Melisa çayı doÄŸal bir bitki olan melisa otunun yapraklarından elde edilen bir içecektir. Hem lezzetli bir aromaya sahip olması hem de saÄŸlık açısından pek çok faydası bulunmasıyla bilinir. Melisa çayı stresi azaltmaktan sindirim sistemini rahatlatmaya kadar geniÅŸ bir yelpazede etkiler sunar. Ayrıca uyku kalitesini artırır, sinirleri yatıştırır ve zihinsel odaklanmayı geliÅŸtirir. Bu yazıda melisa çayının tüm bu faydalarını detaylı bir ÅŸekilde keÅŸfedecek ve aynı zamanda nasıl hazırlanacağını da öÄŸreneceksiniz.
Melisa çayı melisa otu (Melissa officinalis) isimli bitkinin kullanılmasıyla üretilen bir tür bitki çayıdır. Melisa aslen Orta ve Güney Avrupa kökenli olan nane ailesine mensup bir bitkidir ve limon benzeri hoÅŸ bir kokuya sahiptir. Tarih süresince pek çok toplum tıbbi ve güzellik uygulamalarında melisa bitkisini deÄŸerli bir kaynak olarak görmüÅŸtür.
Birçok saÄŸlık avantajı sunan melisa çayı sindirim rahatsızlıklarıyla baÅŸlayıp cilt bakımına, saç sorunlarından stres ve uyku bozukluÄŸuna kadar geniÅŸ bir etki alanına sahiptir. Ayrıca kan ÅŸekeri seviyelerini düÅŸürme, diüretik etkisi, kan akışını düzenleme ve karaciÄŸer ile safra kesesi problemlerini hafifletme gibi özellikleriyle de bilinir. Melisa çayı faydaları aÅŸağıdaki gibidir:
Peki melisa çayı neye iyi gelir? Melisa çayı geniÅŸ bir saÄŸlık faydaları spektrumu sunan bir bitkidir. Özellikle rahatlatıcı ve sakinleÅŸtirici etkisiyle tanınır ve bu nedenle stres ve endiÅŸe gibi durumların tedavisinde etkili olabilir. Bu bitki çayı sindirim sistemi spazmları ve mide bulantısını hafifletmeye yardımcı olabilir. Melisa çayı uykusuzluk ve huzursuzluk gibi durumları rahatlatma yeteneÄŸi sayesinde bu tip sorunların tedavisinde kullanılabilir. Ayrıca sinirli bağırsak sendromu, gastrit, kusma, safra dispepsi, baÅŸ aÄŸrısı, titreme, psikojenik baÅŸ dönmesi ve taÅŸikardi gibi farklı saÄŸlık sorunlarına da fayda saÄŸlar. Melisa çayının antioksidan özellikleri oksidatif strese baÄŸlı oluÅŸan hasara karşı koruma saÄŸlayabilir. Bu nitelikleri nedeniyle melisa çayı genellikle iç organlarda somatizasyonla iliÅŸkili olarak ortaya çıkan kaygı ve uykusuzluk tedavilerinde kullanılır.
Melisa bitkisi A ve C vitamini, folik asit, potasyum, kalsiyum, demir, çinko, lif ve tanenler bakımından zengindir. Ayrıca flavonoidler adı verilen ve insan vücudunda antioksidan görevi gören bitkisel besin maddeleri açısından da zengindir. 100 gram melisa otu 42 kcal enerji saÄŸlar ve bir tutam yani 3 gramında sadece 2 kalori bulunur. Melisa otunun 100 gramında 5 gram karbonhidrat, 3 gram lif, 3.5 gram protein ve 0.8 gram yaÄŸ vardır. Ayrıca 100 gramında 667.0 IU A vitamini, 45.0 miligram C vitamini, 400.0 miligram potasyum, 150.0 miligram kalsiyum ve 2.0 miligram demir bulunur.
Psikosomatik kökenli sindirim problemleri yaÅŸayanlar, mide ve bağırsaklarda spazm veya aÄŸrıları olanlar, ÅŸiÅŸkinlik problemi olanlar, kaygı ve sinirlilik sorunu yaÅŸayanlar, stres kaynaklı kalp çarpıntısı ÅŸikayeti olanlar, bulantı, kusma, seyahat ve deniz tutması gibi belirtileri olanlar melisa çayını içebilir.
Göz tansiyonu, tiroid hastalığı olanlar ve melisa otunun bir veya daha fazla bileÅŸenine karşı duyarlılık gösterenler melisa çayını tüketmemelidir. Hamilelik döneminde, emziren anneler ve bitkiye karşı ciddi bir duyarlılığı olan kiÅŸilere önerilmez.
Peki melisa çayı nasıl demlenir? Melisa çayının hazırlanışı saÄŸlığına olan olumlu etkileri kadar basittir. İlk adım olarak taze veya kuru melisa otundan 1-2 yemek kaşığı alarak bir fincana ya da demliÄŸe ekleyin. Sonrasında üzerine kaynattığınız suyu dökün. Ancak unutmayın ki melisa otunun hassas maddeleri aşırı sıcaklıkla etkileÅŸime girdiÄŸinde zarar görebilir. Bu nedenle suyun biraz soÄŸumasına izin verin ve ardından çayınızı demlemeye baÅŸlayın. 5-10 dakika süresince demlenen çayınıza melisanın faydalı bileÅŸenleri karışacaktır. Bu iÅŸlemin sonunda çayınızı süzerek servis yapabilir ve isterseniz lezzetlendirmek için bir miktar bal veya limon ilave edebilirsiniz.
EÄŸer aÅŸağıda belirtilen ilaçları kullanıyorsanız melisa çayını içmeyi düÅŸünmeden önce mutlaka doktorunuza danışmalısınız.
Melisa çayının faydalarından yararlanırken dikkat etmeniz gereken bir nokta da melisa çayı zararları ve tüketim miktarıdır. Günde 2 fincandan fazla tüketilmemesi önerilir. Aksi takdirde ciltte kızarıklık, ÅŸiÅŸlik, döküntü, mide rahatsızlığı ve alerjik reaksiyonlar gibi olumsuz durumlar yaÅŸanabilir. Kronik hastalığı olan kiÅŸiler düzenli olarak ilaç kullanmak zorunda olanlar veya hamile ya da emziren kadınların melisa çayını tüketmeden önce doktorlarına baÅŸvurması gerekir. Melisa çayının aşırı tüketimi sonucu görülebilecek yan etkiler ÅŸunlardır:
KAYNAK: https://www.mountsinai.org/health-library/herb/lemon-balm
Melisa çayının fiziksel geliÅŸim sürecinde etkileri olabileceÄŸi düÅŸünülür. Bu yüzden 16 yaşından küçük çocukların bu çayı tüketmeleri genel anlamda tavsiye edilmez. Her ne kadar güvenli bir bitki olsa da her insanın biyolojik yapısının farklı olduÄŸunu unutmamak gerekir. Bu yüzden çocuklar kronik hastalar ve ilaç kullanan kiÅŸilerin melisa çayını içmeden önce mutlaka doktora danışmaları gerekir. Melisa çayının bazı ilaçlarla etkileÅŸime girebileceÄŸi bilindiÄŸi için ilaç kullananların da bu çayı tüketmeden önce bir saÄŸlık uzmanına baÅŸvurması önemlidir.
Melisa çayının hamile ve emziren kadınlar tarafından tüketilmesi konusunda dikkatli olunmalıdır. Hamilelik ve emzirme sürecinde alınan her türlü gıda ve içecek, anne ve bebeÄŸin saÄŸlığını etkileyebilir. Melisa çayı özellikle hamileliÄŸin ilk üç ayında düÅŸük riskini artırabilir bu sebeple hamilelik süresince tüketilmesi tavsiye edilmez. Emzirme döneminde ise çayın içerdiÄŸi maddelerin anne sütüne geçip bebeÄŸe zarar verip vermeyeceÄŸi belirsizdir. Bu nedenle hamile ya da emziren bir kadının melisa çayı tüketmeden önce bir saÄŸlık uzmanına danışması en doÄŸru yaklaşım olacaktır.
Uykuya dalmadan birkaç saat önce alınan melisa çayı gün boyu yaÅŸanan negatif etkileri hafifletir ve stresi gidererek rahat bir uykuya geçiÅŸi kolaylaÅŸtırır.
Melisa çayının sindirim sistemini düzenleyici özellikleri olduÄŸu bilinir. Bu da metabolizmanın kontrolünü saÄŸlayarak ve sindirimi hızlandırarak kilo verme sürecini destekleyebilir. Ancak unutmamak gerekiyor ki melisa çayı tek başına kilo verdirmez. Dengeli beslenme ve düzenli fiziksel aktivite ile beraber tüketilmelidir. Herhangi bir diyet ya da egzersiz programına baÅŸlamadan önce profesyonel saÄŸlık danışmanlığı almalısınız.
Antioksidan ve antiseptik özelliklere sahip olan melisa çayı cildin temizlenmesine, iltihapların azaltılmasına ve genel cilt saÄŸlığının iyileÅŸtirilmesine yardımcı olabilir.
Gün ortasında ya da sonrasında açken tüketmek daha iyidir. Çünkü melisa çayının tam etkisini gösterebilmesi için zamanlaması ve aç olması önemlidir. Ancak çalışma saatleri içerisinde rahatlama etkisi sebebiyle tüketilmesi bazı sorunlara yol açabilir. Uyku problemi yaÅŸayanların ise yatmadan bir saat önce melisa çayını aç karnına içmeleri önerilir. Sarı kantaron ile birlikte demlenip içildiÄŸinde stres ve uykusuzluÄŸa iyi geldiÄŸi bilinir. Günün yorgunluÄŸunu atmak ve akÅŸam saatlerinde ortaya çıkan strese karşı melisa çayı yatmadan önce bir fincan tüketerek vücudu rahatlatabilir.
Melisa çayı genellikle günde 2-3 fincan olacak ÅŸekilde tüketilebilir. Ancak bu miktar kiÅŸinin genel saÄŸlık durumu, yaÅŸ, cinsiyet ve diÄŸer faktörlere göre farklılık gösterebilir. Kimi insanlar daha fazlasını tüketebilirken kimi kiÅŸilerin ise daha azına ihtiyacı olabilir. Melisa çayının aşırı tüketilmesi mide bulantısı, baÅŸ dönmesi gibi yan etkilere yol açabilir. Her bireyin biyolojik yapısı ve ihtiyaçları farklı olduÄŸundan herhangi bir yan etki belirirse çay tüketimini azaltmak ya da durdurmak en doÄŸru seçenek olabilir.