Vertigo: Nedir, Belirtileri, Neden Olur ve Nasıl Geçer?
Konu baş dönmesi olduğunda “Vertigo nedir?” sorusu sıklıkla dile getirilir. Vertigo, kişinin kendisinin veya gördüklerinin döndüğünü hissetmesine neden olan bir histir. Genellikle bu duruma kusma, bulantı ve denge kaybı eşlik eder. Bu durum sıklıkla baş dönmesi olarak adlandırılır. Ancak her baş dönmesi vertigo değildir. Vertigo durumunda baş dönmesi atakları belli belirsiz yaşanabileceği gibi kişinin yaşamını engelleyecek şiddette de olabilir.
Vertigo Nedir?
Vertigo hastalığı aslında bir hastalık olmaktan çok birçok farklı hastalıkta görülen ortak bir belirtidir. Beyin, iç kulak ve ikisi arasında bulunan sinir yolağında yaşanan rahatsızlıklar bu durumun yaşanmasına neden olabilir. Vertigo farklı tiplere sahiptir. Bunlar:
- Çevresel (Periferik) Vertigo: Vertigo vakalarının yaklaşık %80’inde görülür. Bu durum genellikle iç kulakla ilgili sorun nedeniyle görülür. İç kulaktaki organlar beyne bilgi göndermek ve yerçekimini anlamakla görevlidir. Böylelikle kişi ayaktayken denge sağlayabilir. Ancak bu bağlantıda herhangi bir sorun olması vertigoya neden olur.
- Merkezi (Santral) Vertigo: Merkezi sinir sistemi ile ilgili problemlerden kaynaklanır. Vertigo vakalarının %20’sini kapsar.
Vertigo Belirtileri Nelerdir?
Vertigosu bulunan kişiler çevresindekileri veya kendisini dönüyormuş gibi algılar. Vertigo belirtileri genel olarak aşağıdaki gibidir:
- Baş ağrısı,
- Denge problemleri,
- Gözlerin kontrolsüz bir şekilde bir tarafa doğru kayması,
- Hareketle birlikte hasta olma hissi,
- Kulak çınlaması,
- Kulakta dolgunluk hissi, kulak tıkanması,
- Mide bulantısı, kusma,
- Sersemlik.
Vertigo Neden Olur?
“Vertigo neden olur?” sorusu da konu hakkında merak edilenler arasında. İç kulakta dengeden sorumlu olan yapılarda bozukluk veya merkezi sinir sisteminde sorun olması vertigoya neden olur. Bu duruma sebebiyet veren diğer rahatsızlıklar ise şöyledir:
- Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV): Halk arasında kristallerin yerinden oynaması olarak bilinir.
- Kolesteatom: Genellikle tekrarlayan enfeksiyonlata bağlı olarak orta kulakta gelişen bir yapıdır.
- Labirentit: Denge ve işitmeden sorumlu olan sinirin iç kulakta bulunduğu labirent adı verilen yapıda enfeksiyon sonucunda iltihaplanma oluşmasıdır. Bu iltihaplanma ile vestibülokoklear sinirin fonksiyonu bozulur.
- Meniere Hastalığı: Sıvı birikmesine bağlı olarak iç kulakta ortaya çıkan ve vertigo ataklarına neden olan hastalıktır. Bu kişiler vertigo, kulak çınlaması ve işitme kaybı gibi belirtiler de yaşayabilir. Bu hastalık genellikle 40-60 yaş aralığındaki kişilerde görülür.
- Vestibüler Nörit: Vestibüler sinirin iltihaplanmasıdır. Kişide vertigo, şiddetli mide bulantısı, düşme, bulanık görme, denge kaybı olarak belirtiler yaratır.
Vertigoya neden olan diğer durumlar ise aşağıdaki gibidir:
- Akustik nörinom,
- Ataksi,
- Beyincik ya da beyin kökünü ilgilendiren hastalıklar,
- İnme,
- Kafa travması,
- Kulak cerrahisi,
- Migren,
- Multipl Skleroz (MS) hastalığı,
- Otoskleroz (İç kulakta yer alan kemiklerin büyümesi),
- Perilenfatik fistül,
- Sifiliz,
- Zona hastalığı.
Vertigo Tanısı Nasıl Konur?
“Vertigo tanısı nasıl konur?” diye merak ediyorsanız hastadan ilk olarak ayrıntılı tıbbi öykü alındığını bilmelisiniz. Bu öykü ile hastada baş dönmesine neden olan faktörler belirlenmek istenir. Bu durumların tespit edilmesi için de MR, kan tahlili, ultrason gibi yöntemlere başvurulabilir. Hasta baş dönmesi şikâyeti ile başvurduysa baş sallama testi, nistagmus adı verilen göz hareketlerinin incelenmesi, romberg testi, fukuda-unterberger testi, VNG testi de uygulanır. Tan tanının ardından vertigo tedavisi süreci başlatılır.
Vertigoya Ne İyi Gelir?
“Vertigoya ne iyi gelir?” sorusu merak edenler için şu şekilde yanıtlanabilir:
Vertigo bazı durumlarda tedavi gerektirmeden kendiliğinden geçer. Ancak bu duruma kalıcı çözüm sağlanması için altta yatan nedenin tespit edilmesi ve ortadan kaldırılması önemlidir. Vertigo enfeksiyona bağlı olarak gelişiyorsa antibiyotik, zona hastalığına bağlı olarak görülüyorsa antiviral ilaçlar tedavide kullanılabilir. Bu durumla birlikte yaşanan kusma, mide bulantısı gibi belirtilerin kontrol altına alınması için bulantı önleyici ilaçlar kullanılabilir. Cerrahi tedavi ise diğer tedavi seçeneklerinin fayda sağlamadığı durumlar için tercih edilir.
Doktora Ne Zaman Başvurulmalıdır?
Baş ağrısı, bilinç kaybı, çift görme, denge kaybı, kol ve bacaklarda güçsüzlük, konuşma güçlüğü gibi belirtiler yaşamanız durumunda “Vertigo hastalığı nedir? Vertigo nasıl geçer?” gibi sorularının yanıtlarını almak ve tedaviye başlamak için hemen doktora başvurmalısınız.
