çağındaki çocuÄŸun psikolojisi ebeveyn ve öÄŸretmen tarafından iyi gözlemlenmelidir.

Okula Uyum Sürecinde ÖÄŸretmenler Ne Yapmalı?

Peki okula uyum sürecinde öÄŸretmenler ne yapmalı? Bu süreçte öÄŸretmen ebeveynlerle karşılıklı iletiÅŸim halinde olmalı, sınıfta yaÅŸananları tüm detaylarıyla aileyle paylaÅŸmalıdır. Bu süreçte öÄŸretmen, çocuÄŸun özelliklerini iyi tanımalı, çocuÄŸun geliÅŸim özelliklerini bilmeli ve bu doÄŸrultuda bir yaklaşım sergilemelidir. ÖÄŸretmenin uyum süreci ve sonrasında çocuÄŸu olduÄŸu gibi kabul etmesi ve bunu çocuÄŸa hissettirmesi de önemlidir. ÖÄŸretmenin hazırlayacağı okul öncesi uyum haftası planı da bu süreci kolaylaÅŸtıracaktır. Uyum sürecinde yapılacak okul öncesi uyum haftası etkinlikleri de çocukların katılımı ve alışması adına gereklidir.

Okula Uyum Sürecinde Ebeveynler Neler Yapmalıdır?

ÇocuÄŸun okula uyumunu desteklemeniz bu süreçte önemlidir ancak bu destek olumlu olmalıdır ve zorlayıcı olmamalıdır. Okula uyum etkinlikleri hakkında bilgi sahibi olmalı ve bu süreçte çocuÄŸunuza etkinliklere katılımı konusunda baskı yapmamalısınız. ÇocuÄŸunuzun yaz döneminde gerçekleÅŸtirdiÄŸi etkinliklere devam etmesi adına fırsatlar vermeniz de okuldan sonraki dönemlerde önemlidir. Okula hazırlık döneminde okulun açılacağına, okulun çok önemli olduÄŸuna dair vurgulardan da uzak durmalısınız. Bu türden sohbet ve vurgular çocuÄŸunuz iç dünyasında yaÅŸadığı kaygıyı artırabilir. ÇocuÄŸunuz bu süreçte okula gitmek istemiyorsa ailenizdeki bireylerin sorumluluklarını anlatmalısınız. Bu süreçte çocuÄŸunuzun duygularını ifade etmesine izin vermeli ve bu duyguları anlayışla desteklemelisiniz. Bunun dışında yapılabilecekleriniz ÅŸöyledir:

• Okul ortamına girmek çocuk için eve ait tüm ayrıcalıkları kaybetme anlamı taşır. ÇocuÄŸun bu duygusunun farkında olarak ona sakin yaklaÅŸmalı, okulun da en az ev kadar güvenli bir ortam olduÄŸunu anlatmalısınız.
• Okul hakkında çocuÄŸa açıklama yapmak okula uyumunu kolaylaÅŸtırır. ÇocuÄŸun okulu sevmesi ve uyum saÄŸlayabilmesi için uyum haftasının ilk günlerinde çocuÄŸunuzla birlikte okula gitmeye özen göstermelisiniz.
• Sabahları okula giderken mutlu ve sakin bir tutum sergilemelisiniz. Ebeveyn olarak kendi duygularınızı kontrol etmeniz de ayrıca önemli. Kaygılı bir tutum sergilediÄŸinizde bu tutumunuzdan çocuÄŸunuzun da etkileneceÄŸini unutmayın.
• ÇocuÄŸunuzun öÄŸretmeni ile birlikte okulun sınıflarını, etkinlik alanlarını, lavabolarını, yemekhanesini gezmeli ve çocuÄŸunuzu diÄŸer öÄŸretmenler ve idareciler ile tanıştırmalısınız.
• ÇocuÄŸunuzun ilk okul günüyse ilk günlerde ona güven ve cesaret veren "Güzel ve eÄŸlenceli bir gün geçireceksin, her ÅŸey yolunda gidecek, çıkışta seni alacağım vb. sözler söyleyin. Ä°lk gün sınıfta birkaç dakika bulunmalı, kademeli olarak çocuÄŸun her an sınıfından çıkıp sizi okulda bulabileceÄŸi ortak etkinlik alanlarında ve kapıda bulunmalısınız. ÇocuÄŸunuz sınıfa kendiliÄŸinden giriyorsa gönül rahatlığı ile bırakın. Fakat sınıfa kendisi giremiyorsa okulun ilk günü olduÄŸu için anne- babalara birkaç dakika izin verildiÄŸini ona belirterek sınıfa girin. Bu süreyi mümkün olduÄŸunca kısa tutmalı ve daha sonra okulun etkinlik alanında veya veli bekleme kısmında olacağınızı ona söyleyerek sınıftan çıkmalısınız.
• Ä°lk günlerde çocuÄŸa fazla soru sormak çocuÄŸun okula uyumunu bozabilir. ona sadece " Günün nasıl geçti?" diyerek kendisinin size anlatmasını beklemelisiniz.
• ÇocuÄŸunuzu asla baÅŸka çocuklarla kıyaslamayın.
• Okulda karşılaÅŸacağı sorumlulukları sıralamayın. Bu durum çocukta endiÅŸe, korku ve yetersizlik duygusuna yol açabilir. Sorumluluk duygusunu süreç içerisinde kendisinde hissedecektir.
• Okul korkusunun yalnızca onun başına gelmediÄŸini, onun yaşında olan diÄŸer çocukların da bu ve buna benzer korkular yaÅŸayabileceklerini söylemek onu rahatlatacak, yalnız olmadığının farkına varacaktır.
• Uyum sorunları haftanın sonuna doÄŸru azalma gösterecektir. Ancak hafta sonundan sonra (çocuk hafta sonu ailesiyle birlikte geçirdiÄŸi için ayrılık kaygısı yaÅŸayacaktır) uyum sorununda bir artış gözlemlenebilir. Bu normal bir süreçtir. Lütfen çocuÄŸa karşı sakin, kararlı ve sabırlı olunuz.