Çocuk Gastroenterolojisi Nedir? Hangi Hastalıklara Bakar?

07 / EYL
2023

Gökyüzünde bir yıldız gibi parlayan renkli bir balon düşünün, çocukların neşeli gülüşleri ve hayran bakışları arasında yükseliyor. Ancak bu balonun içinde ne olduğunu hiç merak ettiniz mi? İçerisindeki hava aslında onun nasıl hareket edeceğini, nereye gideceğini belirler. Çocukların sağlığı da tıpkı bu balon gibidir. İç dünyalarındaki sağlık durumu dış dünyada nasıl hissedeceklerini ve davranacaklarını belirler. İşte burada devreye çocuk gastroenterolojisi girer. Bu dal minik bedenlerin en hassas sistemlerinden biri olan sindirim sistemine odaklanır ve çocukların iç dünyalarındaki rahatsızlıklarla mücadele eder. Kapsamlı ve kendine özgü bir uzmanlık dalı olan çocuk gastroenterolojisi karın ağrısından özefagus hastalıklarına, kabızlıktan karaciğer rahatsızlıklarına kadar geniş bir yelpazede hastalıklara bakar.

Çocuk Gastroenterolojisi Nedir?

Çocuk gastroenterolojisi çocukların sindirim sistemi, karaciğer ve pankreas gibi organlarının hastalıklarını inceleyen tıbbi bir uzmanlık dalıdır. Bu alandaki uzmanlar genellikle çocuklarda görülen mide-bağırsak problemleri, sindirim güçlükleri, besin alerjileri, karaciğer hastalıkları ve diğer benzer rahatsızlıklar konusunda tedavi ve bakım sağlarlar. Çocuk gastroenterologları ayrıca çocuklarda malnutrisyon (yetersiz beslenme), obezite ve gelişimsel gecikmeler gibi durumları da ele alır.

Çocuk Gastroenteroloji Hastalıklarının En Sık Karşılaşılan Belirtileri Nelerdir?

Çocuk gastroenteroloji doktorları tarafından en çok takip edilen belirtiler aşağıdaki gibidir:

• Kusma
• İshal veya kabızlık
• Karın ağrısı
• Sarılık
• İştahsızlık

Ebeveynler çocuklarında herhangi bir problem fark ettiklerinde erken tanı için vakit kaybetmeden harekete geçmelidir. Erken evrede teşhis edilen çoğu hastalık kolayca tedavi edilebilir. Tedavi planları hastalığın durumu ve çocuğun genel sağlık durumuna göre şekillendirilir. Bazı durumlarda yanlış beslenme alışkanlıkları da hastalıklara yol açabileceği için çocuğun sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanması çok önemlidir. Doktorun gerektiğini düşündüğü hallerde çocuğa endoskopi işlemi de yapılabilmektedir.

Çocuk Gastroenterolojinin En Sık Karşılaştığı Hastalıklar Nelerdir?

• Kabızlık: Çocuklarda sıklıkla kabızlık sorunuyla karşılaşılır. Genellikle belirtisi karın ağrısı ve iştahsızlık olur. Bazı çocuklarda zorlu dışkılama sonucu hemoroid gelişebilir. Kabızlık tedavisinde öncelikle sorunun sebebi belirlenerek ona yönelik tedavi uygulanır. Kabızlık bazen başka rahatsızlıkların göstergesi olabilir. Örneğin tiroid bezinin düşük performansı veya kalsiyum seviyelerindeki aşırı dalgalanmalar kabızlığı tetikleyebilir. Tuvalet alışkanlığı kazandırma sürecinde de kabızlık sorunu yaşanması normaldir. Erken dönemde başlanılan tuvalet eğitimi çocuğun psikolojik ve fiziksel durumunu etkileyerek kabızlık problemine yol açabilir.
• İshal: Çocuklarda ishal oldukça yaygın bir durumdur. Çocuğun yaşına bağlı olarak normal sayılacak dışkılama sıklığı geçildiği zaman bir doktora danışmak gerekecektir. Bazı durumlarda ishal birkaç gün içerisinde kendiliğinden sona erebilir. Ancak tuz eksikliği veya yetersiz ve dengesiz beslenme nedeniyle ortaya çıkan ishal, bağışıklık sistemini zayıflatabilir. İshal durumu yaklaşık 2 hafta sürdüyse bu durum orta kulak enfeksiyonu veya idrar yolu enfeksiyonu gibi diğer hastalıklardan kaynaklanıyor olabilir. Karın ağrısı, ateş ve gaz problemleri ishalin tipik belirtileridir. Bu semptomlarla karşılaştığınızda hemen bir doktora görünmek önemlidir. Tedavi yöntemi hastalığın sebebinin belirlenmesi ile planlanır.
• Reflü: Reflü midedeki asidin yiyecek ve içecekler nedeniyle yemek borusuna veya ağıza geri gelmesi durumudur. Bu asit bazen geri geldiği yoldaki dokularda hasara neden olabilir. Çocuklar yetişkinlere kıyasla daha sık beslenirler. Bu yüzden reflü çocuklarda daha yaygın görülür. Çocuğun büyüme ve gelişimindeki aksamalar, yemek öncesi ya da sonrasında ki huzursuzluklar, yeme sırasında acı hissetme, ağız kokusu, horlama, ağızdan uyuma ve diş problemleri gibi semptomlar reflü hastalığını işaret edebilir. Her çocukta farklı biçimlerde beliren reflü hastalığında doğru teşhisi koymak ve etkin bir tedavi uygulamak için doktor kontrolü şarttır.
• Sarılık: Birçok yenidoğan doğumdan itibaren ilk ay içinde sarılıkla karşılaşır. Yenidoğan sarılığı genellikle normal bir durumdur ve herhangi bir hastalığa yol açmaz. Ancak karaciğer veya kan hastalıklarından kaynaklanan sarılık ve iki haftadan fazla süren sarılık bir çocuk doktorunun yapması gereken incelemelerle değerlendirilmelidir. Bebeğinizin karaciğerden kaynaklı sarılık riskini azaltmak için Hepatit A ve B aşıları doğar doğmaz yapılmalıdır.
• Çölyak hastalığı: Çölyak hastalığı gluten içeren gıdalar tüketildiğinde bağışıklık sisteminin ince bağırsağa zarar vermesi durumudur. Genetik faktörlerin yanı sıra doğum, gebelik, stres ve enfeksiyonlar da bu hastalığın oluşmasına katkıda bulunabilir. Anne sütü ile beslenen çocuklarda daha az görülür. İshal, kilo kaybı, anemi, karın ağrısı ve diş çürükleri çölyak hastalığının başlıca belirtilerindendir. Tanı koymak için kan testinde glutene karşı antikor seviyesine bakılır ve gerekli görülürse ince bağırsak biyopsisi istenebilir.

Çocuk Gastroenteroloji Hastalıkları Nelerdir?

• Beslenme düzensizlikleri
• Çölyak hastalığı
• Hassas barsak sendromu
• Hepatitler
• İltihaplı barsak hastalığı (kolit; ülseratif kolit, Crohn hastalığı)
• İştahsızlık
• Mide iltihabı ve ülser
• Midenin özofagusa asidik içeriği geri kaçırması (gastroözofageal reflü hastalığı)
• Obezite
• Safra kesesi problemleri
• Wilson Hastalığı
• Yutma sonucu zarar görmüş özofagus ve mide (korozif özofajit ve korozif gastrit)

Gastroenteroloji hakkında daha detaylı bilgi edinmek için "Gastroenteroloji Nedir: Gastroenteroloji Hakkında Bilmeniz Gerekenler" başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.

KAYNAK: https://www.healthychildren.org/English/family-life/health-management/pediatric-specialists/Pages/What-is-a-Pediatric-Gastroenterologist.aspx