Ayak Mantarı Nedir? Ayak Mantarına Ne İyi Gelir?

 

Ayak mantarı herkesin hayatında en az bir kez karşılaÅŸtığı ve çoÄŸunlukla hafife alınan ancak ihmal edildiÄŸinde ciddi rahatsızlıklara yol açabilen çok yaygın bir durumdur. Peki ya bu can sıkıcı sorunun neden kaynaklandığını ve nasıl baÅŸa çıkacağımızı biliyor musunuz? Ä°ÅŸte ayak mantarı hakkında bilinmeniz gerekenler:

Ayak Mantarı Nedir?

Ayak mantarı ayakların üstüne, altına, parmak aralarına ve tırnaklarına yerleÅŸen bir mantar enfeksiyonudur. Bu durum çoÄŸunlukla Trichophyton veya Epidermophyton adlı mantar türlerinin sebep olduÄŸu son derece bulaşıcı bir hastalıktır. Ayak mantarını engellemek için ayakları temiz ve kuru tutmak, terleten ayakkabılardan kaçınarak nefes alan modelleri seçmek ve havlu, terlik gibi kiÅŸisel eÅŸyaları baÅŸkalarıyla paylaÅŸmamak önemlidir. Ayak mantarı tedavisinin süresi enfeksiyonun ciddiyetine ve ne kadar yaygın olduÄŸuna baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸir ancak genellikle antifungal kremler ve ayak mantarı ilacı yeterli olur.

Ayak Mantarı Belirtileri Nelerdir?

Ayak mantarı belirtileri genellikle rahatsız edici olduÄŸundan günlük yaÅŸamı olumsuz etkileyebilir. Enfekte olan bölgedeki kaşıntı -ayak mantarının en yaygın belirtilerinden biri- enfeksiyonun yayılmasına yol açabileceÄŸi için kaşıntı hissine karşı koymak gereklidir. Ayak mantarı belirtileri genellikle ayakların üstünde veya altında, parmak aralarında ve ayak tırnaklarında görülür. Ayak mantarı belirtileri arasında sıklıkla ÅŸunlar gözlenir:

• Kaşıntı ve yanma,
• Ciltte kızarıklık ve kabarcıklar,
• Cildin soyulması ve dökülmesi,
• Ciltteki çatlaklar,
• Kötü koku,
• Ayak tırnaklarında renk deÄŸiÅŸimleri,
• Tırnaklarda kalınlaÅŸma, çürüme ya da yarılma.

Ayak Mantarı Neden Olur?

Peki ayak mantarı neden olur? Her birey ayak mantarına neden olan funguslara maruz kalabilir. Ancak bunun bazı kiÅŸilerde oluÅŸma sebepleri tam olarak anlaşılmamıştır. Ayakları yıkadıktan sonra kurutmamak, dar çoraplar ve ayakkabılar giymek ya da ılıman ve nemli bir iklimde bulunmak mantarların çoÄŸalmasını kolaylaÅŸtırır. Ayak mantarının ortaya çıkmasını tetikleyen faktörler aÅŸağıdaki gibidir:

• Dar ve kapalı ayakkabı tercihi,
• DuÅŸ sonrasında ayakların tamamen kurutulmaması,
• Zayıf bir bağışıklık sistemine sahip olmak,
• Halka açık mekanlarda çıplak ayakla dolaÅŸmak (örneÄŸin açık havuz, sauna veya soyunma odaları),
• Diyabet hastası olmak,
• Pedikür setlerinin kuaförlerde birden fazla kiÅŸi tarafından kullanılması.

Ayak Mantarı Kimlerde Görülür?

Ayak mantarı genellikle erkekleri etkilese de kadınlar ve çocuklar da bundan muzdarip olabilir. Ancak belirli durumlar bu durumun daha yaygın hale gelmesine neden olur. Ayak mantarı riskini arttıran durumlar aÅŸağıdaki gibi özetlenebilir:

Nemli ve sıcak ortamlar: Terlemenin ayakları nemli tutması mantarların geliÅŸimine uygun koÅŸulları yaratır. Bu sebeple sporcular, yüzücüler ve sürekli hareket eden kiÅŸilerde ayak mantarı riski daha fazladır.

Diyabet rahatsızlığı: Diyabetten kaynaklanan dengesiz kan ÅŸekeri seviyeleri diÄŸer birçok saÄŸlık sorunu gibi ayakta mantar enfeksiyonu riskini de artırır.

Zayıf bağışıklık sistemi: Bağışıklık sisteminin zayıflığı vücutta her türden enfeksiyon riskini yükselttiÄŸi için mantar enfeksiyonuna yakalanma ihtimalini de etkiler.

Aile geçmiÅŸi: Ailesinde tekrar eden ayak mantarı rahatsızlığı olan bireylerin bu duruma yakalanma ihtimali daha yüksektir.

Ayaktaki yaralar: Ayaktaki kesi ve çatlaklar mantar enfeksiyonlarına karşı hassas bir ortam yaratır.

YaÅŸlanma: YaÅŸ ilerledikçe cilt yıpranır, kurur ve incelir. Bu da ayaktaki deride mantar enfeksiyonu için elveriÅŸli bir ortam oluÅŸturur.

Ayak Mantarı Nasıl Teşhis Edilir?

Ayak mantarı tedavisi için doÄŸru teÅŸhis önemlidir. Ayak mantarı teÅŸhisi genellikle bir deri veya ayak doktoru tarafından fiziksel inceleme ve semptomlara dayalı olarak gerçekleÅŸtirilir. Doktor sıklıkla belirtileri gözlemlediÄŸinde ve enfekte olmuÅŸ bölgeyi deÄŸerlendirdiÄŸinde mantarın varlığı ve yayılımını tespit edebilir. Fakat ayak mantarı bazen diÄŸer cilt enfeksiyonları ve hastalıklar ile karışabilir. Bu durumda doktorun örnek alıp laboratuvara analiz ettirmesi gerekebilir. Ayak mantısı teÅŸhisinde doktor enfekte bölgeden örnek alıp mantar kültürünü oluÅŸturur ve bunu enfeksiyonun kaynağının belirlenmesinde kullanır. Bunun yanında örneÄŸi mikroskop altında inceleyerek enfekte alanın içerdiÄŸi mantar türünü belirler.

Ayak Mantarı Türleri Nelerdir?

Ayak mantısı çeÅŸitli mantarlar tarafından meydana getirilen enfeksiyonlar olduÄŸundan birkaç türe sahiptir. En sık rastlanan ayak mantısı tipleri aÅŸağıdaki gibi sıralanabilir:

• Ä°nterdigital Mantar: Ayrıca intertriginöz adıyla da bilinen bu tip, en sık görülen ayak mantarı çeÅŸididir. Ayak parmakları arası kaşıntı, yanma ve dökülme gibi belirtilerle kendini gösterir.
• Plantar Mantar: Ayak tabanında oluÅŸan plantar mantar derinin kalınlaÅŸmasına, çatlamasına ve aÄŸrılara neden olabilir.
• Distal Subungual Onikomikoz: Ayak tırnaklarının ucunda baÅŸlayarak tırnakta yayılma gösteren bu tip tırnakların kalınlaÅŸması, renk deÄŸiÅŸimi ve çürümesine yol açabilir.
• Proksimal Subungual Onikomikoz: Ayak tırnaklarının dibinden baÅŸlayarak tırnak yatağına ilerleyen bu enfeksiyon; tırnakların kalınlaÅŸmasına, renk deÄŸiÅŸimine ve çürümesine sebep olur.
• Veziküler Mantar (Vezikülobüllöz): Kabarcıklı ayak mantarı olarak da bilinen vezikülobüllöz, ayakta ve parmaklarda su toplamasına ve kabarcıklara yol açar.

Ayak Mantarı Tehlikeli Sonuçları Nelerdir?

Ayak mantarı genellikle ciddi bir saÄŸlık problemi olarak görülmez fakat tedavi edilmezse uzun vadeli rahatsızlıklara yol açabilir. Tedavi edilmeyen ayak mantarının potansiyel tehlikeleri aÅŸağıdaki gibidir:

Sürekli enfeksiyon: Ayak mantarı tedavi edilmediÄŸi durumlarda kronik bir soruna dönüÅŸebilir ve iyileÅŸmesi daha zorlaşır.

Ek enfeksiyonların ortaya çıkması: Uzun süre devam eden ayak mantarları enfekte olmuÅŸ cilt bölgelerinde bakterilerin yerleÅŸmesini kolaylaÅŸtırır bu da baÅŸka bakteriyel enfeksiyonlara sebep olabilir.

Kötü ayak kokusu: Kötü ayak kokusu doÄŸrudan tehlikeli bir sonuç deÄŸildir ancak kiÅŸinin günlük yaÅŸamını ve sosyal etkileÅŸimlerini oldukça olumsuz yönde etkileyebilir ve bu nedenle ayak mantarının önemli sonuçlarından biri olarak kabul edilir.

Cilt hasarı: Ayak mantarının sebep olduÄŸu kaşıntı ve kabarcıklar zaman içerisinde yayılabilir ve ciddi cilt lezyonlarına yol açabilir.

Ä°yileÅŸme sürecinin uzaması: EÄŸer ayak mantarı tedavi edilmemiÅŸ veya sıkça tekrarlanmışsa sonraki ayak mantarı vakalarında iyileÅŸme süreci daha fazla zaman alabilir.

Ayak Mantarına Ne İyi Gelir?

Peki ayak mantarına ne iyi gelir? Sirke ile karıştırılmış ılık suya ayakların batırılması ve su soÄŸuyana kadar bekletilmesi ya da karbonat eklenmiÅŸ ılık suya ayakların batırılması ayak mantarıyla baÅŸa çıkmada etkili çözümlerdir. Bu yöntemler doÄŸal bir tedavi yaklaşımı sunar. Ayrıca aÅŸağıdaki önerilere uyarak ayak mantarını önlemeye yardımcı olabilirsiniz:

• Ayaklarınızı her gün temizleyin.
• Ayakkabınızın içini ve parmak aralarınızı hep kuru tutun.
• Sıcak hava koÅŸullarında kapalı ayakkabı tercih etmeyin.
• Birden çok çift ayakkabıyı rotasyonlu kullanın ve giymeden önce iyice kurumasını saÄŸlayın.
• Pamuklu çorap giyin ve günlük olarak deÄŸiÅŸtirin.
• BaÅŸkasının havlu ve ayakkabısını kullanmayın.
• Mümkünse ev içinde çıplak ayakla dolaşın.
• Yaz aylarında ayakkabılara mantarı önleyici pudra serpin.

Ayak Mantarından Korunmak Ä°çin Neler Yapılmalı?

“Ayak mantarı nasıl geçer? Korunmak adına neler yapılabilir?” sorusu da merak edilen konulardan. Ayak mantarı ile baÅŸa çıkmada korunma önemlidir ve bu durumu yaÅŸamamak için ayaklarınızın temizliÄŸini ve kuru olmasını saÄŸlamak, havlu, çorap, terlik ve ayakkabılarda paylaşım yapmamak, nefes alan ayakkabıları seçmek, çorapları sıkça yenisiyle deÄŸiÅŸtirmek, ayakların güneÅŸe maruz kalması ve düzenli hava alması, ortak kullanılan alanlarda (havuz kenarı, toplu duÅŸlar vb.) terlik giymeniz, tırnak bakımınızı düzenli olarak yapmak ve kesmek, ayak mantarı belirtilerini izleyerek erken tedaviye baÅŸlamak gibi bir dizi tedbir alabilirsiniz.

Ayak Mantarı Nasıl Bulaşır?

“Ayak mantarı nasıl bulaşır?” diye merak ediyorsanız genellikle ortak kullanılan eÅŸyalardan (terlik, çorap, ayakkabı, havlu) veya ortak alanlardan (banyo, küvet, plaj, hamam vb.) geçtiÄŸini bilmelisiniz. Peki ayak mantarı ele bulaşır mı? Evet, ayak mantarı ele bulaşır.

Ayak Mantarı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Ayak mantarının tedavisinde enfeksiyonun türüne ve ciddiyetine baÄŸlı olarak farklı yaklaşımlar bulunur. Topikal antifungal ayak mantarı kremi veya merhemler doÄŸrudan enfekte olan bölgeye uygulanır ve genellikle hafif ya da orta dereceli mantarı enfeksiyonlarında etkilidir. Ağızdan alınan antifungal ilaçlar genellikle topikal kremler veya merhemlerle birlikte verilir ve daha yaygın veya ÅŸiddetli mantar enfeksiyonları durumunda gereklidir. Evde hazırlayabileceÄŸiniz ayak mantarına sirke tuz, çay aÄŸacı yağı veya suyla karıştırılabilen ayak banyoları kullanabilirsiniz. Ayak hijyenine özen göstermek ayak mantarı tedavisinin önemli bir parçasını oluÅŸturur. Ayakları her gün yıkamak, temizlemek ve kurulamak ayaktaki mantar geliÅŸimini büyük ölçüde azaltır.

KAYNAK: https://www.medicalnewstoday.com/articles/types-of-foot-fungus