Parkinson Hastalığı Nedir? Tedavisi Var mıdır?

11 / NİS
2023

Parkinson, kişiye özel bir hastalıktır. Her kişinin parkinsonla olan deneyimi benzersizdir ve bu hastalık ağırlıklı olarak beynin substantia nigra adı verilen belirli bir bölgesindeki dopamin üreten ("dopaminerjik") nöronları etkileyen nörodejeneratif bir bozukluktur.

Parkinson Hastalığı Nedir?

Vücutta hareketin kontrolünde önemli bir role sahip olan dopaminin üretildiği substantia nigra isimli bölgede, dopamini üreten hücrelerde kayıplar ve etkilenmeler ortaya çıkar. Bu kayıpların yaşanmasıyla da kişide bazı bulgu ve belirtiler görülmeye başlar. Hastalık, gösterdiği belirtilerle kişinin yaşan kalitesini etkiler. Bu etkiler de genellikle ileri yaşlarda daha fazla görülür. Bu sebeple yaşam süresi uzadıkça etkiler daha yüksek oranlarda ortaya çıkar. Bu hastalığa benzer tabloya neden olan birçok neden bulunur. Bu nedenler Parkinson sendromları ya da parkisonizm olarak adlandırılır.

Parkinson Hastalığı Belirtileri

Semptomlar genellikle yıllar içinde yavaş gelişir. Semptomların ilerlemesi hastalığın çeşitliliği nedeniyle genellikle bir kişiden diğerine biraz farklıdır. PD'li kişiler şunları yaşayabilir:

• Ellerde hap yuvarlanma titremesi olarak tanımlanan ve çoğunlukla istirahat halindeyken titreme
• Yavaşlık ve hareket azlığı
• Uzuv sertliği
• Yürüyüş ve denge sorunları

Hareketle ilgili (“motor”) semptomlara ek olarak Parkinson semptomları hareketle (“motor olmayan”) ilişkili olmayabilir. Parkinson hastaları genellikle motor olmayan semptomlardan motor semptomlardan daha fazla etkilenir. Motor olmayan semptomlar şunları içerir: Depresyon, anksiyete, ilgisizlik, halüsinasyonlar, kabızlık, ortostatik hipotansiyon, uyku bozuklukları, koku alma duyusu kaybı ve çeşitli bilişsel bozukluklar. Parkinson hastalığı hareketi de etkilediği için hareket bozukluğu olarak adlandırılır. Bu semptomlar hareket (veya motor) semptomları olarak bilinir ve hareketlerde yavaşlama, titreme, kas sertliği, yürüme güçlüğünü içerebilir. Bununla birlikte hareketsizlik semptomlar olarak bilinen ve göremediğimiz birçok parkinson semptomu vardır. Bunlar uyku sorunları, depresyon ve konuşma problemlerini içerebilir.

Titreme gibi hareket semptomları parkinsonun en görünür ve iyi bilinen belirtileridir. Parkinson hastaları için beyin yeterli dopamin üretmeyi bıraktığında semptomlar ortaya çıkmaya başlayabilir ve genellikle zamanla hareket etmeyi zorlaştırabilir.

Parkinson Hastalığı Nedenleri

Nedeni büyük ölçüde bilinmiyor. Bilim adamları genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonunun neden olduğuna inanıyor. Parkinson son derece çeşitli bir hastalıktır. İki kişi parkinsonu aynı şekilde deneyimlemese de bazı ortak noktalar vardır. Parkinson, ABD'de yaklaşık bir milyon insanı ve dünya çapında 10 milyon insanı etkiler. Parkinson hastalarının beyinlerindeki ana bulgu beynin substantia nigra olarak bilinen bir bölgesinde dopaminerjik nöronların (bunlar hareketi düzenler ve Parkinson'un ilerlemesinde önemli bir rol oynar) kaybıdır.

Bazı çevresel maruziyetler parkinson riskini düşürürken diğerleri artırabilir. Genler ve çevre arasındaki etkileşimler oldukça karmaşık olabilir. Parkinson ile ilişkili çevresel risk faktörleri arasında kafa travması ve daha fazlası yer alır. Birkaç genetik mutasyonun daha yüksek parkinson hastalığı geliştirme riski ile ilişkili olduğu tespit edilmiş olsa da çoğu insan bu genetik varyasyonlara sahip değildir. Öte yandan pestisitler ve kafa travmaları parkinson ile ilişkili olsa da çoğu insan bu çevresel faktörlere açık bir şekilde maruz kalmaz. Parkinsona genlerin çevresel ve yaşam tarzı etkilerinin bir kombinasyonu neden olur. Üç bileşenin etkileşimi birinin parkinson geliştirip geliştirmeyeceğini belirler. Parkinsona özel araştırma bu bileşenlerin parkinsona neden olmak için nasıl etkileşime girdiğini ve nasıl önleneceğini daha iyi anlamak için kritik öneme sahiptir.

Parkinson Hastalığı Teşhisi

Parkinson hastalığı klinik bir tanıdır. Bu bir bireyin öyküsünün, semptomlarının ve fizik muayenesinin tanı koymak için kullanıldığı anlamına gelir. Parkinsonu teşhis edebilecek belirli bir laboratuvar veya görüntüleme testi yoktur. Bununla birlikte beynin manyetik rezonans görüntülemesi (MRI beyni) bir dopamin taşıyıcı taraması (DaT taraması) veya kan çalışması gibi bazı testler, tanıyı desteklemek veya taklit edebilecek diğer tıbbi durumları ekarte etmek için kullanılabilir. Özellikle erken evrelerinde parkinsonun doğru teşhisini koymak zor olabilir. Çoğu zaman bir dahiliyeci veya aile hekimi tanıyı ilk koyan kişidir. Birçok kişi bir hareket bozukluğu uzmanından ek görüş isteyebilir. Parkinson hastalığı teşhisini düşünmek için kişinin bradikinezisi (hareket yavaşlığı) olması gerekir. Bradikineziye ek olarak bir kişi ayrıca aşağıdakilerden bir veya daha fazlasına sahip olmalıdır:

• Dinlenirken oluşan bir uzuvda sallanma veya titreme
• Kolların, bacakların veya gövdenin sertliği veya sertliği
• Denge ve düşme ile ilgili sorun

Parkinson Hastalığı Tedavisi

Tedavisi olmamasına rağmen tedavi seçenekleri değişiklik gösterir. Bu süreç ilaçlar, yaşam tarzı düzenlemeleri ve ameliyatı içerir. Parkinsonun kendisi ölümcül olmasa da hastalık komplikasyonları ciddi olabilir. Parkinson hastalığı ile iyi yaşamanın ilk adımı hastalığı ve ilerlemeyi anlamaktır. Parkinson ile iyi ve mükemmel bir yaşam kalitesine sahip olmak mümkündür. Dopaminerjik ilaçlar kullanarak semptomları başarılı bir şekilde tedavi etmek için doktorunuzla birlikte çalışmak ve önerilen tedavileri takip etmek çok önemlidir. Parkinsonlu kişiler bu ilaca ihtiyaç duyarlar çünkü beyinlerinde düşük seviyelere sahiptirler veya esas olarak substantia nigradaki nöronların bozulmasından dolayı dopamin eksiktir.

Parkinson hastalığı genç yaşta görülür mü? Parkinson hastalığı kaç yaşında başlar?

Parkinson hastalığı genel olarak 60 yaş üzeri kişilerde görülür. Ancak hastaların %5 ile %10’unda bu hastalığın başlama yaşı 20-50 yaşları arası olabilir.

Parkinson hastalığı öldürür mü?

Parkinson yavaş ilerleyen bir hastalıktır. Bu hastalığın belirtileri görüldüğünde de hastalık kötüleşir. Temelde beyni etkileyen bir hastalık olduğundan ölümcül komplikasyonlar yaratır.

Parkinson hastalığının erken belirtileri nelerdir?

Titreme, el yazısının küçülmesi, uyku sorunların, hareket etme ya da yürümede zorluk, kabızlık, seste değişiklik olması, kızgın yüz ifadesi, baş dönmesi veya bayılma, eğilme ya da kamburlaşmadır.