Propolis Nedir? Propolis Faydaları Nelerdir?
Propolis arıların ağaç kabuklarından ve bitki özlerinden topladığı bir maddedir ve arılar tarafından kovanlarını korumak için kullanılır. Ancak propolis sadece arılar için değil insanlar için de birçok fayda sunar. İşte propolis hakkında bilinmesi gerekenler:
Propolis Nedir?
“Propolis nedir?” sorusu merak edenler için şu şekilde yanıtlanabilir: Propolis arıların çiçek açmayan ağaçlardaki filizlerden ve kabuklarından toplayarak balmumu, polen ve tükürük salgılarıyla birleştirdiği bir bileşiktir. Arılar propolisi peteklerini sterilize etmek, inşaat malzemesi olarak kullanmak ve mumyalama işlemi için kullanır. Propolis büyük oranda ağaçlar tarafından oluşturulur. Arılar reçineleri toplar, tükürük bezlerinden maddeler ekler ve karışımı daha da rafine eder. Propolisin büyük bir kısmı reçinelerden ve mumlardan oluşur.
Propolisin Besin Değerleri
Ham propolis genellikle %50 oranında ağaç ve bitki reçinesi, %30 balmumu, %10 uçucu ve aromatik yağlar, %5 polen ve %5 diğer organik bileşenler içerir. Ayrıca propolis içinde 12 farklı flavonoid ve 2 farklı fenolik asit türü bulunur ki bunlar antioksidan özelliktedir. Bioflavonoidler P vitamini olarak da adlandırılır. Bağışıklık sistemini güçlendiren ve sağlık açısından bir dizi yararı olan bioflavonoidler propolis dışında pek çok meyve ve sebzede de yer alır. Özellikle portakalda bol miktarda bulunan bioflavonoid miktarı propolisteki miktarına kıyasla yaklaşık 500 kat daha azdır. Propolis içinde B1, B2, B6, C ve E vitaminleri ile çinko, demir, bakır, mangan, sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum gibi mineraller bulunur. Ham propolisin balmumu içeriği sindirimini zorlaştırabilir bu yüzden besleyici rezin parçasını ayırma işlemi için işlenmesi gereklidir. Propolisin işlenme sürecinde bitki ve larva atıkları da temizlenerek sindirimi kolaylaştırılır.
Propolis Faydaları Nelerdir?
Propolis faydaları aşağıdaki gibidir:
- Bağışıklık sistemi için güçlü destek sağlar ve dengeli bağışıklık fonksiyonuna yardımcı olur. Bağışıklık direncini arttırabilir ve yaygın soğuk algınlığı hastalıklarının üstesinden gelmede yardımcı olabilir.
- Propolis güçlü bir antioksidandır. Hücre sağlığına ve korumasına kanıtlı antioksidan aktivite sunar. Antioksidan desteği sağlıklı yaşlanmayı destekler. Sağlıklı yaşlanma sürecinde antioksidan desteklemesi oldukça önemlidir.
- Genel sağlık ve refahı desteklemek adına propolisin bağışıklık sistemini güçlendiren ve antioksidan etkisi büyük rol oynar.
- Ayrıca iltihapları azaltıcı özelliği sayesinde doğal bir antiinflamatuar görevi görür.
- Propolis dezenfekte edici bir materyal olup virüsler, bakteriler ve mantarlara karşı savunmayı artırır.
- Mantar enfeksiyonlarının, egzama ve aknenin tedavisine katkıda bulunan propolis toksik olmayarak vücuda ekstra yük getirmez.
- İltihapla birlikte gelen ağrılarda da propolis ağrı kesici özelliği ile yardımcı olur.
Propolis Hangi Hastalıklara İyi Gelir?
Peki propolis ne işe yarar? Hangi hastalıklara iyi gelir? Propolis kalp ve damar sağlığına da katkı sunar. Sağlıklı kolesterol seviyelerinin korunmasını desteklerken kan basınç seviyelerini düşürür. Cildin yenilenmesine yardımcı olarak genç bir görünüm kazandırırken cilt tahrişi ve yanıkları gidermeye yardımcı olur. Serbest radikallerle savaşarak cildi nemlendirir ve antimikrobiyal ile antiviral etkileri sayesinde sivilce oluşumunu engeller ve bakterileri yok eder. Yüzeysel uygulamalarda yaraların iyileşmesine yardım eder. Bazı araştırmalar propolisin belirli kanser türlerinin tedavisinde kullanılabileceğini belirtmektedir. Kanser hücrelerinin çoğalmasını engellerken hücrelerin kanserli hale gelme riskini azaltabilir ve kanser hücrelerinin iletişim kurmasını engelleyebilir.
Propolis Nasıl Tüketilmeli?
Kovandan çıktığı ilk haliyle propolis doğrudan tüketilmez. Sıcakken yapışkan bir kıvama sahip olan propolis soğudukça sertleşir ve kırılır. Bu durumda tüketim için uygun hale getirmek adına işlem görmeli ve özütlenmelidir. Propolis laboratuvar şartlarında deneyimli kişiler tarafından sıvı formata dönüştürülür. Arının maruz kaldığı tüm zararlı maddeler arının ürettiği ürünleri etkileyebilir. Bu yüzden sağlık açısından çok faydalı olan ürünler bile sağlığa zarar verebilecek duruma gelebilir. Propolisin gerekli analizleri yapılmış olmalı ve içeriğinde zararlı madde bulunup bulunmadığı belirlenmelidir. Propolisi kullanacak kişi içerik analizi raporunu mutlaka talep etmelidir. Ne kadar süre ve ne dozda propolis kullanılacağı da önemlidir. Bu sebeple bir doktora danışmadan önce propolis kullanmak doğru değildir.
Propolis Tüketilirken Nelere Dikkat Edilmeli?
Propolis almadan önce kesinlikle o propolisin analiz raporu istenmeli ve içeriği güvenilir olmalıdır. İçerisinde sağlığa zarar verebilecek kalıntılar bulunmamalıdır ve dozu belirlenmiş olmalıdır. Fenolik asitler içerdiği için dozajın hassas bir biçimde belirlenmesi gerekmektedir. Ayrıca bal ürünlerine veya arı sokmasına karşı alerjisi olan kişilerin propolis tüketmemesi gerekir. Propolisi yüksek miktarlarda ve uzun süre boyunca kullanmak yerine kontrollü bir şekilde kullanılmalıdır. Yüksek miktarlarda veya alkollü içeceklerle birlikte alındığında mide yanması, bulantı veya kusma gibi yan etkilere yol açabilir. İçeriğindeki kumarin miktarına bağlı olarak kanama riski oluşturabileceği için cerrahi operasyon öncesi kullanımını kesmek gerekebilir.
Propolis Zararlı mı?
Çeşitli sağlık faydaları olan propolisi belirli sağlık koşulları olan bireylerin kullanmaması tavsiye edilir. Astım bu durumlar arasındadır. Ayrıca bal ve diğer arı ürünlerine alerjik tepkileri olan kişilerin propolisten kaçınması önerilir. Kavak veya kozalaklı ağaçlara karşı alerjisi bulunanların da propolise mesafeli durması gerekmektedir. Hassas ciltlerde tahriş veya kızarıklığa yol açabilir. Propolis aşırı tüketildiğinde mide sorunlarına neden olma potansiyeline sahiptir. Propolis kan pıhtılaşmasını yavaşlatabilir ve kanama kontrol problemi yaşayan kişilerde veya ameliyat sırasında kanama riskini artırabilir. Ameliyat olacak kişilerin operasyon tarihinden iki hafta önce propolisin kullanımını durdurması gerekir. Hamile kadınların ve emziren annelerin propolisi kullanmadan önce doktorlarına danışmaları önemlidir. Propolis ile birlikte alkol tüketimi uygun değildir. Alkol ile birlikte alındığında mide bulantısı ve kusma gibi istenmeyen etkilere sebep olabilir.
Propolis Nasıl Kullanılır?
Peki propolis nasıl kullanılır? Propolis sıvı formda alınarak kullanılabilir. Hem sıvı hem de katı gıdalara eklenebilme özelliği olan iki formu vardır. Yetişkinler ve çocuklar için dozaj miktarları değişkenlik gösterebilir. Propolisle zenginleştirilmiş bal karışımı da mevcut ürünler arasında yer alır.
KAYNAK: https://www.healthline.com/health/propolis-an-ancient-healer
Propolisin aktif maddesi flavonoidlerdir. Bunun yanında hidroksisinnamik asit gibi maddeler de bulunur ki bunlar kafeik veya ferulik asit gibi bileşenleri içerir. Diğer su bazlı maddeler arasında arı enzimleri, şekerler, B vitamini, C vitamini ve E vitamini ile mineraller ve eser elementler bulunur.
Propolisi tüketirken özellikle alerjiye yatkın bireylerin dikkatli olmaları gerekmektedir. Eğer bal ürünlerine, arı ya da yaban arısı sokmalarına karşı alerjiniz varsa, propolis içerikli besin takviyelerini kullanmaktan kaçınmanız önerilir.
Antioksidan bir maddesi olan propolis, vücut sağlığına pek çok fayda sağlar. Propolis'in günlük tüketimi en fazla 3 kez olmalıdır ve kullanmadan önce doktorunuza başvurmanız önemlidir.
Propolisin balgam söktürme yeteneği bulunur ve bu sayede akciğerleri temizler, boğazda meydana gelebilecek tahrişi engeller ve öksürüğün hafiflemesini sağlar.
10 yaşından küçük çocukların kullanımına uygun olmayan propolis hem aç hem de tok karnına tüketilebilir.
Mideyi ve karaciğeri yoran bir etkisi olan propolisin kontrollü şekilde tüketilmesi gereklidir. Bir günde yarım çay kaşığı sıvı propolis tüketmek genellikle vücut için yeterli olacaktır. Fazla miktarda tüketildiğinde mide ve karaciğer ağrısına neden olabilir.
Cilt sağlığına faydalı birçok bileşen içeren propolis hücrelerin yenilenmesine yardımcı olarak yaraların daha hızlı iyileşmesini sağlar.
Aşırı miktarda propolis tüketimi mide ve karaciğerde aşırı stres oluşturabilir ve bal alerjisini tetikleyebilir. Ayrıca hamilelik ve emzirme dönemlerinde kullanılması tavsiye edilmez. Astım ilaçları ile birlikte alındığında çeşitli komplikasyonlara yol açabilir.
Her yaş grubunda propolisin tüketimi genellikle güvenlidir ancak bebekler için uygun olmayabilir. Bu nedenle bebek ve çocuklar için bir propolis ürününün kullanımını düşünmeden önce mutlaka uzman bir doktordan görüş almanız önemlidir.
Antioksidanların serbest radikalleri etkisiz hale getirmesi sayesinde kanser riskinin düşürülmesine yardımcı olur. Propolisin içindeki güçlü antioksidan bileşenin özellikle kanser riskini azaltmada etkili olduğu düşünülür.
Antimikrobiyal aktiviteleri ile öne çıkan propolisin, genellikle H. pylori bakterisinin aşırı büyümesinden dolayı oluşan gastrit ve peptik ülser semptomlarını azaltmada etkili olabileceği belirtilmiştir. Bu, bal ile birlikte ya da tek başına propolis tüketimiyle mümkün olabilir.
Kronik hastalıkların semptomlarını azaltmada yardımcı olan propolisin, iltihaplanmayı engelleyici özellikleri bulunur. Flavonoidler ve polifenoller içeren propolis; kalp hastalığı riskini düşürmenin yanında diyabet, inflamatuar bağırsak hastalığı ve artrit gibi kronik iltihapla ilişkili sağlık sorunlarına karşı koruyucu ve tedavi edici etkiye sahip olabilir.
2020 yılında Phytotherapy Research Dergisi’nde yayınlanan bir çalışma, Covid-19 virüsü olan SARS-CoV-2'ye karşı propolisin antiviral özelliklerinin etkin olabileceğini ifade etmektedir. Ayrıca daha önceki laboratuvar çalışmalarında da rinovirüsler, grip virüsü ve bazı solunum yolu virüslerine karşı propolisin antiviral aktivitesi belirlenmiştir. Bağışıklık sistemini güçlendirme potansiyeli olan propolis, Covid-19 enfeksiyonunu önlemeye yardımcı olabilir diye düşünülürken bu konuda kesin bir kanıt henüz bulunmamaktadır. Konuyla ilgili klinik araştırmalar halen devam etmektedir.
Su bazlı propolis ürünleri çocuklar tarafından tüketilebilir ancak bunu yapmadan önce her zaman bir uzmana danışılması gerekmektedir.
Propolis deri enfeksiyonları, güneşten kaynaklanan cilt hasarları, uçuklar, cilt yaraları, siğil, egzama ve rahatsız edici yanıkların önlenmesi ve iyileştirilmesinde yardımcı olarak kullanılabilir. Serbest radikallerle savaşan propolisin cilt yenileyici ve cildi genç bir görünüme kavuşturucu etkileri bulunmaktadır.
Hamilelik ve emzirme dönemindeki kadınların, olası riskleri nedeniyle propolis tüketmeleri önerilmez. Kan pıhtılaşması sorunu olanlar, bağışıklık sistemi rahatsızlıkları bulunanlar ve organ nakli geçirenler için de kullanımı tavsiye edilmeyebilir. Propolis kullanmayı düşünen herkesin bir uzmana başvurması faydalıdır.
Yorum Ekle
