Gizli Ä°lerleyen Tehlike: Glokom

12 / MAR
2023

Göz tansiyonu belirtileri halk arasında karasu hastalığı olarak da adlandırılır. Tıp literatüründe glokom olarak bilinen bu hastalık, dünya genelinde körlüÄŸe neden olan göz hastalıkları arasında ilk sıradadır. Genellikle kiÅŸinin yaşının ilerlemesi ile birlikte görülür ve belirti yaratmadan sinsi bir seyirde ilerler. Ä°leri evrede sebebiyet verdiÄŸi görme hasarının geri dönüÅŸü yoktur. Bu nedenle erken tanı ve düzenli muayene glokomda son derece önemlidir.

Glokom Nedir?

“Göz tansiyonu nedir?” sorusu merak edenler için ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir: Karasu hastalığı ve glokom olarak da adlandırılan göz tansiyonu, göz içi basıncının yükselmesi ve oküler kan akımının azalması ile seyreden, görme sinirinin ilerleyen hasarı ile karakterize olan kronik bir göz hastalığıdır. Dünya genelinde körlük nedenleri arasında 2. sırada yer alır.

Glokom (Göz Tansiyonu) Türleri Nelerdir?

• Açık açılı glokom: En yaygın görülen glokom tipidir. ÇoÄŸunlukla 40 yaÅŸ üzeri hastalarda görülür. Göz içi basıncın yavaÅŸ yükselmesine baÄŸlı olarak hastalığın son anına kadar belirti göstermez. Gözde üretilen göz suyunun dışarı atılamaması durumunda göz küresi ÅŸiÅŸerek göz sinirlerine baskı uygular. Bu durum gözün kurumasına neden olur ve görme kaybına yol açabilir. 
• Açı kapanması glokomu: Kalıtsal olarak görülebilen glokom tipidir. Hipermetroplarda görülme sıklığı daha fazladır. Bu hastalarda kornea ve irisin bulunduÄŸu ağın açısı dardır. YaÅŸ ilerledikçe göz bebeÄŸinin büyümesine baÄŸlı olarak açı iyice daralır ve kapanabilir. Açı kapanması glokomunda gözde ÅŸiddetli aÄŸrı, kızarıklık, görmenin azalması veya bulanıklaÅŸması, ışığa hassasiyet duyma ve mide bulantısı gibi belirtiler görülebilir. 
• Normotansif glokom: DüÅŸük tansiyonlu glokom da denir. Göz tansiyonu yüksek olmasa da görme sinirlerinde dolaşım bozukluÄŸu oluÅŸur. Sinir hasarına ve görme kaybına yol açmaz. Ä°lerleyen dönemlerde glokoma çevirme ihtimali olduÄŸu için takip gerektirir.
• Oküler hipertansiyon: Göz tansiyonunun yüksek olması durumudur. Görme sinirlerinde hasar oluÅŸturmaz. Glokoma dönüÅŸme durumu olduÄŸu için düzenli takip gerektirir.
• Neovasküler glokom: Ä°riste diyabet hastalığına ve damar tıkanıklığına baÄŸlı olarak anormal damarlar geliÅŸir ve bu durum açıyı örtmeye baÅŸlar. Åžiddetli bir glokom türüdür. 
• Eksfoliasyon sendromu: Ä°leri yaÅŸlarda görülen bu türde lens üzerinde materyallerin birikmesiyle boÅŸaltım kanalları tıkanır. 
• Oküler hipertansiyon: Görme alanında hasar oluÅŸmaz ancak göz içi basıncı yaÅŸanabilir. Sıkı bir ÅŸekilde takip edilerek glokoma dönüÅŸmemesi için dikkat edilmelidir.
• Pigmenter glokom: DiÄŸerlerine oranla daha erken yaÅŸlar olan 20-30 yaÅŸlarında baÅŸlar. Miyoplarda ve erkekler görülme sıklığı daha fazladır. Ä°risin gözdeki hareketi esnasında göze renk veren pigmentlerin sinir aÄŸlarını tıkanmasıyla oluÅŸur. 
• Steroide baÄŸlı glokom: Uzun süre kortizon tedavisi kullanan hastalarda görülür. Göze uygulanan kortizonlu damlalar, kremler ve enjeksiyonlar neden olur. Glokomun geliÅŸmesi durumunda kortizon tedavisi durdurulmalı ve göz tansiyonunun düÅŸürülmesi saÄŸlanmalıdır.

Göz Tansiyonu Neden Olur?

“Göz tansiyonu neden olur?” sorusu da merak edilenler arasında. Göz içi basınç birçok faktöre baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸir. Bu faktörlerden en önemlisi santral kornea kalınlığıdır. Tansiyon, santral korneasında kalınlık bulunan kiÅŸilerde tansiyon normalden daha yüksek çıkar ve bu durum nedeniyle kiÅŸiye yanlış glokom tanısı konulabilir. Bunun yanında yüksek astigmatizma nedeniyle de göz içi basınç normalden daha yüksek çıkar. Ayrıca kornea tabakasında eÄŸrilik, refraktif cerrahi geçirme de etkendir. Tüm bunlara ek olarak kortizon, guatr hastalığı, over hastalığı, bazı zayıflatıcı ilaçlar, ağırlık kaldırma, sıkı kravat baÄŸlama, gözleri sıkarak aÄŸlama, sıkı yakalar giyinme de göz tansiyonunu yükseltir. “Glokom neden olur?” diye merak ediyorsanız göz tansiyonunun genelde sabahları daha yüksek ve akÅŸama doÄŸru daha düÅŸük çıktığını bilmelisiniz. Bu nedenle tanıda ölçümler sabah ve öÄŸleden sonra yapılır.

Glokom Belirtileri Nelerdir?

Glokom belirtileri erken evrede görülmez. Ancak hastalığın ilerlemesi ile belirtiler tipikleÅŸir. Gözlerdeki sinir liflerinin hasarlanması sonucunda erken dönemde görme alanının çevresinde karanlık oluÅŸur. Ancak kiÅŸi iki gözü açık olarak gördüÄŸünden bu karanlık alanları fark edemez. KiÅŸinin gözlerindeki görme alanındaki bozuk olanlar çevreden itibaren geniÅŸler. Merkezi görmede etkili olan ortadaki alan hastalığın ileri evrelerinde etkilenir bu nedenle kiÅŸinin merkezi görmesi son evreye kadar azalmaz. Yani hasar yavaÅŸ ve uzun sürede geliÅŸir. Bu sebeple de belirgin bir ÅŸikâyete yol açmaz ve son evreye kadar fark edilmez.

Glokom Sıklıkla Kimlerde Görülür?

Glokom hastalığı genellikle 45 yaÅŸ üzerindeki kiÅŸiler, diyabet hastaları, göz yaralanması geçirenler, kornea kalınlığı ince olanlar, sigara içenler, uzun süreli kortizon tedavisi alan kiÅŸiler, yüksek dereceli göz bozukluÄŸu olanlarda daha sık görülür.

Göz Tansiyonu Nasıl Anlaşılır?

“Göz tansiyonu nasıl anlaşılır?” sorusu merak edilen bir diÄŸer konudur. Göz tansiyonu ilk evrelerde belirti göstermediÄŸinden hastalığın teÅŸhis edilmesinin yolu düzenli yapılan göz muayeneleridir. Göz muayenesi sırasında ilk olarak göz tansiyonu ölçülerek görme keskinliÄŸine bakılır. Bunun yanında glokomun gözlere verdiÄŸi zararı tespit edebilmek için retina sinir lifi muayenesi yapılır. Özel ışık ve fotoÄŸraf filmi tekniklerin yetersiz kaldığı durumlarda bilgisayar destekli görüntüleme yöntemleri de kullanılır. Gözde bulunan sinir dokularının kalınlarının incelenmesi de bir diÄŸer tanı yöntemidir. 

Göz Tansiyonu Tedavisi Nasıldır?

Göz tansiyonu tedavisi, gözün içinde oluÅŸan sıvı üretimini azaltıp ve/veya kanallardan sıvı çıkışını artırıp göz tansiyonunu düÅŸürmeyi amaçlar. Bununla da görme sinirinde oluÅŸabilecek hasar önlenmek istenir. Bu hususta tüm yöntemler yalnızca görme alanını ve kiÅŸinin mevcut görme düzeyini korumak adına uygulanır. Ancak tedavi genel olarak hastanın durumuna göre seçilir ve farklılık gösterir. Glokom tedavisi için ilk ilaç kullanılır. Bu ilaçlar da genellikle damla formundadır. Bu süreçte hasta takip edilir ve tansiyon istenen seviyeye inmediÄŸinde, ya da ilaçlar yan etki yarattığında cerrahi iÅŸlem veya lazer tedavisi uygulanır. Bu hastalığın yaÅŸam boyu takip ve tedavi edilmesi önemlidir.

Glokom Ameliyatı Ne Zaman Uygulanır?

Göz tansiyonu tanısında tanı gözde görülen fonksiyonel ve yapısal hasarlara göre baÅŸlangıç, orta ve ileri olacak ÅŸekilde 3 seviyede konulur. Glokom ameliyatı, ilaç kullanımına raÄŸmen düÅŸmeyen göz içi basınç durumunda tercih edilir.

Glokom Ameliyatı Nasıl Uygulanır?

“Glokom ne demek?” sorusu kadar glokom ameliyatının nasıl uygulandığı da merak konusudur.  Trabekülektomi, klasik glokom cerrahisi olarak uygulanır. Bu uygulama göz içi sıvının konjonktiva altına geçiÅŸini saÄŸlayacak bir açıklık oluÅŸturulur. Ä°ÅŸlem ortalama 45-60 dakika kadar sürer. Ancak hastanın durumuna göre bu süre daha kısa da olabilir.

Glokom (Göz Tansiyonu) Ne Kadar Süre Sonra Ä°yileÅŸir?

Cerrahi tedaviden sonraki dönemde ilk 1 hafta önemlidir. Hastanın göz için basıncı genellikle 1 gün sonra düÅŸtüÄŸünden yatarak dinlenme yalnızca ameliyattan sonraki ilk gün için geçerlidir.

Glokom Hastalığından Kurtulmak Mümkün mü?

Glokom ÅŸüphesi ve kesin tanı ile uygulanan tedavide gerekli olması durumunda cerrahi iÅŸlem uygulanarak göz içindeki basınç düÅŸürülür. Ancak ameliyat öncesi geliÅŸen hasar tedavi edilemez ve göz için basınç deÄŸerleri uzun dönemde yeniden yükselebilir.