Beyincik sarkması 'Chiari Malformasyonu' olarak da bilinen ve doğuştan gelen bir anomaliyi ifade eder. Bu durum motor koordinasyon ve dengeyi sağlayan beyin bölgesi olan serebellumun aşağıya kaymasını içerir ve tıbbi açıdan nadir görülür. Çeşitli faktörler travma, doğuştan anormallikler veya kist ya da tümörün bulunması gibi nedenlerle bu durumu tetikleyebilir.
“Beyincik sarkması nedir?” sorusu merak edenler için Arnold-Chiari malformasyonu veya Chiari malformasyonu olarak da adlandırılan beyincik sarkması beyin yapısındaki bir anormalliktir şeklinde yanıtlanabilir. Bu durum beyincik olarak adlandırılan beyin bölgesinin bir kısmının beyin tabanındaki açıklık üzerindeki konumunu değiştirerek omurilik kanalına doğru uzanması veya fıtıklaşması ile belirginleşir. Beyincik sarkması çeşitli nörolojik belirtiler ve komplikasyonlara yol açar. Bu hastalık grubu yapısal ve şekilsel bozukluklar sonucunda ortaya çıkar ve beyincik ile beyin sapının farklı bir formda oluşmasını içerir. Bu durumda, 'Tonsilla' adı verilen beyinciğin bölümleri artar ve omurga kanalına doğru kafa boşluğundan fıtıklaşır. Bunun sonucunda ise beyin sapı, üst servikal boyun omuriliği, kafa sinirleri, beyincik gibi önemli nörolojik fonksiyonlar etkilenebilir. Hastalar genellikle orta yaş grubunda belirti gösterir.
Beyincik sarkması belirtileri kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir. Bazı insanlar bu durumu hiç fark etmeyebilir. Görülen genel belirtiler ise şöyledir:
Peki beyincik sarkması neden olur? Beyincik sarkması esasında doğuştan var olan bir durumdur yani doğumda bulunur ve fetüs gelişim sürecinde şekillenir. Bu hastalığın kesin nedeni tam anlamıyla bilinmemekle beraber çeşitli faktörlerin oluşumuna katkı sağladığı düşünülür. Bu faktörler aşağıdaki gibidir:
Chiari deformasyonu fıtığın derecesine ve ilişkili anormalliklere göre farklı kategorilere ayrılır (Tip I, Tip II, Tip III ve Tip IV). En yaygın türü Tip I'dir ve genellikle durum daha az ciddidir. Ancak Tip II ve Tip III genellikle daha karmaşıktır ve myelomeningosel gibi spina bifida türü durumlarla bağlantılıdır.
Düzenli kontrollerin yapılması önemlidir çünkü bu hastalık fetal dönemde bile saptanabilir. Spina bifida gibi durumlarda bebek diğer anormallikler için incelenir. Bu süreçte beyincik sarkması belirlenebilir. Ultrason görüntülerinde yumuşak dokular göründüğünden bu şekilde teşhis mümkündür. İleri yaşlarda ise beyin ve sinir cerrahisi uzmanları kişiyi muayene eder. Fiziki muayenede doktor hasta üzerinde hareket, denge ya da kol ve bacaklardaki his kaybı gibi belirtileri kontrol eder. Ayrıca hafıza problemleri, öğrenme güçlüğü ve bilişsel bozuklukları da inceler. Beyin ve omurga detaylı bir şekilde incelenmek için radyoloji kullanılır.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) genellikle kullanılan bir görüntüleme yöntemidir. Özel, güvenilir ve cerrahi müdahale gerektirmemesi nedeniyle sıkça tercih edilir. MRG yumuşak doku ve kemikleri gösterirken beyin, omurga ve beyin-omurilik sıvısını değerlendirir. Bu görüntüleme ile beyinciğin ne kadar fıtıklaştığı tespit edilebilir. Tip 1 Chiari malformasyonunda tonsillerin fıtıklaşması başlıca bulgudur ve MRG ile saptanabilir. Beyincik sarkması genellikle semptom göstermediği için çoğu zaman başka bir hastalığın kontrolü sırasında tesadüfen fark edilir.
Bu durum beyincik sarkması ameliyatı ile tedavi edilebilen bir durumdur. Herhangi bir ilaç veya fizik tedavi gibi dışarıdan uygulanabilecek bir yöntemle çözüm sağlanamaz. Dünya genelinde kabul gören tek tedavi metodu cerrahi müdahaledir. Hastanın sağlık durumu elverişliyse ve cerrahi tedaviyi kabul ederse ameliyat önerilir. Beyincik sarkması önemsiz bir hastalık olmayıp ilerleyen aşamalarında kişiye bakım gerektiren hale getirebilir ve sonraki süreçte ölümcül sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle beyincik sarkması gibi rahatsızlıklarda cerrahi müdahale uygulanması şarttır.
Cerrahi tedavide genellikle mikro cerrahi teknikler kullanılır. Mikrodekomritasyon adlı operasyon beyincik sarkması ameliyatlarında tercih edilen bir yöntemdir. Gelişmiş teknolojinin de yardımıyla bu operasyonda risk faktörleri %2’ye kadar düşürülmüştür. Ameliyatta baş ile boyun kısmının birleştiği ense bölgesindeki yer açılır. Başın arka kısmındaki kemik genişletilir ve birinci boyun omurunun arka uçları alınır. Sonrasında omuriliği saran zar açılıp özel bir yama ile onarılır. Bu işlem basıncın arttığı ve sıkışan bölgenin rahatlamasını sağlar. Bir süre sonra beyincik sarkması ameliyatında sıkışan kısım, kalp ritmine benzer bir şekilde eski haline döner.
Her operasyonun olduğu gibi beyincik ameliyatının da bazı riskleri vardır. Ancak bu riskler100 ameliyattan yaklaşık %1-%2'sinde gerçekleşir. Beyincik sarkması yaşayanlar için uygulanan ameliyatın potansiyel riskleri aşağıdaki gibidir:
Beyincik sarkması ameliyatı sonrası iyileşme süreci bireyden bireye değişmekle birlikte genel anlamda belirli bir süreç izler. Ameliyat sonrasında hastanın kısmen uyanık olduğu bir dönem olur ve bu durum birkaç saat sürebilir. Hastane çevresindeki sesler, ışıklar ve hareketler bilincin tam olarak yerine gelmesini sağlar. İlk günlerde ağrı kontrolü için ilaçlar verilirken hastanın genel durumu yakından izlenir. Baş ağrısı ve boyun ağrısı yaygın olan semptomlardır. Bu semptomlar genellikle ağrı kesicilerle kontrol altına alınabilir. Hastanın günlük yaşam aktivitelerini sürdürebilmesi için fizik tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri sunulabilir. Hasta yürümekte zorlanıyorsa fizyoterapist yardımı ile yürüme egzersizleri yapılabilir. Ameliyat sonrasında iyileşme süresi genellikle 4-6 haftadır. Ancak bu süreç kişinin genel sağlık durumuna ve komplikasyonların varlığına bağlı olarak değişebilir. Bu süre zarfında hastaların vücutlarına dinlenme fırsatı vererek, tam iyileşme için gereken zamana izin vermeleri önemlidir. Ayrıca düzenli kontroller ve doktorların önerilerinin takip edilmesi ameliyat sonrası iyileşme sürecini hızlandırabilir.
Beyincik sarkması ameliyatı olanların yorumları ve uzman görüşlerine göre ameliyat sonrası sürece dikkat edilmelidir. Beyincik sarkması ameliyatı sonrası dikkat edilmesi gerekenler aşağıdaki gibidir.
Beyincik sarkmasının 5 farklı tipi bulunur. Bunlar aşağıdaki gibidir:
Çocuklarda beyincik sarkması genellikle doğuştan gelen bir durumdur ve bu durum çocuğun beynindeki beyincik bölümünün normalden daha aşağıda bulunduğunu ifade eder. Beyincik sarkması bazı durumlar sebebiyle yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkabilir veya genetik olabilir. Çocuklarda beyincik sarkmasının belirtileri genellikle baş dönmesi, denge kaybı ve hızlı göz hareketlerini içerir. Fakat her çocukta belirti görülmez. Sarkma ilerledikçe baş ağrısı, uyku bozuklukları ve konsantrasyon zorlukları gibi sorunlar da ortaya çıkabilir. Beyincik sarkması teşhisi genellikle manyetik rezonans görüntüleme (MRI) testi ile konulur. Tedavi seçenekleri arasında ilaç tedavisi ve cerrahi müdahale bulunur. Cerrahi müdahale genellikle semptomlar çok şiddetliyse veya ilaç tedavisine yanıt vermiyorsa gereklidir. Her ne kadar bu durum endişe verici olsa da profesyonel sağlık hizmetleri ile uygun tedavi planı oluşturularak çocuğunuzun yaşam kalitesini artırabilir ve rahatsızlık hissini azaltabilirsiniz. Eğer çocuğunuzda bu belirtileri fark ederseniz bir sağlık profesyoneli ile görüşmekte tereddüt etmeyin.
Beyincik sarkması ameliyatı fiyatları hastanın durumunun karmaşıklığına, kullanılan tekniklere, cerrahın deneyimine ve konumuna bağlı olarak büyük ölçüde değişkenlik gösterebilir. Bu nedenle genel bir maliyet belirtmek yanıltıcı olabilir. Beyincik sarkması nedenleri hakkındaki tüm sorular ve fiyatlandırma hakkında detayı bilgi talep formu doldurarak öğrenebilirsiniz.
KAYNAK: https://www.precisionhealth.com.au/healthcare-services/advanced-neurosurgery-spinal-surgery/conditions-treated/cerebrovascular-conditions/chiari-malformation/
'Beyincik sarkması ya da Chiari Malformasyonu ameliyatları ortalama 4-6 saat sürer.
Baş ağrısı, boyun ağrısı ve nörolojik problemler gibi potansiyel belirtilere dikkatli olunmalıdır. Bu belirtiler görüldüğünde tıbbi değerlendirme yapılması çok önemlidir. Düzenli sağlık kontrolünün durumu takip etmek için gerekli olduğunu unutmamak gereklidir. Omurilik sağlığı, düzgün bir duruş ve dengeli bir yaşam tarzı öncelikli olmalıdır.
Beyincik sarkması doğuştan olan bir rahatsızlık durumudur. Özellikle birinci derece beyincik sarkmaları genellikle çocukluk döneminde belirti göstermezler. Ancak daha ileri yaşlar ve yıpranmanın da etkisiyle beyincik sarkmasında artışlar olabilir. Beyincik sarkmalarının 6 mm'den küçük olanları genellikle herhangi bir belirti göstermez. Bu tür sarkmalar genellikle tesadüfen bulunur ve 6 ayda bir çekilen MR görüntüleri ile izlenir. Ancak ilerleyen beyincik sarkması, kişinin şikâyetlerini arttırabilir. Boyun filmi çekildiğinde omurilik içinde kistik bir oluşum (Siringomiyeli) olabilir.
Beyincik sarkması genelde hayatı tehdit etmez ve bu durumu yaşayan pek çok kişi, büyük komplikasyonlar olmadan normal hayatını sürdürebilir. Belirtileri azaltmak ve ciddi komplikasyonları engellemek için erken tanı, yönetim ve bazı durumlarda cerrahi müdahale önemlidir. Beyincik sarkması belirtilerini fark ederseniz, erken tanı ve tedavi için en yakın sağlık kuruluşuna gitmeniz önemlidir.
Doğuştan gelen anomalilere bağlı olan beyincik sarkmalarında milimetrik oranlar, eğer normal koşullar altında 10 mm'den düşük ise ameliyat gereksinimi yoktur. Ancak bu kararı verirken hasta geçmişi dikkate alınmalıdır. Genellikle doktorlar ameliyat önermektedir.
Beyincik sarkması, beyinciğin alt bölümünün omurilik kanalına doğru fıtıklaşma durumudur. Omurilik soğanı, beynin omuriliğe bağlandığı yerdir. Beyincik sarkması ve omurilik soğanı birbirine yakın anatomik yapıda olduğu için, beyincik sarkması olan kişilerde omurilik soğanı etkilenebilir.
Eğer beyincik sarkması 2 mm'den düşük ise ameliyat gerekliliği yoktur. Ancak hasta geçmişi ve durumu hakkında dikkatli bir inceleme yapılmalıdır. Hastanın muayenesi ve tetkikleri değerlendirilmelidir.
Beyincik sarkması durumunda cerrahi dışında bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır.
Beyincik sarkması hastalığı tedavi edilmezse hastalığın ilerlemesi söz konusu olabilir.
Beyincik sarkmasının ilerleme süresi, durumun şiddetine ve bireyin genel sağlık durumuna bağlı olarak değişkenlik gösterir. Bu konuda en doğru bilgiyi, hastanın durumunu yakından takip eden bir nöroloji uzmanı sağlayabilir.
Beyincik sarkması ameliyatı diğer tüm cerrahi müdahaleler gibi belirli riskleri içerir. Bu riskler anesteziye karşı olası reaksiyonlar enfeksiyon, kanama veya sinir hasarı da dahil olmak üzere bir dizi komplikasyonu kapsar. Ancak bu riskler genellikle düşük seviyededir ve operasyon öncesi hastalar detaylı bir şekilde bilgilendirilir.