HPV Aşısı Nedir? Nasıl Uygulanır?

 

HPV aşısı günümüzde birçok kişinin merak ettiği ve önemli bir sağlık konusu haline gelmiştir. Özellikle cinsel yolla bulaşan hastalıkların önlenmesi için büyük önem taşıyan aşı bağışıklık sistemini güçlendirerek insan vücudunu Human Papilloma Virüsü (HPV) enfeksiyonlarına karşı korur. HPV'nin tüm dünya genelinde yaygın olduğu düşünülürse virüsle ilgili bilgi sahibi olarak doğru tedbirleri almak oldukça önemlidir. İnsanların yaşamlarını tehdit eden rahatsızlıklardan biri olan rahim ağzı kanseri gibi bazı kanser türlerine yol açabilen virüs erken teşhisle etkili önlemlerle engellenebilir. Bu nedenle HPV aşısı hakkında bilgi sahibi olmak hem sizin hem de sevdiklerinizin sağlığı açısından büyük fayda sağlar. 24-30 Nisan Dünya Aşı Haftası özelinde hazırladığımız bu yazıda “HPV aşısı nedir? Nasıl uygulanır?” hakkında bilmeniz gerekenleri okuyabilirsiniz.

HPV Nedir?

İnsan Papilloma Virüsü (HPV) dünya genelinde yaygın görülen, cinsel yoldan bulaşan bir enfeksiyondur. İki yüzden fazla farklı HPV türü bulunur ve bunların yaklaşık 40 tanesi genital bölgede enfeksiyonlara neden olabilir. Bu virüsler cilt veya mukozalarda hücre anormallikleri meydana getirerek siğille kanser gibi hastalıklara yol açar. Genital HPV'nin çoğu zaman belirti göstermemesi virüsün yayılma riskini artırır. Bazı durumlarda virüs vücutta uzun süre sessiz kalabilir. Daha sonra aktive olarak sağlık sorunlarına sebep olabilir. Her ne kadar bazı HPV türleri siğil gibi zararsız etkilere sahip olsa da diğer türler rahim ağzı kanseri başta olmak üzere pek çok ciddi hastalığa yol açabilir.

HPV Enfeksiyonu Tanısı Nasıl Konur?

HPV enfeksiyonu tanısı koymak için kullanılan çeşitli yöntemler bulunur. Öncelikle hastanın şikayetleriyle klinik muayene sonuçları değerlendirilir. Enfeksiyonun bazı tipleri genital siğiller gibi belirgin semptomlar gösterirken diğer tipleri ise sessiz seyrederek kansere yol açabilir. Bu sebeple düzenli kontrollerle taramalar büyük önem taşır. Hastaların enfeksiyon tanısı alabilmesi için genellikle Pap smear testi uygulanır. Bu test rahim ağzından alınan hücre örneklerinin mikroskop altında incelenmesini içerir. Eğer anormal hücreler tespit edilirse doktorlar daha kapsamlı incelemeler yaparak kesin tanıya ulaşabilir.

Bazı durumlarda ise HPV DNA testi uygulanarak virüsün genetik materyalinin varlığı araştırılır. Bu test sayesinde yüksek riskli HPV tiplerinin mevcut olup olmadığı saptanarak hastalığın ilerleyip ilerlemediği takip edilebilir. Erken teşhisle tedavi sürecinde en önemli nokta düzenli kontrollerdir. Özellikle kadınların 21 yaşından itibaren Pap smear testine başlaması ve 30 yaşından sonra ise HPV DNA testini de yaptırması önerilir. Erken tanı konulduğunda hastalığın ilerlemeden kontrol altına alınabilmesi, kanser riskinin azaltılması mümkündür.

HPV Nasıl Bulaşır?

Cinsel yolla bulaşan hastalıklar arasında en yaygın olanlardan biri olarak bilinen HPV (Human Papilloma Virus), özellikle kadınlar için ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen bir virüstür. Peki bu virüs nasıl bulaşır ve nelere dikkat edilmelidir? HPV aslında 100'den fazla farklı tür içeren bir virüs ailesidir. Bu virüslerin çoğu zararsızdır, vücut tarafından atılır. Ancak bazı HPV tipleri genital siğil ve kanser gibi sağlık problemlerine neden olabilir. Virüsün bulaşması için direkt temas gereklidir, en sık cinsel ilişki sırasında bulaşır. İlişkiye giren her iki partner de virüse maruz kalabilir. Cinsel ilişki dışında da HPV'nin bulaştığı durumlar rapor edilmiştir ancak bu oran oldukça düşüktür. Örneğin hijyenik olmayan koşullarda yapılan genital bölgelerdeki epilasyon veya dövme uygulamaları da risk teşkil edebilir. Kondom kullanımının HPV enfeksiyonu riskini azalttığı bilinir ancak kondomlar virüsün bulunduğu tüm alanları kaplamayacağından %100 koruma sağlayamaz. Bunun yanı sıra HPV'nin oral yolla bulaşma riski de bulunur. Bu nedenle hem cinsel ilişki sırasında hem de oral seks sırasında kondom kullanılması önemlidir. HPV ile enfekte olan kişilerin çoğu virüsün vücuttan atılmasını sağlayan güçlü bir bağışıklık sistemine sahiptir. Ancak bazı durumlarda virüs vücutta kalıcı hale gelerek kanser gibi ciddi hastalıklara yol açan bulaşma yollarıyla korunma yöntemlerini bilerek korunma sağlanabilir. Cinsel eğitimin önemi bu noktada büyük rol oynar.

HPV Aşısı Nedir?

“HPV aşısı nedir?” sorusu merak edenler için şu şekilde yanıtlanabilir: HPV aşısının koruyuculuğu konusunda yapılan araştırmalar aşının HPV enfeksiyonuna karşı oldukça etkili olduğunu gösterir. Öncelikle aşı sayesinde bağışıklık sistemi virüse karşı daha dirençli hale gelir. Ayrıca belli başlı kanser türlerine karşı da koruma sağlar. Araştırmalar HPV aşısının servikal, vulvar, vajinal, anal, orofarengeal kanserlerin önlenmesinde yüksek derecede etkili olduğunu ortaya koyar. Ayrıca kadınlarda yaygın olarak görülse de erkeklerde de rastlanır. Dolayısıyla her iki cinsiyet için de büyük önem taşır.

HPV Aşısı Türleri Nelerdir?

HPV aşısı türleri üç ana kategoriye ayrılır: Bivalent, kuadrivalent, nonavalent aşılar. Bu aşılar Human Papilloma Virüsü (HPV) enfeksiyonlarına karşı koruma sağlamak amacıyla geliştirilmiştir. HPV enfeksiyonları kadınlarla erkeklerde cinsel yolla bulaşan hastalıklar arasında önemli bir yer tutar özellikle kadınlarda serviks kanseri gelişme riski ile doğrudan ilişkilidir.

• Bivalent: İki farklı HPV tipine karşı koruma sağlar. Bu aşı başta serviks kanseri olmak üzere rahim ağzı kanserinin en yaygın nedeni olan HPV 16, 18 tip virüslere karşı etkilidir. Böylece bu aşıyla enfeksiyon riskini azaltma hedeflenir.
• Kuadrivalent: Gardasil adıyla anılır, dört farklı HPV tipine karşı koruma sağlar. Bu aşı HPV 6, 11, 16 ve 18 tiplerine karşı etkili olup hem serviks kanserine hem de genital siğillerin olplerini kapsar.
• Nonavalent: Gardasil 9 adıyla bilinir, toplamda dokuz farklı HPV tipine karşı koruma sağlar. Bu aşı HPV 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 ve 58 tiplerini içerir. Bu geniş kapsamlı koruma ile serviks kanseri gelişme riskinin yanı sıra vulva ile vajina kanseri riskinde de ciddi bir düşüş hedeflenir.

HPV Aşısı Yan Etkileri Nelerdir?

HPV aşısı, insan papillomavirüs enfeksiyonunu önlemeye yönelik son derece etkili bir yöntem olmasının yanı sıra bazı yan etkilere de neden olabilir. HPV aşısı yan etkileri aşağıdaki gibidir:

• HPV aşısının uygulanmasıyla ortaya çıkabilen en yaygın yan etkilerin başında hafif reaksiyonlar gelir. Aşı yapılan kolun çevresinde kızarıklık, şişlik, ağrı gibi lokal reaksiyonlar gözlenebilir. Bunlar genellikle 1-2 gün içerisinde kendiliğinden geçer.
• Diğer bir yan etki olarak ateş görülmesi mümkündür. Çoğu durumda düşük dereceli olan ateş vücudun bağışıklık sisteminin çalıştığını gösterir, endişe verici bir durum değildir.
• Baş dönmesi, mide bulantısı da HPV aşısı ile ilişkilendirilen daha az yaygın yan etkilerdendir. Genellikle hafif seyreden bu belirtiler de kısa sürede kaybolur.
• Nadiren görülen ancak daha ciddi semptomlar arasında kas ağrısı, eklem rahatsızlıkları, alerjik reaksiyonlar sayılabilir. Eğer böyle bir durumla karşılaşırsanız doktorunuza başvurmanız önemlidir.

HPV Aşısı Hangi Durumlarda Yapılır?

HPV aşısı insan papillomavirüsünün (HPV) karşı koruma sağlayan önemli bir aşıdır. Cinsel yolla bulaşan en yaygın virüs olan HPV'ye bağlı olarak ortaya çıkan bazı kanser türlerini ve genital siğil gibi rahatsızlıkları engellemeye yardımcı olur. Çeşitli yaş gruplarındaki erkekle kadınlar için farklı dozajlarda uygulanabilir. Aşıların güvenliği ve yan etkileri konusunda kapsamlı araştırmalar gerçekleştirilmiştir. Genellikle lokal reaksiyonlar dışında ciddi yan etkilere sebep olmayan aşılar dünya genelinde milyonlarca kişi tarafından kullanılır hale gelmiştir. HPV aşıları risk altındaki bireyler için önemlidir. Aşı enfekte olmuş kişilerle cinsel temas sonrası virüsün vücuda girişini engelleyerek enfeksiyonun yayılmasını önlemeye yardımcı olur. Bu nedenle genç yaşta aşılanmanın faydalı olduğu düşünülür.

HPV Aşısı Fiyat Aralığı Nedir?

HPV aşısı fiyat aralığı uygulanacak doza göre farklılık gösterir.

HPV Aşısı Kimlere Yapılır?

“HPV aşısı kimlere yapılır?” sorusunun yanıtı aşağıdaki gibidir:

Özellikle belirli yaş grupları ve risk faktörleri olan bireyler için önemlidir. Aşı hem kadınlar hem de erkekler için uygundur. Genellikle 9-26 yaş arası gençlere yapılır. Ancak bazı durumlarda daha yüksek yaş gruplarına da uygulanabilir. HPV aşısı önerilen yaş grubu içinde olan herkese yapılabilir. Erkeklerde ise anal kanser, penis kanseri gibi sağlık sorunları için önerilir. Ayrıca erkeklerin HPV'yi partnerlerine bulaştırma riskini azaltmak için de aşılanması önemlidir. Daha yüksek yaş gruplarındaki bireyler için özellikle 26 yaşından büyükler için önerilmeyebilir. Ancak bu durum kişinin bağışıklık sistemi zayıflamışsa veya daha önce cinsel yolla bulaşan hastalığa yakalanmışsa değişebilir. Bu gibi durumlarda doktor tavsiyesiyle uygulanabilir.

HPV Aşısı Kimlere Yapılmaz?

Özellikle rahim ağzı kanseri ve diğer cinsel yolla bulaşan hastalıkların önlenmesi amacıyla belirli yaş gruplarına ve risk altındaki bireylere uygulanır. Bununla birlikte herkes için uygun olmayan durumlar bulunur. Bu durumlar şu şekilde sıralanabilir:

• Hamile kadınlara yapılmamalıdır. Aşı hamilelik sürecinde fetüse zarar verici etkiler gösterebilir, uygulanması önerilmez. Ancak doğum sonrasında annenin aşılanması mümkündür.
• HPV aşısına karşı alerjik reaksiyon geçmişi olan bireyler de aşıyı tekrar almak istemelidir. Eğer daha önce yapılan aşıdan sonra ciddi bir alerjik tepki yaşandıysa doktor tavsiyesi olmadan tekrar aşılanmamalıdır.
• 9 yaşından küçük çocuklarda kullanılması onaylanmamıştır. Bu yaş grubundaki çocuklar için yapılan çalışmalar henüz yetersizdir bu nedenle güvenliği garanti edilememektedir.
• Bazı sağlık sorunları da HPV aşısının yapılmaması için geçerli bir neden olabilir. Özellikle bağışıklık sistemini etkileyen hastalıkları olan kişilerin (örneğin HIV/AIDS hastaları) doktorlarının tavsiyesine göre hareket etmeleri önemlidir.

HPV Aşısı Nasıl Yapılır?

“HPV aşısı nasıl yapılır?” diye merak ediyorsanız aşının genellikle kas içine siyon ile uygulandığını bilmelisiniz. Uygulama sırasında hastaların rahat olması önemlidir. Aşılama önerilen doz sayısı ve aralıklarına göre birden fazla seans halinde yapılır. Çocuklarla gençler için 9-14 yaş aralığında iki doz şeklinde uygulanırken 15 yaş ve üzerindeki bireyler için ise üç doz şeklinde uygulanması önerilir. İkinci doz uygulaması ilk dozdan 6 ile 12 ay sonra dozda üçüncü uygulama ise ikinci dozdan 6 ay sonra yapılmalıdır.

HPV Virüsünden Korunmanın Yolları Nelerdir?

• Cinsel ilişkiye giren kişilerin genital hijyenin sağlanması ve kondom kullanımı ile HPV enfeksiyonu riskini büyük ölçüde azaltılabilir. Kondom cinsel yolla bulaşmasını önlemeye yardımcı olurken tam bir koruma sağlamasa da HPV enfeksiyonu riskini düşürür.
• Bir başka korunma yöntemi ise düzenli jinekolojik kontrollerle smear testidir. Smear testi rahim ağzındaki anormal bir araçtır. Düzenli olarak yapılması erken teşhis açısından büyük önem taşır. Böylece rahim ağzı kanserinin ilerlemesini engellemek mümkündür.
• Sigara içmemek de rahim ağzı kanseri riskini azaltmaya yardımcı olur. Sigara hem bağışıklık sistemini zayıflatarak HPV enfeksiyonu için daha hassas hale getirir hem de rahim ağzı kanseri gelişme riskini artırır. Sigarayı bırakmak sağlıklı bir yaşam için önemlidir.
• Bağışıklık sistemini güçlendiren beslenme, egzersiz alışkanlığı edinmek de rahim ağzı kanseri ve HPV enfeksiyonundan korunmada etkili olabilir. Düzenli egzersiz yapmak dengeli, vitamin açısından zengin beslenmek bağışıklık sistemini destekler ve vücudun virüsle savaşmasına yardımcı olur.

HPV Aşısı Kaç Doz Kullanılmalıdır?

HPV aşısı uygulaması bağışıklık sisteminin virüse karşı etkili bir savunma oluşturabilmesi için belirli bir dozda ve süreçte gerçekleştirilir. Bu nedenle HPV aşısının kaç doz kullanılması gerektiği konusu oldukça önemlidir. Peki HPV aşısı kaç doz uygulanır? Genel olarak 2 veya 3 doz şeklinde uygulanır. Aşının tipine, kişinin yaşına bağlı olarak farklı dozajlar söz konusu olabilir. Öncelikle 9-14 yaş aralığında olan bireyler için genellikle 2 doz önerilmektedir. İlk dozdan sonra ikinci dozu almak için minimum 6 ay beklemek gerekir. Bu yaş grubunda ikinci dozu alındıktan sonra bağışıklık sistemi virüse karşı güçlü bir yanıt geliştirerek koruma sağlar. 15 yaş ve üzerindeki bireylerde ise üç doz uygulanması tavsiye edilir. İlk dozdan sonra 1-2 ay içinde ikinci doz ve ardından ilk dozdan 6 ay sonra üçüncü doz verilir. Bu şekilde daha yüksek yaştaki bireylerde de etkili bir bağışıklık sağlanarak hastalığa karşı koruma elde edilmiş olur. Hamilelik döneminde ise uygulanmaz. Hamilelik sonrasında ise doğumdan en az 6 hafta sonra aşıya başlanarak uygun dozlarla devam edilir.

HPV Aşısı Rahim Ağzı Kanserinden Korur mu?

HPV aşısının rahim ağzı kanserine karşı koruyucu etkisi günümüzde bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır. Aşı bu amaca yönelik olarak geliştirilen bir önleme stratejisidir. Özellikle en yaygın ve yüksek riskli HPV tiplerine karşı bağışıklık sağlar. Bu sayede HPV aşısı yaptıranlar için vücut enfeksiyon oluşmasını engelleyerek kanser gelişimi sürecini durdurur. Özellikle 16 ve 18 numaralı HPV tiplerine karşı yüksek koruma sağlar. Bu iki tip virüsün rahim ağzı kanserinin %70'inden sorumlu olduğu düşünülür. Dolayısıyla aşının kullanımı ile bu tip enfeksiyonların ortadan kalkması ve hastalığın yayılmasının önlenmesi amaçlanır. Ancak unutulmamalıdır ki tam bir koruma sağlamasa da önemli ölçüde riski azaltır. Sonuç olarak mevcut HPV aşıları farklı sayıda HPV tipine karşı koruma sunar. Bu nedenle hangi HPV aşısının sizin için uygun olduğunu doktorunuzla konuşmanız önemlidir.

HPV Aşısının Koruyuculuğu Nedir?

HPV aşısı insan papilloma virüsü (HPV) enfeksiyonlarının önlenmesine yardımcı olan bir aşıdır. Özellikle rahim ağzı kanseri ve genital siğiller gibi HPV ile ilişkili hastalıkların riskini azaltmaya yöneliktir. Genellikle 9-26 yaş arası bireylerde uygulanması tavsiye edilen bu aşı erken yaşlarda alındığında daha etkili olur. Erken dönemde yapılan aşılama henüz cinsel yolla bulaşan hastalıklara maruz kalmamış bireyler için enfeksiyon riskini önemli ölçüde azaltır. HPV aşısı bazı özel durumlar için de önerilir. Örneğin bağışıklık sistemi zayıflamış veya HIV pozitif olan kişilerde Human Papilloma Virüsü (HPV) enfeksiyonu riski daha yüksektir. Bu nedenle onlar için aşı uygulaması daha önemli geçiren veya bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar kullanan kişilerin de olması tavsiye edilir.

Rahim ağzı kanseri geçirmiş kadınlar için de faydalı olabilir. Bu hastalığı yaşamış olanlar virüsün diğer tiplerine karşı bağışıklık kazanmak adına aşılanabilir. Böylece rahim ağzı kanserinin tekrarlama riski azaltılabilir. HPV aşısı erkek hastalar için de önemlidir. Genital siğillerin yanı sıra anal ve baş-boyun kanserleri gibi hastalıkların riskini azaltmaya yardımcı olması nedeniyle erkek bireylerin de bu aşıyı yaptırması önerilir.