Sistit Nedir? Sistit Belirtileri Nelerdir?
Sistit idrar kesesinin iltihaplanması olarak tanımlanan bir sağlık sorunudur. Bu rahatsızlık genellikle mikroorganizmaların idrar yoluna zarar vermesi sonucu ortaya çıkar. Sistit belirtileri ise oldukça rahatsız edici olabilir. İdrar yaparken yanma hissi, sık sık idrara çıkma isteği, bulanık veya kanlı idrar gibi semptomlar sistitin en yaygın belirtileridir. “Sistit nedir? Nasıl geçer?” gibi soruların yanıtlarını sizler için derledik.
Sistit Nedir?
Sistit genellikle idrar yolu enfeksiyonunun yan etkisi olarak beliren bir mesane enfeksiyon türüdür. Kadınlarda daha yaygın olan bu durum acı ve ağrıyla karakterize olabilir. Hafif sistit durumları çoğunlukla kendi kendine birkaç gün içinde düzelebilir. Ancak sık sık sistit yaşayan bireylerin sürekli veya uzun vadeli tedaviye ihtiyaçları olabilir. Sistite neden olan bakteriler genellikle sağlıklı bağırsak florasını oluşturur. İdrar yolu enfeksiyonlarının büyük bir kısmı, bağırsaktan idrar yoluna geçen bakterilerden kaynaklanır. Bu nedenle hem tedavide hem de sistitin tekrarını önlemekte bu geçişin engellenmesi önemlidir.
Sistit Belirtileri Nelerdir?
Sistit belirtileri farklı hastalıklardan da kaynaklanabilir. Bu belirtilerin bir ya da daha fazlasının görülmesi durumunda doktora başvurarak gerçek sebebin tespit edilmesi gerekmektedir. Belirtiler ise genel olarak aşağıdaki gibidir:
- Ani idrara sıkışma hissi, sanki idrar varmış gibi
- İdrar yaparken yanma ve sık idrara çıkma
- İdrarda kan bulunması
- İdrarın renginin koyulaşması ve kötü kokması
- Karın ağrısı ve mide bulantısı (ilerlemiş vakalarda)
- Kasık bölgesinde ağrı
Çocuklarda sistit belirtileri yetişkinler kadar belirgin olmayabilir. Çocukların yetişkinler gibi belirtilerini net bir şekilde ifade edememesi sistitin teşhisini zorlaştırabilir. Çocuklarda sistit genellikle yüksek ateş, halsizlik, iştahsızlık ve kusma gibi semptomlarla kendini gösterebilir.
Sistit Neden Olur?
Peki sistit neden olur? Farklı faktörler sistite neden olabilir. Ancak genelde sistitin sebebi bakteriyeldir. Normalde bağırsak ve sindirim sistemimizde bulunan ve zararsız olan bakterilerin mesaneye ulaşması sistite yol açar. Sistitin en yaygın sebebi Escherichia coli (E. coli) türü bakteridir. Bakteriyel sistit dışında mesanenin hasar görmesi ya da tahriş olması da sistite sebep olabilir. Genel olarak bakteriyel olmayan sistitin sebepleri şu şekildedir:
- İnterstisyel sistit aynı zamanda ağrılı mesane sendromu olarak da adlandırılan, nedeni tam olarak bilinmeyen ve genellikle kadınlarda görülen bir tür steril inflamatuar mesane hastalığıdır. Bu durumun tanısı ve tedavisi çoğu zaman karmaşıktır. İnterstisyel sistit bir enfeksiyon sonucu ortaya çıkmaz ancak semptomlar mesane enfeksiyonunu taklit edebilir.
- Kemoterapi gibi bazı ilaç tedavileri veya radyasyon tedavisi mesanede iltihaplanmaya neden olabilir ve bu durum sistite yol açabilir. Ayrıca idrar sondası veya mesane tüpü gibi uzun süreli kateter kullanımı da doku hasarına neden olarak iltihaplanmayı tetikleyebilir.
- Aktif seks hayatının yanında genital bölgenin hijyeninin de sistit riskini arttırdığı gözlemlenmiştir. Kadınların özellikle arkadan öne doğru temizlik yapması, diyafram kullanımı ve menopoz dönemindeki östrojen eksikliği de bu hastalığa zemin hazırlayabilir.
- Mesanenin tamamen boşaltılamadığı durumlar -mesane taşı, prostat büyümesi ya da hamilelik- sistit riskini arttırabilir. Diyabet hastalarının yüksek idrar şeker seviyeleri bakteri çoğalmasını teşvik edebilir ve bu da sistite yol açabilir. Ayrıca parfümlü sabun veya köpük banyosu gibi tahriş edici kimyasalların kullanılması da sistit riskini arttırabilir.
- Sistit genellikle bulaşıcı bir hastalık olarak kabul edilmez ancak bazı nüansları vardır. Sistitin bulaşıcılığı enfeksiyonun kaynağına ve sistit türüne bağlıdır. Örneğin en yaygın tür olan bakteriyel ya da akut sistit genellikle E.coli bakterilerinin sebep olduğu bir enfeksiyondur. Bu tür sistit direkt olarak kişiden kişiye geçmez, ancak enfekte bir kişi bakterileri cinsel ilişki yoluyla veya hijyenik olmayan tuvalet alışkanlıkları ile başka bir kişiye bulaştırabilir.
Sistit Bulaşıcı mıdır?
Bakterilerin özellikle kadınlarda, idrar yolunun yapısı nedeniyle kolaylıkla taşınabileceği bir risk bulunmaktadır. Bununla birlikte sistit diğer bakteriyel olmayan etkenlerden de kaynaklanabilir. Kimyasal tahriş, alerjik reaksiyonlar veya radyasyon tedavisi sonrasında ortaya çıkan irritatif sistit gibi durumlar non-bakteriyel sistite sebep olur. Bu tür sistitler bulaşıcı değildir zira bakteri ya da enfeksiyona sebep olan bir kaynak yoktur.
Sistit Nasıl Teşhis Edilir?
Üroloji uzmanı hastanın belirti ve şikayetleri ile test sonuçlarına dayanarak teşhis koyabilir. Bu testler idrar analizleri, sistoskopi (üretranın ve mesanenin özel bir alet yardımıyla incelenmesi) ve damar içine ilaç verilerek yapılan özel bir röntgen çekimi olan intravenöz piyelografiyi içerir. Bu incelemeler özellikle enfeksiyonu tetikleyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilir. İdrar kültürü enfeksiyona neden olan bakterinin tanımlanabilmesi için gerekebilir. Sistit eğer hızlı ve uygun şekilde tedavi edilirse önemli bir sağlık sorunu oluşturmaz. Ancak sistit ve altında yatan neden tedavi edilmezse hastalık kronikleşir ve kişiyi zayıflatabilir.
Sistit Nasıl Geçer?
“Sistit nasıl geçer?” sorusu da merak edilen konulardan biridir. Sistitin çoğunlukla bakteriyel kaynaklı olması sebebiyle tedavinin ilk adımı genellikle antibiyotik kullanımını içerir. Eğer bir enfeksiyon tespit edilemezse sistit tedavisinin gerçekleştirilebilmesi için olası sebebin bulunup giderilmesi gerekir. Kişinin genel sağlık durumu var olan bakteri türü ve kültür test sonuçları göz önünde bulundurularak hangi antibiyotiğin kullanılacağına karar verilir. İlk sistit enfeksiyonunda antibiyotik tedavisi başladıktan sonra genellikle 1-2 gün içinde iyileşme görülür. Kişilerin unutmaması gereken nokta iyileşmiş olsalar dahi antibiyotik ilaçlarını ve sistit ilacı kullanımını doktorun tavsiye ettiği süre boyunca almaya devam etmeleridir. Tekrarlayan enfeksiyonlarda ise daha uzun süreli ve daha güçlü bir antibiyotik tedavisine ihtiyaç duyulabilir. Tedaviyi desteklemek adına hekim önerileri doğrultusunda sıvı tüketiminizin artırılması, kafeinin mesaneyi tahriş etme riski sebebiyle kahve tüketiminizin azaltılması, alt karın bölgesine sıcak su torbası uygulaması, dar elbise giymekten kaçınma ve yaban mersini suyu içme gibi değişik yaklaşımlar da sistit şikayetlerinizin hafiflemesine yardımcı olabilir.
Sistitten Korunma Yolları Nelerdir?
- Tuvaletten sonra kendinizi önden arkaya doğru silerek vajinal ve rektal bölgedeki bakterilerin idrar yolunuza girmesini önleyebilirsiniz.
- İdrarınızı tutmak yerine olabildiğince sık idrar yapmayı tercih edin. Bu şekilde mesanenizdeki bakterileri dışarı atabilirsiniz.
- Cinsel ilişkiden sonraki ilk 10 dakika içinde idrar yapmaya çalışın.
- Cinsel ilişki sırasında yeterli kayganlık sağlanması uretranın hasar görmesini azaltacaktır.
- Eğer anal ilişkiye giriliyorsa daha sonra vajinal bölgeye temas etmeden önce iyice temizlenmelidir.
- Günde en az 8 bardak olacak şekilde bol su tüketmek idrar çıkışını arttırarak bakterilerin atılımını hızlandırabilir.
- Mesaneyi tahriş edebilecek kahve, çay ve alkol gibi içecekleri mümkün olduğunca az tüketmelisiniz.
- Genital bölgenizin uzun süreli nemde kalmasına izin vermemelisiniz. Sıkı ve sentetik iç çamaşırları giymekten kaçının. Nem, bakteri üremesi için uygun bir ortam sağlar.
- İç çamaşırınızı günlük değiştirmeli ve pamuklu kumaş iç çamaşırı kullanmaya dikkat etmelisiniz.
Evde Sistit Tedavisi
“Sistit ne demek? Evde sistit tedavisi nasıl olmalıdır?” sorusu da sıklıkla merak edilir. Genellikle sistitin en belirgin belirtisi idrara çıkarken yanma ve karıncalanma hissidir. Evde sistit tedavisi yapabilmek için bazı yöntemler bulunur. Bol miktarda su ve diğer sıvıları tüketmek, asidik gıda ve içeceklerden uzak durmak, genital bölgede hijyen ürünü kullanmaktan kaçınmak, sık sık idrar yapmak süreci destekleyen ve evde uygulanabilir yöntemler arasındadır.
KAYNAK: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cystitis/symptoms-causes/syc-20371306
SIK SORULAN SORULAR
Sistit ağrısını hafifletmek için ilaç tedavisinde antibiyotikler ve ağrı kesiciler verilir, bol miktarda su ve diğer sıvıları tüketilir, karın bölgesine sıcak su torbası uygulanır.
Akut sistit idrar yolu enfeksiyonunun en yaygın türlerinden biri olan ve mesaneyi etkileyen bir durumdur. Genellikle bakteriyel bir enfeksiyon sonucu ortaya çıkar ve acil tedavi gerektirebilir. Sık sık idrara çıkma ihtiyacı, idrar yaparken yanma veya ağrı hissi, bulanık, koyu renkli veya kötü kokulu idrar, alt karın veya pelvik bölgede ağrı, halsizlik ve genel rahatsızlık hali akut sistit belirtileri arasındadır.
İdrar yolu iltihabı, mesane ağrısı sendromu (İnterstisyel sistit), prostat bezinin iltihabı, erkeklerde iyi huylu prostat büyümesi, alt üriner sistem sendromu, bel soğukluğu, Klamidya veya Candida gibi rahatsızlıkların semptomları sistit belirtileri ile karışabilir.
Sistit ve idrar yolu enfeksiyonları için hastanelerin üroloji bölümüne başvurmanız gerekir. Tedavi edilmeyen ve ilerleyen sistit vakaları böbreklere zarar verebilir. Sistit belirtilerinin birkaç gün içinde düzelmemesi, sık sık sistit yaşanması, idrarda kan bulunması gibi ciddi sistit belirtisi oluşması, hamilelik durumunda ve çocuklarda sistit semptomlarına rastlandığında vakit kaybetmeden üroloji bölümüne başvurulmalıdır.
Şeker tüketimini azaltmak, sistit tedavisinde yardımcı olabilir. Mesaneyi tahriş eden alkollü içecekler, gazlı içecekler, çikolata, narenciye, kafein, baharatlı yiyecekler ve domates gibi gıdaların tüketimi kısıtlanmalıdır. Ancak sistitin ilaçsız geçmesi pek mümkün olmadığından mutlaka bir uzman görüşü alınmalıdır.
Sistit çoğunlukla kadınlarda görülse de erkekler ve çocuklar da bu durumu yaşayabilir. Erkeklerde sistit daha ciddi hastalıklardan kaynaklanabilir ve genellikle prostat enfeksiyonu, kanser veya genişlemiş prostat gibi altta yatan başka bir durumdan kaynaklanır. Bu nedenle erken teşhis ve tedavi önemlidir.
Menopoza giren ya da menopozda olan kadınlarda östrojen hormonundaki azalma nedeniyle üretra ve mesane astarı incelir. İnce zarın enfekte olması, zarar görmesi veya tahriş olması daha muhtemeldir.
Sistitin erkeklerde veya kadınlarda doğurganlık üzerinde bir etkisi yoktur.
Sistit ya da idrar yolu enfeksiyonunun cinsel yolla bulaşma riski bulunmaz.
Çoğunlukla kadınlarda rastlanan sistit cinsel aktivite sonrasında, idrar yolu enfeksiyonları ve hormonal değişiklikler sonucunda ortaya çıkabilir.
Cinsel ilişkiden sonra sistit oluşmasının birçok nedeni bulunur. Bu durum genellikle cinsel aktivite sırasında bakterilerin idrar yollarına girmesi ve çoğalması sonucunda meydana gelir. Kadınların idrar yolu erkeklere göre daha kısa olduğu için bu bakterilerin mesaneye ulaşması ve burada enfeksiyon yaratması daha kolaydır. Ayrıca bazı kadınlar cinsel ilişki sırasında veya sonrasında yeterince idrara çıkmaz bu da bakterilerin vücutta kalmasına ve enfeksiyon oluşmasına neden olur. Bu tür bir sistite balayı sistiti adı da verilmektedir. Ancak unutulmamalıdır ki her tür idrar yolu enfeksiyonu profesyonel tıbbi yardım gerektirir ve kendi kendine tedavi edilmemelidir.
Yorum Ekle
