Doğal Antioksidanlarla Dolu Bir Güç Kaynağı: Zerdeçalın Faydaları
Zerdeçal binlerce yıldır kullanılan doğal bir baharat ve şifalı bitki olarak bilinir. Köklerinden elde edilen sarı toz sadece lezzetli yemeklere tat katarak değil aynı zamanda sağlık açısından da birçok fayda sunar. Zerdeçalın güçlü antioksidan özellikleri vardır ve içerdiği aktif bileşenler sayesinde vücut için çeşitli sağlık sorunlarının tedavisine yardımcı olabilir. Ayrıca zerdeçalın bağışıklık sistemini güçlendirdiği, iltihapları azalttığı ve sindirim sağlığını desteklediği de bilinir. İşte zerdeçal hakkında bilinmesi gerekenler:
Zerdeçal Besin Değeri
Bir yemek kaşığı zerdeçal tozu 29 kaloridir. Ayrıca 6.31 gram karbonhidrat, 0.91 gram protein, 2,1 gram lif, 0.31 gram yağ, 0,3 gram şeker içerir. Bunun yanında günlük manganez ihtiyacının %26'sını, demir ihtiyacının %16'sını, potasyum ihtiyacının %5'in ve C vitamininin %3'ünü karşılar. Zerdeçal mikro besin ögelerinin alınmasına da katkıda bulunur. Örneğin bir yemek kaşığı tüketildiğinde günlük demir ihtiyacının %16'sı, potasyum ihtiyacının %5'i, manganez ihtiyacının %26'sı ve C vitamini gereksiniminin %3'ü karşılanmış olur.
Zerdeçalın Faydaları Nelerdir?
Tıpkı çeşitli baharatlar gibi zerdeçal da uzun süredir bilimsel incelemelere konu olmuştur. Bu araştırmaların büyük bir kısmında zerdeçalın faydaları üzerinde genel bir anlaşmaya varılmıştır. Sıkça kullanılan baharatlar listesinde belki üst sıralarda yer almaz ama özellikle tavuk yemeklerinin vazgeçilmezi köriye sarı rengini kazandıran zerdeçaldır. Bu olağanüstü baharat sarı çiçekli bir bitkinin kökünden elde edilir ve genellikle Güneydoğu Asya ve Hindistan gibi bölgelerde bulunur. Antienflamatuvar ve antioksidan özelliklere sahip olan zerdeçal Ayurveda gibi Hindistan'ın geleneksel tedavi yöntemlerinde de sıklıkla tercih edilir. Sağlık sorunu yaşamayan herkes günde 1-2 kaşık zerdeçal tüketerek bağışıklık sistemini güçlendirebilir ve enfeksiyon hastalıklarını daha hızlı atlatabilir. Yoğurtla karıştırılan zerdeçalın ya da toz halindeki zerdeçalın faydaları bu baharatın tüketimine ilgi duyan bireylerin sıklıkla araştırdığı konulardır. Zerdeçal her şekilde tüketilebilir, ancak içeriğindeki kurkumin maddesi yağda çözündüğünden yağlı yiyeceklerle veya doğal olarak yağ içeren yoğurt gibi besinlerle birlikte alınması daha sağlıklı olacaktır.
Zerdeçalın Cilde Faydaları Nelerdir?
Zerdeçal faydaları sadece beslenme yoluyla değil cilt bakımında da kendini gösterir. Sivilce, egzama ve sedef hastalığı gibi cilt sorunlarının iyileştirilmesinde zerdeçalla yapılan doğal karışımlar kullanılabilir. Antioksidan ve antienflamatuvar özellikleri ile yara iyileşmesini destekleyen bileşenleri sayesinde zerdeçallı bir karışım hazırlayarak bunu cildinizin problemli bölgelerine direk uygulayabilirsiniz. Yoğurt cilt tonunu eşitleme ve nem dengesini koruma konusunda yardımcı bir besin olarak bu karışımlarda önemli bir rol oynar. Toz zerdeçal, yoğurt ve doğal zeytinyağı ile hazırlanmış bu karışımı cildinize uygulayabilir, bir süre dinlendirdikten sonra yıkayabilirsiniz. Hassas ciltli veya alerjik reaksiyonlara meyilli kişilerin bu işlemi yaparken dikkatli olmaları gerekmektedir. Herhangi bir yanma veya kaşıntı durumunda derhal durulamalı ve uygulamayı bırakmalısınız.
Kurkumin Nedir?
Zerdeçalın ana aktif bileşeni olan kurkumin bu baharatın sağlık üzerindeki birçok olumlu etkisinden sorumludur. Zerdeçalın ağırlığının %3'ü kurkuminden meydana gelir. Bu bileşenin en etkin şekilde kullanılabilmesi için genellikle oldukça fazla miktarda zerdeçal tüketilmesi gerektiği için çoğu kişi tarafından bu mümkün olmadığından dolayı kurkumin takviyeleri üretilmiştir. Bu takviyeler doktor tavsiyesine bağlı olarak alınabilir. Kurkumin emilimi düşük bir bileşendir, ancak karabiberde bolca bulunan piperin, kurkuminin vücutta emilimini %2000'e kadar artırabilir. Bundan ötürü zerdeçal takviyelerinde genellikle piperine de bulunur ve böylece vücuttaki kullanımı maksimize edilebilir. Ayrıca kurkumin yağda çözünen bir bileşen olduğundan yemeklerle birlikte alındığında çözünürlüğünün ve dolayısıyla absorpsiyonunun artması sağlanır.
Zerdeçal Hangi Hastalıklardan Korur?
Zerdeçal içerisinde bulunan kurkumin maddesi doğada bulunan bir antienflamatuvardır. Bu özelliği sayesinde zerdeçalın faydaları ve kullanımı hastalıkların iyileşme sürecini hızlandırır ve kronik inflamatuvar hastalıkların tedavi sürecini kolaylaştırır. Antioxidanlar bakımından zengin olan zerdeçal kalp-damar hastalıkları, kanser ve metabolik sendrom gibi rahatsızlıklara karşı vücudu korurken var olan hastalıklarda ise tedavi sürecine yardımcı olur. Zerdeçal ayrıca akut komplikasyon riskinin düşmesine katkıda bulunur ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatır. Zerdeçalın bileşenleri beyin kaynaklı nörotrofik faktör (BDNF) adı verilen büyüme hormonunun seviyesini arttırarak nöronların onarımına ve çoğalmasına destek olur. Bu durum zerdeçalın psikiyatrik ve nörolojik hastalıklarla mücadelede de koruyucu rol üstlendiğini gösterir. Zekâ gelişimine katkısıyla çocukları desteklerken, yetişkinlerde hafıza ve bilişsel fonksiyonların güçlenmesine yardımcı olur. Kalp-damar sağlığını koruyarak damar yapısını güçlendirir ve hücresel yapıların güçlenmesine yardımcı olarak kanser riskini azaltır. Bu durum zerdeçalın tüm kanser türlerine karşı koruma sağladığını gösterir. Zerdeçalın vücutta başka bir pozitif etkisi ise artrit hastalığına karşı koruma sağlamasıdır ki bu da antienflamatuar özelliği sayesinde gerçekleşir.
Zerdeçal Nasıl Tüketilebilir?
Peki zerdeçalın faydaları nelerdir nasıl kullanılır? Zerdeçal baharat formu veya taze haliyle yemeklere eklenebilecek bir maddedir. Zerdeçalın faydaları ve kullanım şekli için günlük ideal alım miktarı (toz veya rende) yaklaşık 1 tatlı kaşığıdır. Taze zerdeçal kökü ince dilimler halinde kesilerek ya da rendelenerek yemeklere ilave edilebilir. Taze zerdeçal ellerde iz bıraktığı için eldiven kullanılması tavsiye edilir. Karabiber içerisinde bulunan piperin adlı bileşen vücudun zerdeçal emilimini arttırır bu nedenle zerdeçalın karabiber ile birlikte tüketilmesi önerilir. Yapılan araştırmalar zerdeçalın yağda pişirildiğinde vücudun daha fazla kurkumin emebileceğini belirtmiştir. Kurkuminin yağ içeren maddelerle birleştiğinde bağırsaklar tarafından daha hızlı emildiği düşünülmektedir. Bu maddeler arasında zeytin ve hindistancevizi yağı bulunur. Zerdeçalın hem kuru hem de taze hali çay formunda da alınabilir. Çayın yapılışı için 2 su bardağı su kaynatılır ve ardından 1 çay kaşığı toz zerdeçal veya rendelenmiş zerdeçal eklenir. Karışımın demlemesi için yaklaşık 10 dakika bekletilir. Arzu ederseniz limon da ekleyebilirsiniz. Eğer sağlık nedenleriyle daha fazla zerdeçal tüketmek istiyorsanız bu durumu bir sağlık profesyoneli kontrolünde, tablet ya da kapsül şeklinde gerçekleştirebilirsiniz.
Sağlık yararlarının bilinmesi üzerine kullanımı yaygınlaşan zerdeçal bugün baharat formunun yanında kapsüller, çaylar, toz halinde ve ekstraktlar olarak da bulunabilmekte. Zerdeçal baharatı olarak yemeklere ilave edilebilir ya da yoğurtla karıştırılıp tüketilebilir. Ayrıca köri baharatında bol miktarda zerdeçal bulunur ve özellikle tavuk yemeklerinde ve sosların içerisinde kullanmak hem lezzet katmakta hem de sağlıklı bileşenleri vücuda almanızı desteklemektedir. Zerdeçal tüketimini sevmeyenler ise zerdeçal içerikli kapsülleri tercih edebilir. Ancak bu kapsüllerin kesinlikle güvenilir markalardan alınması ve kullanmadan önce doktora danışılması önemlidir. Zerdeçalı çay olarak tüketmek de diğer bir seçenektir. 1 tatlı kaşığı zerdeçal bir cezvede kaynatılarak çay yapılabilir. Farklı baharatların eklenmesi tadını zenginleştirebilir. Araştırmalar, zerdeçalın 10 dakika süresince kaynatılmasının bileşenlerini daha etkin biçimde serbest bıraktığını göstermiştir, dolayısıyla çayın en az 10 dakika kaynatılması önerilir.
Zerdeçalın Yan Etkileri Nelerdir?
Zerdeçalın faydaları ve zararları da merak edilen konulardan biridir. Eğer çok uzun süreli ve yüksek dozlarda zerdeçal kullanırsanız ağızda kuruluk, mide ağrısı, bulantı, ishal, baş ağrısı ve gaz gibi yan etkilerle karşılaşabilirsiniz. Ayrıca zerdeçal kan pıhtılaşmasını geciktirebilir ki bu durum kanama bozukluğu olanlarda morarma ve kanama riskini arttırabilir. Mevcut mide sorunlarını kötüleştirebilir ve diyabet hastalarında kan şekeri seviyelerini aşırı derecede düşürebilir. Karaciğer ya da safra kesesi hastalığı olanlar, hamileler ve emziren anneler zerdeçal tüketiminden kaçınmalıdır. Ayrıca zerdeçal bazı kanser ilaçlarıyla etkileşime girebilir. Tedavi amaçlı kullanım durumunda, zerdeçal ancak tıbbi bir tavsiye ile alınmalıdır.
KAYNAK: https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/turmeric-benefits
Taze zerdeçal faydaları için tüketimine dikkat edilmelidir. Çay olarak tüketilebilir. Bir parça taze zerdeçalı rendeleyin ve sıcak suyun içine atın. 10 dakika demlemeye bırakın ve sonra süzün. İsteğe bağlı olarak limon, bal veya zencefil ekleyebilirsiniz. Bunun dışında yemeklere eklenebilir. Zerdeçalı çorbalara, salatalara veya ana yemeklere ekleyerek tüketebilirsiniz. Rendelediğiniz zerdeçalı yemeklerinize serpiştirebilirsiniz. Smoothielere de katılabilir. Taze zerdeçalı smoothie'ye eklemek de bir başka harika seçenektir. Sadece küçük bir parça eklemeniz yeterlidir. Kurutulmuş baharat formu da kullanılır. Zerdeçalı kurutup öğütme yöntemiyle baharat formuna getirebilir ve bu şekilde tüketebilirsiniz.
Toz zerdeçal tüketilmesi genellikle yemeklerinize baharat olarak eklenerek veya bir içecek olarak alınarak gerçekleşir. Yemeklerde kullanılan toz zerdeçal çorbalar, soslar, pilavlar ve et yemekleri gibi çeşitli tariflere lezzet vermek için kullanılabilir. Bir diğer popüler tüketim yöntemi de zerdeçal latte veya altın süt olarak da bilinen bir içecektir. Bu genellikle ısıtılmış sütün içerisine bir çay kaşığı toz zerdeçal eklenerek hazırlanır. Ayrıca bu içeceğe tatlandırıcı olarak bal veya şeker ve ekstra sağlık faydaları için bir tutam karabiber eklenebilir.
Zerdeçal içinde bulunan maddeler metabolizmayı harekete geçirir, safra üretimini teşvik eder ve vücudun detoksifikasyon sürecine ve yağ sindirimine yardımcı olur. Bu özellikleri, yağ hücrelerinin birikmesini zorlaştırır. Her sabah 1 bardak zerdeçal suyu içmek metabolizmanın uyarılmasında ve vücutta oluşan inflamasyonun önlenmesi veya hafifletilmesinde etkilidir. İliki suya 1 çay kaşığı zerdeçal tozu eklenip karıştırılır. Kurkuminin önemli bir bileşeni olan yağın çözünür olduğu için birkaç damla zeytinyağı eklenmelidir. Su bir tutam karabiberle tatlandırılabilir, çünkü biber içerisinde bulunan piperin kurkumin emilimini büyük oranda artırır. Arzu ederseniz içeceğe limon suyu da ekleyebilirsiniz.
Yorum Ekle
