Defne yaprağı doğanın bize sunduğu eşsiz hediyelerden sadece bir tanesidir. Eski çağlardan beri kullanılan bu yaprak hem mutfakta lezzet katıcı olarak tercih edilirken hem de sağlık açısından birçok faydaya sahiptir. Peki defne yaprağı nedir ve nasıl kullanılır? Hadi gelin bu yazıda defne yaprağının gizemli dünyasını keşfedelim ve onunla ilgili şaşırtıcı bilgilere birlikte göz atalım!
Defne yaprağı ya da halk arasında bilinen diğer adıyla Akdeniz defnesi (laurus nobilis) antioksidan bileşenler içeren ve yemeklere aroma katmak için kullanılan bir bitkidir. Sindirim sorunları, mide rahatsızlıkları ve gaz şikayetlerinin tedavisinde faydalıdır. Ayrıca antibakteriyel ve anti-inflamatuar işlevleri vardır. Defne yaprağını geleneksel yemeklerimizde olduğu gibi çay olarak da tüketebilirsiniz. Acılı ve net bir lezzete sahiptir. Bu kendine özgü baharatlı aroması içerisinde bulundurduğu öjenol ve elemisin gibi bileşenlerden kaynaklanır. Az yağ oranına sahip olan defne yaprağı düşük kalorili bir besindir. Bir gram defne yaprağı 54 kalori, 1-1,2 gram protein ve 12-13 gram karbonhidrat içermektedir.
Peki defne yaprağı ne işe yarar? Defne yaprağının faydaları aşağıdaki gibidir:
Defne yaprağı birçok farklı şekilde ve amaçla kullanılabilir. Evlerde genellikle taze veya kurutulmuş haliyle, dondurulmuş veya toz haline getirilmiş şekliyle ya da yağ olarak bulunur. Yemeklerde soslar ve baharat karışımlarında kullanılır. Kekik, biberiye, hardal, pul biber, maydanoz ve sarımsak gibi bitkilerle birlikte kullanılabilir. Turşu yapımından sosislere, et yemeklerinden balık tariflerine, sebzelerden çorbalara, güveçlerden dolmalara kadar birçok yerde tercih edilir. Farklı kültürlerde çaylar, peynirler, yağ ve likörlerin içine tat vermesi için katılır. Keskin ve hoş kokusundan dolayı genellikle kapalı kaplarda saklanır.
Defne yaprağı çayı antibakteriyel, antiviral ve antifungal özellikleri sayesinde ateş düşürme, iltihap önleme, soğuk algınlığı ve grip tedavisi, öksürük kesici, bulantı ve kusma kontrolünde sıklıkla tercih edilir. Defne yaprağı çayı faydaları ayrıca balgam söktürücü, burun tıkanıklığını giderici ve solunum yolu enfeksiyonlarını iyileştirici etkileri vardır. Sinir sistemini yavaşlatarak rahatlama sağlar ve stres ile kaygıyı yönetmeye yardımcı olur. İltihap azaltıcı etkisi artrit gibi kemik ve eklem sorunlarının hafifletilmesine yardımcı olur. Kan şekerinin hızlı bir şekilde yükselmesini engellediği için diyabetli kişilerde hiperglisemi riskini azaltır. Kolesterol seviyelerini düşürdüğü için kalp ve damar hastalıkları riskini azaltmaya yardımcı olur.
Defne yaprağı ve çayının genellikle güvenli olduğu kabul edilir. Ancak çok fazla miktarlarda defne yaprağı çayı tüketimi bazı yan etkilere yol açabilir. Bu yan etkiler arasında şişkinlik, ishal ve diğer sindirim sistemi problemleri bulunur. Kan şekerini düşürme özelliği nedeniyle aşırı miktarda defne yaprağı çayı tüketmek kan şekerinin düşmesine neden olabilir. Bu yüzden diyabet hastalarının defne yaprağı çayını sınırlı miktarda tüketmeleri ve dikkatli olmaları gerekmektedir. Ayrıca aşırı dozda defne yaprağı çayı sinir sistemini yavaşlatarak baş ağrısı ve uyuşukluğa neden olabilir. Hamilelik ve emzirme dönemlerinde veya ameliyat öncesinde defne yaprağı çayının tüketilmesi tavsiye edilmeyebilir.
Defne yaprakları birkaç farklı yöntemle kurutulabilir. Geleneksel olarak hava kurutma yöntemi kullanılır ve bu yaklaşık 10-12 gün sürer. Güneşte ve açık alanda kurutulan yapraklar renk değişimine ve esansiyel yağ kaybına yol açabilir. Bu durum defne yaprağının piyasada değerinin düşmesine sebebiyet verebilir. Defne yaprağı kurutmanın en uygun yöntemi, 60°C sıcaklıkta hava kurutmayı içerir. Kaybedilen esansiyel yağların geri kazanılması için buhar distilasyonu kullanılır. Kurutulmuş defne yaprakları genellikle baharat veya konserve malzemesi olarak tercih edilir.
Defne yaprağı çayı soğuk algınlığı, grip ve mide rahatsızlıklarının tedavisinde geleneksel bir çözüm olmuştur. Kuru defne yaprağı faydaları ayrıca sindirim sorunlarına karşı yardımcı olabilir ve stres veya kaygı durumlarında iyi bir alternatif olarak görülebilir. Defne yaprağı çayını hazırlamak kolaydır. Bir bardak sıcak su için bir parça kurutulmuş defne yaprağı yeterlidir. Defne yaprağı, yaklaşık 10 dakika boyunca kaynar suda bekletildikten sonra süzülür ve içilir. Güvenli bir şekilde tüketilebilen bu bitki çayı, ancak günde birkaç fincandan fazla tüketilmemelidir.
Siyah defne meyveleri ekim ayında olgunlaştığında toplanır ve defne yaprağı yağının elde edilmesi için kullanılır. Bu meyveler özel olarak tasarlanmış büyük kazanlarda pişirilir ve daha sonra süzgeçten geçirilerek ezilir. Böylece yağın ve suyun ayrılması sağlanır. Elde edilen su ve defne yağı tekrar kaynatılır. Kaynama işleminden sonra kazanın altı kapalı hale getirilir, suyun çökmesi beklenir ve yüzeyde kalan defne yağı elde edilir. Türkiye'de defne yağı için belirlenmiş bir standart bulunmamakla birlikte kaliteli defne yağı avuç içinde ovulduğunda ısı verip uçar giderken, düşük kalitedeki defne yağı avuçta yağlı bir his bırakır.
Peki defne yaprağı nasıl yakılır? Defne yaprağı yakmak için aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz:
KAYNAK: https://en.wikipedia.org/wiki/Bay_leaf
Defne yaprağının alerjik reaksiyonlara sebep olabileceği için tüketim öncesi mutlaka bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir. Alerjiye yatkın kişiler, diyabet hastaları, ameliyat öncesi olanlar (çünkü sinir sistemini etkileyebilir), solunum problemleri veya astımı olanlar, emziren kadınlar ve hamilelerin defne yaprağı tüketmeden önce profesyonel bir görüş almaları tavsiye edilir.
Defne yaprağının anti-inflamatuar özellikleri vardır ve bu nedenle çeşitli iltihaplanmalara karşı koruma sağlamaktadır.
Defne yaprağında bulunan vitaminler ve mineraller sayesinde migren, baş ağrısı ve eklem ağrıları gibi durumlarda rahatlama sağlayabilir.
Defne yaprağında bulunan kafeik asit bir antioksidan olup kalp sağlığını destekler. Kolesterol seviyesini dengeler ve kılcal damarları güçlendirir.
Türkiye'de genellikle tüketilen Akdeniz defnesi güvenlidir ve zehirsizdir. Ancak kiraz defnesi denilen diğer bitki türleri ile karıştırılabilir ve bu türün zehirli olma ihtimali vardır. Bu nedenle farklı defne türlerinin ayırt edilmesi önemlidir. Normal dozlarda tüketilen defne yaprağı genellikle zehirsizdir.
Defne yaprağı A vitamini ve antioksidan bileşenler içerdiği için cilt sağlığına katkısı vardır. Defne yaprağı, kuru, yağlı veya alerjik ciltlerde rahatlıkla kullanılabilir. Hücre yenilenmesini teşvik ederek cildin daha genç görünmesine yardımcı olur. Siyah noktaların yanında saç köklerindeki yara ve tahrişlerle savaşabilir. Saçların beslenmesine yardımcı olurken aynı zamanda yumuşaklık, parlaklık ve güç sağlar. Defne yaprağı yağı, diğer yağ türleri olan Hindistan cevizi yağı ile karıştırılıp egzama ve romatizma tedavisinde de kullanılabilir. Ayrıca, defne yaprağı suyunun faydaları arasında, A vitamini eksikliği nedeniyle ortaya çıkan gece körlüğü ve diğer göz hastalıklarının tedavisi de bulunmaktadır.
Defne bitkisi her mevsimde bulunan ve yaprak dökümü olmayan bir bitkidir. Defne yaprakları, yıl boyunca tamamen olgunlaştığında toplanır. Yaprakların toplanması için defne dalları kesilir. Ancak, yaş iken defne yapraklarının hasat edilmesi önerilmez. Taze defne yaprakları keskin ve acı bir koku-tada sahiptirler, bu sebeple kullanmadan önce kurutulmalıdırlar. Yapraklar taze iken kurutulduğunda daha yoğun bir tat elde edilir. Hasat edildikten sonra 2-3 gün süreyle kurumaya bırakılmaları gerekir.