Kolajen Nedir? Kolajen Faydaları Nelerdir?

 

Kolajen, son zamanlarda popülerliği artan bir bileşendir ve güzellik endüstrisinde adından sıkça söz ettirir. Ancak kolajen sadece cilt bakımında değil vücut sağlığının birçok farklı yönünde önemli bir rol oynayan bir protein türüdür. İşte kolajen hakkında bilinmesi gerekenler:

Kolajen Nedir?

Kolajen vücutta doğal olarak bulunan bir bileşendir. Genel anlamıyla kolajen bağ dokularının başlıca yapısal öğesi olan bir protein tipidir ve cilt ve kıkırdak gibi yapıları oluşturur. Karbon, oksijen ve hidrojen elementlerinden meydana gelir ve glisin, prolin, hidroksiprolin ve arginin gibi amino asitler içerir. Kolajen mikroskopik bakış açısıyla uzun fibril yapısına sahiptir. Genellikle tendon, bağ ve deri dahil olmak üzere lifli dokularda yer alır. Ayrıca kornea, kemik, kan damarları, kıkırdak, intervertebral disk ve sindirim sisteminde de bol miktarda bulunur. Kasların %1-2'si kolajenden oluşurken toplam kas ağırlığının yaklaşık %6'sını da kolajen kaplar.

Kolajen Tipleri Nelerdir?

Vücutta birçok farklı kolajen molekül türü bulunur. Her ne kadar tümünün ana işlevi bağ dokusu yapısını desteklemek olsa da her birinin kendine has spesifik görevleri vardır. Temel kolajen tipleri aşağıdaki gibidir:

• Tip 1 kolajen: Vücuttaki toplam kolajenin %90'ını oluşturan tip 1 kolajen sıkıca demetlenmiş fibroz yapıdadır. Kemik, deri, tendon, fibröz kıkırdak ve diş yapısını oluşturma görevine sahiptir.
• Tip 2 kolajen: Tip 2'deki kolajen lifleri tip 1'e nazaran daha gevşek paketlenmiştir ve eklemlerdeki elastik kıkırdakta bulunur.
• Tip 3 kolajen: Kaslar, organlar ve damar yapılarının yaratılmasında rol oynar.
• Tip 4 kolajen: Cilt katmanlarında mevcuttur.

Kolajen Ne İşe Yarar?

Peki kolajen ne işe yarar? Kolajen cilt hücrelerini sıkı ve esnek tutmak ve yenilemek için çalışan bağ dokusunun önemli bir öğesidir. Bu cildin elastikiyeti açısından hayati bir rol oynar. Kolajen bağ dokusu bileşenlerinin çoğunluğunu oluşturan ve memelilerde en çok bulunan protein türüdür. Vücuttaki toplam protein miktarının dörtte birinden fazlasını kaplar. Ayrıca amino asit bileşimleri temelinde sınıflandırılan 28 farklı kolajen çeşidi mevcuttur.

Kolajen Nerelerde Bulunur?

“Kolajen nedir? Nerelerde bulunur?” sorusu merak edenler için şu şekilde yanıtlanabilir: Vücuttaki kolajenin neredeyse %90'ı tip 1 olarak adlandırılır ve bu tip genellikle cilt, tendonlar, iç organlar ve kemiklerin organik yapılarında yer alır. Kıkırdak, kemik iliği, lenfoid doku ve saç gibi bölgelerde de diğer tipler mevcuttur. Amino asitler vücutta çeşitli protein türlerinin kolajen dahil yapı taşlarını oluşturur. Vücut alınan proteinleri amino asitlere parçalar ve kendi kolajenini üretir. Proteince zengin gıdalar (örneğin beyaz et, kırmızı et, yumurta, süt ürünleri, baklagiller, kuruyemişler ve tahıllar) ile dengeli bir beslenme programına sadık kalındığında kolajen yapımında kullanılacak belirli yapı taşlarına sahip olunabilir. Taze sebze ve meyvelerden oluşan zengin bir diyet antioksidan sağlama konusunda etkili olup vücudu kolajeni ayrıştırabilecek oksidatif stres etkisine karşı korur.

Kolajen Eksikliği Nedir?

Kolajen azlığı özellikle cilt üzerinde hoşnutsuz etkiler yaratır. Bedenin kolajen üretme yeteneği yaş ilerledikçe doğal bir şekilde düşüş gösterir. Ek olarak aşırı güneş ışığına maruz kalma, sigara tüketimi ve yanlış beslenme de kolajen üretimini kısıtlayabilir. Yaşlanmanın dışında insanların yeterince kolajene sahip olmamasının en büyük sebebi kötü beslenmedir. Eğer beden gerekli olan elementlere yani amino asitlere ve işlemek amacıyla gereken besinlere sahip değilse kolajen üretimi azalır. Yaşlandıkça beden doğası gereği daha az kolajen üretir. Bu durum 20'li yaşların ortasında başlar. Bedendeki kolajen miktarını belirlemek için spesifik bir yol yoktur fakat kolajen eksikliği belirtisi olan semptomlar gözlemle rahatlıkla fark edilebilir. Bu belirtiler aşağıdaki gibidir:

• Cilt esnekliğini kaybeder ve bu durum ciltte kırışıklıklara sebep olurken yaraların iyileşmesi daha uzun sürer.
• Tendonlar ve bağlar sertleşip esnekliklerini kaybeder.
• Kas kitlesi düşer.
• Kıkırdak erir ve eklem ağrısı veya osteoartrit meydana gelir.
• Bağırsak duvarı incelir ve daha fazla sindirim sorunu çıkabilir.

Kolajen Faydaları Nelerdir?

Kolajen vücuttaki en önemli proteinlerden biridir ve cilt, saçlar, tırnaklar, kemikler ve eklemler dahil olmak üzere birçok dokunun sağlıklı kalmasını sağlar. Kolajen faydaları aşağıdaki gibidir:

• Cildin Sağlığı: Kolajen cildin elastikiyetini ve nemini artırarak yaşlanma belirtilerini geciktirir. Ayrıca kırışıklıkların ve ince çizgilerin görünümünü azaltabilir.
• Kemik ve Eklem Sağlığı: Kemik yoğunluğunu artırmaya yardımcı olur ve ayrıca eklem ağrısını hafifletebilir.
• Saç ve Tırnak Sağlığı: Saçların kalitesini artırabilir ve tırnakların güçlenmesine yardımcı olabilir.
• Sindirim Sağlığı: Bazı araştırmalar kolajenin sindirim sistemini destekleyebileceğini gösterir.
• Kalp Sağlığı: Kolajen damarların yapısını koruyabilir ve bu da kalp hastalığı riskini azaltabilir.
• Kas Büyümesi: Sporcuların kas kütlesini arttırmak için kolajen takviyeleri kullanabileceği bilinir.

Kolajen Üretimini Arttıran Besinler Nelerdir?

Kolajen vücut için hayati öneme sahip bir protein türüdür. Vitamin C kolajen üretim sürecinde aktif bir rol oynar. Bu sebeple kolajen oluşumu için yeterince C vitamini almak gereklidir. Bakır minerali ise oluşturulan kolajenin düzenlemesine yardımcı olur. Kolajenin dokulara gereken gücü verebilmesi için gerekli olan bağların oluşmasında bakır kilit rol oynar. Bu nedenle bakırın da yeterli oranda tüketilmesi önemlidir. Kolajen üretimini arttıran besinler geniş bir yelpazeye sahiptir. Bunlar:

• Kemik suyu doğal kolajen kaynağıdır ve vücudun kendi kolajenini üretmesine yardımcı olabilir.
• Balık ve kabuklu deniz ürünleri vücutta kolajen üretimi için esas olan amino asitler açısından zengindir.
• Portakal, limon gibi meyveler C vitamini açısından zengindir ve kolajen üretiminde önemli bir rol oynar.
• Antioksidanları ile tanınan yaban mersini ve diğer koyu renkli meyveler, kolajen hasarını önleyerek üretimini destekler.
• Bir sülfür kaynağı olan sarımsak kolajen sentezinde önemlidir.
• E vitamini içeren badem, fındık gibi kuruyemişler cildin elastikiyetini korumada yardımcı olur.

Yeterli ve dengeli beslenme sağlıklı bir cilt için hayati öneme sahiptir. Yukarıda belirttiğimiz gıdalar yüksek miktarda kolajeni teşvik edici bileşikler içermekte olup düzenli olarak tüketildiğinde cildin sağlık durumunu iyileştirebilir.

Kolajeni Zarara Uğratan Durumlar Nelerdir?

Yaş ilerledikçe vücutta kolajen üretimi doğal olarak azalır. Ancak bazı durumlar vücuttaki kolajenin hasar görmesine yol açabilir. Kolajen yapısının veya üretiminin bozulması çeşitli hastalıklara sebep olabilir. Fazla şeker ve rafine karbonhidrat tüketimi kolajenin kendini yenileme yeteneğini engeller. Aşırı şeker tüketiminden kaçınmak, vücuttaki kolajen kalitesinin korunmasına yardımcı olabilir. Uzun süreli güneş maruziyeti kolajen üretimini zayıflatabilir. Vücudun yeterince kolajeni sentezleyebilmesi için güneş ışığına aşırı maruz kalmaktan kaçınılmalıdır. Sigara içmek hem kolajeni azaltabilir hem de yara iyileşme sürecini geciktirebilir ve kırışıklığa yol açabilir. Bunların yanı sıra sigaranın sebep olduğu pek çok ciddi sağlık sorunu bulunmaktadır ve sigaranın bırakılması bu anlamda son derece önemlidir.

Kolajen Takviyesi Nelere Fayda Eder?

Kolajen vücudumuzda çok yaygın şekilde bulunan bir protein tipidir ve birçok farklı alt tipi mevcuttur. Kolajen takviyesi kullanarak vücutlarındaki kolajen miktarını arttırmayı amaçlayan kişiler daha sağlıklı yaşam hedefler. Kolajen takviyeleri saça, ciltteki kırışıklıklardan kalp rahatsızlıklarına kadar geniş bir spektrumdaki istenmeyen etkileri önlemeye yardım eder.

Kolajen Takviyesinin Yan Etkisi Var mıdır?

Kolajen takviyeleri genellikle güvenli olarak kabul edilir ve çoğu insan tarafından iyi tolere edilir. Ancak bazı bireylerde yan etkiler olabilir. Bu yan etkiler genellikle hafiftir ve midenin bozulması, baş ağrısı ve uykusuzluk gibi belirtiler içerebilir. Ayrıca kolajen takviyeleri alımının bazı insanlarda alerjik reaksiyonlara neden olabileceği bildirilmiştir. Herhangi bir diyet takviyesini kullanmaya başlamadan önce doktorunuzla konuşmanız önemlidir. Özellikle hamilelik, emzirme veya herhangi bir tıbbi durumunuz varsa veya reçeteli ilaçlar kullanıyorsanız kolajen takviyelerinin sizin için uygun olup olmadığını doktorunuza danışmalısınız.

Kolajen Fiyat Aralığı Nedir?

Kolajen fiyat aralığı marka, ürün kalitesi ve ürün tipine göre farklılık gösterir. Kolajen almadan önce mutlaka doktorunuza danışmanız ve ihtiyaçlarınıza uygun bir ürünü tercih etmeniz önemlidir.

KAYNAK: https://my.clevelandclinic.org/health/articles/23089-collagen