Serebral Palsi Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

 

Serebral palsi bebeğin erken fetal dönemi ile 5 yal arasında gelişen beyin hasarı ile ortaya çıkar. Bu durumun etkileri hasarın derecesine ve bulunduğu konuma göre farklılık gösterir. Ancak kaslarda spastisite ve hareket bozuklukları genel belirtiler olarak gözlemlenir. Bu durumun yaşanmasının başlıca nedenleri arasında beyin malformasyonu, oksijen yetersizliği ve enfeksiyonlar sonucu beyin hasarı sayılabilir. 6 Ekim Dünya Serebral Palsi Günü özelinde derlediğimiz bu yazıda “Serebral palsi hastalığı nedir? Nasıl belirtiler verir? Tedavisi var mı?” gibi soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.

Serebral Palsi Nedir?

“Cerebral palsy nedir?” sorusu merak edenler için şu şekilde yanıtlanabilir:

Serebral kelimesi beyin palsi ise hareket zayıflığı ve felci ifade eder. Serebral palsi beyin felci olarak da ifade edilebilir. Bu durum temelde motor becerilerini, hareketleri ve kasların tonusunu etkiler. Bu hastalık kısaca vücut duruşu ve kas aktivitesi ile ilgili problemleri tanımlar. Beyin gelişme evresindeyken oluşan hasar sonucunda oluşur. Belirtileri de bebeklik ve okul öncesi dönemde gözlemlenir. Bu belirtiler duruş bozuklukları, vücudun gevşekliği, yürüme bozukluğu, anormal refleksler, gövdede sertlik şeklindedir.

Serebral Palsi Nedenleri Nelerdir?

“Serebral palsi ne demek? Nedenleri nelerdir?” diye merak ediyorsanız yaklaşık her 1000 canlı doğumun 2’sinde görülen bu durumun nedenleri aşağıdaki gibidir:

• Zorlu bir doğum sebebiyle beyine giden oksijenin azalması,
• Bebeğin rahimdeyken ya da yenidoğanken beyin kanaması yaşaması,
• Bebeğin gelişmekte olan beynine giden kan akışının bozulması (fetal inme),
• Kaza ya da düşme kaynaklı kafa travmalarının yaşanması,
• Beyinde ya da beyin çevresinde iltihaplanma yaratan bebek enfeksiyon hastalıkları,
• Anormal gelişime sebebiyet veren gen mutasyonlarının meydana gelmesi,
• Annenin yaşadığı enfeksiyonun gelişme dönemindeki fetüsü etkilemesi.

Serebral Palsi Belirtileri Nelerdir?

yenidoğanda serebral palsi belirtileri*

Serebral palsi belirtileri hafif ya da şiddetli olacak şekilde görülür ve bu belirtiler her kişi özelinde farklıdır. Yaygın olarak görülen serebral palsi hafif derecede belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Kas koordinasyonu zayıflığı (Ataksi),
• Kas tonusunda aşırı sertlik ya da gevşeklik olması,
• Kaslarda sertlik ve abartılı reflekslerin görülmesi,
• Konuşma gecikmeler yaşanması ve konuşma güçlüğü,
• Zihinsel yetersizlik, körlük ve nöbet gibi nörolojik problemler,
• Sık düşme,
• İstemsiz hareketler,
• Titreme,
• Hep vücudun aynı tarafını kullanma,
• Yutma zorluğu,
• Sürünme, tek oturma ve yuvarlanma gibi motor gelişimde gecikmeler.

 

Serebral Palsi Seviyeleri

Seviye 1: Bu evrede hasta yürüme eylemini herhangi bir zorluk yaşamadan gerçekleştirir.

Seviye 2: Bu evrede hasta uzun mesafe yürüyebilir ancak zıplama, koşma gibi hareketlerde yardıma ihtiyaç duyar.

Seviye 3: Hastaları çok az yardım ile oturabilir ve kendi başlarına kalkabilir. Bu evrede hastalar yürümek için de baston ve diğer araçlara ihtiyaç duyar.

Seviye 4: Bu evredeki hastalar teknolojik aletler kullanarak yürüyebilir. Tekerlekli sandalye bu evrede rahat bir şekilde kullanılabilir ancak hasta oturmak için yardıma ihtiyaç duyar.

Seviye 5: Hastalar baş ve boyun pozisyonunu korumak, ayağa kalkmak ve oturmak için desteğe ihtiyaç duyar.

Serebral Palsi Tipleri Nelerdir?

“Serebral ne demek?” sorusu kadar bu hastalığın tipleri de merak konusu. İşte serebral palsi tipleri:

Spastik Serebral Palsi: %80 oranla en yaygın görülen serebral palsidir. Bu tipte hastalar abartılı reflekslere sahiptir. Sert kasların olan hastalar hareket zorluğu da yaşar. Bu evredeki çoğu hastada yürürken dizlerini bükme ya da yürürken bacaklarını makas gibi kullanma gözlemlenir.

Atenoid Serebral Palsi: Bu durumu yaşayan hastalar vücut hareketlerini kontrol etmekte güçlük çeker. Hastanın el, kol ve bacaklarında istemsiz, anormal hareketler görülür. Bazı durumlarda da hastalar yüz ve dillerini de güç kullanır. Kişinin hareketleri düzensiz, hızlı ya da yavaş ve burulma şeklide olabilir.

Hipotonik Serebral Palsi: Bu hastaların kas tonusu azalır ve kasları aşırı derecede gevşer. Bu durumun sonucunda da hastanı kol ve bacakları bez bebeklerinki gibi sarkıktır. Bu evrede baş kontrolü de yetersiz olur.

Ataksik Serebral Palsi: Kişide derinlik ve denge algısı sorunları yaratır. Nadir olarak görülen bu durum, sakar bir görünüme neden olan istemli kas hareketleri ile doğrudan ilgilidir.

Karışık Tip: bazı hastalarda belirtiler bir kombinasyon halindedir.

Serebral Palsi Tanısı Nasıldır?

Serebral palsi tedavisi için doğru tanı önemlidir. Bu nedenle hastadan detaylı tıbbi öykü alınır ve ardından fiziki muayene gerçekleştirilir. Tanı fiziki muayene bulgularına göre konulur. Tanı aşamasında doktor çocukta daha önce gelişimsel bir sorun fark edilip edilmediğinin üzerinde durur. Çünkü bu durumu yaşayan çocuklarda genel olarak motor aktivitelerle ilgili sorunlar görülür. Fiziki muayenede de duruş, refleksler, kas gücü, baş çevresi, zihinsel durum ve yürüyüş değerlendirilir. Tüm bulguların ışığında şüpheli bir durum olması halinde de çeşitli radyolojik tetkikler ile santral sinir sistemi değerlendirilir. Manyetik rezonans görüntüleme (MRI) de tanılamada kullanılır. Bunun yanı sıra Kranial (Kafa) ultrasonografisi, Elektroensefalografi (EEG), metabolik ve genetik incelemelere de başvurulabilir.

Serebral Palsi Tedavisi Nasıldır?

Serebral palsi tedavi kesin bir süreci içermez. Tedavide genel olarak komplikasyonları önlemek ve sınırlamaları iyileştirmek amaçlanır. Bu süreçte multidisipliner bir yaklaşım benimsenir ve hastaya çocuk doktoru, pediatrik nörolog, ortopedist, fizyoterapist, mesleki terapist (ergoterapist), dil ve konuşma terapisti, özel eğitim öğretmeni iş birliği içinde hareket ederek bakar. Bu süreçte özel eğitim, ilaç tedavisi, konuşma terapisi, fizyoterapi, ergoterapi ve gerektiğinde cerrahi tedavi ya da botoks kullanılır.