Aşil Tendonu Kopması Nedir? Neden Olur ve Nasıl Önlenir?

23 / MAY
2023

Aşil tendonu kopması günümüzde her yaştan bireyi etkileyen yaygın bir spor yaralanmasıdır ve bu durum yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Aşil tendonu baldır kaslarını topuk kemiğine bağlayan güçlü ve esnek bir yapıya sahip olup yürümek, koşmak ve zıplamak gibi temel hareketlerimizi gerçekleştirmekte büyük rol oynar. Peki bu önemli yapıda meydana gelen kopmalar nasıl oluşur? Hangi faktörler bu sakatlanmayı tetikler? Yaralanma sonrasında tedavi süreci nasıl işlemekte ve neler yapılmalıdır? İşte konu hakkında bilinmesi gerekenler:

Aşil Tendonu Kopması Nedir?

“Aşil tendonu kopması nedir?” sorusu merak edenler için şu şekilde yanıtlanabilir:

Aşil tendonu kopması sporcularda ve fiziksel aktivite sırasında sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Aşil tendonu kaval kemiği (fibula) ile topuk kemiği (kalkaneus) arasındaki güçlü bir bağlantıyı sağlayan büyük bir bağdır. Bu bağ sayesinde ayak bileği hareket eder ve insanların yürümesi, koşması ve zıplaması mümkün olur.

Aşil tendonu kopması durumunda bağın bütünlüğü bozulur ve ayak bileği hareketlerinin tamamını gerçekleştiremez hale gelir. Genellikle ani zorlamalar sonucu oluşan bu yaralanma türü özellikle basketbol gibi dönme ve zıplama hareketlerinin yoğun olduğu sporlar sırasında meydana gelebilir. Ayrıca yaş faktörü de önemlidir 30 yaşından sonra aşil tendonu esnekliği azalır ve daha kolay yaralanabilir hale gelir.

Aşil Tendonu Kopması Neden Olur?

Aşil tendonu kopmasının nedenleri aşağıdaki gibidir:

• Aşil tendonunun zorlanması ya da fazla gerilmesi sonucu oluşan yırtıkların zaman içinde büyüyerek kopmaya yol açabileceğini belirtmek gerekir. Bu durum sıklıkla ani hareketler ve hızlı tempolu aktiviteler sırasında meydana gelir. Özellikle basketbol, futbol ve tenis gibi sporlar bu riski artırabilir.
• Bir diğer faktör ise yaş ilerlemesiyle birlikte tendonların elastikiyetinin azalmasıdır. Bu nedenle orta yaş ve üzerindeki bireylerde aşil tendonu kopması daha sık görülür. Ayrıca genetik faktörler de burada etkili olabilir bazı insanlar daha hassas tendonlara sahip olabilir.
• Kasları ve tendonları zorlayan ilaç kullanımı da aşil tendonu kopmasına yol açabilecek bir diğer neden olarak karşımıza çıkar. Özellikle kortizonlu ilaçlar veya antibiyotiklerin uzun süreli kullanımı bu riski artırabilir.
• Uygun olmayan ayakkabı ve ekipman kullanımı da önemli rol oynar. Spor yaparken aşil tendonunu koruyacak şekilde tasarlanmış ayakkabılar kullanılması ve gerektiğinde değiştirilmesi önemlidir. Aksi halde sürekli olarak yanlış basma ve yük bindirme gibi durumlar tendon üzerinde stres yaratır ve kopmaya zemin hazırlar.

Aşil Tendonu Kopması Belirtileri Nelerdir?

Aşil tendonu kopması belirtileri ise şöyledir:

• Ani ve şiddetli ağrı, aşil tendonu kopmasının en belirgin belirtisidir. Kopma anında kişi bacağında bir şeyin koptuğunu veya vurulduğunu hissedebilir. Bu durumda hemen buz uygulaması yapmak ve bacağı yüksek bir konuma alarak dinlendirmek önemlidir.
• Topuk hareketinde zorluk yaşanması da kopmanın bir başka işaretidir. Aşil tendonu kopup çevredeki kaslarla dengesiz hale geldiğinde ayak bileği üzerine basmak ve topuktan iterek yürümek oldukça zorlaşır. Bu nedenle kişi yürüme esnasında aksayarak ya da sürünerek ilerlemeye çalışabilir.
• Şişlik ve morarma da aşil tendonu kopmasının belirtilerindendir. Kopma sonucunda kanama meydana gelebilir ve bu da bölgede morarma ve şişliğe yol açar. Şişliğin azaltılması için uzmana danışarak uygun tedavi yöntemleri uygulanmalıdır.

Aşil Tendonu Kopması Teşhisi Nasıl Koyulur?

Aşil tendonu kopması teşhisi doktorunuzun genellikle hastanın semptomları ve tıbbi öyküsünü göz önünde bulundurarak gerçekleştirdiği fiziksel muayene ve bazı testler ile koyulur. Bu süreçte doktor hastanın ayağını ve bacağını dikkatlice inceleyerek aşil tendonu üzerinde olası anormallikleri ve şişlikleri arar. Doktorlar ayrıca hastaların ayak bileklerini çeşitli hareketlere tabi tutarak aşil tendonunun işlevselliğini değerlendirir. Bu esnada hastaların ayaklarını içe ve dışa doğru çevirmeleri veya parmak uçlarında yürümeye çalışmaları gibi basit hareketler istenebilir. Aşil tendonu kopması olan bir hasta, genellikle bu hareketleri yaparken zorlanır veya başarılı olamaz.

Aşil tendonu kopmasının kesin teşhisi için ek olarak görüntüleme yöntemlerine de başvurulabilir. Özellikle ultrason ve manyetik rezonans görüntüleme (MRI) teknolojileri bu durumda oldukça etkilidir. Ultrason sayesinde doktor tendonun tam olarak nerede koptuğunu ve ne kadar hasar olduğunu görsel olarak değerlendirebilirken MRI ise daha detaylı bilgi sunarak tedavi planı oluşturulmasına yardımcı olur. Bazı durumlarda aşil tendonu kopması teşhisinin daha kesin bir şekilde doğrulanması için doktorlar hastaların bacağında yer alan diğer kas ve bağları da değerlendirebilir. Bu sayede aşil tendonunun tam anlamıyla işlevini kaybettiği ve tedavi sürecinde neler yapılması gerektiği konusunda daha net fikirler elde edilebilir.

Aşil Tendonu Kopması Tedavi Çeşitleri

Aşil tendonu kopması iyileşme süreci ve tedavi yöntemleri de merak edilen konulardan biri. Aşil tendonu kopması durumunda uygulanabilecek farklı tedavi yöntemleri bulunur. Bu tedavilerin amacı aşil tendonunu eski sağlığına kavuşturarak hastanın normal yaşamına ve aktivitelerine dönebilmesini sağlamaktır. İşte aşil tendonu kopması tedavi çeşitleri:

• Konservatif tedavi: Cerrahi müdahale gerektirmeyen bir yöntemdir. Burada temel amaç aşil tendonunu destekleyerek doğal iyileşme sürecini hızlandırmaktır. Tedavi süresi boyunca doktorlar hasta için özel olarak tasarlanmış bir atel veya alçı kullanarak bacağı immobilize eder. Bu sayede aşil tendonunun iyileşmesi için gerekli ortam sağlanır.
• Cerrahi tedavi: Aşil tendonu tamamen kopmuşsa veya hastanın aktif bir yaşam tarzına sahip olması durumunda tercih edilen bu yöntemde cerrah tendonun iki ucunu birleştirip dikerek onarımı gerçekleştirir. Cerrahi yöntemin avantajları arasında daha düşük tekrarlama riski ve daha hızlı iyileşme süreci yer alırken enfeksiyon ve yara izi gibi dezavantajları da mevcuttur.
• Fiziksel terapi uygulamaları: Aşil tendonu kopması tedavisinde oldukça önemlidir. İyileşme sürecinde hastanın esneklik, güç ve denge becerilerini geri kazanmasına yardımcı olan fiziksel terapi hem konservatif hem de cerrahi tedavi sonrasında uygulanabilir. Hastalar doktor kontrolünde gerçekleştirilen özel egzersizler ve gerdirme hareketleri ile zamanla tam kapasiteye ulaşabilir.

Aşil Tendonu Kopması Ameliyat Sonrası Süreç Nasıldır?

Aşil tendonu kopması ameliyatı ardından hastaların iyileşme sürecinde dikkat etmesi gereken birçok nokta bulunur. İşlem sonrası doğru bakım ve rehabilitasyon programları uygulanarak hastaların eski yaşantısına sağlıklı bir şekilde geri dönebilmesi mümkün kılınır.

Ameliyat sonrasında genellikle ilk 2 hafta içerisinde alçıya alınan bacak bu süre zarfında yüksek pozisyonda tutulmalıdır. Böylelikle şişlik ve ağrının azaltılması hedeflenir. Bu süreçte doktor kontrolü ve önerilerine uygun ilaçlar kullanılmalıdır. Ayrıca, ameliyat bölgesinin temiz ve kuru kalması önemlidir. İlk 2 haftanın ardından doktorun onayıyla alçının yerini özel bir ortez alabilir. Ortez kullanımı ile beraber fizik tedavi süreci başlar. Fizik tedavi aşil tendonunun hareketliliğini arttırarak kas gücü ve dayanıklılığı kazandırmayı amaçlar. Tedavi süresince düzenli olarak gerçekleştirilen egzersizler, hastaların daha hızlı toparlanmasına yardımcı olur.

Ameliyattan yaklaşık 6-8 hafta sonra hastalar yavaş yavaş normal aktivitelere geri dönebilir. Ancak bu süreç kişiden kişiye değişiklik gösterebilir ve doktorun önerilerine uygun şekilde ilerlemelidir. Tamamen iyileşme süreci ise ortalama olarak 4-6 ay arasında olur. Tüm bu süre zarfında hastaların doktorlarıyla düzenli iletişim halinde olması ve yaşanan herhangi bir sorunu bildirmesi büyük önem taşır. Unutulmamalıdır ki ameliyat sonrası süreçte doğru adımları takip ederek aşil tendonu kopması sorununun üstesinden gelmek mümkündür.

Aşil Tendonu Sorunu Yaşamamak İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler

“Aşil tendonu kopması neden olur?” sorusu kadar bu sorundan korunma yolları da merak edilenler arasında. Aşil tendonu kopması oldukça sık rastlanan ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyen bir durum. Bu nedenle bu tür sorunları önlemek adına dikkat etmemiz gereken bazı noktalar var.

Düzenli egzersiz ve esneme hareketleri yaparak kasların ve tendonların daha sağlıklı ve güçlü olmasını sağlanabilir. Özellikle bacak ve ayak bileği kaslarının kuvvetlendirilmesi aşil tendonuna binen yükün azaltılmasına yardımcı olacaktır. Ayrıca uygun spor ayakkabısı kullanmak da önemlidir. Ayak tabanının tam olarak desteklenmesi ve topuk bölgesinin korunması sayesinde aşil tendonunda meydana gelebilecek zorlanmaların önüne geçmek mümkündür. Bu nedenle özellikle yoğun fiziksel aktivitelerde bulunurken kaliteli ve uygun spor ayakkabısı tercih etmekte fayda vardır.

Kilo kontrolünün de aşil tendonu üzerindeki baskıyı azaltmada etkili olduğunu unutmamalıyız. Fazla kilo eklemlere ve tendonlara ekstra yük bindirerek sakatlık riskini artırır. Bu nedenle sağlıklı beslenme alışkanlıkları edinerek ideal kiloyu korumaya özen göstermelisiniz. Ani hareketlerden ve aşırı yüklenmelerden kaçınarak tendonlarınızı koruyabilirsiniz. Özellikle spor yaparken dikkatli olmalı vücudunuzun sinyallerini dinleyerek gerektiğinde hız kesmeli veya egzersizi durdurmalısınız.