Kolajen Nedir? Kolajen Faydaları Nelerdir?

 

Kolajen, son zamanlarda popülerliÄŸi artan bir bileÅŸendir ve güzellik endüstrisinde adından sıkça söz ettirir. Ancak kolajen sadece cilt bakımında deÄŸil vücut saÄŸlığının birçok farklı yönünde önemli bir rol oynayan bir protein türüdür. Ä°ÅŸte kolajen hakkında bilinmesi gerekenler:

Kolajen Nedir?

Kolajen vücutta doÄŸal olarak bulunan bir bileÅŸendir. Genel anlamıyla kolajen baÄŸ dokularının baÅŸlıca yapısal öÄŸesi olan bir protein tipidir ve cilt ve kıkırdak gibi yapıları oluÅŸturur. Karbon, oksijen ve hidrojen elementlerinden meydana gelir ve glisin, prolin, hidroksiprolin ve arginin gibi amino asitler içerir. Kolajen mikroskopik bakış açısıyla uzun fibril yapısına sahiptir. Genellikle tendon, baÄŸ ve deri dahil olmak üzere lifli dokularda yer alır. Ayrıca kornea, kemik, kan damarları, kıkırdak, intervertebral disk ve sindirim sisteminde de bol miktarda bulunur. Kasların %1-2'si kolajenden oluÅŸurken toplam kas ağırlığının yaklaşık %6'sını da kolajen kaplar.

Kolajen Tipleri Nelerdir?

Vücutta birçok farklı kolajen molekül türü bulunur. Her ne kadar tümünün ana iÅŸlevi baÄŸ dokusu yapısını desteklemek olsa da her birinin kendine has spesifik görevleri vardır. Temel kolajen tipleri aÅŸağıdaki gibidir:

• Tip 1 kolajen: Vücuttaki toplam kolajenin %90'ını oluÅŸturan tip 1 kolajen sıkıca demetlenmiÅŸ fibroz yapıdadır. Kemik, deri, tendon, fibröz kıkırdak ve diÅŸ yapısını oluÅŸturma görevine sahiptir.
• Tip 2 kolajen: Tip 2'deki kolajen lifleri tip 1'e nazaran daha gevÅŸek paketlenmiÅŸtir ve eklemlerdeki elastik kıkırdakta bulunur.
• Tip 3 kolajen: Kaslar, organlar ve damar yapılarının yaratılmasında rol oynar.
• Tip 4 kolajen: Cilt katmanlarında mevcuttur.

Kolajen Ne Ä°ÅŸe Yarar?

Peki kolajen ne iÅŸe yarar? Kolajen cilt hücrelerini sıkı ve esnek tutmak ve yenilemek için çalışan baÄŸ dokusunun önemli bir öÄŸesidir. Bu cildin elastikiyeti açısından hayati bir rol oynar. Kolajen baÄŸ dokusu bileÅŸenlerinin çoÄŸunluÄŸunu oluÅŸturan ve memelilerde en çok bulunan protein türüdür. Vücuttaki toplam protein miktarının dörtte birinden fazlasını kaplar. Ayrıca amino asit bileÅŸimleri temelinde sınıflandırılan 28 farklı kolajen çeÅŸidi mevcuttur.

Kolajen Nerelerde Bulunur?

“Kolajen nedir? Nerelerde bulunur?” sorusu merak edenler için ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir: Vücuttaki kolajenin neredeyse %90'ı tip 1 olarak adlandırılır ve bu tip genellikle cilt, tendonlar, iç organlar ve kemiklerin organik yapılarında yer alır. Kıkırdak, kemik iliÄŸi, lenfoid doku ve saç gibi bölgelerde de diÄŸer tipler mevcuttur. Amino asitler vücutta çeÅŸitli protein türlerinin kolajen dahil yapı taÅŸlarını oluÅŸturur. Vücut alınan proteinleri amino asitlere parçalar ve kendi kolajenini üretir. Proteince zengin gıdalar (örneÄŸin beyaz et, kırmızı et, yumurta, süt ürünleri, baklagiller, kuruyemiÅŸler ve tahıllar) ile dengeli bir beslenme programına sadık kalındığında kolajen yapımında kullanılacak belirli yapı taÅŸlarına sahip olunabilir. Taze sebze ve meyvelerden oluÅŸan zengin bir diyet antioksidan saÄŸlama konusunda etkili olup vücudu kolajeni ayrıştırabilecek oksidatif stres etkisine karşı korur.

Kolajen EksikliÄŸi Nedir?

Kolajen azlığı özellikle cilt üzerinde hoÅŸnutsuz etkiler yaratır. Bedenin kolajen üretme yeteneÄŸi yaÅŸ ilerledikçe doÄŸal bir ÅŸekilde düÅŸüÅŸ gösterir. Ek olarak aşırı güneÅŸ ışığına maruz kalma, sigara tüketimi ve yanlış beslenme de kolajen üretimini kısıtlayabilir. YaÅŸlanmanın dışında insanların yeterince kolajene sahip olmamasının en büyük sebebi kötü beslenmedir. EÄŸer beden gerekli olan elementlere yani amino asitlere ve iÅŸlemek amacıyla gereken besinlere sahip deÄŸilse kolajen üretimi azalır. YaÅŸlandıkça beden doÄŸası gereÄŸi daha az kolajen üretir. Bu durum 20'li yaÅŸların ortasında baÅŸlar. Bedendeki kolajen miktarını belirlemek için spesifik bir yol yoktur fakat kolajen eksikliÄŸi belirtisi olan semptomlar gözlemle rahatlıkla fark edilebilir. Bu belirtiler aÅŸağıdaki gibidir:

• Cilt esnekliÄŸini kaybeder ve bu durum ciltte kırışıklıklara sebep olurken yaraların iyileÅŸmesi daha uzun sürer.
• Tendonlar ve baÄŸlar sertleÅŸip esnekliklerini kaybeder.
• Kas kitlesi düÅŸer.
• Kıkırdak erir ve eklem aÄŸrısı veya osteoartrit meydana gelir.
• Bağırsak duvarı incelir ve daha fazla sindirim sorunu çıkabilir.

Kolajen Faydaları Nelerdir?

Kolajen vücuttaki en önemli proteinlerden biridir ve cilt, saçlar, tırnaklar, kemikler ve eklemler dahil olmak üzere birçok dokunun saÄŸlıklı kalmasını saÄŸlar. Kolajen faydaları aÅŸağıdaki gibidir:

• Cildin SaÄŸlığı: Kolajen cildin elastikiyetini ve nemini artırarak yaÅŸlanma belirtilerini geciktirir. Ayrıca kırışıklıkların ve ince çizgilerin görünümünü azaltabilir.
• Kemik ve Eklem SaÄŸlığı: Kemik yoÄŸunluÄŸunu artırmaya yardımcı olur ve ayrıca eklem aÄŸrısını hafifletebilir.
• Saç ve Tırnak SaÄŸlığı: Saçların kalitesini artırabilir ve tırnakların güçlenmesine yardımcı olabilir.
• Sindirim SaÄŸlığı: Bazı araÅŸtırmalar kolajenin sindirim sistemini destekleyebileceÄŸini gösterir.
• Kalp SaÄŸlığı: Kolajen damarların yapısını koruyabilir ve bu da kalp hastalığı riskini azaltabilir.
• Kas Büyümesi: Sporcuların kas kütlesini arttırmak için kolajen takviyeleri kullanabileceÄŸi bilinir.

Kolajen Üretimini Arttıran Besinler Nelerdir?

Kolajen vücut için hayati öneme sahip bir protein türüdür. Vitamin C kolajen üretim sürecinde aktif bir rol oynar. Bu sebeple kolajen oluÅŸumu için yeterince C vitamini almak gereklidir. Bakır minerali ise oluÅŸturulan kolajenin düzenlemesine yardımcı olur. Kolajenin dokulara gereken gücü verebilmesi için gerekli olan baÄŸların oluÅŸmasında bakır kilit rol oynar. Bu nedenle bakırın da yeterli oranda tüketilmesi önemlidir. Kolajen üretimini arttıran besinler geniÅŸ bir yelpazeye sahiptir. Bunlar:

• Kemik suyu doÄŸal kolajen kaynağıdır ve vücudun kendi kolajenini üretmesine yardımcı olabilir.
• Balık ve kabuklu deniz ürünleri vücutta kolajen üretimi için esas olan amino asitler açısından zengindir.
• Portakal, limon gibi meyveler C vitamini açısından zengindir ve kolajen üretiminde önemli bir rol oynar.
• Antioksidanları ile tanınan yaban mersini ve diÄŸer koyu renkli meyveler, kolajen hasarını önleyerek üretimini destekler.
• Bir sülfür kaynağı olan sarımsak kolajen sentezinde önemlidir.
• E vitamini içeren badem, fındık gibi kuruyemiÅŸler cildin elastikiyetini korumada yardımcı olur.

Yeterli ve dengeli beslenme saÄŸlıklı bir cilt için hayati öneme sahiptir. Yukarıda belirttiÄŸimiz gıdalar yüksek miktarda kolajeni teÅŸvik edici bileÅŸikler içermekte olup düzenli olarak tüketildiÄŸinde cildin saÄŸlık durumunu iyileÅŸtirebilir.

Kolajeni Zarara UÄŸratan Durumlar Nelerdir?

YaÅŸ ilerledikçe vücutta kolajen üretimi doÄŸal olarak azalır. Ancak bazı durumlar vücuttaki kolajenin hasar görmesine yol açabilir. Kolajen yapısının veya üretiminin bozulması çeÅŸitli hastalıklara sebep olabilir. Fazla ÅŸeker ve rafine karbonhidrat tüketimi kolajenin kendini yenileme yeteneÄŸini engeller. Aşırı ÅŸeker tüketiminden kaçınmak, vücuttaki kolajen kalitesinin korunmasına yardımcı olabilir. Uzun süreli güneÅŸ maruziyeti kolajen üretimini zayıflatabilir. Vücudun yeterince kolajeni sentezleyebilmesi için güneÅŸ ışığına aşırı maruz kalmaktan kaçınılmalıdır. Sigara içmek hem kolajeni azaltabilir hem de yara iyileÅŸme sürecini geciktirebilir ve kırışıklığa yol açabilir. Bunların yanı sıra sigaranın sebep olduÄŸu pek çok ciddi saÄŸlık sorunu bulunmaktadır ve sigaranın bırakılması bu anlamda son derece önemlidir.

Kolajen Takviyesi Nelere Fayda Eder?

Kolajen vücudumuzda çok yaygın ÅŸekilde bulunan bir protein tipidir ve birçok farklı alt tipi mevcuttur. Kolajen takviyesi kullanarak vücutlarındaki kolajen miktarını arttırmayı amaçlayan kiÅŸiler daha saÄŸlıklı yaÅŸam hedefler. Kolajen takviyeleri saça, ciltteki kırışıklıklardan kalp rahatsızlıklarına kadar geniÅŸ bir spektrumdaki istenmeyen etkileri önlemeye yardım eder.

Kolajen Takviyesinin Yan Etkisi Var mıdır?

Kolajen takviyeleri genellikle güvenli olarak kabul edilir ve çoÄŸu insan tarafından iyi tolere edilir. Ancak bazı bireylerde yan etkiler olabilir. Bu yan etkiler genellikle hafiftir ve midenin bozulması, baÅŸ aÄŸrısı ve uykusuzluk gibi belirtiler içerebilir. Ayrıca kolajen takviyeleri alımının bazı insanlarda alerjik reaksiyonlara neden olabileceÄŸi bildirilmiÅŸtir. Herhangi bir diyet takviyesini kullanmaya baÅŸlamadan önce doktorunuzla konuÅŸmanız önemlidir. Özellikle hamilelik, emzirme veya herhangi bir tıbbi durumunuz varsa veya reçeteli ilaçlar kullanıyorsanız kolajen takviyelerinin sizin için uygun olup olmadığını doktorunuza danışmalısınız.

Kolajen Fiyat Aralığı Nedir?

Kolajen fiyat aralığı marka, ürün kalitesi ve ürün tipine göre farklılık gösterir. Kolajen almadan önce mutlaka doktorunuza danışmanız ve ihtiyaçlarınıza uygun bir ürünü tercih etmeniz önemlidir.

KAYNAK: https://my.clevelandclinic.org/health/articles/23089-collagen