Melisa çayı doğal bir bitki olan melisa otunun yapraklarından elde edilen bir içecektir. Hem lezzetli bir aromaya sahip olması hem de sağlık açısından pek çok faydası bulunmasıyla bilinir. Melisa çayı stresi azaltmaktan sindirim sistemini rahatlatmaya kadar geniş bir yelpazede etkiler sunar. Ayrıca uyku kalitesini artırır, sinirleri yatıştırır ve zihinsel odaklanmayı geliştirir. Bu yazıda melisa çayının tüm bu faydalarını detaylı bir şekilde keşfedecek ve aynı zamanda nasıl hazırlanacağını da öğreneceksiniz.
Melisa çayı melisa otu (Melissa officinalis) isimli bitkinin kullanılmasıyla üretilen bir tür bitki çayıdır. Melisa aslen Orta ve Güney Avrupa kökenli olan nane ailesine mensup bir bitkidir ve limon benzeri hoş bir kokuya sahiptir. Tarih süresince pek çok toplum tıbbi ve güzellik uygulamalarında melisa bitkisini değerli bir kaynak olarak görmüştür.
Birçok sağlık avantajı sunan melisa çayı sindirim rahatsızlıklarıyla başlayıp cilt bakımına, saç sorunlarından stres ve uyku bozukluğuna kadar geniş bir etki alanına sahiptir. Ayrıca kan şekeri seviyelerini düşürme, diüretik etkisi, kan akışını düzenleme ve karaciğer ile safra kesesi problemlerini hafifletme gibi özellikleriyle de bilinir. Melisa çayı faydaları aşağıdaki gibidir:
Peki melisa çayı neye iyi gelir? Melisa çayı geniş bir sağlık faydaları spektrumu sunan bir bitkidir. Özellikle rahatlatıcı ve sakinleştirici etkisiyle tanınır ve bu nedenle stres ve endişe gibi durumların tedavisinde etkili olabilir. Bu bitki çayı sindirim sistemi spazmları ve mide bulantısını hafifletmeye yardımcı olabilir. Melisa çayı uykusuzluk ve huzursuzluk gibi durumları rahatlatma yeteneği sayesinde bu tip sorunların tedavisinde kullanılabilir. Ayrıca sinirli bağırsak sendromu, gastrit, kusma, safra dispepsi, baş ağrısı, titreme, psikojenik baş dönmesi ve taşikardi gibi farklı sağlık sorunlarına da fayda sağlar. Melisa çayının antioksidan özellikleri oksidatif strese bağlı oluşan hasara karşı koruma sağlayabilir. Bu nitelikleri nedeniyle melisa çayı genellikle iç organlarda somatizasyonla ilişkili olarak ortaya çıkan kaygı ve uykusuzluk tedavilerinde kullanılır.
Melisa bitkisi A ve C vitamini, folik asit, potasyum, kalsiyum, demir, çinko, lif ve tanenler bakımından zengindir. Ayrıca flavonoidler adı verilen ve insan vücudunda antioksidan görevi gören bitkisel besin maddeleri açısından da zengindir. 100 gram melisa otu 42 kcal enerji sağlar ve bir tutam yani 3 gramında sadece 2 kalori bulunur. Melisa otunun 100 gramında 5 gram karbonhidrat, 3 gram lif, 3.5 gram protein ve 0.8 gram yağ vardır. Ayrıca 100 gramında 667.0 IU A vitamini, 45.0 miligram C vitamini, 400.0 miligram potasyum, 150.0 miligram kalsiyum ve 2.0 miligram demir bulunur.
Psikosomatik kökenli sindirim problemleri yaşayanlar, mide ve bağırsaklarda spazm veya ağrıları olanlar, şişkinlik problemi olanlar, kaygı ve sinirlilik sorunu yaşayanlar, stres kaynaklı kalp çarpıntısı şikayeti olanlar, bulantı, kusma, seyahat ve deniz tutması gibi belirtileri olanlar melisa çayını içebilir.
Göz tansiyonu, tiroid hastalığı olanlar ve melisa otunun bir veya daha fazla bileşenine karşı duyarlılık gösterenler melisa çayını tüketmemelidir. Hamilelik döneminde, emziren anneler ve bitkiye karşı ciddi bir duyarlılığı olan kişilere önerilmez.
Peki melisa çayı nasıl demlenir? Melisa çayının hazırlanışı sağlığına olan olumlu etkileri kadar basittir. İlk adım olarak taze veya kuru melisa otundan 1-2 yemek kaşığı alarak bir fincana ya da demliğe ekleyin. Sonrasında üzerine kaynattığınız suyu dökün. Ancak unutmayın ki melisa otunun hassas maddeleri aşırı sıcaklıkla etkileşime girdiğinde zarar görebilir. Bu nedenle suyun biraz soğumasına izin verin ve ardından çayınızı demlemeye başlayın. 5-10 dakika süresince demlenen çayınıza melisanın faydalı bileşenleri karışacaktır. Bu işlemin sonunda çayınızı süzerek servis yapabilir ve isterseniz lezzetlendirmek için bir miktar bal veya limon ilave edebilirsiniz.
Eğer aşağıda belirtilen ilaçları kullanıyorsanız melisa çayını içmeyi düşünmeden önce mutlaka doktorunuza danışmalısınız.
Melisa çayının faydalarından yararlanırken dikkat etmeniz gereken bir nokta da melisa çayı zararları ve tüketim miktarıdır. Günde 2 fincandan fazla tüketilmemesi önerilir. Aksi takdirde ciltte kızarıklık, şişlik, döküntü, mide rahatsızlığı ve alerjik reaksiyonlar gibi olumsuz durumlar yaşanabilir. Kronik hastalığı olan kişiler düzenli olarak ilaç kullanmak zorunda olanlar veya hamile ya da emziren kadınların melisa çayını tüketmeden önce doktorlarına başvurması gerekir. Melisa çayının aşırı tüketimi sonucu görülebilecek yan etkiler şunlardır:
KAYNAK: https://www.mountsinai.org/health-library/herb/lemon-balm
Melisa çayının fiziksel gelişim sürecinde etkileri olabileceği düşünülür. Bu yüzden 16 yaşından küçük çocukların bu çayı tüketmeleri genel anlamda tavsiye edilmez. Her ne kadar güvenli bir bitki olsa da her insanın biyolojik yapısının farklı olduğunu unutmamak gerekir. Bu yüzden çocuklar kronik hastalar ve ilaç kullanan kişilerin melisa çayını içmeden önce mutlaka doktora danışmaları gerekir. Melisa çayının bazı ilaçlarla etkileşime girebileceği bilindiği için ilaç kullananların da bu çayı tüketmeden önce bir sağlık uzmanına başvurması önemlidir.
Melisa çayının hamile ve emziren kadınlar tarafından tüketilmesi konusunda dikkatli olunmalıdır. Hamilelik ve emzirme sürecinde alınan her türlü gıda ve içecek, anne ve bebeğin sağlığını etkileyebilir. Melisa çayı özellikle hamileliğin ilk üç ayında düşük riskini artırabilir bu sebeple hamilelik süresince tüketilmesi tavsiye edilmez. Emzirme döneminde ise çayın içerdiği maddelerin anne sütüne geçip bebeğe zarar verip vermeyeceği belirsizdir. Bu nedenle hamile ya da emziren bir kadının melisa çayı tüketmeden önce bir sağlık uzmanına danışması en doğru yaklaşım olacaktır.
Uykuya dalmadan birkaç saat önce alınan melisa çayı gün boyu yaşanan negatif etkileri hafifletir ve stresi gidererek rahat bir uykuya geçişi kolaylaştırır.
Melisa çayının sindirim sistemini düzenleyici özellikleri olduğu bilinir. Bu da metabolizmanın kontrolünü sağlayarak ve sindirimi hızlandırarak kilo verme sürecini destekleyebilir. Ancak unutmamak gerekiyor ki melisa çayı tek başına kilo verdirmez. Dengeli beslenme ve düzenli fiziksel aktivite ile beraber tüketilmelidir. Herhangi bir diyet ya da egzersiz programına başlamadan önce profesyonel sağlık danışmanlığı almalısınız.
Antioksidan ve antiseptik özelliklere sahip olan melisa çayı cildin temizlenmesine, iltihapların azaltılmasına ve genel cilt sağlığının iyileştirilmesine yardımcı olabilir.
Gün ortasında ya da sonrasında açken tüketmek daha iyidir. Çünkü melisa çayının tam etkisini gösterebilmesi için zamanlaması ve aç olması önemlidir. Ancak çalışma saatleri içerisinde rahatlama etkisi sebebiyle tüketilmesi bazı sorunlara yol açabilir. Uyku problemi yaşayanların ise yatmadan bir saat önce melisa çayını aç karnına içmeleri önerilir. Sarı kantaron ile birlikte demlenip içildiğinde stres ve uykusuzluğa iyi geldiği bilinir. Günün yorgunluğunu atmak ve akşam saatlerinde ortaya çıkan strese karşı melisa çayı yatmadan önce bir fincan tüketerek vücudu rahatlatabilir.
Melisa çayı genellikle günde 2-3 fincan olacak şekilde tüketilebilir. Ancak bu miktar kişinin genel sağlık durumu, yaş, cinsiyet ve diğer faktörlere göre farklılık gösterebilir. Kimi insanlar daha fazlasını tüketebilirken kimi kişilerin ise daha azına ihtiyacı olabilir. Melisa çayının aşırı tüketilmesi mide bulantısı, baş dönmesi gibi yan etkilere yol açabilir. Her bireyin biyolojik yapısı ve ihtiyaçları farklı olduğundan herhangi bir yan etki belirirse çay tüketimini azaltmak ya da durdurmak en doğru seçenek olabilir.