Zona Hastalığı Bulaşıcı mı?

01 / HAZ
2023

Zona hastalığı virüs nedeniyle oluşan ve ağrılı kabarcıkların eşlik ettiği bir deri enfeksiyonudur. Peki bu enfeksiyon başkalarına bulaşabilir mi? İşte bu sorunun yanıtı ve bilmeniz gerekenler:

Zona Hastalığı Nedir?

“Zona hastalığı nedir?” sorusunu zona (herpes zoster), varicella-zoster virüsünün (VZV) neden olduğu bir viral enfeksiyondur şeklinde yanıtlayabiliriz. Bu virüs, suçiçeğine de neden olur ve genellikle çocukluk döneminde geçirilen suçiçeğinden sonra vücutta inaktif halde kalır. Yıllar sonra, özellikle bağışıklık sistemi zayıfladığında, virüs yeniden aktif hale gelerek zona hastalığına yol açabilir.

Zona genellikle belirli bir sinir bölgesinde ağrı, yanma veya karıncalanma ile başlar. Bu ağrı, döküntüler ortaya çıkmadan günler veya haftalar önce başlayabilir. Ağrı başladıktan birkaç gün sonra, vücudun bir tarafında, genellikle gövde, yüz veya boyun bölgesinde kırmızı döküntüler ve kabarcıklar ortaya çıkar. Bu kabarcıklar genellikle grup halinde olur ve sıvı doludur. Döküntüler kaşıntılı olabilir. nKabarcıklar birkaç gün sonra patlar ve kabuklanır. Bu süreç genellikle 2-4 hafta sürer. Ateş, baş ağrısı, yorgunluk ve ışığa duyarlılık gibi genel belirtiler de görülebilir.

Zona döküntüleri iyileştikten sonra bile ağrı devam edebilir. Bu duruma postherpetik nevralji denir ve aylarca hatta yıllarca sürebilir. Zona yüz bölgesinde ortaya çıkarsa, özellikle göz çevresindeyse, göz enfeksiyonlarına ve kalıcı görme kaybına neden olabilir. Nadir durumlarda, zona beyin iltihabına (ensefalit), yüz felcine veya işitme kaybına neden olabilir.

Virüs Nasıl Bulaşır?

Zona (herpes zoster), suçiçeği virüsü olan varicella-zoster virüsünün yeniden aktif hale gelmesiyle oluşan bir enfeksiyondur. Varicella-zoster virüsü, suçiçeği geçirmiş kişilerin sinir hücrelerinde yıllarca inaktif olarak kalır ve kişinin bağışıklık sistemi zayıfladığında aktif hale gelerek zona hastalığına neden olabilir. 

"Zona hastalığı nasıl bulaşır?" sorusunu zona hastalığı doğrudan bulaşıcı değildir. Yani zona hastanın döküntüleri doğrudan temas yoluyla başkasına suçiçeği olarak bulaşabilir, ancak başka birine zona bulaşmaz şeklinde yanıtlayabiliriz. Bu bulaşma döngüsü aşağıdaki yollarla gerçekleşebilir:

• Doğrudan Temas: Zona döküntülerine doğrudan temas eden kişi eğer daha önce suçiçeği geçirmemişse suçiçeği virüsü kapabilir.
• Bağışıklık Sistemi Zayıflığı: Bağışıklık sistemi zayıflamış olan kişilerde suçiçeği virüsünün yeniden aktif hale gelmesi sonucu zona gelişebilir. Bu durum yaşlılarda, bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerde veya stres altında olanlarda daha yaygındır.

Zona hastalığından korunmak için suçiçeği ve zona aşıları mevcuttur. Özellikle suçiçeği geçirmemiş kişiler ve yaşlılar için bu aşılar önerilir. Ayrıca zona döküntüleri olan kişilerin bu döküntüleri örtmesi ve başkalarıyla doğrudan temasından kaçınması da bulaşma riskini azaltır.

Kişiden Kişiye Geçebilir mi?

Zona hastalığı belirtileri virüsün neden olduğu bir cilt enfeksiyonudur. Bu hastalık genellikle 50 yaşından büyük insanlarda görülür ve özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde daha sık görülür. Zona hastalığının bulaşıcı olup olmadığı konusunda bazı yanlış anlamalar var. Zona hastalığı doğrudan bir kişiden diğerine bulaşmaz. Ancak zona olan bir kişiyle temas halinde olan kişiler suçiçeği geçirmemiş veya aşılanmamışsa suçiçeği virüsüne maruz kalabilir. Suçiçeği geçiren kişilerde virüs vücudun sinir sistemine yerleşebilir ve yıllar sonra zona olarak tekrar ortaya çıkabilir. Zona hastalığı için aşı mevcuttur ve bu aşı suçiçeği geçirmemiş veya aşılanmamış kişilerin enfeksiyondan korunmasına yardımcı olabilir. Ayrıca zona olan kişilerin temas ettiği insanlar antiviral ilaçlarla tedavi edilebilir.

Korunma Yolları Nelerdir?

“Zona hastalığı bulaşıcı mı? Korunma yolları nelerdir?” sorusunun yanıtı da merak edilen konulardan biri.

Zona virüs nedeniyle oluşan bir cilt hastalığıdır. Genellikle ağrılı kabarcıklarla kendini gösterir. Bu hastalığın bulaşıcı olduğu bilinmektedir ve özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde daha tehlikeli sonuçlara yol açabilir. Zona virüsünün bulaşması temas yoluyla gerçekleşir. Zona hastası kişiyle doğrudan temas, öksürük veya hapşırık yoluyla virüsün yayılması mümkündür. Bulaşıklık riskini azaltmak için hasta kişiyle yakın temastan kaçınmak gerekir.

Zona hastalığından korunmak için vücut direncinin güçlendirilmesi önemlidir. Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve stresten uzak durma gibi faktörler bağışıklık sistemini destekleyebilir. Ayrıca zona aşısı da mevcuttur ve belirli yaş gruplarına önerilmektedir. Eğer zona hastalığına yakalandıysanız doktorunuz size antiviral ilaçlar reçete edebilir. Bu ilaçlar virüsün yayılmasını önleyebilir ve enfeksiyon süresini kısaltabilir.

Tedavi Süreci ve Önemli Bilgiler

Zona hastalığı tedavisi oldukça önemlidir çünkü zamanında müdahale edilmezse zona hastalığı ağrılı sinir hasarı ve başka komplikasyonlara yol açabilir. Zona hastalığının tedavisinde amaç belirtileri hafifletmek, hastalığın süresini kısaltmak ve komplikasyonları önlemektir. Bu süreçte virüsün çoğalmasını yavaşlatarak belirtileri hafifleten ve iyileşme süresini kısaltan antiviral ilaçlara belirtiler başladıktan sonraki ilk 72 saat içinde başlanır. Bunun yanında hastanın konforunu sağlamak adına hastaya ağrı kecisi ilaçlar da verilir. Tedavinin bir diğer uygulaması da ağrı ve kaşıntıyı hafifletmek adına verilen kremlerdir. 

Tedavi sürecinde hastaya konfor yaratmak için soğuk nemli kompres önerilebilir. Soğuk nemli kompres döküntülere uygulandığında rahatsızlığı ve kaşıntıyı hafifletebilir. Bunun yanında şiddetli inflamasyonu azaltmak için oral steroidler de tedavi sürecine dahil edilebilir. Ancak bu tedavi genellikle bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler için önerilmez. Zona döküntüleri iyileştikten sonra ağrı devam ederse postherpetik nevralji (PHN) olarak adlandırılan bu durum için de ek tedaviye başlanır. Zona hastalığını önleme ve tedavi sürecinde kişinin güçlü bir bağışıklık sistemine sahip olması önemlidir. Bu nedenle dengeli beslenmeye ve kaliteli uykuya dikkat edilmelidir. 

Zona hastalığını önlemede bir diğer önemli uygulama 50 yaş ve üzerindeki kişilerde zona riskini azaltmak için önerilen aşılamadır. Aşı, hastalığın şiddetini ve süresini de azaltabilir. Bunun yanında vücudun iyileşmesi için yeterli dinlenme önemlidir. Döküntülerin enfeksiyon kapmaması için temiz tutulması da gerekir. Zona tedavisi, kişiye ve hastalığın şiddetine göre değişebilir. Bu nedenle, belirtiler ortaya çıktığında bir doktora başvurmak en iyi tedavi planının belirlenmesini sağlar.

Zonanın nasıl geçtiğine dair merak ettiklerinizi öğrenmek için "Zona Nasıl Geçer?" başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.