Göz saÄŸlığı insanların yaÅŸam kalitesi açısından son derece önemli. Ancak arpacık gibi bazı göz rahatsızlıkları günlük hayatı olumsuz yönde etkiler. Tıp literatüründe hordeolum olarak da bilinen bu durum, göz kapaklarının iç yüzünde veya dış yüzünde meydana gelen bir enfeksiyon sonucu oluÅŸan küçük bir ÅŸiÅŸliktir. Göz kapağındaki tüy köklerinin iltihaplanması nedeniyle ortaya çıkan bu rahatsızlık oldukça yaygındır ve herkesin başına gelebilir. Bu yazımızda arpacığın nedenleri, belirtileri ve nasıl geçeceÄŸi hakkında bilgileri sizler için derledik.
“Arpacık nedir?” sorusu göz kapağı çevresinde oluÅŸan iltihaplı ve aÄŸrılı ÅŸiÅŸlikler olarak ÅŸeklinde yanıtlanabilir. Göz kapağında bulunan gözyaşı bezlerinin enfeksiyon kapması sonucu iltihaplanması ile arpacık görülür. Arpacık her yaÅŸta ve her kiÅŸi de oluÅŸabilir. Enfeksiyonun oluÅŸma nedeni elin çok sık göze temas ettirilip enfeksiyon bulaÅŸması, kozmetik ürünlerin ve kontakt lenslerinin hijyene dikkat etmeden kullanılması olabilir. KiÅŸiyi son derece rahatsız eden arpacık ortalama 1 hafta sürede iyileÅŸir. Ä°yileÅŸme sürecinde göz hijyenin saÄŸlanması, doktor tarafından verilen damla ve pomatların düzenli kullanılması önemlidir. EÄŸer bu süreçte görmede bozukluk veya göz travması sonucu arpacık görüldüyse acilen uzmana baÅŸvurulması gerekir.
Peki arpacık neden çıkar? Arpacık oluÅŸmasında birçok neden söz konusudur. En sık karşılaşılan nedenler aÅŸağıdaki ÅŸekilde sıralanabilir:
Gözde arpacık türleri aÅŸağıdaki gibidir:
Dış Arpacık: Bu tür arpacık kirpik dibinde oluÅŸarak sivilce ÅŸeklinde görülebilir. Bakteriyel enfeksiyonlar sonucu oluÅŸan dış arpacık iltihaplı ve aÄŸrılı ÅŸiÅŸliklere neden olur. Ä°ç arpacığa göre daha fazla görülme sıklığı vardır.
Ä°ç Arpacık: Göz kapağının iç kısmında oluÅŸan iç arpacık yaÄŸ bezlerinin tıkanması sonucuyla oluÅŸur. Dış arpacık türüne göre daha acılı ve aÄŸrılı olabilir. Göz etrafında hassasiyet, göz kapağı çevresinde ÅŸiÅŸlikler oluÅŸabilir.
Arpacık sonrası ortaya çıkan belirtiler kiÅŸiler arasında farklılık gösterebilir. Genellikle göz içinde arpacık ve göz kapağında arpacığın ilk belirtisi göz hizasında oluÅŸan kırmızı ÅŸiÅŸliklerdir. Arpacığın baÅŸlıca belirtileri aÅŸağıdaki ÅŸekilde sıralanabilir:
Åžikayetler ilaç kullanımın ardından 1 hafta içerisinde geçmeye baÅŸlar. Fakat enfeksiyonun ilerlediÄŸi ve yayıldığı durumlarda daha ciddi ÅŸikayetler oluÅŸabilir. Hastalığın seyrinin ilerlemesi ve belirtilerin devam etmesi durumunda göz doktoruna baÅŸvurulması gereklidir.
Göz kapağında arpacık veya göz içinde arpacığın tanısı için herhangi bir laboratuvar testi veya radyolojik görüntüleme yapılmasına gerek yoktur. Tanı uzman göz doktorunun fiziki muayenesi ile konulabilir. Hastanın ÅŸikayetlerinin dinlenmesinin ardından muayene sırasında elle hissedilen ÅŸiÅŸlik, göz çevresinde oluÅŸan beyaz ucu olan ÅŸiÅŸlikler veya gözyaşı bezinin ucunun tıkalı olduÄŸunun görülmesi ile hastalığın tanı konulabilir.
Arpacık tedavisi göz ve çevresine hijyen koÅŸullarına uygun pansuman uygulanarak baÅŸlanabilir. Tedavi süresince dikkatli ve titiz olunması önemlidir. Bu kriterlere uyulduÄŸu takdirde arpacık 1 hafta sonra geçmeye baÅŸlar. Peki gözde arpacık nasıl geçer? Bunun için uzman doktora baÅŸvurulmasıdır. Doktorunuzun arpacığın durumuna göre reçete edeceÄŸi göz damlaları ve pomatların düzenli kullanılması gerekir. Ä°laçların düzenli ve titiz kullanımı sonrası 2-3 hafta içerisinde geçmeyen arpacıkların tedavisi cerrahi yöntemle gerçekleÅŸtirilebilir.
Hastanın durumuna göre ileri vakalarda tercih edilen cerrahi operasyon göz kapağından atılan kesi sonrası iltihabın boÅŸaltılması ile gerçekleÅŸtirilir. Bunun dışında arpacığın bulunduÄŸu bölgede kist oluÅŸturması durumunda yine ameliyat uygulanabilir. Bu operasyonda ise iltihap temizlenir ardından kiste neden olan yaÄŸ birikimleri temizlenir. Ameliyat sonrası herhangi bir dikiÅŸ gerekmez göz bandı ile 1 gün gözlerin korunması yeterli olur.
“Arpacık nasıl geçer?” diye merak ediyorsanız aÅŸağıdaki noktalara dikkat etmelisiniz:
Doktorunuzun reçete ettiÄŸi ilaçların kullanımı dışında arpacığa sıcak pansuman yapılması faydalı olur. Bu yöntem ile yaÄŸ bezlerinin içinde oluÅŸan sıvının boÅŸaltılması saÄŸlanır. Sıvının boÅŸalmaması durumunda daha çok sertleÅŸerek “Åžalazyon” adı verilen durum oluÅŸur. Bu nedenle antibiyotik içeren damla ve kremlerin kullanımına dikkat edilmelidir. Bunun dışında göze temas ettirilen kontakt lensler ve göz makyajlarından uzak durulmalıdır.
“Arpacığa ne iyi gelir? Arpacık durumunda nelere dikkat edilmelidir?” sorusunun yanıtı ise ÅŸöyledir:
Arpacık oluÅŸumu sonrası göz hijyenine çok daha fazla dikkat edilmelidir. Arpacık tamamen iyileÅŸene kadar havlu peçete gibi ürünlerin kimseyle paylaşılmaması gerekir. Hastalık süresi boyunca göz makyajının yapılmaması ve gözün sürekli kapalı tutulmaması olabilir. Arpacığın içerisinde oluÅŸan iltihabın kesinlikle el ile boÅŸaltılmaması gerekir. Kullanılan ilaçlar ve yapılan pansuman iltihabın kendi kendine boÅŸalmasını saÄŸlayacaktır. Göz ile temas saÄŸlanması gerekiyorsa eller mutlaka sabunla yıkanmalı.
Arpacık oluÅŸumu kiÅŸiyi çok rahatsız ettiÄŸinde veya günlük yaÅŸantıyı etkileyerek yaÅŸam kalitesini düÅŸürdüÄŸünde doktora baÅŸvurulabilir. Arpacıkla birlikte oluÅŸan iltihabın gözü etkilemesi durumunda kiÅŸide ÅŸiddetli aÄŸrı ve ateÅŸ görülebilir bu durumda da doktora baÅŸvurulmalıdır. Ayrıca arpacığın görme fonksiyonlarını ve göz kapağında hareket kısıtlılığı oluÅŸturuyorsa uzmana baÅŸvurulmalıdır.
Bunun dışında evde arpacık tedavisi özellikle arpacığın yeni oluÅŸtuÄŸu durumlarda denenebilir. Bunun için ılık su veya ılık çay ile göze pansuman yapılabilir. Kirpik kenarlarını ve göz çevresini temizlemek için göz için özel üretilmiÅŸ eczanede satılan jeller veya göz mendilleri kullanabilir. Bu sayılanlar dışında göze baÅŸka bir uygulaması yapılması zararlı olabilir. Bu nedenle arpacığın yaÅŸam kalitesini etkilediÄŸi durumlarda doktora baÅŸvurmak en saÄŸlıklı çözüm olabilir.
Arpacık yorgunluk ve stresin yüksek olduÄŸu ve bağışıklığın düÅŸük olduÄŸu dönemlerde ortaya çıkar. Elde bulunan bakterilerin göze teması ile bakteriler arpacık oluÅŸumuna neden olabilir. Bu nedenle göz hijyenine dikkat edilmesi oldukça önemlidir. Arpacık çıkmasını engellemek için aÅŸağıdaki durumlara dikkat edilmelidir:
Arpacık oluÅŸumunun engellenememesi durumunda doktora baÅŸvurulmalı ve reçete edilen arpacık için krem ve pomadları düzenli kullanılmalıdır.
Arpacık oluÅŸumu sonrası ılık bir bez ile göz bölgesine kompres yapmak ÅŸiÅŸliÄŸin büyümesini yavaÅŸlatarak hassasiyeti ve aÄŸrıyı azaltabilir. Arpacığın bir hafta içerisinde iyileÅŸmesi gerekir. Ä°yileÅŸme göstermediÄŸi durumlarda uzmana baÅŸvurulmalıdır.
Arpacığın iyileÅŸme göstermediÄŸi aÄŸrının ve ÅŸiÅŸliÄŸin arttığı durumlarda ÅŸalazyon olma ihtimali olabilir. Tedavinin yeterli olmadığı veya düzgün yapılmadığı bazı durumlarda ise göz kapağından yüze doÄŸru yayılan ÅŸiÅŸlikler oluÅŸabilir.
Arpacık tedaviye düzgün uyulduÄŸu takdirde 1 hafta içerisinde iyileÅŸme gösterir.
Göz kapağı dokusunda oluÅŸan Ä°ç arpacık dış arpacığa göre daha acı verici olabilir. Bu nedenle doktorunuzun reçete ettiÄŸi antibiyotik içeren damlaların ve pomatların düzenli kullanılması ile iç arpacık tedavi edilebilir.