Çocuklarda İştah Artıran 15 Etkili Öneri

19 / OCA
2023

ÇocuÄŸun dengeli ve saÄŸlıklı beslenmesi her ebeveynin ortak hassasiyeti ve ortak sorunlarından biri. Özellikle büyük bir titizlikle seçilen sebze ve meyveler, özenle hazırlanan dengeli tabaklar karşısında engel olan iÅŸtahsızlık, anne ve babaların çaresiz kalmasına sebebiyet verebiliyor. Siz de çocuÄŸunuzun iÅŸtahsızlığıyla mücadele ediyorsanız iÅŸte bu mücadelede size yardımcı olacak 12 etkili öneri:

Ä°ÅŸtah Nedir?

Çocuklarda iÅŸtahsızlık önerileri sunmadan önce “Ä°ÅŸtah nedir?” sorusunu detaylı olarak yanıtlamak gerekiyor: Ä°ÅŸtah, besinlere karşı bilinçli olarak duyulan isteÄŸi tanımlıyor. Bu istek ve kontrolde ise mide baÅŸta olmak üzere bağırsak, hormonal sistem ve santral sistem rol oynuyor. Bunun yanı sıra genetik, aile ve çevresel faktörler de kiÅŸinin iÅŸtahı üzerinden belirleyici olabiliyor.

Ä°ÅŸtahsız Çocuk Nedir?

Ä°ÅŸtahsızlık, çocukluk döneminde sık görülen semptomlardan biri. Bu semptom sosyal, davranışsal ve organik nedenlerden kaynaklanabiliyor. Bu durumda çocuk fiziki muayeneden geçmeli, aile öyküsü ve beslenme anamnezi alınmalıdır.

Çocuklarda Ä°ÅŸtahsızlık Nedenleri Nelerdir?

Çocuklarda iÅŸtahsızlık nedenleri aÅŸağıdaki gibidir:

• Ailenin yemekleri yedirmede ısrarcı tavrı. Bunun yerine yemek keyifli sunumlarla ara ara verilmelidir.
• Ailenin farkında olmadan beslenmede çocuÄŸa yanlış örnek oluÅŸturması.
• Beslenmenin ödül veya ceza olarak kullanılması.
• Çocuklara büyük porsiyonlarda yemek sunulması. Bu çocukların yemekten korkmasına neden olabilir. Yemek küçük porsiyonlarla verilmelidir.
• Çocukların baÅŸkalarıyla kıyaslanması.
• TV ve telefonla yemek yedirmek.
• Genetik de çocuklardaki iÅŸtahsızlıkta etkili bir faktördür.
• Ekonomik, sosyal ve çevresel ÅŸartlar.

Ebeveynler özellikle “2 yaşındaki çocuÄŸun iÅŸtahını ne açar? 4 yaşındaki çocuÄŸum yemek yemiyor.” gibi ÅŸikayetlere yanıt arar. Bu türden ÅŸikayetler ilk olarak tutumlar ve çocuÄŸa sunulan yemeÄŸin porsiyonları bakımından deÄŸerlendirilmelidir. Bu süreçte çocuklarda iÅŸtah açan yiyecekler ve yemek tarifleri denenebilir. 3 yaÅŸ iÅŸtah açıcı ÅŸurup gibi ek destekler düÅŸünülüyorsa ve çocuÄŸun iÅŸtahsızlığı saÄŸlığı tehdit edebilecek boyuttaysa mutlaka bir uzmandan yardım alınmalıdır.

İştahsızlığa Neden Olan Hastalıklar Nelerdir?

Çocuklarda iÅŸtahsızlığa neden olan hastalıklar aÅŸağıdaki gibi sıralanabilir:

• Akut – kronik hastalıklar,
• Çölyak hastalığı,
• Enfeksiyonlar,
• Hipotiroidizm,
• Ä°shal,
• Kabızlık,
• KaraciÄŸer – böbrek fonksiyon bozuklukları,
• Kardiyak ve solunumsal problemler,
• Malabsorbsiyon sendromları,
• Malign hastalıklar,
• Mide bağırsak sistemi problemleri,
• Reflü semptomları,
• Tüberküloz,
• Yutma güçlüÄŸü.

Çocuklarda Ä°ÅŸtah Açmak Ä°çin Ne Yapmalı?

“Çocuklarda iÅŸtah açmak için ne yapmalı?” diye merak ediyorsanız ilk olarak her yöntemin her çocukta aynı etkiyi yaratmayacağını bilmelisiniz. Çocuklarda beslenme rutininde süt, meyve suyu ve su gibi içecek miktarı yemek öncesinde ve yemek yerken sınırlı tutulmalıdır. ÇocuÄŸun yemeÄŸini kendisi yemesi yönünde teÅŸvik edilmesi de ayrıca gereklidir. Ancak porsiyonu çocuÄŸun kendisi belirlemelidir. ÇocuÄŸun yemesi gereken saÄŸlıklı besinle ilgili ısrarcı tavır takılmamalı, besin belirli aralıklarla tekrar sunulmalıdır. Çocukların yeni bir besine alışması için 20 kez denemesi önemlidir. Yemek saatleri ve öÄŸünler düzenli olmalı, tüm aile sofraya aynı anda oturmalı, yemeÄŸin süresi 30 dakika ile sınırlanmalıdır. ÖÄŸün aralarında çocuklara çikolata, cips gibi iÅŸtah kesen yiyecekler verilmemelidir.

Çocukta Ä°ÅŸtahsızlık Nasıl Tedavi Edilir?

“ÇocuÄŸun iÅŸtahı nasıl açılır?” sorusunu soran ebeveynlerin en merak ettiÄŸi konulardan biri de çocuklarda iÅŸtahsızlık tedavisidir. Tedavide iÅŸtahsız bir çocuk öncelikle yaşına uygun geliÅŸip geliÅŸmediÄŸi yönünde deÄŸerlendirilmelidir. Ardından fiziksel kontrol edilmeli ve bu kontrolde bağırsak paraziti, kansızlığı, ateÅŸi olup olmadığı, çinko deÄŸeri, kulak ve boÄŸaz saÄŸlığı, grip ve nezle gibi nefes almada güçlük yaratan üst solunum yolları enfeksiyonları gözden geçirilmelidir. Çocukta iÅŸtahsızlık tedavisi için multidisipliner bir yaklaşım uygulanır. Bu süreçte psikiyatrist, diyetisyen, psikolog ve gerekli olması durumunda fizyoterapist birlikte hareket eder. Ä°lk olarak iÅŸtahsızlık yaratan hastalık olup olmadığı araÅŸtırılır ve varsa tedavi edilir. Hastalık olmaması durumunda da “Çocuklarda iÅŸtahsızlık nasıl giderilir?” sorusunun yanıtı uzman doktor tarafından yanıtlanarak ebeveynlere tavsiyeler sunulur.

Çocuklarda Ä°ÅŸtah Artıran 15 Öneri:

• Çocuklar yeni bir besine ortalama 10 denemeden sonra alışır. Bu nedenle ilk denenen besinlerde sabırlı olmalısınız.
• Çocuklarda doÄŸru beslenme alışkanlığının temelleri ek gıda döneminde atılır. Bu nedenle pütürlü gıdaya geçiÅŸi 7. aydan itibaren baÅŸlatmalısınız. Ek gıda sürecinde de kendisi yemesi yönünde çocuÄŸunuzu desteklemelisiniz.
• Sofraya mutlaka tüm aile birlikte oturmalı ve yemek yalnızca sofrada yenir mesajını vermelisiniz. Çok az yiyip sofradan kalkmak isteyen çocuÄŸunuza zorla yemek yedirmemeli, acıkmasını saÄŸlayarak sonraki yemek saatini beklemesini saÄŸlamalısınız. Yemek süresini de 30-35 dakika ile sınırlamalı ve süre bitiminde sofrayı kaldırmalısınız.
• Enerjinizi çocuÄŸunuzu doÄŸru besinlere alıştırmakla harcamalısınız. ÖrneÄŸin brokoliyi sevdirmek konusunda ısrarcı olmak yerine enerjinizi ve sabrınızı yumurta, et, tahıl, balık ve süt ürünlerinde harcamalısınız.
• DoÄŸru beslenme alışkanlıklarıyla çocuÄŸunuza örnek olmalısınız.
• Abur cubur öÄŸünlerden önce vermemelisiniz.
• Alternatif yaratmamalısınız. Ailelerin sıklıkla hataya düÅŸtüÄŸü noktalardan biri çocuÄŸun sevmediÄŸi yemek karşısında alternatif yaratmaya gitmesidir. Bunun yerine sofrada ne varsa yenilir mesajını vermelisiniz.
• YemeÄŸi ödül ve ceza olarak kullanmamalısınız.
• Sevdirmek istediÄŸiniz sebzeleri çocuÄŸunuzun ilgisini çekecek ÅŸekilde hazırlamalısınız.
• ÇocuÄŸunuzun açlık tokluk hissini algılayabilmesi için öÄŸünleri 3-4 saat ara ile yapmalısınız.
• ÇocuÄŸunuzun fiziksel, duygusal ve saÄŸlıksal sorunu olup olmadığını iyi gözlemlemeli ve gerektiÄŸinde uzman desteÄŸi almalısınız.
• YemeÄŸi televizyon, telefon izleterek deÄŸil yalnızca sofrada yedirmelisiniz.
• Yemek yerken çocuÄŸun parmaklarını kullanmasına, yemekle oynamasına, dökmesine göz yumun. Her lokmadan sonra aÄŸzını, masayı silmekten kaçının.
• Çocuk doÄŸduÄŸunu söyleyip masadan kalktığında buna saygı duyun.
• ÇocuÄŸunuzu yemek ve sofra hazırlık süreçlerine mutlaka dahil edin.

Çocukların Ä°ÅŸtahını Ne Açar? Çocuklarda Ä°ÅŸtah Açıcı Yiyecekler Nelerdir?

“Yemek yemeyen çocuÄŸa nasıl davranmalı?” sorusu da merak edilenler arasında. Bu süreçte çocuÄŸunuzun beslenmesini iÅŸtah açan besinlerle destekleyebilirsiniz. Ä°ÅŸte bu besinler:

• Proteinler (yumurta, kırmızı et, kabuklu yemiÅŸler, tavuk, baklagiller)
• Vitamin ve mineraller (sebzeler, meyveler, tahıllar ve baklagillerle süt, yoÄŸurt, peynir)
• Yüksek kalorili besinler (fıstık ezmesi, ev yapımı muzlu yoÄŸurt, peynirli kek, ev yapımı pizza, muzlu süt, muhallebi, sütlaç)
• Lif kaynakları (kuru meyvelerden yapılmış hoÅŸaf, kuru kayısı, kuru incir)

ÇocuÄŸunuzun yaÅŸadığı iÅŸtahsızlık hızlı kilo vermesine neden olmasına baÅŸladıysa doktor veya diyetisyen desteÄŸi almalısınız. 

Bilgi talep formunu doldurarak Büyük Anadolu Hastaneleri beslenme ve diyet bölümü ile ilgili merak ettiklerinizi öÄŸrenebilirsiniz.