Bayılma anları yaÅŸamlarında en az bir kez herkesin karşılaÅŸabileceÄŸi ve sıklıkla hafife alınan oldukça yaygın bir durumdur. Ancak bayılma (senkop) deneyimi hem korkutucu hem de karmaşık olabilir genellikle arkasındaki nedenler çeÅŸitli saÄŸlık sorunlarının habercisi olabilir. Yapılan araÅŸtırmalara göre her 4 kiÅŸiden biri hayatı boyunca en az 1 defa bayılmakta. Bayılma genellikle kan akışındaki geçici bir düÅŸüÅŸ nedeniyle ortaya çıkar ve bu da beyne yeterli oksijen gitmediÄŸi anlamına gelir. Peki bayılma nedenleri nelerdir? Detayları sizler için derledik.
“Bayılma nedir?” diye merak ediyorsanız anlık bir geçici bilinç kaybı durumu olduÄŸunu bilmelisiniz. Bu durum beyne yeterince oksijen ve kan gitmemesi sonucu ortaya çıkar. Bayılma genellikle ciddi bir durum deÄŸildir ancak altında yatan nedenlerin belirlenmesi önemlidir.
Bayılmak kendi başına bir hastalık olarak kabul edilmez. Ancak altta yatan bir durum ya da hastalıktan kaynaklanır. Bu nedenle “Bayılma neden olur?” sorusunu kalbe baÄŸlı nedenler ve kalp dışı nedenler olarak yanıtlamak doÄŸru olacaktır.
Kalbe Bağlı Bayılma Nedenleri:
Kalp Dışı Bayılma Nedenleri:
Bayılmayı önlemek için yapabileceÄŸiniz birkaç ÅŸey var: Yeterli su içmek, dengeli beslenmek, aşırı sıcaklardan kaçınmak, düzenli olarak egzersiz yapmak, sigara ile alkol kullanımından uzak durmaktır. Ayrıca doktorunuzun önerdiÄŸi ilaçları doÄŸru ÅŸekilde kullanmalısınız. EÄŸer bayılma geçirdiyseniz veya geçirmiÅŸseniz hemen oturun ya da yatar pozisyona geçin başınızı hafif yukarı kaldırın. Böylece beyne daha fazla kan akışı saÄŸlanacaktır. Daha sonra mutlaka doktorunuza baÅŸvurun.
Bayılma birçok insanın hayatında en az bir kere yaÅŸamış olduÄŸu bir durumdur. Özellikle sıcak havalarda, kalabalık ortamlarda, aşırı stres altında olan kiÅŸilerde daha sık görülür. Bayılma öncesi belirtiler ise ÅŸu ÅŸekilde açıklanabilir:
EÄŸer bayılma belirtileri fark ederseniz kendinize uygun bir pozisyona geçmeniz önemlidir. Oturmak veya yere uzanmak bayılmanın önüne geçebilir. Ayrıca bol su içmek, yavaÅŸ hareket etmek de bayılma riskini azaltabilir.
Bayılma vücudun yeterli oksijen alamaması sonucu ani bir ÅŸekilde bilincin kaybedilmesidir. Bu durum kalp atış hızının düÅŸmesi veya kan basıncının aniden düÅŸmesi nedeniyle ortaya çıkabilir. Bayılma en çok gençlerde ve yaÅŸlılarda görülür. Bunun nedeni gençlerde sıklıkla görülen düÅŸük tansiyon ve yaÅŸlılarda ise kalp hastalığıdır. Ayrıca bayılma aşırı açlık, susuzluk, stres, ilaç yan etkileri gibi faktörlerden de kaynaklanabilir. Vücutta meydana gelen hormonal deÄŸiÅŸiklikler de bayılmaya neden olabilir.
Senkop tanısı koymak için birkaç farklı yöntem kullanılabilir. Doktorlar senkop yaÅŸayan kiÅŸinin tıbbi geçmiÅŸini ve semptomlarını dinleyerek teÅŸhis koymaya çalışır. Bir diÄŸer tanı yöntemi olarak da elektrokardiyogram (EKG) testi yapılır. Test kalbin elektrik aktivitesini ölçer kalp ritminde herhangi bir düzensizlik varsa belirler. Üçüncü tanılama yönteminde de holter monitörü kullanılabilir. Cihaz kalp atışlarını 24-48 saat boyunca kaydeder ve doktorların senkop ataklarını daha iyi izlemelerine yardımcı olur. Son olarak bazı durumlarda beyin görüntüleme testleri gerekebilir. Bunlar arasında manyetik rezonans görüntüleme (MRI), bilgisayarlı tomografi (BT) veya pozitron emisyon tomografisi (PET) bulunur. Her ne kadar senkop aniden ortaya çıkabilse de bu durumun nedenini belirlemek tedavi etmek mümkündür. Bu nedenle senkop yaÅŸayan kiÅŸilerin mutlaka bir doktora danışmaları gerekir.
Bayılma (senkop) durumu sıkça karşılaşılan bir olaydır tedavisi mümkündür. Tedavi yöntemi bayılmanın nedenine baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸebilir. Öncelikle senkop yaÅŸayan kiÅŸiye ilk yardım uygulanmalı ve hastaneye kaldırılması saÄŸlanmalıdır. Tedavi yöntemleri arasında ilaç kullanımı yer alabilir. Bunun yanı sıra altta yatan rahatsızlıkların tedavisi de senkopun tekrarlamasını engelleyebilir. ÖrneÄŸin kalp problemleri veya düÅŸük tansiyon nedeniyle meydana gelen senkoplarda bu rahatsızlıkların tedavi edilmesi önemlidir. Senkopu önlemek için bazı öneriler de bulunur. Özellikle sıcak havalarda bol su içmek, aşırı egzersizden kaçınmak, düzenli beslenmek, yeterli uyku uyumak ve stresi azaltmak gibi basit önlemlerle senkop riski azaltılabilir.
Senkop ciddi bir saÄŸlık sorununa iÅŸaret edebilir ve tekrar etmesi halinde doktorunuza baÅŸvurmanız önerilir. Tedavi altta yatan nedene baÄŸlı olacaktır ve erken teÅŸhis önemlidir. Peki bayılma için hangi bölüme gidilir? Bayılma durumunda acil servis veya en yakın saÄŸlık merkezine baÅŸvurulması önerilmektedir. Bu durum ciddiye alınması gereken bir saÄŸlık sorunu olabilir ve hızlı müdahale hayat kurtarıcı olabilir. SaÄŸlık sorunlarında vakit kaybetmeden uzmanlardan yardım almak her zaman önemlidir.
Bayılma sırasında vücuttaki kan basıncı düÅŸer ve beyne yeterli oksijen ve besin maddesi gitmez. Bu nedenle kiÅŸi kendini hızlı bir ÅŸekilde yere bırakabilir veya destek alarak oturabilir. Bayılma sırasında kiÅŸi bilincini kaybedebilir ancak genellikle kısa süre sonra kendine gelir. EÄŸer bayılma sıklıkla tekrarlıyorsa mutlaka bir doktora baÅŸvurulması gerekir.
Ani bayılmanın birçok nedeni olabilir. Ani bayılma ve kasılma nedenleri arasında düÅŸük kan ÅŸekeri, kalp problemleri, ani kan basıncı deÄŸiÅŸiklikleri, sıcak çarpması veya yetersiz oksijen alımı gibi saÄŸlık sorunları yer alabilir. Ayrıca stres, aşırı yorgunluk, açlık veya susuzluk da ani bayılmalara neden olabilir.
Nörolojik bayılmanın birçok nedeni olabilir. Bunlar arasında epilepsi, beyin kanaması, inme, hipoglisemi, kalp hastalıkları ve panik atak gibi durumlar yer alabilir. Ayrıca bazı ilaçların yan etkileri de nörolojik bayılmaya yol açabilir. EÄŸer sık sık bayılıyorsanız veya bu durumla ilgili endiÅŸeleriniz varsa bir doktora baÅŸvurmanız önerilir.
Bayılma süresi kiÅŸiden kiÅŸiye deÄŸiÅŸebilir ve sebebine göre farklılık gösterebilir. Genellikle birkaç saniye ya da dakika içinde kendine gelmek mümkündür. Ancak bazı durumlarda baygınlık daha uzun sürebilir ve özellikle ciddi saÄŸlık sorunlarına baÄŸlı olarak hastanede tedavi gerektirebilir. EÄŸer sık sık bayılma yaÅŸanıyorsa mutlaka bir doktora baÅŸvurmak gerekir.
EÄŸer bir kiÅŸi bayılmışsa öncelikle panik yapmamalısınız. Bayılmalarda ilk yardım için kiÅŸiyi sakinleÅŸtirmek ve rahatlatmak için yanında kalmalısınız. EÄŸer mümkünse kiÅŸiyi yatırın ve ayaklarını kalp seviyesinden yüksekte tutun. Kan akışını düzenleyecektir. KiÅŸi kendine geldikten sonra ona su veya meyve suyu gibi ÅŸeker içeren bir ÅŸeyler verin. Ancak alkol veya kafeinli içeceklerden kaçının.