Gizli İlerleyen Tehlike: Glokom

12 / MAR
2023

Göz tansiyonu belirtileri halk arasında karasu hastalığı olarak da adlandırılır. Tıp literatüründe glokom olarak bilinen bu hastalık, dünya genelinde körlüğe neden olan göz hastalıkları arasında ilk sıradadır. Genellikle kişinin yaşının ilerlemesi ile birlikte görülür ve belirti yaratmadan sinsi bir seyirde ilerler. İleri evrede sebebiyet verdiği görme hasarının geri dönüşü yoktur. Bu nedenle erken tanı ve düzenli muayene glokomda son derece önemlidir.

Glokom Nedir?

“Göz tansiyonu nedir?” sorusu merak edenler için şu şekilde yanıtlanabilir: Karasu hastalığı ve glokom olarak da adlandırılan göz tansiyonu, göz içi basıncının yükselmesi ve oküler kan akımının azalması ile seyreden, görme sinirinin ilerleyen hasarı ile karakterize olan kronik bir göz hastalığıdır. Dünya genelinde körlük nedenleri arasında 2. sırada yer alır.

Glokom (Göz Tansiyonu) Türleri Nelerdir?

• Açık açılı glokom: En yaygın görülen glokom tipidir. Çoğunlukla 40 yaş üzeri hastalarda görülür. Göz içi basıncın yavaş yükselmesine bağlı olarak hastalığın son anına kadar belirti göstermez. Gözde üretilen göz suyunun dışarı atılamaması durumunda göz küresi şişerek göz sinirlerine baskı uygular. Bu durum gözün kurumasına neden olur ve görme kaybına yol açabilir. 
• Açı kapanması glokomu: Kalıtsal olarak görülebilen glokom tipidir. Hipermetroplarda görülme sıklığı daha fazladır. Bu hastalarda kornea ve irisin bulunduğu ağın açısı dardır. Yaş ilerledikçe göz bebeğinin büyümesine bağlı olarak açı iyice daralır ve kapanabilir. Açı kapanması glokomunda gözde şiddetli ağrı, kızarıklık, görmenin azalması veya bulanıklaşması, ışığa hassasiyet duyma ve mide bulantısı gibi belirtiler görülebilir. 
• Normotansif glokom: Düşük tansiyonlu glokom da denir. Göz tansiyonu yüksek olmasa da görme sinirlerinde dolaşım bozukluğu oluşur. Sinir hasarına ve görme kaybına yol açmaz. İlerleyen dönemlerde glokoma çevirme ihtimali olduğu için takip gerektirir.
• Oküler hipertansiyon: Göz tansiyonunun yüksek olması durumudur. Görme sinirlerinde hasar oluşturmaz. Glokoma dönüşme durumu olduğu için düzenli takip gerektirir.
• Neovasküler glokom: İriste diyabet hastalığına ve damar tıkanıklığına bağlı olarak anormal damarlar gelişir ve bu durum açıyı örtmeye başlar. Şiddetli bir glokom türüdür. 
• Eksfoliasyon sendromu: İleri yaşlarda görülen bu türde lens üzerinde materyallerin birikmesiyle boşaltım kanalları tıkanır. 
• Oküler hipertansiyon: Görme alanında hasar oluşmaz ancak göz içi basıncı yaşanabilir. Sıkı bir şekilde takip edilerek glokoma dönüşmemesi için dikkat edilmelidir.
• Pigmenter glokom: Diğerlerine oranla daha erken yaşlar olan 20-30 yaşlarında başlar. Miyoplarda ve erkekler görülme sıklığı daha fazladır. İrisin gözdeki hareketi esnasında göze renk veren pigmentlerin sinir ağlarını tıkanmasıyla oluşur. 
• Steroide bağlı glokom: Uzun süre kortizon tedavisi kullanan hastalarda görülür. Göze uygulanan kortizonlu damlalar, kremler ve enjeksiyonlar neden olur. Glokomun gelişmesi durumunda kortizon tedavisi durdurulmalı ve göz tansiyonunun düşürülmesi sağlanmalıdır.

Göz Tansiyonu Neden Olur?

“Göz tansiyonu neden olur?” sorusu da merak edilenler arasında. Göz içi basınç birçok faktöre bağlı olarak değişir. Bu faktörlerden en önemlisi santral kornea kalınlığıdır. Tansiyon, santral korneasında kalınlık bulunan kişilerde tansiyon normalden daha yüksek çıkar ve bu durum nedeniyle kişiye yanlış glokom tanısı konulabilir. Bunun yanında yüksek astigmatizma nedeniyle de göz içi basınç normalden daha yüksek çıkar. Ayrıca kornea tabakasında eğrilik, refraktif cerrahi geçirme de etkendir. Tüm bunlara ek olarak kortizon, guatr hastalığı, over hastalığı, bazı zayıflatıcı ilaçlar, ağırlık kaldırma, sıkı kravat bağlama, gözleri sıkarak ağlama, sıkı yakalar giyinme de göz tansiyonunu yükseltir. “Glokom neden olur?” diye merak ediyorsanız göz tansiyonunun genelde sabahları daha yüksek ve akşama doğru daha düşük çıktığını bilmelisiniz. Bu nedenle tanıda ölçümler sabah ve öğleden sonra yapılır.

Glokom Belirtileri Nelerdir?

Glokom belirtileri erken evrede görülmez. Ancak hastalığın ilerlemesi ile belirtiler tipikleşir. Gözlerdeki sinir liflerinin hasarlanması sonucunda erken dönemde görme alanının çevresinde karanlık oluşur. Ancak kişi iki gözü açık olarak gördüğünden bu karanlık alanları fark edemez. Kişinin gözlerindeki görme alanındaki bozuk olanlar çevreden itibaren genişler. Merkezi görmede etkili olan ortadaki alan hastalığın ileri evrelerinde etkilenir bu nedenle kişinin merkezi görmesi son evreye kadar azalmaz. Yani hasar yavaş ve uzun sürede gelişir. Bu sebeple de belirgin bir şikâyete yol açmaz ve son evreye kadar fark edilmez.

Glokom Sıklıkla Kimlerde Görülür?

Glokom hastalığı genellikle 45 yaş üzerindeki kişiler, diyabet hastaları, göz yaralanması geçirenler, kornea kalınlığı ince olanlar, sigara içenler, uzun süreli kortizon tedavisi alan kişiler, yüksek dereceli göz bozukluğu olanlarda daha sık görülür.

Göz Tansiyonu Nasıl Anlaşılır?

“Göz tansiyonu nasıl anlaşılır?” sorusu merak edilen bir diğer konudur. Göz tansiyonu ilk evrelerde belirti göstermediğinden hastalığın teşhis edilmesinin yolu düzenli yapılan göz muayeneleridir. Göz muayenesi sırasında ilk olarak göz tansiyonu ölçülerek görme keskinliğine bakılır. Bunun yanında glokomun gözlere verdiği zararı tespit edebilmek için retina sinir lifi muayenesi yapılır. Özel ışık ve fotoğraf filmi tekniklerin yetersiz kaldığı durumlarda bilgisayar destekli görüntüleme yöntemleri de kullanılır. Gözde bulunan sinir dokularının kalınlarının incelenmesi de bir diğer tanı yöntemidir. 

Göz Tansiyonu Tedavisi Nasıldır?

Göz tansiyonu tedavisi, gözün içinde oluşan sıvı üretimini azaltıp ve/veya kanallardan sıvı çıkışını artırıp göz tansiyonunu düşürmeyi amaçlar. Bununla da görme sinirinde oluşabilecek hasar önlenmek istenir. Bu hususta tüm yöntemler yalnızca görme alanını ve kişinin mevcut görme düzeyini korumak adına uygulanır. Ancak tedavi genel olarak hastanın durumuna göre seçilir ve farklılık gösterir. Glokom tedavisi için ilk ilaç kullanılır. Bu ilaçlar da genellikle damla formundadır. Bu süreçte hasta takip edilir ve tansiyon istenen seviyeye inmediğinde, ya da ilaçlar yan etki yarattığında cerrahi işlem veya lazer tedavisi uygulanır. Bu hastalığın yaşam boyu takip ve tedavi edilmesi önemlidir.

Glokom Ameliyatı Ne Zaman Uygulanır?

Göz tansiyonu tanısında tanı gözde görülen fonksiyonel ve yapısal hasarlara göre başlangıç, orta ve ileri olacak şekilde 3 seviyede konulur. Glokom ameliyatı, ilaç kullanımına rağmen düşmeyen göz içi basınç durumunda tercih edilir.

Glokom Ameliyatı Nasıl Uygulanır?

“Glokom ne demek?” sorusu kadar glokom ameliyatının nasıl uygulandığı da merak konusudur.  Trabekülektomi, klasik glokom cerrahisi olarak uygulanır. Bu uygulama göz içi sıvının konjonktiva altına geçişini sağlayacak bir açıklık oluşturulur. İşlem ortalama 45-60 dakika kadar sürer. Ancak hastanın durumuna göre bu süre daha kısa da olabilir.

Glokom (Göz Tansiyonu) Ne Kadar Süre Sonra İyileşir?

Cerrahi tedaviden sonraki dönemde ilk 1 hafta önemlidir. Hastanın göz için basıncı genellikle 1 gün sonra düştüğünden yatarak dinlenme yalnızca ameliyattan sonraki ilk gün için geçerlidir.

Glokom Hastalığından Kurtulmak Mümkün mü?

Glokom şüphesi ve kesin tanı ile uygulanan tedavide gerekli olması durumunda cerrahi işlem uygulanarak göz içindeki basınç düşürülür. Ancak ameliyat öncesi gelişen hasar tedavi edilemez ve göz için basınç değerleri uzun dönemde yeniden yükselebilir.