Dünya üzerindeki türleri 500'ü aÅŸan egzotik bir çiçek olan passiflora caerulea adını belki ilk kez duyuyorsunuz. Ancak bu büyülü bitkinin sadece ismi deÄŸil sunduÄŸu faydalar da oldukça etkileyici. Tropikal ormanların gizemli sakini halk arasında tutku çiçeÄŸi ya da çarkıfelek olarak da bilinir. Passifloranın bilinmesi gereken faydalarını ve kullanım ÅŸeklini sizler için derledik.
Passiflora nedir sorusu merak edenler için aÅŸağıdaki gibi yanıtlanabilir: Passiflora yani bilinen diÄŸer adıyla çarkıfelek çiçeÄŸi Amerika BirleÅŸik Devletleri'nin güneydoÄŸusu ile Orta ve Güney Amerika'ya özgü bir bitkidir ve mor-beyaz çiçeklere sahiptir. Yerli Amerikalılar bu bitkiyi yüzlerce yıl boyunca sakinleÅŸtirici olarak kullanmışlardır. İspanyol kaÅŸifler 16. yüzyılda Güney Amerika'yı keÅŸfettiklerinde bu bitkiyi Avrupa'ya getirmiÅŸlerdir. Bugün aslında bir sarmaşık olan çarkıfelek çiçeÄŸi tüm Avrupa'da yetiÅŸtirilir. Çiçek açmadan önce ve meyve vermeden hemen önce ilkbaharın sonlarına doÄŸru veya yaz ortasında yaprakları toplanır ve uygun koÅŸullarda kurutulur. Bu ÅŸekilde bitki kullanım için hazır hale gelir. Passiflora yaklaşık 3-9 m yüksekliÄŸe ulaÅŸabilen bir bitkidir ve pembe, sarı, mavi ve beyaz renkte 4-7,5 cm geniÅŸliÄŸinde çiçekler açar. DiÄŸer bir ismi tutku çiçeÄŸi olan passifloranın bazı türleri Amerika kıtasındaki bazı toplumlarda hipnotik-sedatif amaçla kullanılırken Avrupa'da uzun süreli uykusuzluk sorunu yaÅŸayanlar için kaygı, korku ve gerilimi azaltıcı etkisi nedeniyle önerilir. Tarihsel olarak passiflora anksiyete, uykusuzluk ve histeri tedavisinde kullanılan bir bitkisel destektir.
Çarkıfelek meyvesinin beslenme deÄŸeri oldukça yüksektir. Protein, kalsiyum, fosfor, A, B1, B2, B5 ve C vitamini ile antioksidanlar açısından zengindir. İçerdiÄŸi alkaloitlerin kanserle mücadelede etkili olduÄŸu bilinir. Lif açısından zengin olan çarkıfelek meyvesi kabızlık problemini de hafifletir ve diyet meyvesi olarak da tercih edilebilir. Passiflora yetiÅŸtiriciliÄŸi tohumla aşılama veya daldırma yöntemleri ile ya da çelik kullanılarak yapılır. Tohumla üretim genellikle ilkbahar mevsiminde gerçekleÅŸir.
Passiflora bitkisi saÄŸlık için zararlı olan maddeleri barındırmazken alkaloit, vitamin, mineral ve antioksidanlar ile tıbbi anlamda pek çok faydaya sahiptir. Passifloranın saÄŸlık üzerindeki etkileri aÅŸağıdaki gibi özetlenebilir:
DiÄŸer bir ismi tutku çiçeÄŸi olan passiflora kullanımı için genellikle 1 çay kaşığı (yaklaşık 2 gram) passiflora üzerine kaynamış su eklenir ve bir süre demlemeye bırakılıp ardından süzülerek içilir. Günde 2-3 fincan içilebilir ve uyumadan önce 1-2 fincan daha tüketilebilir. YetiÅŸkinlerin günlük dozu genellikle 4 ila 8 gram arasındadır. Passiflora çayı, sakinleÅŸtirici etkisi nedeniyle genellikle sinir sistemi hastalıklarında diÄŸer bazı rahatlatıcı bitkiler ile birlikte kullanılır. Bu bitkiler arasında kediotu, ÅŸerbetçiotu veya diÄŸer sedatif (rahatlatıcı) bitkiler bulunabilir.
Çay olarak hazırlanıp içilebilen passiflora incarnata uykusuzluÄŸa karşı akÅŸamları yatmadan önce 1 bardak ÅŸeklinde alındığında faydalıdır. Vücudun gevÅŸemesini saÄŸlayarak uyku problemlerinin çözülmesine yardımcı olabilir. Bir tatlı kaşığı kuru yaprak üzerine bir bardak sıcak su eklenip 15 dakika demlemeye bırakılmalıdır. Haziranın ortalarından sonra olgunlaÅŸan meyveleri dilediÄŸiniz gibi tüketebilirsiniz erik veya kiraz gibi. Hem yaprakları hem de meyveleri rahatlamayı ve sakinleÅŸmeyi destekler. Meyvelerin hiçbir yan etkisi yoktur ancak günde fazla tüketilmemelidir. Günde 1-2 adet yeterli olacaktır. Passiflora meyvesinde C, B1, B2, B5 vitaminleri ve kalsiyum, fosfor gibi mineraller bulunur. Ayrıca passiflora meyvesi protein açısından da zengindir.
Passiflora zararları olabilen bir bitkidir. Ancak aşırı tüketildiÄŸinde. Passiflora yan etkileri yaÅŸamamak adına kullanımında dikkat edilmesi gereken noktalar ve potansiyel yan etkiler aÅŸağıdaki gibidir:
Passiflora bitkileri genelde sakinleÅŸtirici etki gösterdiÄŸi bilinir. Özellikle Passiflora incarnata çeÅŸidi doÄŸal sakinleÅŸtirici bileÅŸenler içerir. Bu nedenle anksiyete, stres ve uykusuzluk gibi durumları hafifletmek için kullanılabilir. İçerik passiflora çayı, tentür, kapsül veya diÄŸer takviye ÅŸekillerinde alınabilir. Ancak her bireyin tepkisi farklı olacağından kullanmadan önce bir saÄŸlık uzmanına danışmak önemlidir. EÄŸer Passiflora bitkisinin stres ve anksiyeteyi yatıştırma, uyku bozukluklarını düzelme gibi özelliklerinden faydalanmayı düÅŸünüyorsanız bir saÄŸlık profesyoneli ile görüÅŸerek daha fazla bilgi alabilirsiniz. SaÄŸlıklı günler dileriz.
KAYNAK:
https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87ark%C4%B1felek_(bitki)
https://www.verywellmind.com/how-is-passion-flower-used-to-treat-anxiety-3024970
Passiflora bitkisinin en yaygın kullanım alanlarından biri uyku bozukluğu tedavisidir. Bir uzmana danışarak doğru dozajda kullanılabilir.
Passiflora bitkisinin bağımlılık yapıcı bir etkisi bulunmamaktadır.
Passiflora bitkisi ÅŸurup, tablet, kapsül, çay, ekstre ve tentür formlarında tüketilebilir.
Hamilelik ve emzirme süreçlerinde passiflora kullanımına dair kesin güvenlik bilgisi bulunmamaktadır. Bu nedenle bu dönemlerde passifloranın kullanımı öncesinde doktordan tavsiye almak gereklidir. Herhangi bir bitkisel destek veya ilaç kullanmadan önce doktor onayının alınması önemlidir.
Passiflora bitkisi çay, tentür ya da kapsül gibi çeÅŸitli ÅŸekillerde tüketilebilir. Genellikle yetiÅŸkinler günde 2-3 kez 300-500 mg kurutulmuÅŸ yaprak veya çiçek ekstresi ÅŸeklinde kullanır. Doz miktarı kiÅŸinin yaşına, cinsiyetine ve saÄŸlık durumuna göre deÄŸiÅŸkenlik gösterebilir.
Çarkıfelek ya da mide yanığı olarak da bilinen passiflora fidanı çeÅŸitli türleriyle bir dizi kullanım alanına sahiptir. Özellikle Passiflora incarnata türü sakinleÅŸtirici ve uyku düzenleyici özellikleri ile mide rahatsızlıklarını hafifletmede yardımcı olabilir. Ayrıca antioksidanlar içererek vücudu serbest radikal hasarlarına karşı korur.
Passifloraya baÅŸvurmadan önce diÄŸer ilaçlarla etkileÅŸebilmesi ve olası yan etkiler nedeniyle herhangi bir özel tedbir hakkında saÄŸlık uzmanıyla görüÅŸmeniz önem taşımaktadır.
Passiflora, anksiyete, uykusuzluk ve stres gibi problemleri hafifletme potansiyeli olan bir doÄŸal destek olarak kullanılır. Passifloranın sakinleÅŸtirici nitelikte olduÄŸu ve bu tür rahatsızlıklarla mücadelede faydalı olabileceÄŸi düÅŸünülmektedir.
Passiflora bitkileri genellikle tropikal ve yarı tropikal bölgelerde yaygındır. Bu bitki özgün olarak Amerika kıtasına aittir ve Güney Amerika, Orta Amerika ile Kuzey Amerika'nın belirli bölgelerinde yetiÅŸmektedir. Ayrıca bazı türleri Asya ve Avustralya gibi yerlerde de bulunabilir ancak doÄŸası gereÄŸi en çok Amerika kıtasında rastlanmaktadır.
Belirli hastalıklar için sabahleyin çay ya da ÅŸurup formunda alınabilen passiflora uykusuzluÄŸa karşı bir tedbir olarak kullanılacaksa genellikle akÅŸam yatmadan 1-2 saat önce içilmelidir.
Passifloranın etkisini görmek biraz zaman alır. Uykusuzluk tedavisi için kullanıldığında etkisi genellikle 1-2 saat sonra hissedilir.
Passiflora tehlikeli bir bitki deÄŸildir ancak kullanmadan önce daima bir saÄŸlık uzmanına danışılması gerekir. EÄŸer baÅŸka bir ilaçla beraber kullanılıyorsa, herhangi bir ilaç etkileÅŸimi olabileceÄŸi konusu aydınlatılmalıdır. Yapılan araÅŸtırmalarda passifloranın az sayıda yan etkilerinin olduÄŸu tespit edilmiÅŸtir. Bu yan etkiler uyuÅŸukluk, zihinsel yavaÅŸlama, mide bulantısı, hızlı kalp atışı ve kusma gibi belirtilerdir.
Passiflora, Avrupa İlaç Kurumu (AİK) tarafından passiflora ilaç deÄŸil geleneksel bitkisel tıbbi ürün olarak kabul görmektedir.
Passiflora kullananlar tarafından merak edilen bir konuda diÄŸer ilaçlarla etkileÅŸime girip girmediÄŸidir. Passifloranın bitkisel ürünlerle yapılan tedavilerde kullanımının hekim ve eczacı kontrolünde olması gereklidir. İlaç etkileÅŸimleri ve diÄŸer etkileÅŸimler genellikle benzodiazepinler gibi yapay sakinleÅŸtiricilerle ve fenelzin gibi MAO inhibitörleriyle olur.