Aşil Tendonu Kopması Nedir? Neden Olur ve Nasıl Önlenir?

23 / MAY
2023

AÅŸil tendonu kopması günümüzde her yaÅŸtan bireyi etkileyen yaygın bir spor yaralanmasıdır ve bu durum yaÅŸam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. AÅŸil tendonu baldır kaslarını topuk kemiÄŸine baÄŸlayan güçlü ve esnek bir yapıya sahip olup yürümek, koÅŸmak ve zıplamak gibi temel hareketlerimizi gerçekleÅŸtirmekte büyük rol oynar. Peki bu önemli yapıda meydana gelen kopmalar nasıl oluÅŸur? Hangi faktörler bu sakatlanmayı tetikler? Yaralanma sonrasında tedavi süreci nasıl iÅŸlemekte ve neler yapılmalıdır? Ä°ÅŸte konu hakkında bilinmesi gerekenler:

Aşil Tendonu Kopması Nedir?

“AÅŸil tendonu kopması nedir?” sorusu merak edenler için ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir:

AÅŸil tendonu kopması sporcularda ve fiziksel aktivite sırasında sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. AÅŸil tendonu kaval kemiÄŸi (fibula) ile topuk kemiÄŸi (kalkaneus) arasındaki güçlü bir baÄŸlantıyı saÄŸlayan büyük bir baÄŸdır. Bu baÄŸ sayesinde ayak bileÄŸi hareket eder ve insanların yürümesi, koÅŸması ve zıplaması mümkün olur.

AÅŸil tendonu kopması durumunda bağın bütünlüÄŸü bozulur ve ayak bileÄŸi hareketlerinin tamamını gerçekleÅŸtiremez hale gelir. Genellikle ani zorlamalar sonucu oluÅŸan bu yaralanma türü özellikle basketbol gibi dönme ve zıplama hareketlerinin yoÄŸun olduÄŸu sporlar sırasında meydana gelebilir. Ayrıca yaÅŸ faktörü de önemlidir 30 yaşından sonra aÅŸil tendonu esnekliÄŸi azalır ve daha kolay yaralanabilir hale gelir.

Aşil Tendonu Kopması Neden Olur?

Aşil tendonu kopmasının nedenleri aşağıdaki gibidir:

• AÅŸil tendonunun zorlanması ya da fazla gerilmesi sonucu oluÅŸan yırtıkların zaman içinde büyüyerek kopmaya yol açabileceÄŸini belirtmek gerekir. Bu durum sıklıkla ani hareketler ve hızlı tempolu aktiviteler sırasında meydana gelir. Özellikle basketbol, futbol ve tenis gibi sporlar bu riski artırabilir.
• Bir diÄŸer faktör ise yaÅŸ ilerlemesiyle birlikte tendonların elastikiyetinin azalmasıdır. Bu nedenle orta yaÅŸ ve üzerindeki bireylerde aÅŸil tendonu kopması daha sık görülür. Ayrıca genetik faktörler de burada etkili olabilir bazı insanlar daha hassas tendonlara sahip olabilir.
• Kasları ve tendonları zorlayan ilaç kullanımı da aÅŸil tendonu kopmasına yol açabilecek bir diÄŸer neden olarak karşımıza çıkar. Özellikle kortizonlu ilaçlar veya antibiyotiklerin uzun süreli kullanımı bu riski artırabilir.
• Uygun olmayan ayakkabı ve ekipman kullanımı da önemli rol oynar. Spor yaparken aÅŸil tendonunu koruyacak ÅŸekilde tasarlanmış ayakkabılar kullanılması ve gerektiÄŸinde deÄŸiÅŸtirilmesi önemlidir. Aksi halde sürekli olarak yanlış basma ve yük bindirme gibi durumlar tendon üzerinde stres yaratır ve kopmaya zemin hazırlar.

Aşil Tendonu Kopması Belirtileri Nelerdir?

AÅŸil tendonu kopması belirtileri ise ÅŸöyledir:

• Ani ve ÅŸiddetli aÄŸrı, aÅŸil tendonu kopmasının en belirgin belirtisidir. Kopma anında kiÅŸi bacağında bir ÅŸeyin koptuÄŸunu veya vurulduÄŸunu hissedebilir. Bu durumda hemen buz uygulaması yapmak ve bacağı yüksek bir konuma alarak dinlendirmek önemlidir.
• Topuk hareketinde zorluk yaÅŸanması da kopmanın bir baÅŸka iÅŸaretidir. AÅŸil tendonu kopup çevredeki kaslarla dengesiz hale geldiÄŸinde ayak bileÄŸi üzerine basmak ve topuktan iterek yürümek oldukça zorlaşır. Bu nedenle kiÅŸi yürüme esnasında aksayarak ya da sürünerek ilerlemeye çalışabilir.
• ÅžiÅŸlik ve morarma da aÅŸil tendonu kopmasının belirtilerindendir. Kopma sonucunda kanama meydana gelebilir ve bu da bölgede morarma ve ÅŸiÅŸliÄŸe yol açar. ÅžiÅŸliÄŸin azaltılması için uzmana danışarak uygun tedavi yöntemleri uygulanmalıdır.

Aşil Tendonu Kopması Teşhisi Nasıl Koyulur?

AÅŸil tendonu kopması teÅŸhisi doktorunuzun genellikle hastanın semptomları ve tıbbi öyküsünü göz önünde bulundurarak gerçekleÅŸtirdiÄŸi fiziksel muayene ve bazı testler ile koyulur. Bu süreçte doktor hastanın ayağını ve bacağını dikkatlice inceleyerek aÅŸil tendonu üzerinde olası anormallikleri ve ÅŸiÅŸlikleri arar. Doktorlar ayrıca hastaların ayak bileklerini çeÅŸitli hareketlere tabi tutarak aÅŸil tendonunun iÅŸlevselliÄŸini deÄŸerlendirir. Bu esnada hastaların ayaklarını içe ve dışa doÄŸru çevirmeleri veya parmak uçlarında yürümeye çalışmaları gibi basit hareketler istenebilir. AÅŸil tendonu kopması olan bir hasta, genellikle bu hareketleri yaparken zorlanır veya baÅŸarılı olamaz.

AÅŸil tendonu kopmasının kesin teÅŸhisi için ek olarak görüntüleme yöntemlerine de baÅŸvurulabilir. Özellikle ultrason ve manyetik rezonans görüntüleme (MRI) teknolojileri bu durumda oldukça etkilidir. Ultrason sayesinde doktor tendonun tam olarak nerede koptuÄŸunu ve ne kadar hasar olduÄŸunu görsel olarak deÄŸerlendirebilirken MRI ise daha detaylı bilgi sunarak tedavi planı oluÅŸturulmasına yardımcı olur. Bazı durumlarda aÅŸil tendonu kopması teÅŸhisinin daha kesin bir ÅŸekilde doÄŸrulanması için doktorlar hastaların bacağında yer alan diÄŸer kas ve baÄŸları da deÄŸerlendirebilir. Bu sayede aÅŸil tendonunun tam anlamıyla iÅŸlevini kaybettiÄŸi ve tedavi sürecinde neler yapılması gerektiÄŸi konusunda daha net fikirler elde edilebilir.

AÅŸil Tendonu Kopması Tedavi ÇeÅŸitleri

AÅŸil tendonu kopması iyileÅŸme süreci ve tedavi yöntemleri de merak edilen konulardan biri. AÅŸil tendonu kopması durumunda uygulanabilecek farklı tedavi yöntemleri bulunur. Bu tedavilerin amacı aÅŸil tendonunu eski saÄŸlığına kavuÅŸturarak hastanın normal yaÅŸamına ve aktivitelerine dönebilmesini saÄŸlamaktır. Ä°ÅŸte aÅŸil tendonu kopması tedavi çeÅŸitleri:

• Konservatif tedavi: Cerrahi müdahale gerektirmeyen bir yöntemdir. Burada temel amaç aÅŸil tendonunu destekleyerek doÄŸal iyileÅŸme sürecini hızlandırmaktır. Tedavi süresi boyunca doktorlar hasta için özel olarak tasarlanmış bir atel veya alçı kullanarak bacağı immobilize eder. Bu sayede aÅŸil tendonunun iyileÅŸmesi için gerekli ortam saÄŸlanır.
• Cerrahi tedavi: AÅŸil tendonu tamamen kopmuÅŸsa veya hastanın aktif bir yaÅŸam tarzına sahip olması durumunda tercih edilen bu yöntemde cerrah tendonun iki ucunu birleÅŸtirip dikerek onarımı gerçekleÅŸtirir. Cerrahi yöntemin avantajları arasında daha düÅŸük tekrarlama riski ve daha hızlı iyileÅŸme süreci yer alırken enfeksiyon ve yara izi gibi dezavantajları da mevcuttur.
• Fiziksel terapi uygulamaları: AÅŸil tendonu kopması tedavisinde oldukça önemlidir. Ä°yileÅŸme sürecinde hastanın esneklik, güç ve denge becerilerini geri kazanmasına yardımcı olan fiziksel terapi hem konservatif hem de cerrahi tedavi sonrasında uygulanabilir. Hastalar doktor kontrolünde gerçekleÅŸtirilen özel egzersizler ve gerdirme hareketleri ile zamanla tam kapasiteye ulaÅŸabilir.

AÅŸil Tendonu Kopması Ameliyat Sonrası Süreç Nasıldır?

AÅŸil tendonu kopması ameliyatı ardından hastaların iyileÅŸme sürecinde dikkat etmesi gereken birçok nokta bulunur. Ä°ÅŸlem sonrası doÄŸru bakım ve rehabilitasyon programları uygulanarak hastaların eski yaÅŸantısına saÄŸlıklı bir ÅŸekilde geri dönebilmesi mümkün kılınır.

Ameliyat sonrasında genellikle ilk 2 hafta içerisinde alçıya alınan bacak bu süre zarfında yüksek pozisyonda tutulmalıdır. Böylelikle ÅŸiÅŸlik ve aÄŸrının azaltılması hedeflenir. Bu süreçte doktor kontrolü ve önerilerine uygun ilaçlar kullanılmalıdır. Ayrıca, ameliyat bölgesinin temiz ve kuru kalması önemlidir. Ä°lk 2 haftanın ardından doktorun onayıyla alçının yerini özel bir ortez alabilir. Ortez kullanımı ile beraber fizik tedavi süreci baÅŸlar. Fizik tedavi aÅŸil tendonunun hareketliliÄŸini arttırarak kas gücü ve dayanıklılığı kazandırmayı amaçlar. Tedavi süresince düzenli olarak gerçekleÅŸtirilen egzersizler, hastaların daha hızlı toparlanmasına yardımcı olur.

Ameliyattan yaklaşık 6-8 hafta sonra hastalar yavaÅŸ yavaÅŸ normal aktivitelere geri dönebilir. Ancak bu süreç kiÅŸiden kiÅŸiye deÄŸiÅŸiklik gösterebilir ve doktorun önerilerine uygun ÅŸekilde ilerlemelidir. Tamamen iyileÅŸme süreci ise ortalama olarak 4-6 ay arasında olur. Tüm bu süre zarfında hastaların doktorlarıyla düzenli iletiÅŸim halinde olması ve yaÅŸanan herhangi bir sorunu bildirmesi büyük önem taşır. Unutulmamalıdır ki ameliyat sonrası süreçte doÄŸru adımları takip ederek aÅŸil tendonu kopması sorununun üstesinden gelmek mümkündür.

AÅŸil Tendonu Sorunu YaÅŸamamak Ä°çin Dikkat Edilmesi Gerekenler

“AÅŸil tendonu kopması neden olur?” sorusu kadar bu sorundan korunma yolları da merak edilenler arasında. AÅŸil tendonu kopması oldukça sık rastlanan ve yaÅŸam kalitesini olumsuz etkileyen bir durum. Bu nedenle bu tür sorunları önlemek adına dikkat etmemiz gereken bazı noktalar var.

Düzenli egzersiz ve esneme hareketleri yaparak kasların ve tendonların daha saÄŸlıklı ve güçlü olmasını saÄŸlanabilir. Özellikle bacak ve ayak bileÄŸi kaslarının kuvvetlendirilmesi aÅŸil tendonuna binen yükün azaltılmasına yardımcı olacaktır. Ayrıca uygun spor ayakkabısı kullanmak da önemlidir. Ayak tabanının tam olarak desteklenmesi ve topuk bölgesinin korunması sayesinde aÅŸil tendonunda meydana gelebilecek zorlanmaların önüne geçmek mümkündür. Bu nedenle özellikle yoÄŸun fiziksel aktivitelerde bulunurken kaliteli ve uygun spor ayakkabısı tercih etmekte fayda vardır.

Kilo kontrolünün de aÅŸil tendonu üzerindeki baskıyı azaltmada etkili olduÄŸunu unutmamalıyız. Fazla kilo eklemlere ve tendonlara ekstra yük bindirerek sakatlık riskini artırır. Bu nedenle saÄŸlıklı beslenme alışkanlıkları edinerek ideal kiloyu korumaya özen göstermelisiniz. Ani hareketlerden ve aşırı yüklenmelerden kaçınarak tendonlarınızı koruyabilirsiniz. Özellikle spor yaparken dikkatli olmalı vücudunuzun sinyallerini dinleyerek gerektiÄŸinde hız kesmeli veya egzersizi durdurmalısınız.