Bir melodinin ritmi nasıl ÅŸarkıya hayat veriyorsa vücudun nabzı da yaÅŸamın ritmini belirler. Her bir atış hayatın büyülü sembolü olan kalbin kanı tüm organlara pompaladığının iÅŸaretidir. Ancak bu düzenli ve devamlı ritimdeki herhangi bir deÄŸiÅŸiklik kiÅŸinin saÄŸlık durumuyla ilgili önemli ipuçları verebilir. Aynı zamanda kalp atışı olarak da bilinen nabız hakkında merak edilenleri ve bilinmesi gerekenleri sizler için derledik:
Nabız kalp atış hızınızı ifade eder ve bu kalbinizin bir dakika içinde ne kadar kez attığının göstergesidir. Kalbin kasılıp gevÅŸemesi sonucu arterlerin geniÅŸlemesi ve daralmasıyla oluÅŸan basınç dalgalanmalarına dayanır. Nabzın kontrolü genellikle bilekteki radial arter veya boyundaki karotid arter gibi cilt yüzeyine yakın atardamarlar üzerinde yapılır. Nabzın deÄŸeri karbondioksit salgılama hızı, oksijen alım oranı, hava sıcaklığı, yaÅŸ, cinsiyet ve genel saÄŸlık durumu gibi faktörlerden etkilenebilir ve stres altında farklılaÅŸabilir.
Dinlenme esnasında düÅŸük oran saÄŸlık ve efektif kalp fonksiyonunun belirtisi olarak kabul edilir. Nabzınızı ölçmek için kalp ritminize bakmanız gerekir. Bu iÅŸlemi gerçekleÅŸtirmek için iÅŸaret parmağınızı ve orta parmağınızı boynunuzda ya da bileÄŸinizdeki baÅŸparmak tarafındaki atardamara yerleÅŸtirerek nabzınızın hissedilmesini saÄŸlayabilirsiniz. Nabzınızı hissettiÄŸinizde 15 saniye boyunca saydığınız atışları dörtle çarparak dakikadaki kalp atış sayısını bulabilirsiniz.
Nabzın basıncı yüksek ve düÅŸük tansiyon deÄŸerleri arasındaki farkı ifade eder. Yüksek tansiyon veya sistolik kan basıncı kalbin atış esnasında en üst seviyeye ulaÅŸan basınçtır. DüÅŸük tansiyon ya da diyastolik kan basıncı ise kalp ya da arterlerin dinlenme sürecindeki minimum basınçtır. Nabzın basıncını hesaplarken bu iki deÄŸer arasındaki farka bakılır.
ÖrneÄŸin, 120/80 tansiyona sahip bir kiÅŸinin nabzın basıncı 120-80=40 mm Hg olacaktır. YetiÅŸkin bireylerde kabul edilebilir. Basıncın 40-60 arasında olması beklenir. Genellikle 50 yaÅŸ üzeri kiÅŸilerde basıncın artış göstermesi olaÄŸandır. Bunun nedeni genellikle kan basınçlarının yükselmesi veya yaÅŸlanma ile baÄŸlantılı damar sertliÄŸidir. Basıncın 60'tan fazla olması kalp damar hastalıkları için risk teÅŸkil eder. Hipertansiyon gibi basıncı yükselten durumların tedavi edilmesi önemlidir. Çünkü bu hastalıkların tedavisi, gelecekte karşılaşılabilecek kalp damar hastalığı riskini azaltmaya yardım eder.
“Nabız kaç olmalı?” sorusu merak edenler için ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir: Nabzın basıncı sistolik ve diyastolik kan basınçları arasındaki fark olarak tanımlanır. Sistolik kan basıncı kalbin atış anındaki maksimum basınca iÅŸaret ederken; diyastolik kan basıncı kalp veya arterlerin atış sonrasında en düÅŸük seviyeye indiÄŸi dinlenme durumu esnasındaki basınçtır.
Nabız vuruÅŸları ritmik ve dolgun bir yapıya sahiptir ve çeÅŸitli faktörlerden ötürü deÄŸiÅŸim gösterebilir. Nabız normal deÄŸerleri kiÅŸiye göre deÄŸiÅŸkenlik göstermekle birlikte belirlenen bir aralıkta olmalıdır. SaÄŸlıklı yetiÅŸkinlerde normal kalp atış hızı dakikada 60-100 arası kabul edilir. Uzun süre spor yapan bireylerde ise bu oran 45-60'a kadar düÅŸebilir. Dinlenme durumunda kalp atış hızınız ne kadar az ise o kadar saÄŸlıklıdır çünkü yüksek deÄŸerler felç ve kalp krizi gibi hayati riskleri beraberinde getirebilir. EÄŸer kalp dakikada 50-70 kez atıyorsa durum çok iyi, 70-85 kez atıyorsa normal, 85 ve üzeri ise yüksek kabul edilir. Dinlenme anlarında periyodik olarak nabzınızın kontrolünü yapmanız önemlidir hatta gerekli olduÄŸunda doktorunuza baÅŸvurmanız yaÅŸamsal önem taşıyabilir. Herhangi bir faktörün etkilemediÄŸi durumlarda eÄŸer nabzınız normalin altındaysa ve bunun yanında yorgunluk, baÅŸ dönmesi ya da bayılma gibi belirtiler görülüyorsa acilen doktora baÅŸvurmalısınız.
Yüksek nabız da ciddiye alınması gereken bir durumdur. Genellikle fiziki veya duygusal deÄŸiÅŸimler sonucu artan nabız kendi kendine dengeleyebilir ancak eÄŸer dinlenme esnasında da sürekli olarak hızlı seyrediyorsa buradaki nedeni tespit etmek ve önlem almak gereklidir. Sigara kullanımı ve anemi (halk arasında kansızlık) da nabzın artmasına neden olan faktörler arasındadır. Sigarayı bıraktıktan yaklaşık altı ay sonra nabzınızın daha düÅŸük seviyelere geldiÄŸini görmek normal ve saÄŸlıklı bir durumdur.
Nabzınızı ölçmek vücudunuzun ne kadar hızlı kalbinizin attığını belirlemek için kullanılan basit bir yöntemdir. Ä°ÅŸte “nabız nasıl ölçülür?” sorusunun yanıtı:
Unutmayın saÄŸlıkla ilgili her türlü endiÅŸenizde veya düzenli olarak yüksek ya da düÅŸük nabız seviyelerinde mutlaka saÄŸlık profesyoneli ile görüÅŸünüz.
Yüksek nabız bir dizi faktöre baÄŸlı olabilir. Ä°lk olarak fiziksel aktivite doÄŸal olarak kalp atış hızınızı artırabilir. Egzersiz yaptığınızda kalbinizin daha fazla oksijen ve besin maddesi pompalaması gerekir bu da nabzınızın yükselmesine neden olur. Ayrıca stres, anksiyete ve heyecan gibi duygusal durumlar da nabzın yükselmesine sebep olabilir. Bu tür duygusal yanıtlar sırasında vücut adrenalin salgılar bu da kalp hızınızın artmasına neden olur. Kafein ve nikotin de kalp atış hızını artırabilir. Her iki madde de sinir sistemini uyararak kan basıncını ve kalp atım hızını yükseltir. Bazı saÄŸlık koÅŸulları da yüksek nabza neden olabilir. Kalp hastalığı, tiroid problemleri, enfeksiyonlar, dehidratasyon ve bazı ilaçların yan etkileri dahil olmak üzere çeÅŸitli durumlar kalp atış hızınızın artmasına yol açabilir.
DüÅŸük nabız tıbbi terimlerle bradikardi olarak adlandırılır ve dakikada 60'tan az kalp atışını ifade eder. Birçok faktör düÅŸük nabza neden olabilir.
Her ne kadar bazı durumlarda normal veya saÄŸlıklı kabul edilse de düÅŸük deÄŸerler ciddi bir saÄŸlık sorununa iÅŸaret edebilir ve doktorunuza baÅŸvurmanız gerekebilir.
Nabız sayısı normal seviyeye dönmeye yardımcı olması için birkaç öneri:
KAYNAK:
https://www.heart.org/en/health-topics/high-blood-pressure/the-facts-about-high-blood-pressure/all-about-heart-rate-pulse
Hayır kalp atış hızı ve nabız aynı ÅŸey deÄŸildir. Kalp atış hızı kalbin bir dakika içinde ne kadar kez attığını ifade ederken nabız arterlerin geniÅŸleyip daralma sayısını temsil eder. Genellikle saÄŸlıklı bir bireyde bu iki deÄŸer birbirine yakın olmasına raÄŸmen belirli durumlar altında farklılık gösterebilirler. ÖrneÄŸin bazı kiÅŸilerin kalbi daha hızlı atabilir ama kan basıncı düÅŸük olduÄŸu için nabzı normalden daha yavaÅŸ olabilir. Bu nedenle her iki ölçüm de kendi başına önemlidir ve kapsamlı bir saÄŸlık deÄŸerlendirmesi için genellikle birlikte kullanılır.
Bir yetiÅŸkinin dinlenme halindeki normal nabız hızı dakikada 60 ila 100 atım arasında olmalıdır. Ancak, genellikle düzenli egzersiz yapan kiÅŸilerde bu oran daha düÅŸük olabilir ve bu normaldir. Dakikada 100'ün üzerindeki bir nabız hızı taÅŸikardi olarak adlandırılır ve potansiyel olarak tehlikeli olabilir. Bununla birlikte, egzersiz, stres veya anksiyete gibi durumlarda geçici bir artış normaldir. Herhangi bir kalp hastalığı belirtisi gösteriyorsanız veya nabzınız düzenli olarak çok hızlı veya çok yavaÅŸsa, bir saÄŸlık profesyoneli ile görüÅŸmenizi öneririz.
Kalp yetmezliği var bende nazım 45veya 55 gibi ne yapmalıyım
Merhaba tüm sorularınızı BAH Alo Doktorum danışma hattına 0532 260 21 31 numaralı telefondan yalnızca WhatsApp mesajı olarak iletebilir, uzmanımızdan en doğru yorumu alabilirsiniz. Sağlıklı günler dileriz.