Protein Tozu Nedir? Protein Tozu Zararlı mı?
Protein tozu son yıllarda sporcular ve fitness tutkunları arasında popülerlik kazanan bir takviye ürünüdür. Vücut geliştirme, kilo verme veya sağlıklı bir yaşam tarzını sürdürme amacıyla egzersiz yapan pek çok kişi tarafından tercih edilen protein tozu beslenmede önemli bir rol oynar. Ancak protein tozu sadece sporcular için değil günlük protein ihtiyacını karşılamak isteyen herkes için uygun bir seçenektir. Protein tozu ile ilgili bilinmesi gerekenleri sizler için derledik:
Protein Tozu Nedir?
Protein tozu besin takviyesi olarak kullanılan ve toz formuna getirilmiş yoğun bir üründür. Dünya genelinde pek çok sporcu tarafından tercih edilen bu ürün dayanıklılık ve güç sporlarında vücut geliştirmeye ve kas kazanımını optimum düzeyde tutmaya yardımcı olur. Takviyenin etkisi için dozajının ve kullanım süresinin doğru ayarlanması gereklidir.
Protein Tozu Ne İşe Yarar?
Protein tozu çeşitlerine bağlı olarak vücutta farklı işlevlere sahiptir. En yaygın kullanılan protein tozu türleri aşağıdaki gibidir:
Whey protein tozu: Whey protein tozu peynir ve yoğurt üretim sürecinde sütün işlenmesi sonucu ortaya çıkan açık renkli sıvıdan elde edilir. Genellikle peynir altı suyunun toz formuna getirilmiş hali olarak bilinir. Hem dayanıklılık hem de direnç sporlarına yönelik antrenmanlarda whey protein takviyesi sıklıkla tercih edilir. Whey proteinler mide ve bağırsak sistemi tarafından hızlıca emilir. Bu nedenle genellikle spor aktivitesinden kısa bir süre önce ya da sonra kullanılır.
Kazein: Whey proteininin aksine yavaş emilen bir proteindir. Peynir ve yoğurdun katı parçasını oluşturan kazein proteinine örnek verilebilir. İnek sütünün %78-80'i kazein proteininden oluşur. Kazein protein tozu da bir besin desteği olarak kullanılabilir. Whey proteine nazaran daha yavaş karışır. Sporcular genellikle kas protein sentezi sağlamak amacıyla gece uyumadan önce tüketmeyi tercih eder.
Kreatin: Spor beslenmesi konusunda en çok tartışmaları oluşturan kreatin, enerji üretme (ATP) ile ilgili önemli bir protein kaynağıdır. Çoğunlukla iskelet kaslarında bulunurken, küçük bir miktarı beyinde ve testislerde yer alır. Ani fiziksel hareket durumlarında kullanılmak üzere iskelet kaslarında fosfokreatin formunda saklanır. Sağlıklı bir birey, kırmızı et tüketerek gereksinim duyduğu kreatini alabilir. Ancak bazı kişiler, güç sporları yaparak kas geliştirmek için daha fazla kreatine ihtiyaç duyarlar. Bu yüzden kreatin takviyeleri üretilmiştir. Kreatin, yanlış kullanıldığında çeşitli yan etkilere neden olabileceği için, kullanmadan önce mutlaka bir uzmana başvurmak gereklidir.
Protein Tozunu Kimler Kullanmalı?
Protein tozu genellikle çeşitli amaçlarla tercih edilen bir besin takviyesidir. Sporcular ve düzenli olarak egzersiz yapan kişiler kasların gelişimini ve onarılmasını sağlamak adına protein tozlarından faydalanabilir. Özellikle ağırlık çalışanlar veya yoğun egzersiz programlarına dahil olan bireyler için protein supplementleri yararlı olacaktır. Yaşlılar veya uzun süreli yatakta kalma durumu olan hastalar gibi kas kaybı riski bulunan kişiler, protein supplementleri ile kasları korumak için bu ürünleri kullanabilir. Hayvansal ürün tüketmeyen vegan ve vejetaryen bireyler, bitkisel protein tozları ile protein ihtiyaçlarını karşılayabilir. Zaman kısıtlaması olan ya da hızlı bir protein kaynağı arayan kişiler, özellikle yoğun geçen günlerde protein tozlarına başvurabilir. Farklı sağlık durumları veya diyet seçimleri nedeniyle yeterli miktarda protein alamayan kişiler, protein açığını bu takviyeler ile kapatabilir. Ameliyatın ardından veya ciddi bir hastalık sonrasında iyileşme sürecinde olan bireyler, vücutlarının toparlanmasına yardımcı olmak adına protein tozlarını tercih edebilir.
Protein Tozu Faydaları Nelerdir?
“Protein tozu ne işe yarar? Faydaları nelerdir?” sorusunun yanıtı da aşağıdaki gibidir:
- Temel metabolizma hızını yükseltmeye yardımcı olur.
- Bağışıklık sistemine destek sağlar.
- Esansiyel amino asitlerle zenginleştirilmiş bir beslenme planı ile daha enerjik bir beyne sahip olmanızı destekler.
- Kas kitlesi oranı yüksek olan sağlıklı kişilerin, diğer bireylere göre daha güçlü bir savunma mekanizmasına sahiptir. Ayrıca, kas kazanımı kemik sağlığını da pozitif yönde etkiler.
Protein Tozu Zararları Nelerdir?
Tüm takviye edici ürünlerde olduğu gibi protein tozu da dikkatlice ve doğru şekilde kullanılmalıdır. Kullanım amacından sapmamak önemlidir aksi takdirde protein tozu zararları ortaya çıkabilir. Örneğin uzun süreli vücut geliştirmeye yönelik spor yapmayan bireylerin kreatin ve whey protein takviyesi alması önerilmez. Bu bireyler ihtiyaç duydukları proteini gıdalarla rahatlıkla karşılayabilir. Eğer bu tür takviye ürünleri kullanılırsa kullanılmayan proteinler ve amino asitler azota dönüştürülerek ter, dışkı ve idrar yoluyla vücuttan atılır. Bunun yanında bir kısmı yağa dönüştürülerek depolanır. Bu durum aşırı kalori nedeniyle insülin direnci ve obezite gibi sağlık sorunlarına yol açabilir. Ayrıca karaciğer ve böbreklere ekstra yük bindirerek vücudu yorabilir.
Protein Tozu Yan Etkileri
“Protein tozu zararlı mı?” sorusu merak edenler için şu şekilde yanıtlanabilir: Teknolojik ilerlemeler sayesinde sindirim ve emilim işlemleri daha etkin olan kreatin monofosfat ürünleri üretilmektedir. Sağlıklı yetişkin sporcularda kreatin monofosfat ürünlerinin herhangi bir yan etki göstermesi beklenmez. Ancak nadiren karın ağrısı ve susuzluk gibi yan etkiler yaşanabilir.
Protein Tozu Nasıl Kullanılır?
“Protein tozu egzersizden önce mi yoksa sonra mı tüketilmelidir? Protein tozu nasıl kullanılır?” sorusu da sıklıkla merak edilir. Her ürünün kullanım şekli farklı olabilir. Özellikle kan dolaşımına hızlı bir şekilde karışan whey protein gibi supplementler spordan önce veya sonrasında alınabilirken kazein herhangi bir zamanda tüketilebilir. Dozaj miktarının belirlenmesinde uzman desteği önemlidir. Kronik metabolik rahatsızlığı olan kişiler ile böbrek ve karaciğer hastalarının uzun süreli takviye kullanırken dikkatli olması gerekir.
KAYNAK: https://www.health.com/what-is-protein-powder-7372048
SIK SORULAN SORULAR
Protein tozunun saç dökülmesini tetiklediğini gösteren herhangi bir bilimsel çalışma bulunmamaktadır.
Birçok alternatif protein tozu çeşidi mevcuttur ve bunların içinde laktoz intoleransı olanlar ya da veganlar için uygun olanları da bulunmaktadır. Protein tozları genelde soya proteini, süt proteini, bezelye proteini, pirinç, patates, yumurta beyazı gibi besinlerden elde edilir.
Böbrek hastalığı olanların, sağlık sorunlarıyla karşılaşmamak için protein tozu kullanmadan önce doktorlarına danışmaları gerekmektedir. Çoğu zaman kullanılması tavsiye edilmez. Sağlıklı bireylerde ise doğru bir şekilde kullanıldığında böbrek hasarı riski düşüktür.
Amerikan Kalp Derneği'ne göre kalp sağlığını korumak için yetişkin kadınlar günde en fazla 24 gram, yetişkin erkekler ise günde en fazla 36 gram ilave rafine karbonhidrat (şeker) tüketmelidir. Protein tozlarının bazıları, içerisinde basit karbonhidratlar içerebildiğinden, dikkatli kullanılmadığı takdirde uzun vadede kalp hastalıkları riskini artırabilir.
Amerikan Kalp Derneği'nin belirttiğine göre; kalp sağlığını korumak adına yetişkin kadınların günde maksimum 24 gram, yetişkin erkeklerin ise günde maksimum 36 gram rafine karbonhidrat (şeker) tüketmeleri önerilir. Bazı protein tozları basit karbonhidratlar içerdiği için, dikkatli kullanılmaması durumunda uzun vadede kalp hastalığı Protein tozunun ne zaman alınması gerektiği, takviye türüne ve uygulanan spora bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Dolayısıyla "Protein tozu hangi zamanlarda kullanılmalı?" sorusu birden çok yanıt içerir. Spor beslenmesi konusunda uzman bir kişi ile çalışarak, protein tozu takviyelerinin ne zaman ve ne miktarda tüketilmesi gerektiğini belirlemek mümkündür.
Gereğinden fazla tüketilen herhangi bir gıda gibi, protein tozları da aşırı tüketildiğinde yağ birikimine neden olabilir. Bu durum da zamanla obezite riskini yükseltebilir. "Protein tozu ne kadar çok kullanılırsa o kadar fazla kas oluşur." şeklindeki yaygın inanış hatalıdır. Eğer aktif bir sporcuysanız ve protein takviyesi kullanmayı düşünüyorsanız, size en uygun beslenme programını belirlemek için bir sağlık kuruluşuna başvurmanız önerilir.
Yorum Ekle
