Serebral Palsi Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

 

Serebral palsi bebeÄŸin erken fetal dönemi ile 5 yal arasında geliÅŸen beyin hasarı ile ortaya çıkar. Bu durumun etkileri hasarın derecesine ve bulunduÄŸu konuma göre farklılık gösterir. Ancak kaslarda spastisite ve hareket bozuklukları genel belirtiler olarak gözlemlenir. Bu durumun yaÅŸanmasının baÅŸlıca nedenleri arasında beyin malformasyonu, oksijen yetersizliÄŸi ve enfeksiyonlar sonucu beyin hasarı sayılabilir. 6 Ekim Dünya Serebral Palsi Günü özelinde derlediÄŸimiz bu yazıda “Serebral palsi hastalığı nedir? Nasıl belirtiler verir? Tedavisi var mı?” gibi soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.

Serebral Palsi Nedir?

“Cerebral palsy nedir?” sorusu merak edenler için ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir:

Serebral kelimesi beyin palsi ise hareket zayıflığı ve felci ifade eder. Serebral palsi beyin felci olarak da ifade edilebilir. Bu durum temelde motor becerilerini, hareketleri ve kasların tonusunu etkiler. Bu hastalık kısaca vücut duruÅŸu ve kas aktivitesi ile ilgili problemleri tanımlar. Beyin geliÅŸme evresindeyken oluÅŸan hasar sonucunda oluÅŸur. Belirtileri de bebeklik ve okul öncesi dönemde gözlemlenir. Bu belirtiler duruÅŸ bozuklukları, vücudun gevÅŸekliÄŸi, yürüme bozukluÄŸu, anormal refleksler, gövdede sertlik ÅŸeklindedir.

Serebral Palsi Nedenleri Nelerdir?

“Serebral palsi ne demek? Nedenleri nelerdir?” diye merak ediyorsanız yaklaşık her 1000 canlı doÄŸumun 2’sinde görülen bu durumun nedenleri aÅŸağıdaki gibidir:

• Zorlu bir doÄŸum sebebiyle beyine giden oksijenin azalması,
• BebeÄŸin rahimdeyken ya da yenidoÄŸanken beyin kanaması yaÅŸaması,
• BebeÄŸin geliÅŸmekte olan beynine giden kan akışının bozulması (fetal inme),
• Kaza ya da düÅŸme kaynaklı kafa travmalarının yaÅŸanması,
• Beyinde ya da beyin çevresinde iltihaplanma yaratan bebek enfeksiyon hastalıkları,
• Anormal geliÅŸime sebebiyet veren gen mutasyonlarının meydana gelmesi,
• Annenin yaÅŸadığı enfeksiyonun geliÅŸme dönemindeki fetüsü etkilemesi.

Serebral Palsi Belirtileri Nelerdir?

yenidoÄŸanda serebral palsi belirtileri*

Serebral palsi belirtileri hafif ya da ÅŸiddetli olacak ÅŸekilde görülür ve bu belirtiler her kiÅŸi özelinde farklıdır. Yaygın olarak görülen serebral palsi hafif derecede belirtileri aÅŸağıdaki gibidir:

• Kas koordinasyonu zayıflığı (Ataksi),
• Kas tonusunda aşırı sertlik ya da gevÅŸeklik olması,
• Kaslarda sertlik ve abartılı reflekslerin görülmesi,
• KonuÅŸma gecikmeler yaÅŸanması ve konuÅŸma güçlüÄŸü,
• Zihinsel yetersizlik, körlük ve nöbet gibi nörolojik problemler,
• Sık düÅŸme,
• Ä°stemsiz hareketler,
• Titreme,
• Hep vücudun aynı tarafını kullanma,
• Yutma zorluÄŸu,
• Sürünme, tek oturma ve yuvarlanma gibi motor geliÅŸimde gecikmeler.

 

Serebral Palsi Seviyeleri

Seviye 1: Bu evrede hasta yürüme eylemini herhangi bir zorluk yaÅŸamadan gerçekleÅŸtirir.

Seviye 2: Bu evrede hasta uzun mesafe yürüyebilir ancak zıplama, koÅŸma gibi hareketlerde yardıma ihtiyaç duyar.

Seviye 3: Hastaları çok az yardım ile oturabilir ve kendi baÅŸlarına kalkabilir. Bu evrede hastalar yürümek için de baston ve diÄŸer araçlara ihtiyaç duyar.

Seviye 4: Bu evredeki hastalar teknolojik aletler kullanarak yürüyebilir. Tekerlekli sandalye bu evrede rahat bir ÅŸekilde kullanılabilir ancak hasta oturmak için yardıma ihtiyaç duyar.

Seviye 5: Hastalar baÅŸ ve boyun pozisyonunu korumak, ayaÄŸa kalkmak ve oturmak için desteÄŸe ihtiyaç duyar.

Serebral Palsi Tipleri Nelerdir?

“Serebral ne demek?” sorusu kadar bu hastalığın tipleri de merak konusu. Ä°ÅŸte serebral palsi tipleri:

Spastik Serebral Palsi: %80 oranla en yaygın görülen serebral palsidir. Bu tipte hastalar abartılı reflekslere sahiptir. Sert kasların olan hastalar hareket zorluÄŸu da yaÅŸar. Bu evredeki çoÄŸu hastada yürürken dizlerini bükme ya da yürürken bacaklarını makas gibi kullanma gözlemlenir.

Atenoid Serebral Palsi: Bu durumu yaÅŸayan hastalar vücut hareketlerini kontrol etmekte güçlük çeker. Hastanın el, kol ve bacaklarında istemsiz, anormal hareketler görülür. Bazı durumlarda da hastalar yüz ve dillerini de güç kullanır. KiÅŸinin hareketleri düzensiz, hızlı ya da yavaÅŸ ve burulma ÅŸeklide olabilir.

Hipotonik Serebral Palsi: Bu hastaların kas tonusu azalır ve kasları aşırı derecede gevÅŸer. Bu durumun sonucunda da hastanı kol ve bacakları bez bebeklerinki gibi sarkıktır. Bu evrede baÅŸ kontrolü de yetersiz olur.

Ataksik Serebral Palsi: KiÅŸide derinlik ve denge algısı sorunları yaratır. Nadir olarak görülen bu durum, sakar bir görünüme neden olan istemli kas hareketleri ile doÄŸrudan ilgilidir.

Karışık Tip: bazı hastalarda belirtiler bir kombinasyon halindedir.

Serebral Palsi Tanısı Nasıldır?

Serebral palsi tedavisi için doÄŸru tanı önemlidir. Bu nedenle hastadan detaylı tıbbi öykü alınır ve ardından fiziki muayene gerçekleÅŸtirilir. Tanı fiziki muayene bulgularına göre konulur. Tanı aÅŸamasında doktor çocukta daha önce geliÅŸimsel bir sorun fark edilip edilmediÄŸinin üzerinde durur. Çünkü bu durumu yaÅŸayan çocuklarda genel olarak motor aktivitelerle ilgili sorunlar görülür. Fiziki muayenede de duruÅŸ, refleksler, kas gücü, baÅŸ çevresi, zihinsel durum ve yürüyüÅŸ deÄŸerlendirilir. Tüm bulguların ışığında ÅŸüpheli bir durum olması halinde de çeÅŸitli radyolojik tetkikler ile santral sinir sistemi deÄŸerlendirilir. Manyetik rezonans görüntüleme (MRI) de tanılamada kullanılır. Bunun yanı sıra Kranial (Kafa) ultrasonografisi, Elektroensefalografi (EEG), metabolik ve genetik incelemelere de baÅŸvurulabilir.

Serebral Palsi Tedavisi Nasıldır?

Serebral palsi tedavi kesin bir süreci içermez. Tedavide genel olarak komplikasyonları önlemek ve sınırlamaları iyileÅŸtirmek amaçlanır. Bu süreçte multidisipliner bir yaklaşım benimsenir ve hastaya çocuk doktoru, pediatrik nörolog, ortopedist, fizyoterapist, mesleki terapist (ergoterapist), dil ve konuÅŸma terapisti, özel eÄŸitim öÄŸretmeni iÅŸ birliÄŸi içinde hareket ederek bakar. Bu süreçte özel eÄŸitim, ilaç tedavisi, konuÅŸma terapisi, fizyoterapi, ergoterapi ve gerektiÄŸinde cerrahi tedavi ya da botoks kullanılır.