Ayak Mantarı Nedir? Ayak Mantarına Ne İyi Gelir?

 

Ayak mantarı herkesin hayatında en az bir kez karşılaştığı ve çoğunlukla hafife alınan ancak ihmal edildiğinde ciddi rahatsızlıklara yol açabilen çok yaygın bir durumdur. Peki ya bu can sıkıcı sorunun neden kaynaklandığını ve nasıl başa çıkacağımızı biliyor musunuz? İşte ayak mantarı hakkında bilinmeniz gerekenler:

Ayak Mantarı Nedir?

Ayak mantarı ayakların üstüne, altına, parmak aralarına ve tırnaklarına yerleşen bir mantar enfeksiyonudur. Bu durum çoğunlukla Trichophyton veya Epidermophyton adlı mantar türlerinin sebep olduğu son derece bulaşıcı bir hastalıktır. Ayak mantarını engellemek için ayakları temiz ve kuru tutmak, terleten ayakkabılardan kaçınarak nefes alan modelleri seçmek ve havlu, terlik gibi kişisel eşyaları başkalarıyla paylaşmamak önemlidir. Ayak mantarı tedavisinin süresi enfeksiyonun ciddiyetine ve ne kadar yaygın olduğuna bağlı olarak değişir ancak genellikle antifungal kremler ve ayak mantarı ilacı yeterli olur.

Ayak Mantarı Belirtileri Nelerdir?

Ayak mantarı belirtileri genellikle rahatsız edici olduğundan günlük yaşamı olumsuz etkileyebilir. Enfekte olan bölgedeki kaşıntı -ayak mantarının en yaygın belirtilerinden biri- enfeksiyonun yayılmasına yol açabileceği için kaşıntı hissine karşı koymak gereklidir. Ayak mantarı belirtileri genellikle ayakların üstünde veya altında, parmak aralarında ve ayak tırnaklarında görülür. Ayak mantarı belirtileri arasında sıklıkla şunlar gözlenir:

• Kaşıntı ve yanma,
• Ciltte kızarıklık ve kabarcıklar,
• Cildin soyulması ve dökülmesi,
• Ciltteki çatlaklar,
• Kötü koku,
• Ayak tırnaklarında renk değişimleri,
• Tırnaklarda kalınlaşma, çürüme ya da yarılma.

Ayak Mantarı Neden Olur?

Peki ayak mantarı neden olur? Her birey ayak mantarına neden olan funguslara maruz kalabilir. Ancak bunun bazı kişilerde oluşma sebepleri tam olarak anlaşılmamıştır. Ayakları yıkadıktan sonra kurutmamak, dar çoraplar ve ayakkabılar giymek ya da ılıman ve nemli bir iklimde bulunmak mantarların çoğalmasını kolaylaştırır. Ayak mantarının ortaya çıkmasını tetikleyen faktörler aşağıdaki gibidir:

• Dar ve kapalı ayakkabı tercihi,
• Duş sonrasında ayakların tamamen kurutulmaması,
• Zayıf bir bağışıklık sistemine sahip olmak,
• Halka açık mekanlarda çıplak ayakla dolaşmak (örneğin açık havuz, sauna veya soyunma odaları),
• Diyabet hastası olmak,
• Pedikür setlerinin kuaförlerde birden fazla kişi tarafından kullanılması.

Ayak Mantarı Kimlerde Görülür?

Ayak mantarı genellikle erkekleri etkilese de kadınlar ve çocuklar da bundan muzdarip olabilir. Ancak belirli durumlar bu durumun daha yaygın hale gelmesine neden olur. Ayak mantarı riskini arttıran durumlar aşağıdaki gibi özetlenebilir:

Nemli ve sıcak ortamlar: Terlemenin ayakları nemli tutması mantarların gelişimine uygun koşulları yaratır. Bu sebeple sporcular, yüzücüler ve sürekli hareket eden kişilerde ayak mantarı riski daha fazladır.

Diyabet rahatsızlığı: Diyabetten kaynaklanan dengesiz kan şekeri seviyeleri diğer birçok sağlık sorunu gibi ayakta mantar enfeksiyonu riskini de artırır.

Zayıf bağışıklık sistemi: Bağışıklık sisteminin zayıflığı vücutta her türden enfeksiyon riskini yükselttiği için mantar enfeksiyonuna yakalanma ihtimalini de etkiler.

Aile geçmişi: Ailesinde tekrar eden ayak mantarı rahatsızlığı olan bireylerin bu duruma yakalanma ihtimali daha yüksektir.

Ayaktaki yaralar: Ayaktaki kesi ve çatlaklar mantar enfeksiyonlarına karşı hassas bir ortam yaratır.

Yaşlanma: Yaş ilerledikçe cilt yıpranır, kurur ve incelir. Bu da ayaktaki deride mantar enfeksiyonu için elverişli bir ortam oluşturur.

Ayak Mantarı Nasıl Teşhis Edilir?

Ayak mantarı tedavisi için doğru teşhis önemlidir. Ayak mantarı teşhisi genellikle bir deri veya ayak doktoru tarafından fiziksel inceleme ve semptomlara dayalı olarak gerçekleştirilir. Doktor sıklıkla belirtileri gözlemlediğinde ve enfekte olmuş bölgeyi değerlendirdiğinde mantarın varlığı ve yayılımını tespit edebilir. Fakat ayak mantarı bazen diğer cilt enfeksiyonları ve hastalıklar ile karışabilir. Bu durumda doktorun örnek alıp laboratuvara analiz ettirmesi gerekebilir. Ayak mantısı teşhisinde doktor enfekte bölgeden örnek alıp mantar kültürünü oluşturur ve bunu enfeksiyonun kaynağının belirlenmesinde kullanır. Bunun yanında örneği mikroskop altında inceleyerek enfekte alanın içerdiği mantar türünü belirler.

Ayak Mantarı Türleri Nelerdir?

Ayak mantısı çeşitli mantarlar tarafından meydana getirilen enfeksiyonlar olduğundan birkaç türe sahiptir. En sık rastlanan ayak mantısı tipleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• İnterdigital Mantar: Ayrıca intertriginöz adıyla da bilinen bu tip, en sık görülen ayak mantarı çeşididir. Ayak parmakları arası kaşıntı, yanma ve dökülme gibi belirtilerle kendini gösterir.
• Plantar Mantar: Ayak tabanında oluşan plantar mantar derinin kalınlaşmasına, çatlamasına ve ağrılara neden olabilir.
• Distal Subungual Onikomikoz: Ayak tırnaklarının ucunda başlayarak tırnakta yayılma gösteren bu tip tırnakların kalınlaşması, renk değişimi ve çürümesine yol açabilir.
• Proksimal Subungual Onikomikoz: Ayak tırnaklarının dibinden başlayarak tırnak yatağına ilerleyen bu enfeksiyon; tırnakların kalınlaşmasına, renk değişimine ve çürümesine sebep olur.
• Veziküler Mantar (Vezikülobüllöz): Kabarcıklı ayak mantarı olarak da bilinen vezikülobüllöz, ayakta ve parmaklarda su toplamasına ve kabarcıklara yol açar.

Ayak Mantarı Tehlikeli Sonuçları Nelerdir?

Ayak mantarı genellikle ciddi bir sağlık problemi olarak görülmez fakat tedavi edilmezse uzun vadeli rahatsızlıklara yol açabilir. Tedavi edilmeyen ayak mantarının potansiyel tehlikeleri aşağıdaki gibidir:

Sürekli enfeksiyon: Ayak mantarı tedavi edilmediği durumlarda kronik bir soruna dönüşebilir ve iyileşmesi daha zorlaşır.

Ek enfeksiyonların ortaya çıkması: Uzun süre devam eden ayak mantarları enfekte olmuş cilt bölgelerinde bakterilerin yerleşmesini kolaylaştırır bu da başka bakteriyel enfeksiyonlara sebep olabilir.

Kötü ayak kokusu: Kötü ayak kokusu doğrudan tehlikeli bir sonuç değildir ancak kişinin günlük yaşamını ve sosyal etkileşimlerini oldukça olumsuz yönde etkileyebilir ve bu nedenle ayak mantarının önemli sonuçlarından biri olarak kabul edilir.

Cilt hasarı: Ayak mantarının sebep olduğu kaşıntı ve kabarcıklar zaman içerisinde yayılabilir ve ciddi cilt lezyonlarına yol açabilir.

İyileşme sürecinin uzaması: Eğer ayak mantarı tedavi edilmemiş veya sıkça tekrarlanmışsa sonraki ayak mantarı vakalarında iyileşme süreci daha fazla zaman alabilir.

Ayak Mantarına Ne İyi Gelir?

Peki ayak mantarına ne iyi gelir? Sirke ile karıştırılmış ılık suya ayakların batırılması ve su soğuyana kadar bekletilmesi ya da karbonat eklenmiş ılık suya ayakların batırılması ayak mantarıyla başa çıkmada etkili çözümlerdir. Bu yöntemler doğal bir tedavi yaklaşımı sunar. Ayrıca aşağıdaki önerilere uyarak ayak mantarını önlemeye yardımcı olabilirsiniz:

• Ayaklarınızı her gün temizleyin.
• Ayakkabınızın içini ve parmak aralarınızı hep kuru tutun.
• Sıcak hava koşullarında kapalı ayakkabı tercih etmeyin.
• Birden çok çift ayakkabıyı rotasyonlu kullanın ve giymeden önce iyice kurumasını sağlayın.
• Pamuklu çorap giyin ve günlük olarak değiştirin.
• Başkasının havlu ve ayakkabısını kullanmayın.
• Mümkünse ev içinde çıplak ayakla dolaşın.
• Yaz aylarında ayakkabılara mantarı önleyici pudra serpin.

Ayak Mantarından Korunmak İçin Neler Yapılmalı?

“Ayak mantarı nasıl geçer? Korunmak adına neler yapılabilir?” sorusu da merak edilen konulardan. Ayak mantarı ile başa çıkmada korunma önemlidir ve bu durumu yaşamamak için ayaklarınızın temizliğini ve kuru olmasını sağlamak, havlu, çorap, terlik ve ayakkabılarda paylaşım yapmamak, nefes alan ayakkabıları seçmek, çorapları sıkça yenisiyle değiştirmek, ayakların güneşe maruz kalması ve düzenli hava alması, ortak kullanılan alanlarda (havuz kenarı, toplu duşlar vb.) terlik giymeniz, tırnak bakımınızı düzenli olarak yapmak ve kesmek, ayak mantarı belirtilerini izleyerek erken tedaviye başlamak gibi bir dizi tedbir alabilirsiniz.

Ayak Mantarı Nasıl Bulaşır?

“Ayak mantarı nasıl bulaşır?” diye merak ediyorsanız genellikle ortak kullanılan eşyalardan (terlik, çorap, ayakkabı, havlu) veya ortak alanlardan (banyo, küvet, plaj, hamam vb.) geçtiğini bilmelisiniz. Peki ayak mantarı ele bulaşır mı? Evet, ayak mantarı ele bulaşır.

Ayak Mantarı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Ayak mantarının tedavisinde enfeksiyonun türüne ve ciddiyetine bağlı olarak farklı yaklaşımlar bulunur. Topikal antifungal ayak mantarı kremi veya merhemler doğrudan enfekte olan bölgeye uygulanır ve genellikle hafif ya da orta dereceli mantarı enfeksiyonlarında etkilidir. Ağızdan alınan antifungal ilaçlar genellikle topikal kremler veya merhemlerle birlikte verilir ve daha yaygın veya şiddetli mantar enfeksiyonları durumunda gereklidir. Evde hazırlayabileceğiniz ayak mantarına sirke tuz, çay ağacı yağı veya suyla karıştırılabilen ayak banyoları kullanabilirsiniz. Ayak hijyenine özen göstermek ayak mantarı tedavisinin önemli bir parçasını oluşturur. Ayakları her gün yıkamak, temizlemek ve kurulamak ayaktaki mantar gelişimini büyük ölçüde azaltır.

KAYNAK: https://www.medicalnewstoday.com/articles/types-of-foot-fungus