Hipotermi Nedir? Nedenleri ve Belirtileri Nelerdir?

 

Hipotermi vücut sıcaklığının normalden daha düşük seviyelere düştüğü bir durumdur. Bu durum vücudun soğuk ortamlarda uzun süre maruz kalması veya hipotermiyi tetikleyebilecek başka faktörlerin etkisiyle meydana gelebilir. Ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen ve hızlı müdahale gerektiren hipotermide vücut sıcaklığının düşmesi, metabolizma hızının yavaşlaması ve organ fonksiyonlarının bozulması gibi bir dizi belirti yaşanabilir. Bu yazıda “Hipotermi nedir? Hipotermi nedenleri ve belirtileri nelerdir?” gibi soruların yanıtlarını vereceğiz.

Hipotermi Nedir?

Yetişkinlerde normal vücut ısısı 36.6°C'dir. Bu ısının 35°C'nin altına düşmesi ile hipotermi meydana gelir. Bu durum vücudun uzun süre boyunca üretebileceğinden daha fazla ısı kaybetmesi sonucunda yaşanır. Buna sebebiyet veren genellikle soğuk, rüzgârlı havalar ya da soğuk suda uzun zaman geçirmedir. Bunun yanında terleme ve yağmurda vücut doğru kıyafetlerle korunmadığında vücut ısısında düşüş yaratabilir. Şiddetli derecede yaşanan hipotermi kişinin yaşamını tehdit edebilir, yaşamın devamını sağlayan organların çalışmamasına neden olabilir. Bu nedenle dikkate alınmalıdır.

Hipotermi Çeşitleri Nelerdir?

Hipotermi İsviçre derecelendirme sistemine göre hafif, orta ve şiddetli olarak derecelendirilir. Bu derecelendirmede iç organların sıcaklıktan etkilenme durumuyla bu sıcaklıklara karşı verilen tepkiler ölçüt alınır. “Hipotermi ne demek? Çeşitleri nelerdir?” sorusunun yanıtı aşağıdaki gibidir:

• Hafif Hipotermi: Vücut sıcaklığı 32,2-35°C arasında olduğunda ortaya çıkar. Bu aşamada vücudun soğuktan korunmak adına ısı ürettiği görülür. Bu esnada kişinin tansiyonu yükselebilir, kap atım sayısı artabilir.
• Orta Hipotermi: Vücut sıcaklığı 28-32,2°C arasında olduğunda ortaya çıkar. Soğuk karşısında ısı üretmeye çalışan vücut artık yetersiz hale gelir. Bununla birlikte vücuttaki ısı kaybı artar.
• Şiddetli Hipotermi: “Şiddetli hipotermi hipotermi kaç derece?” sorusu da sıklıkla merak edilir. Şiddetli hipotermi vücut sıcaklığının 28 derecenin altına indiği bir hipotermi türüdür. Bu aşamada ciddi bir tıbbi acil durum söz konusudur. Kişi bilinç kaybı yaşayabilir, kalp atışları yavaşlar, solunum çok zayıflar ve kas hareketleri neredeyse yok olabilir.

Hipotermi İçin Risk Grupları Nelerdir?

Hipotermi riski taşıyan ve hipotermi tedavisi gerektiren gruplar bebekler, çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerdir. Bebekler özellikle yeterince kalın giydirilmezse hızlı bir şekilde vücut ısılarını kaybedebilir. Örneğin bebeğin soğukta bebek arabasında dışarıda uyuması veya soğuk havalarda giysilerinin ıslanması durumunda hipotermi riski artar. Bu nedenle vücut ısıları ne kadar düşük olursa hipoterminin olumsuz etkileri o kadar büyük olur. Ayrıca bazı ilaçlar ve alkol ya da uyuşturucu kullanımı da hipotermi riskini artırabilir.

Hipotermi Neden Olur?

Peki hipotermi neden olur? Hipoterminin en yaygın nedenleri şunlardır:

• Çevresel Faktörler: Soğuk hava koşulları, suya maruz kalma veya uzun süreli açık havada bulunma gibi çevresel etkenler vücudun ısısını düşürerek hipotermiye yol açabilir.
• Sağlık Sorunları: Tiroid bezi rahatsızlıkları, diyabet, böbrek yetmezliği ve dolaşım sorunları gibi sağlık problemleri vücut ısısının düzenlenmesini etkileyerek hipotermi riskini artırabilir.
• Alkol veya Uyuşturucu Madde Kullanımı: Alkol veya uyuşturucu maddelerin tüketimi vücut sıcaklığının düşmesine ve hipotermiye neden olabilir. Bu maddeler kan damarlarını genişleterek vücut ısısının kontrolünü zorlaştırır.
• Yaşlılık: Yaşlı bireylerde vücuttaki yağ tabakasının azalması ve metabolizmanın yavaşlaması nedeniyle hipotermi riski daha yüksektir.
• Yetersiz Giyim: İyi bir şekilde giyinmemek veya yeterli koruyucu giysiler kullanmamak vücut sıcaklığının hızla düşmesine ve hipotermiye yol açabilir.

 

Hipotermiden korunmak için, soğuk havalarda dikkatli olmalı, uygun giysiler giymeli ve açık havada uzun süre kalmaktan kaçınılmalıdır. Ayrıca sağlık sorunlarınız varsa doktorunuza danışarak riskleri azaltmanın yollarını öğrenebilirsiniz.

Hipotermi Belirtileri Nelerdir?

Hipotermi belirtileri derecesine göre farklılık gösterir. Hafif hipotermi belirtileri arasında titreme, yorgunluk, eller ve ayaklarda soğukluk, seste kısıklık, soluk cilt rengi, yavaş konuşma, hafif derecede zihin karışıklığı bulunur. İleri hipotermi durumunda ise kişinin vücut hareketleriyle koordinasyonu yavaşlar, sakarlık görülür, baş dönmesi yaşanır, kalp hızı yavaşlar, uyuşukluk başlar, bilinç kaybı yaşanabilir, kişi çevreye duyarsızlaşır, solunum yavaşlar, ışığa tepkisizlik ya da göz bebeklerinde genişleme olur.

Hipotermi İlk Yardımında Nelere Dikkat Edilmelidir?

Orta hipotermi belirtileri olarak kişide zihinsel karışıklık ve çevreye ilgisizlik görülüyorsa 112 acil çağrı merkezi aranmalıdır. Bu sırada hasta ile konuşulmalı ya da hasta hafifçe sarsılmalıdır. Böylelikle bilinç durumu kontrol edilebilir. Hastanın bilinç kaybı yaşaması durumunda nabız ve solunum kontrol edilmelidir. Gerekiyorsa da suni solunum ve kalp masajı uygulanmalıdır. Şartlar uygunsa hasta sıcak bir ortama taşınmalıdır. Mümkün değilse hasta soğuk ve rüzgârdan korunmalıdır. Özellikle de baş ve boyun bölgesi sıcak tutulmalıdır. Yerde yatan hastanın battaniye ile yerle teması kesilmelidir. İlk yardım sürecinde hastayı hızlı bir şekilde ısıtmak adına sıcak banyo, elektrikli battaniye gibi yöntemler kullanılmamalıdır.

Hasta sıcak ortama taşındığında da aşağıdaki noktalara dikkat edilmelidir:

• Hastanın kıyafetleri ıslaksa çıkarılmalı ve kuru kıyafetler giydirilmelidir.
• Hasta göğüs, boyun, kasık ve baş üstü bölgelerinden yavaş yavaş havlu ile ısıtılmalıdır.
• Hastanın bilinci yerindeyse sıcak, şekerli ve alkol içermeyen içecekler verilebilir. Alkol hastada damar genişlemesine yol açabilir ve bu da ısı kaybını artırır.
• Acil yardım ekibi beklenirken hastanın yanında kalınmalı ve sık aralıklarla hastada solunum, nabız, bilinç kontrolü yapılmalıdır.

Hipotermi Nasıl Önlenir?

Hipotermi vücut sıcaklığının normal seviyelerin altına düşmesi durumunda ortaya çıkan bir durumdur. Soğuk hava koşullarında veya suya uzun süre maruz kalındığında hipotermi riski artar. Ancak vücut ısısını düşüren hastalıklar grubunda olan hipotermiyi önlemek için bazı adımlar atabilirsiniz. Soğuk havalarda giysilerinizi katmanlar halinde giymek emici bir pamuklu kumaş kullanarak vücudunuzu kuru tutun. Orta katmanda yalıtım sağlayan bir malzeme seç ve su geçirmez bir malzeme tercih edin. Vücut ısısının büyük bir kısmı baş ve ellerden kaybedilir. Bu nedenle soğuk havalarda başınızı şapka veya bere ile örtün ve eldiven takın. Sıcak içecekler vücut ısısını korumada yardımcı olur. Özellikle çay, bitki çayları veya sıcak su tüketebilirsiniz. Aktivite vücut ısısını yükseltir bu nedenle soğuk havalarda aktif kalmaya çalışın. Yürüyüş yapmak veya egzersiz yapmak gibi aktiviteler vücudunuzun ısınmasına yardımcı olur. Islanmak vücudunuzun daha hızlı soğumasına neden olabilir. Özellikle uzun süreli su temasından kaçının veya suya maruz kalacaksanız su geçirmez bir giysi kullanın.

Hipotermi Nasıl Teşhis Edilir?

Hipotermi vücut sıcaklığının normalden düşük seviyelere düştüğü bir durumdur. Bu durumun teşhis edilmesi önemlidir çünkü hipotermi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir ve acil hipotermi tedavisi gerektirebilir. Hipotermiyi teşhis etmek için aşağıdaki belirtiler gözlemlenebilir:

• Vücut Sıcaklığı: Hipotermide vücut sıcaklığı normalin altında olur. Bir termometre kullanarak vücut sıcaklığını ölçmek en kesin yöntemdir.
• Derinin Durumu: Hipotermide deri soluk ve soğuktur. Eller, ayaklar, burun ve kulaklar gibi ekstremitelerde morarma veya mavimsi renk de görülebilir.
• Titreme: Vücut ısısını korumaya çalışan bir tepki olarak titreme görülebilir. Ancak şiddetli hipotermide bu tepki zayıflayabilir veya tamamen durabilir.
• Halsizlik ve Yorgunluk: Hipotermi olan kişi genellikle halsiz hisseder ve enerji kaybı yaşar. Konuşmakta güçlük çekebilir veya uyku halinde olabilir.
• Koordinasyon: Hipotermiden etkilenen kişilerde koordinasyon bozukluğu, dengesizlik ve hareketlerde yavaşlama gözlenebilir.
• Hızlı Nefes Alma: Hipotermi solunum hızını artırabilir. Bu da kişinin daha hızlı nefes almasına neden olur.

Hipotermi Nasıl Tedavi Edilir?

Kişiyi sıcak bir ortama taşıyın. Eğer mümkünse iç mekanlara girin veya korunaklı bir yer bulun. Rüzgârlı ve soğuk dış ortamlardan uzak durun. Hipotermi vakalarında ıslak kıyafetler vücut ısısını daha da düşürebilir. Bu nedenle kişinin üzerindeki ıslak giysileri çıkartın ve kuru giysilerle değiştirin. Kişinin vücut ısısını yavaşça artırmak için bazı yöntemler kullanabilirsiniz. Öncelikle hipotermi battaniyesi veya kalın örtülerle kişiyi sararak vücut ısısının kaçmasını önleyin. Sıcak su torbalarını veya elektrikli ısıtıcıları kullanarak bedenin belirli bölgelerini ısıtabilirsiniz. Ancak bu yöntemleri kullanırken cildi yakmamaya özen göstermelisiniz. Kişi sıcak bir içecek tüketebiliyorsa ılık çay veya sıcak su vererek içme yoluyla vücut ısısını artırabilirsiniz. Ancak alkollü içeceklerden kaçınmalısınız çünkü bu durum hipotermiyi daha da kötüleştirebilir. Hipotermi ciddi bir sağlık sorunu olduğu için en kısa sürede acil yardım ekiplerini aramalısınız. Profesyonel sağlık uzmanları gereken tedaviyi uygulayabilecektir. Hipotermi vakalarında kendiniz tedavi yöntemleri uygulamadan önce mutlaka profesyonel yardım almanız önemlidir. Yukarıdaki adımlar geçici bir ilk müdahaledir ve kişinin durumu hala ciddiyetini koruyorsa kesinlikle doktor tarafından incelenmesi gerekir. Tedavide bebeklerde hipotermi belirtileri de dikkatle takip edilir. Bebeklerde hipotermi vücut sıcaklığının normalden düşük olması durumudur. Bu durumda bebeğin vücut ısısı düştüğünde çeşitli belirtiler ortaya çıkabilir. Bebeklerde hipotermi belirtileri şunlar olabilir:

• Cilt renginde solgunluk veya mavimsi ton değişimi
• Uyuşukluk ve halsizlik
• Titreme veya kasılma
• Beslenme ve emme güçlüğü
• Solunum hızında yavaşlama
• İştah kaybı ve kilo kaybı
• Nefes alma zorluğu veya hızlı nefes alma
• İdrar yapma sıklığında azalma
• Hiperaktivite veya aşırı uyku hali
• Eller ve ayaklarda soğukluk

 

Eğer bebeğinizde bu belirtilerden herhangi birini fark ederseniz bir sağlık uzmanına başvurmalısınız. Hipotermi ciddi bir durumdur ve hemen tedavi gerektirebilir. Ayrıca bebeği sıcak tutmak için uygun önlemleri almak da önemlidir, özellikle soğuk havalarda dikkat etmek gerekir. Sağlıklı günler dileriz.

 

KAYNAK: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hypothermia/symptoms-causes/syc-20352682