Erken Tanı Önemli: Çocuklarda İdrar Yolu Enfeksiyonu Belirtileri
Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu belirtileri, üst solunum yolu enfeksiyonlarından sonra en yaygın görülen enfeksiyon türüdür. Genellikle küçük yaştaki çocuklar için risk oluşturur. Bu risk çocuğun henüz gelişmekte olan böbrekleri için tehlikelidir. Erken tanının önemli olduğu bu durumda tanının gecikmesi tedaviyi zorlaştırır ve çocuğun ileri yaşlarında böbrek yetmezliği, hipertansiyon gibi hastalıklarda risk altında olmasına neden olur. Çocuklarda 1 yaşından sonra görülen idrar yolları enfeksiyonu, tedavisi kolay bir hastalıktır.
İdrar Yolları Enfeksiyonları Nedir?
Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu, idrar yollarının enfeksiyon taşıması ile görülür. İdrar yolları alt ve üst idrar yolu olarak ikiye ayrılır. Enfeksiyonlar alt idrar yolunda daha yaygın bir şekilde görülür.
Çocuklarda İdrar Yolu Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?
Çocukları etkileyen idrar yolu enfeksiyonu 3 yaşından küçük çocuklarda aşağıdaki belirtilerin gözlemlenmesine neden olur:
- Ateş,
- Beslenme bozuklukları,
- Sık tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarında gelişmede gerilik,
- İdrarın kötü kokması,
- Karın ağrısı,
- Kusma,
- Sürekli ağlama.
Çocukları etkileyen idrar yolu enfeksiyonu 3 yaşından büyük çocuklarda aşağıdaki belirtilerin gözlemlenmesine neden olur:
- Ateş,
- Beslenme bozukluğu,
- Bulanık idrar,
- Halsizlik,
- Huzursuzluk,
- İdrar yaparken yanma ve ağrı,
- İdrar yaptıktan sonra tam rahatlayamama,
- İdrarda kan,
- Karın ağrısı,
- Kusma,
- Sık idrara çıkma.
Çocuklarda İdrar Yolu Enfeksiyonu Nedenleri Nelerdir?
Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu nedenleri birden fazladır. Semptomatik ve asemptomatik belirtilere neden olan enfeksiyonlar genellikle bakteriler kaynaklıdır. Bu semptomlar cinsiyete göre farklılık gösterir. İdrar yolu enfeksiyonunun kız çocuklarında görülen oranı %3, erkek çocuklarda görülme oranı da %1’dir. En önemli nedenlerden biri bağırsakta bulunan bakterilerin üriner sisteme ulaşmasıdır. İdrar yolu enfeksiyonlarının diğer nedenleri de böbrek taşı hastalığı, mesanenin yetersiz boşalması, mesane dissinerjisidir. Diğer nedenler ise şöyledir:
- Böbreklerde kistler,
- Doğumsal böbrek hastalıkları,
- İşeme bozuklukları,
- Kabızlık,
- Labial füzyon (kız çocuklarında genital yapışıklık),
- Sünnet derisi,
- Üriner sistem taşları,
- Vezikoureteral reflü.
Bu Belirtilere Dikkat!
İdrar yollarındaki enfeksiyonların yarattığı belirtiler hastanın yaşına ve enfeksiyonunun konumuna göre farklılık gösterir. Ateş, ağrılı idrar yapma, büyüme geriliği, halsizlik, huzursuzluk, ishal, idrar sıklığında değişiklik, kilo alamama, kabızlık, kusma, karın ağrısı, kötü kokulu idrar gibi belirtiler idrar yollarında enfeksiyon olabileceğini düşündürür.
Küçük bebeklerde dikkate alınması gereken belirtiler ise iştahsızlık, ateş, huzursuzluktur. Daha büyük çocuklarda ise sık idrara çıkma, idrar yaparken yanma ve ağrı gibi belirtiler dikkat çeker. Enfeksiyonun aşağı idrar yollarını etkilemesi durumunda da sık idrara çıkma, ağrılı idrar yapma, idrar kaçırma, kasıklarda ağrı gibi belirtiler görülür. Böbrekleri tutan enfeksiyon durumunda ateş, sırt ve böğür ağrısı, kilo kaybı, titreme, kusma görülür. Bu kişilerde böbrek hasarı oluşma riski yüksektir. Bu nedenle bu tanıyı alan çocuklarda tedavi hızlı bir şekilde başlatılmalıdır.
Bebeklerde İdrar Örneği Alınmalıdır!
İdrar yollarında enfeksiyon belirtileriyle doktora giden çocuklara tanı için idrar kültürü ve idrar tahlili yapılır. İdrar örneğinin alınmasında dikkat edilmesi gereken bazı noktalar bulunur. Bunlar:
- Tuvalet eğitimini tamamlamış büyük çocuklarda idrar örneği alınırken ılık su ile perine bölgesi temizlenmeli ve orta akım idrarı alınmalıdır.
- İdrarının kontrol edemeyen küçük çocuklarda ise idrar torbasına örnek alınmadan önce genital bölge temizlenmeli ve ardından örnek alınmalıdır.
- Bebeklerin idrarının yapmaması durumunda 30 dakikada bir bölge temizlenerek yeni torba takılmalıdır.
İdrar torbalarının steril olmaması ve çocuğun genital bölgesinden idrar torbasına mikropların bulaşması hatalı sonuçlar alınmasına neden olabilir. İdrar kontrolü gelişmemiş bebeklerde idrar kültürü alınması gerekiyorsa idrar sondası ile idrar kesesine girilmeli veya kasık bölgesinden idrar kesesine enjektör ile girilerek idrar örneği alınmalıdır.
Çocuklarda İdrar Yolu Enfeksiyonu Tanısı Nasıl Konur?
İdrar yollarında enfeksiyon bulunan her çocuğa ultrasonografi uygulanır. Radyasyon etkisi bulunmayan bu yöntemle böbrek boyutları, dokudaki kalınlıklar, idrarın akmasını engelleyen durumlar, mesanenin kapasitesi, idrar yollarında taş veya anormal yapılanmalar hakkında ayrıntılı bilgi alınır. Tanıda kullanılan bir diğer yöntem de damardan nükleer madde verilerek çekilen sintigrafilerdir. Bu yöntemle idrar yolu enfeksiyonlarına bağlı darlık ve böbrek hasarı gibi anomaliler saptanabilir. Ultrason bulgusu anormal olan ve tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu geçiren çocuklara sintigrafi ve/veya voiding yapılır. Bunun yanında enfeksiyon ve işeme bozukluğu bulunan çocuklara üroflowmetri (idrar akım testi) yapılır. İdrar kültüründe çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu için antibiyotik tedavisi uygulanır.
Çocuklarda İdrar Yolu Enfeksiyonu Tedavisi Nasıldır?
“Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu ne iyi gelir? Tedavisi nasıldır?” diye merak ediyorsanız tedavi sürecinin idrar kültürü ve idrar tahlili testleri ile başladığını bilmelisiniz. Tahlilde çıkan sonuçlara göre çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu ilaç tedavisinde ağrı kesici ilaçlar ve antibiyotik verilebilir. Antibiyotikler ile 2 gün içerisinde enfeksiyon çözülmeye başlar. İlaçlı tedavinin bol sıvı alınarak ve gün içerisinde idrara sık çıkması sağlanarak desteklenmesi önemlidir. Enfeksiyon sürecinde çocuk narenciye, nar, domates gibi asitli gıdalardan uzak durmalıdır. Bu süreçte çocuğun genital temizliğine de önem verilmelidir. İç çamaşırında pamuklu kumaşlar tercih edilmelidir. İlaçlı tedaviye rağmen enfeksiyon tekrar ediyorsa detaylı ultrason çekilmeli ve altta yatan nedenler araştırılmalıdır.
Çocuklarda İdrar Yolu Enfeksiyonu Durumunda Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar Nelerdir?
“Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu nasıl olur? Bu süreçte nelere dikkat edilmelidir?” diye merak ediyorsanız aşağıdaki noktalara dikkat edebilirsiniz:
- Çocuğunuza yeterli su içme alışkanlığı kazandırmalısınız.
- Bebeğinize 2,5 yaşından önce işeme eğitimi vermemeli ve eğitimlerde baskı uygulamamalısınız.
- Çocuğunuza doğru genital bölge temizliğini öğretmelisiniz. Doğru genital bölge temizliği tuvalet kâğıdı ile önde arkaya doğru silinmesi ardından bölgenin suyla yıkanarak kağıt havluyla kurulanması şeklindedir.
- Çocuğunuza düzenli işeme alışkanlığı kazandırmaya özen göstermeli idrarını mesanede uzun süre tutmasını önlemelisiniz.
- Kız çocuğunuz varsa sık pantolon ve sentetik kumaşlardan uzak durmalı, pamuklu kumaşlar tercih etmelisiniz.
- Erkek çocuğunuz varsa olabildiğince erken yaşta sünnet edilmesini sağlamalısınız.
