444 3 703

Nabız Nedir? Nabız Neden Yükselir? Nabız Kaç Olmalı?

1 Yorum

 

Bir melodinin ritmi nasıl ÅŸarkıya hayat veriyorsa vücudun nabzı da yaÅŸamın ritmini belirler. Her bir atış hayatın büyülü sembolü olan kalbin kanı tüm organlara pompaladığının iÅŸaretidir. Ancak bu düzenli ve devamlı ritimdeki herhangi bir deÄŸiÅŸiklik kiÅŸinin saÄŸlık durumuyla ilgili önemli ipuçları verebilir. Aynı zamanda kalp atışı olarak da bilinen nabız hakkında merak edilenleri ve bilinmesi gerekenleri sizler için derledik:

Nabız Nedir?

Nabız kalp atış hızınızı ifade eder ve bu kalbinizin bir dakika içinde ne kadar kez attığının göstergesidir. Kalbin kasılıp gevÅŸemesi sonucu arterlerin geniÅŸlemesi ve daralmasıyla oluÅŸan basınç dalgalanmalarına dayanır. Nabzın kontrolü genellikle bilekteki radial arter veya boyundaki karotid arter gibi cilt yüzeyine yakın atardamarlar üzerinde yapılır. Nabzın deÄŸeri karbondioksit salgılama hızı, oksijen alım oranı, hava sıcaklığı, yaÅŸ, cinsiyet ve genel saÄŸlık durumu gibi faktörlerden etkilenebilir ve stres altında farklılaÅŸabilir.

Dinlenme esnasında düÅŸük oran saÄŸlık ve efektif kalp fonksiyonunun belirtisi olarak kabul edilir. Nabzınızı ölçmek için kalp ritminize bakmanız gerekir. Bu iÅŸlemi gerçekleÅŸtirmek için iÅŸaret parmağınızı ve orta parmağınızı boynunuzda ya da bileÄŸinizdeki baÅŸparmak tarafındaki atardamara yerleÅŸtirerek nabzınızın hissedilmesini saÄŸlayabilirsiniz. Nabzınızı hissettiÄŸinizde 15 saniye boyunca saydığınız atışları dörtle çarparak dakikadaki kalp atış sayısını bulabilirsiniz.

Nabız Basıncı Nedir?

Nabzın basıncı yüksek ve düÅŸük tansiyon deÄŸerleri arasındaki farkı ifade eder. Yüksek tansiyon veya sistolik kan basıncı kalbin atış esnasında en üst seviyeye ulaÅŸan basınçtır. DüÅŸük tansiyon ya da diyastolik kan basıncı ise kalp ya da arterlerin dinlenme sürecindeki minimum basınçtır. Nabzın basıncını hesaplarken bu iki deÄŸer arasındaki farka bakılır.

ÖrneÄŸin, 120/80 tansiyona sahip bir kiÅŸinin nabzın basıncı 120-80=40 mm Hg olacaktır. YetiÅŸkin bireylerde kabul edilebilir. Basıncın 40-60 arasında olması beklenir. Genellikle 50 yaÅŸ üzeri kiÅŸilerde basıncın artış göstermesi olaÄŸandır. Bunun nedeni genellikle kan basınçlarının yükselmesi veya yaÅŸlanma ile baÄŸlantılı damar sertliÄŸidir. Basıncın 60'tan fazla olması kalp damar hastalıkları için risk teÅŸkil eder. Hipertansiyon gibi basıncı yükselten durumların tedavi edilmesi önemlidir. Çünkü bu hastalıkların tedavisi, gelecekte karşılaşılabilecek kalp damar hastalığı riskini azaltmaya yardım eder.

Normal Nabız Kaç Olmalı?

Nabız kaç olmalı?” sorusu merak edenler için ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir: Nabzın basıncı sistolik ve diyastolik kan basınçları arasındaki fark olarak tanımlanır. Sistolik kan basıncı kalbin atış anındaki maksimum basınca iÅŸaret ederken; diyastolik kan basıncı kalp veya arterlerin atış sonrasında en düÅŸük seviyeye indiÄŸi dinlenme durumu esnasındaki basınçtır.

Nabız vuruÅŸları ritmik ve dolgun bir yapıya sahiptir ve çeÅŸitli faktörlerden ötürü deÄŸiÅŸim gösterebilir. Nabız normal deÄŸerleri kiÅŸiye göre deÄŸiÅŸkenlik göstermekle birlikte belirlenen bir aralıkta olmalıdır. SaÄŸlıklı yetiÅŸkinlerde normal kalp atış hızı dakikada 60-100 arası kabul edilir. Uzun süre spor yapan bireylerde ise bu oran 45-60'a kadar düÅŸebilir. Dinlenme durumunda kalp atış hızınız ne kadar az ise o kadar saÄŸlıklıdır çünkü yüksek deÄŸerler felç ve kalp krizi gibi hayati riskleri beraberinde getirebilir. EÄŸer kalp dakikada 50-70 kez atıyorsa durum çok iyi, 70-85 kez atıyorsa normal, 85 ve üzeri ise yüksek kabul edilir. Dinlenme anlarında periyodik olarak nabzınızın kontrolünü yapmanız önemlidir hatta gerekli olduÄŸunda doktorunuza baÅŸvurmanız yaÅŸamsal önem taşıyabilir. Herhangi bir faktörün etkilemediÄŸi durumlarda eÄŸer nabzınız normalin altındaysa ve bunun yanında yorgunluk, baÅŸ dönmesi ya da bayılma gibi belirtiler görülüyorsa acilen doktora baÅŸvurmalısınız.

Yüksek nabız da ciddiye alınması gereken bir durumdur. Genellikle fiziki veya duygusal deÄŸiÅŸimler sonucu artan nabız kendi kendine dengeleyebilir ancak eÄŸer dinlenme esnasında da sürekli olarak hızlı seyrediyorsa buradaki nedeni tespit etmek ve önlem almak gereklidir. Sigara kullanımı ve anemi (halk arasında kansızlık) da nabzın artmasına neden olan faktörler arasındadır. Sigarayı bıraktıktan yaklaşık altı ay sonra nabzınızın daha düÅŸük seviyelere geldiÄŸini görmek normal ve saÄŸlıklı bir durumdur.

Nabız Nasıl Ölçülür?

Nabzınızı ölçmek vücudunuzun ne kadar hızlı kalbinizin attığını belirlemek için kullanılan basit bir yöntemdir. Ä°ÅŸte “nabız nasıl ölçülür?” sorusunun yanıtı:

  • Nabzınızı ölçmek için en sık kullanılan yerlerden biri bileÄŸinizin iç kısmıdır. Ä°ÅŸaret ve orta parmaklarınızı bileÄŸinizin altına, baÅŸparmağınıza yakın bir noktaya yerleÅŸtirin.
  • Parmaklarınızla hafifçe basınç uygulayın ve nabzın atışlarını hissetmeye çalışın. EÄŸer bu atışları hissedemezseniz parmaklarınızı farklı bir noktaya hareket ettirerek tekrar deneyin.
  • Nabzın atışlarını saymaya baÅŸlayın. Genellikle bir dakika boyunca kaç kez kalbinizin attığını ölçmek için 60 saniye boyunca sayılır. Ancak daha hızlı sonuç almak isterseniz 15 saniye boyunca sayabilir ve sonra dörtle çarpabilirsiniz.
  • Saymayı bitirdikten sonra elde ettiÄŸiniz sonucu kaydedin. Bu, dinlenme nabız hızınızdır.

Unutmayın saÄŸlıkla ilgili her türlü endiÅŸenizde veya düzenli olarak yüksek ya da düÅŸük nabız seviyelerinde mutlaka saÄŸlık profesyoneli ile görüÅŸünüz.

Nabız Neden Yükselir?

Yüksek nabız bir dizi faktöre baÄŸlı olabilir. Ä°lk olarak fiziksel aktivite doÄŸal olarak kalp atış hızınızı artırabilir. Egzersiz yaptığınızda kalbinizin daha fazla oksijen ve besin maddesi pompalaması gerekir bu da nabzınızın yükselmesine neden olur. Ayrıca stres, anksiyete ve heyecan gibi duygusal durumlar da nabzın yükselmesine sebep olabilir. Bu tür duygusal yanıtlar sırasında vücut adrenalin salgılar bu da kalp hızınızın artmasına neden olur. Kafein ve nikotin de kalp atış hızını artırabilir. Her iki madde de sinir sistemini uyararak kan basıncını ve kalp atım hızını yükseltir. Bazı saÄŸlık koÅŸulları da yüksek nabza neden olabilir. Kalp hastalığı, tiroid problemleri, enfeksiyonlar, dehidratasyon ve bazı ilaçların yan etkileri dahil olmak üzere çeÅŸitli durumlar kalp atış hızınızın artmasına yol açabilir.

Nabız Neden DüÅŸer?

DüÅŸük nabız tıbbi terimlerle bradikardi olarak adlandırılır ve dakikada 60'tan az kalp atışını ifade eder. Birçok faktör düÅŸük nabza neden olabilir. 

  • YaÅŸlandıkça kalp kaslarımız zamanla yıpranır ve daha az etkili hale gelir, bu da düÅŸük nabza yol açabilir.
  • Ä°yi bir fiziksel formda olan kiÅŸiler genellikle düÅŸük nabza sahip olabilirler çünkü kalpleri daha verimli çalışır ve her atışta daha fazla kan pompalar.
  • Bazı kalp hastalıkları veya durumları özellikle kalbin elektriksel sistemini etkileyenler düÅŸük nabza neden olabilir. Bu durumlar arasında kalp yetmezliÄŸi, miyokard enfarktüsü veya kalp bloÄŸu bulunur.
  • Uykuda olduÄŸumuzda metabolizma hızımız düÅŸer ve bu da nabzın yavaÅŸlamasına neden olur.
  • Tiroid bezinin yeterince hormon üretememesi durumu olan hipotiroidizm de bradikardiye yol açabilir.

 

Her ne kadar bazı durumlarda normal veya saÄŸlıklı kabul edilse de düÅŸük deÄŸerler ciddi bir saÄŸlık sorununa iÅŸaret edebilir ve doktorunuza baÅŸvurmanız gerekebilir.

Nabız Normale Nasıl Döndürülür?

Nabız sayısı normal seviyeye dönmeye yardımcı olması için birkaç öneri:

  • Derin Nefes Alın: Derin nefes almak ve yavaÅŸça vermek kalp ritminizi düzenlemenin en basit ve en etkili yoludur. Bunun nedeni derin nefes almanın vücudunuzdaki oksijen seviyesini artırması ve bu da kalbinizin daha az sert çalışmasını saÄŸlamasıdır.
  • Egzersiz Yapın: Düzenli egzersiz hem kalp hızınızı kontrol altında tutar hem de genel kardiyovasküler saÄŸlığınızı geliÅŸtirir. Ancak egzersize baÅŸlamadan önce doktorunuza danışmalısınız.
  • Alkol ve Kafeinden Kaçının: Hem alkol hem de kafein nabzın hızını geçici olarak yükseltebilir. Bu maddelerden kaçınmak nabzınızın normal seviyede kalmasına yardımcı olabilir.
  • Stresten Kaçının: Kronik stres kalp hızınız üzerinde uzun vadeli bir etkiye sahip olabilir. Meditasyon, yoga veya diÄŸer rahatlama tekniklerini kullanarak stres düzeylerinizi yönetmeye çalışın.
  • SaÄŸlıklı Beslenin: SaÄŸlıklı bir diyet genel kalp saÄŸlığını iyileÅŸtirme ve nabzın hızını kontrol altında tutma konusunda önemli rol oynar.
  • Uyku Rutininizi Optimize Edin: Yeterli uyku almak dinlenmiÅŸ ve rahat hissetmenizi saÄŸlar ki bu da kalp hızınız üzerinde olumlu bir etkiye sahip olabilir.

 

KAYNAK:

https://www.heart.org/en/health-topics/high-blood-pressure/the-facts-about-high-blood-pressure/all-about-heart-rate-pulse

Hayır kalp atış hızı ve nabız aynı ÅŸey deÄŸildir. Kalp atış hızı kalbin bir dakika içinde ne kadar kez attığını ifade ederken nabız arterlerin geniÅŸleyip daralma sayısını temsil eder. Genellikle saÄŸlıklı bir bireyde bu iki deÄŸer birbirine yakın olmasına raÄŸmen belirli durumlar altında farklılık gösterebilirler. ÖrneÄŸin bazı kiÅŸilerin kalbi daha hızlı atabilir ama kan basıncı düÅŸük olduÄŸu için nabzı normalden daha yavaÅŸ olabilir. Bu nedenle her iki ölçüm de kendi başına önemlidir ve kapsamlı bir saÄŸlık deÄŸerlendirmesi için genellikle birlikte kullanılır.

Bir yetiÅŸkinin dinlenme halindeki normal nabız hızı dakikada 60 ila 100 atım arasında olmalıdır. Ancak, genellikle düzenli egzersiz yapan kiÅŸilerde bu oran daha düÅŸük olabilir ve bu normaldir. Dakikada 100'ün üzerindeki bir nabız hızı taÅŸikardi olarak adlandırılır ve potansiyel olarak tehlikeli olabilir. Bununla birlikte, egzersiz, stres veya anksiyete gibi durumlarda geçici bir artış normaldir. Herhangi bir kalp hastalığı belirtisi gösteriyorsanız veya nabzınız düzenli olarak çok hızlı veya çok yavaÅŸsa, bir saÄŸlık profesyoneli ile görüÅŸmenizi öneririz.

Web ve Tıbbi Yayın KuruluGüncellenme Tarihi: 03.10.2024 10:03Yayınlanma Tarihi: 01.08.2023 00:00
1 Yorum

16 Nisan 2024 tarihinde
Nazim kendirli 0532 325 87 94

Kalp yetmezliği var bende nazım 45veya 55 gibi ne yapmalıyım

Büyük Anadolu Hastaneleri
17 Nisan 2024 tarihinde

Merhaba tüm sorularınızı BAH Alo Doktorum danışma hattına 0532 260 21 31 numaralı telefondan yalnızca WhatsApp mesajı olarak iletebilir, uzmanımızdan en doğru yorumu alabilirsiniz. Sağlıklı günler dileriz.

Yorum Ekle


KATEGORÄ°LER