Meme Kanseri Risk Faktörleri Nelerdir?
Meme kanseri, Türkiye'de kadınlar arasında en sık (40.6/100.000) görülen kanser türüdür. Ulusal kanser istatistiklerine göre, son on yılda giderek artan bir orana sahiptir. Meme kanserinin görülmesinde kalıtsal ve kalıtsal olmayan faktörler etkilidir. Kalıtsal meme kanserlerinin geneli BRCA1 ve BRCA2 mutasyonundan kaynaklanır. Kalıtsal olmayan faktörler arasında meme kanserine katkıda bulunan en önemli faktör cinsiyet ve yaştır. Kadınlarda 40 yaşından itibaren risk artmaktadır. Diğer risk faktörleri arasında menopoz yaşı ve menopozda kanser riski, ilk doğum yaşı, doğum sayısı, emzirme, sigara içme, radyasyona maruz kalma, yağlı beslenme ve obezite bulunur. 1-31 Ekim Meme Kanseri Farkındalık Ayı özelinde hazırladığımız bu yazıda meme kanseri risk faktörleri hakkında önemli bilgiler sunacağız.
Değiştiremeyeceğiniz Risk Faktörleri
- Ailede meme ya da yumurtalık kanseri görülmesi
- Büyük göğüslere sahip olmak (Küçük memede kanser riski daha azken büyük memede kanser riski yüksek olabilir.)
- Doğum yaşı
- Genetik mutasyonlar
- Kişinin meme kanseri durumu veya kanser olmayan meme hastalıkları
- Radyasyon tedavisi
- Yaş
Değiştirebileceğiniz Risk Faktörleri
- Alkol kullanımı
- Fiziksel olarak aktif olmamak
- Hormon almak
- İlk hamileliğin 30 yaşından sonra olması ve meme kanseri belirtileri yaşanmasını artırabilir.
- Menopoz sonrasında kilo olmak veya obezite durumu
Kendi Kendine Meme Muayenesi
Meme kanseri teşhis edilebilmesi ve meme kanseri tedavisi için kadınların kendilerini rutin olarak muayene etmesi önemlidir. Bu nedenle 20 yaşın üzerinde olan her kadın ayda 1 kez olacak şekilde kendi kendini muayene etmeli, meme kanseri belirti taraması ve 20 yaş memede kitle araştırması yapmalıdır. Peki evde meme muayenesi nasıl yapılmalıdır? meme kanseri nasıl anlaşılır?
Evde meme muayenesi için yeterli ışık alan bir ortam ve ayna yeterlidir. Ayna karşısına geçerek ellerinizi belinize koyun. Ardından her iki memede renk, şekil, boyut ve yapı farklılığı olup olmadığını gözlemleyin. Ardından aynı gözlemi bir de ellerinizi başınızın arkasına kaldırarak tekrarlayın. Bu şekilde göğüs kaslarınız kasılır ve memelerdeki yapısal farklılık daha belirgin bir şekilde görülür. Yine ayna karşısındayken sağ memenizi sol elle ve sol memenizi de sağ elle memede ufak daireler çizin ve meme dokusunu bastırmadan parmaklarınızla temas ettirin. Meme uçlarını parmaklarınızın arasına alarak fazla sıkmadan dikkatli bir şekilde muayene edin. Ardından koltuk altlarını ters elinizle kontrol edin. Bu kontrolleri duş sırasında da yapabilirsiniz. Muayenenin ardında şüpheli bir durum olması halinde mutlaka meme cerrahına başvurun.
Meme Kanseri Riski Faktörleri Azaltılabilir mi?
Meme kanserinin gelişmesini önleyen herhangi bir yöntem yok ancak bu durum erken evrede teşhis edildiğinde kanserden kurtulmak ve meme kanseri sebepleri tespiti mümkün olur. Meme kanseri erken teşhis için yapılması gerekenler şunlardır:
- Her ay kendi kendine muayene ve meme kanseri testi yapılmalıdır.
- Meme kanseri riski için meme cerrahına yılda 1 kez muayene olunmalıdır.
- 40 yaşından sonra 2 yılda 1 kez ve 50 yaşından sonra da her yıl olacak şekilde mamografi çektirilmelidir.
- İdeal kilo korunmalıdır.
- Düzenli aralıklarla spor yapılmalıdır.
- Aşırı alkolden kaçınılmalı ve sigara tüketimine son verilmelidir.
Mamografi Programları
Meme kanseri erken tanı için gerekli olan mamografi programları aşağıdaki gibidir:
- Risk faktörü bulunmayan kadınlar için düzenli aralıklarla meme cerrahı muayenesi, 40 yaş üzerinde 2 yılda 1 ve 50 yaş üzerinde de yılda 1 mamografi çekimi
- Erken regl olma, geç menopoz ya da uzak akrabada görülen kanser durumunda 40 yaş üzerinde yılda 1 mamografi çekimi
- Kız çocuk, kardeş ve anne gibi birince derece akrabada görülen kanser durumunda 35 yaş üzerinde düzenli mamografi çekimi
- Birden çok birinci derece akrabada kanser durumunda 25 yaş üzerinde düzenli mamografi çekimi
- Bir memede kanser öncüsü lezyon teşhis edilmiş kadınların da 6 ayda bir düzenli mamografi çekimi
Bilgi talep formunu doldurarak Büyük Anadolu Hastaneleri tarafından uygulanan meme kanseri tedavisi ile ilgili merak ettiklerinizi öğrenebilirsiniz.
1- İlk regl yaşı:
A) 11 yaş sonrası
B) 11 yaş öncesi
2- Menopoz yaşı?
A) 55 yaş öncesi
B) 55 yaş sonrası
3- İlk doğum yaşı?
A) 30 yaş öncesi
B) 30 yaş sonrası (hiç doğum yapmamış iseniz)
4- Doğum kontrol hapı kullanım süresi?
A) 3 yıldan daha az kullanma
B) 3 yıl ve daha uzun kullanma
5- Uzak akrabalarda görülen 1 veya 2 meme kanseri?
A) Yok
C) Var
6- 1 yakın akraba ya da 2’den fazla uzak akrabada meme kanseri?
A) Yok
D) Var
7- Yakın akrabada birden çok meme ya da yumurtalık kanseri?
A) Yok
E) Var
8- Yakın akrabalarda iki taraflı veya genç yaştaki meme kanseri?
A) Yok
E) Var
Puanlama:
A: 0 puan
B: 1 Puan
C: 5 puan
D: 10 puan
E: 20 Puan
Değerlendirme:
- 0 Puan: Bir risk faktörü yok. Yani yaşam boyu %10 oranında meme kanserine yakalanma riskine sahipsiniz. Standart tarama programı önerilir.
- 1-4 Puan: Hafif risk grubu. Yaşam boyu %10 ile %15 oranında meme kanserine yakalanma riskine sahipsiniz. Standart tarama programı önerilir.
- 5-9 Puan: Orta dereceli risk. Yaşam boyu %10 ile %20 oranında meme kanserine yakalanma riskine sahipsiniz. Standart tarama programı önerilir.
- 10-19 Puan: Yüksek risk. Yaşam boyu %20 oranında meme kanserine yakalanma riskine sahipsiniz. Özel tarama programı önerilir.
- 20-59 Puan: Çok yüksek risk grubu. Yaşam boyu %20 ile %85 oranında meme kanserine yakalanma riskine sahipsiniz. Özel tarama programı önerilir.
