HCT Nedir? Kanda HTC Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?

 

HCT yani hematokrit kan testlerinde sıklıkla kullanılan bir terimdir. Hematokrit değeri kandaki hücrelerin (kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve trombositler) toplam hacminin kandaki plazma hacmine oranını ifade eder. Bu oran genellikle yüzde olarak ifade edilir ve hematokrit düzeyi sağlık durumuyla yakından ilişkilidir. İşte “HCT nedir?” sorusunun yanıtı ve hematokrit hakkında bilmeniz gerekenler:

HCT (Hematokrit) Nedir?

“HCT nedir kan tahlili sonuçlarında neyi ifade eder?” sorusu sıklıkla merak edilir. Hematokrit kırmızı kan hücrelerinin toplam kan hacmine oranını belirten bir terimdir. Diğer bir deyişle HCT testi kanınızdaki eritrosit (kırmızı kan hücreleri veya alyuvarlar) yüzdesini ölçer ve bu tam kan sayım testinde bir ölçüt olarak kullanılır. Örneğin,100 ml kanın içinde 35 ml alyuvar bulunuyorsa HCT değeri %35 olur. Kırmızı kan hücreleri vücutta oksijen-karbondioksit döngüsünü sağlamakla görevli olduğundan bu hücrelerin miktarının ve oranının doğru olması hayati öneme sahiptir. Sağlıklı bir bireyde normal hematokrit değeri %35 ile %45 arasında olmalıdır.

İdeal HCT Değeri

Yenidoğan bebeklerde HCT seviyesi daha yüksekken zamanla bu oran normal düzeye indirilir. Hem erkekler hem de kadınlar için ideal HCT oranları farklıdır ve genellikle erkeklerde kadınlardan daha yüksek bulunur. İdeal HCT değeri aralıkları ise aşağıdaki gibidir:

• Yenidoğan bebeklerde %55-%68
• Yetişkin erkeklerde %42-%54
• Yetişkin kadınlarda %38-%46

Laboratuvar koşulları ve kullanılan cihazlara bağlı olarak bu oranlar küçük değişiklikler gösterebilir. Bu oranın çok düşük ya da çok yüksek olması çeşitli sağlık sorunlarının belirtisi olabilir. Dolayısıyla bu durumda uzmana başvurulması gerekir.

HCT Düşüklüğü Nedir?

Peki HCT düşüklüğü nedir? Hematokrit düşüklüğü kandaki kırmızı kan hücrelerinin normalden daha az olduğunu ifade eder. Bu durumda kanın oksijen taşıma yeteneği azalır ve sonucunda vücutta oksijen eksikliği ortaya çıkabilir. Hematokrit düşüklüğünün bir dizi belirtisi olabilir. Doktorlar bunun nedenini tespit etmek için kan testleri uygular ve altta yatan sebeplere bağlı olarak uygun tedavi yöntemini belirler.

HCT Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?

“Kanda HCT düşüklüğü nedir? Belirtileri nelerdir?” sorusu da sıklıkla merak edilir. Azalan hematokrit düzeyi insan sağlığı açısından risk oluşturabilir. Bu durumun çeşitli belirtileri bulunur. Hematokrit seviyesi düşük olduğunda görülebilecek belirtiler aşağıdaki gibidir:

• Genel bir yorgunluk ve güçsüzlük hissi
• Cilt renginin solgunlaşması
• Vertigo (baş dönmesi)
• Nefes alıp vermede zorlanma
• Kalbin aşırı hızlı atma durumu
• Başı ağrıma
• Yemek yeme isteğinin azalması
• Ellerin ve ayakların soğuk olması

Bu belirtilerden herhangi birini gözlemleyen kişilerin bir sağlık profesyoneline başvurması tavsiye edilir.

HCT Düşüklüğü Nedenleri Nelerdir?

Hematokrit seviyesinin normal aralıkta olması insan sağlığı için kritik öneme sahiptir. Fakat bazı faktörler nedeniyle bu değer azalabilir. Hematokrit düzeyinin düşük olmasına yol açan nedenler şöyle sıralanabilir:

• Demir eksikliği: Demir kırmızı kan hücrelerinin yapısal bileşenidir. Yetersiz demir alımı vücudun yeterince kırmızı kan hücresi üretimini engeller.
• B12 vitamini eksikliği: B12 vitamini kırmızı kan hücrelerinin üretimi için gereklidir. Eksik B12 vitamini alımı kırmızı kan hücrelerinin üretiminde aksamalar meydana getirebilir.
• Kan kaybı: Ciddi kan kaybı vücuttaki kırmızı kan hücresi sayısını düşürerek hematokrit seviyelerini etkiler. Bir yaralanma veya iç kanama gibi çeşitli nedenlerle kan kaybı yaşanabilir.
• Kemik iliği sorunları: Kemik iliği problemleri de hematokrit seviyelerinde düşüklüğe yol açabilir. Kan hücrelerinin üretildiği yer olan kemik iliği bazen yeterli miktarda veya işlevsel kırmızı kan hücresi üretemez. Bunun nedenleri arasında kemoterapi ilaçlarının kullanımına bağlı olarak gelişebilen sorunlar da dahildir.
• Kronik hastalıklar: Böbrek ya da karaciğer rahatsızlıkları gibi bazı kronik hastalıklar veya romatoid artrit gibi iltihaplanma ile karakterize hastalıklar kırmızı kan hücrelerinin üretimini bozabilir.
• Genetik faktörler: Nadiren talasemi veya orak hücre anemisi gibi genetik rahatsızlıklar da hematokrit seviyelerinde düşmeye neden olabilir.

HCT Düşüklüğü Tedavisi Nasıl Olur?

Düşük hematokrit düzeyinin tedavisine altta yatan nedenlere dayanarak karar verilir ve genellikle bu nedenleri ortadan kaldırmaya yöneliktir. Tedavi süreci şunları içerebilir:

• Demir takviyesi: Demir eksikliği hematokrit seviyesinin düşmesinde en sık rastlanan faktördür.
• Vitamin takviyesi: B12 vitamini ya da folik asit eksikliği de hematokrit seviyelerini düşürebilir.
• Demir, folik asit ve B12 vitamini bakımından zengin yiyecekler tüketmek: İçerisinde bu bileşenlerin bol olduğu örneklere kırmızı et, böbrek, karaciğer, yumurta sarısı, kurutulmuş meyve, fındık, süt ve süt ürünleri dahildir.

Tedavinin başarıya ulaşması için belirlenen tedavi planına uymanın yanı sıra düzenli doktor kontrolü de önemlidir. Sağlıklı bir diyet ve yaşam tarzının benimsenmesi de hematokrit seviyesinin düşmesini engelleyebilir.

HCT Yüksekliği Nedir?

Peki HCT yüksekliği nedir? Kanın yoğunluğunun artışı sonucunda hematokrit seviyesi normalden yukarı çıkabilir. Hematokrit değerinin artması kırmızı kan hücre sayısının fazlalığı veya kan hacmindeki azalmadan kaynaklanır ve çeşitli nedenleri olabilir. Doktorlar genellikle bu durumu tedavi etmek için altta yatan nedenleri inceler ve buna bağlı olarak bir tedavi stratejisi belirler.

HCT Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?

Yüksek hematokrit değerinin belirtisi olan doku ve organlara oksijen taşıma yeteneğindeki azalma kan yoğunluğundaki artışla ilişkilidir. Normalin üzerinde hematokrit seviyesine sahip kişilerde aşağıdaki semptomlar görülebilir:

• Baş ağrısı
• Ciltte kızarıklık
• Nefes almakta zorluk çekme
• Dalak büyüklüğünde artış
• Başı dönmek
• Görme sorunları

HCT Yüksekliği Neden Olur?

Hematokrit değerlerinin yükselmesine neden olan birçok faktör bulunur. Bu durum kişinin sağlık durumunu kötüleştirerek yaşam standartlarını düşürebilir. Hematokrit oranının artışına yol açabilecek sebepler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) amfizem veya kronik bronşit gibi durumlar oksijenin alınmasını zorlaştırarak vücudun daha çok kırmızı kan hücresi üretmesini tetikleyebilir.
• Kalp yetmezliği veya pulmoner hipertansiyon gibi kalp sorunları kırmızı kan hücrelerinin sayısında artışa neden olabilir.
• Böbrek yetmezliği veya polikistik böbrek hastalığı gibi rahatsızlıklar, eritropoetin (EPO) hormonunun salınımını engelleyerek kırmızı kan hücrelerinin kemik iliğinde üretilmesini zorlaştırabilir.

Hematokrit değerlerinin yüksek olması vücudun fazla miktarda kırmızı kan hücresi ürettiğini gösterir. Hematokrit oranının artmasıyla beraber kan daha yoğun ve viskoz bir hal alabilir. Bu durum ise kan pıhtısı oluşma riskini yükseltir. Bu nedenle hematokrit seviyeleri yüksek olduğunda mutlaka doktor kontrolünden geçmek gerekir.

HCT Yüksekliği Tedavisi Nasıl Yapılır?

“HCT ne demek? Yüksekliği nasıl tedavi edilir?” diye merak ediyorsanız hematokrit oranının fazla olması durumunda tedavinin altta yatan sebeplere bağlı olarak farklılık gösterdiğini bilmelisiniz. Eğer hematokrit yüksekliği belirli bir hastalığın belirtisi olarak çıkarsa bu hastalığın tedavi edilmesiyle hematokrit seviyesi normal aralıklara dönebilir. Örneğin kemik iliği problemleri nedeniyle hematokrit değerleri yüksekse bunu düzeltmeye yönelik bir tedavi uygulanmalıdır. Ayrıca bireyler yaşamlarındaki bazı alışkanlıkları değiştirerek de tedavi sürecine destek sağlayabilir.

KAYNAK: https://en.wikipedia.org/wiki/Hematocrit