Testis Torsiyonu (Testis Dönmesi) Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?
Testis torsiyonu testisin kan damarlarının dönerek bozulması ve sonucunda ağrı ve şişlik oluşması durumudur. Bu durum ürolojik bir acil durum olarak kabul edilir ve genellikle tek taraflıdır. Eğer erken teşhis konulabilir ve cerrahi müdahale yapılırsa testisin işlev kaybını engellemek mümkündür.
Testis Torsiyonu Nedir?
“Testis torsiyonu nedir?” sorusu daha detaylı olarak spermatik kord adlı testisin damarlarıyla dolu olan bir yapının etrafında döndüğü bir durum şeklinde yanıtlanabilir. Bu döner hareket testise kan taşıyan arteri tıkar ve böylece testisin kan akışını keser. Testisin beslenmesi durduğunda normal işleyişini yitirebilir.
Bebeklerde Testis Torsiyonu Nedir?
Bebeklerde de benzer bir olay meydana gelebilir. Bebeklerdeki testis torsiyonu testisin damarlarının dönme hareketi sebebiyle acil bir durumdur. Bu durum testislere kan akışını engeller ve ciddi ağrı ile şişliğe neden olabilir. Ergen erkeklerde daha yaygın olsa da yeni doğmuş bebeklerde de görülebilir. Kalıcı hasarı önlemek için hızlı bir şekilde teşhis ve tedavi gereklidir. Ağrı veya rahatsızlık belirtisi olan bebeklerin hemen bir sağlık profesyoneli tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir.
Testis Torsiyonu Türleri Nelerdir?
TT anatomik olarak farklı türlerde sınıflandırılabilir. Ancak tedavi süreci ve klinik seyir her iki tipte de aynıdır. Anatomik yapısına göre iki tür torsiyon bulunmaktadır:
- İntravaginal TT: Normal koşullarda testisler, tunika vaginalis adı verilen bir zarın içerisinde yer alır. Bu zar içerisinde çok az miktarda sıvı bulunur ve bu sıvı testisleri darbelere karşı korur. Spermatik kordun tunika vaginalis içerisinde kendi etrafında dönüşü sonucunda meydana gelen torsiyon tipine intravajinal torsiyon denir.
- Ekstravaginal torsiyon: Ekstravaginal torsiyon, spermatik kordonun tunika vaginalisin dışında kendisini döndürdüğü bir tür torsiyon durumudur.
Testis Torsiyonu En Sık Hangi Yaşlarda Görülür?
Testis torsiyonu anne rahmindeki fetüsten yaşlı bireylere kadar her yaş grubunda görülebilmektedir. Bu durumun %65'i 12-18 yaş arası erkeklerde meydana gelir. Erken teşhis ve tedavi ile ileri aşamadaki komplikasyonlar önlenebilir. 25 yaşın altındaki erkeklerde her 4000 kişiden birinde bu duruma rastlanır. Genellikle tek taraflı ve sol testiste görülürken sağ testiste daha nadiren görülür. Hastaların %2'sinde ise her iki testiste de bu hastalık ortaya çıkabilir.
Testis Torsiyonu Neden Olur?
Peki testis torsiyonu neden olur? Testisin neden döndüğü tam olarak bilinmemektedir. Ancak torsiyona yol açabilecek bazı faktörler şunlardır:
- Genetik etmenler
- Yoğun fiziksel aktivite
- Testise gelen darbe
- Soğuk hava etkili olabilir
- Ergenlik döneminde testisin hızla büyümesi
Testis Torsiyonu Belirtileri Nelerdir?
Testis torsiyonunun teşhisi klinik olarak konulabilir. Detaylı bir sorgulama ve muayene ile hastalığın teşhisi mümkündür. Testis torsiyonu belirtileri aşağıdaki gibidir:
- Testiste aniden başlayan yoğun ağrı
- Skrotumda (testislerin içinde bulunduğu deri) şişkinlik
- Skrotum cildinde morarma, kızarıklık
- Torsiyon olan tarafta alt karın bölgesinde ağrı
- Mide bulantısı ve kusma
- Yüksek ateş
- Sık idrara çıkma ihtiyacı
- Muayenede torsiyon olan testisin diğerine göre daha yüksekte olması
- Testisi elle yukarı kaldırmakla ağrının artması (Phren belirtisi)
- Küçük çocuklar bazen uyandıklarında testiste yoğun ağrı hissedebilirler
- Bazen skrotuma gelen bir darbe sonrasında torsiyon meydana gelebilir.
Bebeklerde Testis Torsiyonu Nasıl Anlaşılır?
Testis torsiyonunun belirlenebilmesi için ayrıntılı bir inceleme yapılmalıdır. Testisin çevresini kaplayan ve torbanın içerisinde bulunan bir zar vardır. Bu zarın torsiyonu (dönme) ani ve yoğun bir ağrıyla başlar, hasta bu durumdan dolayı gece uyanabilir. Testis torsiyonunda testis torbasında ve kasık bölgesinde şişlik oluşur. Yeni doğmuş bebeklerde ise testis anomali bir kızarıklığa neden olabilir.
Testis Torsiyonu Nasıl Anlaşılır?
Peki testis torsiyonu nasıl anlaşılır? Testis torsiyonunun tanısı için hastanın genel üroloji muayenesi gerekir. Ayrıca radyolojik tetkikler de teşhise yardımcı olabilir. Tanılama sürecinde izlenecek adımlar aşağıdaki gibidir:
- Hastalar detaylı olarak incelenir. Ağrının başlama zamanı ve herhangi bir travma öyküsü araştırılır.
- Muayenede skrotum iltihaplı ve acılıdır. Skrotum yukarıya kaldırıldığında ağrı yoğunlaşır.
- İdrar analizi teşhis konusunda çok kritik değildir ancak idrar yolu enfeksiyonu hakkında bilgi sağlar.
- USG ile testislerin boyutları ölçülür. Renkli Doppler USG'de torsiyonlu testiste kan akışının torsiyonun şiddetine bağlı olarak azaldığı ya da tamamen durduğu görülebilir.
- Testisin kanlanması, testis sintigrafisi ile değerlendirilir.
- Kesin tanı konulamayan hastaların testisleri operasyonla incelenir. Eğer testiste torsiyon varsa, normal haline getirilip skrotum duvarına sabitlenir.
Testis Torsiyonu Nasıl Tedavi Edilir?
T dönmesinin tedavisi cerrahi müdahale ile gerçekleştirilir ve ilaçla tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Hastanın zamandan tasarruf etmek adına en kısa sürede ameliyata alınması gerekmektedir. Testis torsiyonunun nihai tedavisi cerrahi yoldur. Operasyon genel anestezi altında yapılır. Hasta anestezi altındayken, skrotum küçük bir kesikle açılır ve testis gözlemlenir. Tespit edilen bir torsiyon durumunda, spermatik kordon normal konuma çevrilir (torsiyon düzeltilir) ve testis skrotumun alt bölgesine sabitlenir.
Gelecekteki torsiyon riskine karşı önlem olarak, sağlıklı olan diğer testisin de aynı operasyonda skrotuma sabitlenmesi gerekmektedir. Bazı vakalarda doktor, ameliyat olmaksızın torsiyonu elle düzeltme ihtimali vardır. Ancak bu, kalıcı bir çözüm değil sadece geçici bir tedavidir. Tekrar torsiyon yaşanmaması için testisinin operasyonla skrotuma sabitlenmesi şarttır.
Testis Torsiyonu Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Testis torsiyonu tedavisinde, testis dokusunun zamanında kurtarılması büyük önem taşır. Testisin dönüşü kan akışını durdurduğu anlamına gelir ve bu durumda testis dokusu ölür. Eğer ilk 6 saat içinde müdahale yapılırsa doku kurtarılabilecektir.
Testisi dönen kişi hemen muayene edilerek teşhis konulmalı ve acilen ameliyata alınmalıdır. Testis normal haline getirdikten sonra eğer dokular onarabilecek durumdaysa tamiri yapılır. Ancak testis dokusu işlevini kaybetmişse hem işlevsiz olacağı hem de diğer testise zarar verip sperm üretimini engelleyebileceği için doku tamamen çıkarılır.
Testis Torsiyonu Ameliyatı Sonrası Yapılması Gerekenler Nelerdir?
Testis torsiyonu ameliyatı sonrası iyileşme süreci için hastanın uyması gereken bazı kritik hususlar bulunur. Bunlar:
- Operasyondan sonraki ilk 48 saat boyunca, ameliyat bölgesine düzenli buz uygulaması yapılmalıdır. Bu, şişkinliği ve ağrıyı hafifletecektir.
- Doktorunuz muhtemelen ağrınızı kontrol etmek için ilaç yazacaktır. Reçeteyi doktorun talimatlarına tam olarak uyarak kullanmanız gerekmektedir.
- Genellikle, ameliyat sonrasında birkaç hafta süresince ağır yük kaldırmaktan veya yoğun fiziksel aktivitelerden kaçınmanız önerilir.
- Operasyonun başarısını doğrulamak ve herhangi bir komplikasyon olup olmadığını teyit etmek için kontrol randevularına katılmalısınız.
- Ameliyat alanını temiz tutmak büyük önem taşır. Her gün hafif bir sabun ve suyla yıkayabilirsiniz, fakat sert bir şekilde sürtünme veya ovalamadan kaçınmalısınız.
- Şiddetli ağrı, kızarıklık, şişme veya ateş gibi belirtilerle karşılaşırsanız derhal doktorunuza başvurun.
- Doku iyileşmesini hızlandırmak ve enfeksiyon riskini düşürmek adına sağlıklı ve dengeli beslenmeye özen göstermelisiniz.
- Testis torsiyonu ameliyatı sonrası cinsellik kişinin genel sağlık durumu ve ne kadar hızlı bir şekilde tedavi edildiği gibi faktörlere bağlıdır. Ameliyattan sonra ilk birkaç hafta boyunca cinsel aktivite genellikle tavsiye edilmez.
KAYNAK: https://tr.wikipedia.org/wiki/Testis_torsiyonu
SIK SORULAN SORULAR
Eğer ilk 8 saat içinde teşhis konulmaz ve cerrahi tedavi gerçekleştirilmezse, testiste kan akışı kesildiği için nekroz (doku ölümü) meydana gelir. Ani skrotum (testislerin bulunduğu torba) şişmesi, hassasiyet, ağrı ve zamanla gelişen kızarıklık bu durumun belirtileridir.
TT genellikle 18 yaş altı erkek çocuklarda görülür. Bu hastalar genellikle pediatri (çocuk sağlığı) bölümüne başvururlar. Daha bilinçli olanlar ise Üroloji polikliniğine giderler. Hastalık hakkında yeterli bilgiye sahip pediatristler, hastayı muayene ettikten sonra bir üroloji doktoruna yönlendirebilir. Zira bu rahatsızlık ancak cerrahi müdahale ile tedavi edilebilir.
Testis torsiyonu, genellikle acil tıbbi yardım gerektiren ciddi bir durumdur ve bu sebeple kendi kendine geçeceğini ummak önerilmez.
Eğer testis torsiyonu tedavi edilmezse kalıcı hasara ve hatta kısırlığa neden olabilir. Torsiyon ne kadar uzun süre devam ederse, testisin oksijen kaynağının kesilmesi sebebiyle hasar riski o kadar artar.
Testis torsiyonu kendi başınıza düzeltebileceğiniz bir durum değildir. Eğer tedavi edilmezse, bu durum kalıcı hasar ve kısırlığa neden olabilir. Torsiyon süresi uzadıkça, testise giden oksijen akışı kesilir ve dolayısıyla hasar riski artar.
Testis torsiyonunun tekrarlama şansı genellikle düşüktür, ancak bazı bireylerde ne yazık ki bu durum tekrar ortaya çıkabilir. Cerrahi müdahale sonrasında tekrarlama riski büyük ölçüde azalır.
Testis torsiyonu orşit (testis enfeksiyonu), epididimit (sperma kanalının en yakın kısmında bulunan epididim'in enfeksiyonu), appendiks testis torsiyonu (testiste bulunan doğumsal saplı çıkıntının dönmesi), appendiks epididimis torsiyonu (epididimdeki doğumsal saplı çıkıntının dönmesi) gibi hastalıklarla karıştırılabilir.
Erkek çocuklarda ileride testis torsiyonu oluşup oluşmayacağını belirlemek mümkün değildir. Bu sebeple, her erkek çocuk için önleyici bir tedavi gerekli değildir. Ancak genetik olarak torsiyona yatkın olan kişilerde koruyucu önlemler alınabilir. Genetik yatkınlığı olan erkeklerde, her iki testisin cerrahi ile skrotuma sabitlenmesi ileride oluşabilecek torsiyonu engelleyebilir.
Ailelerin bu konuda bilgi sahibi olması çok önemlidir. Hastalık oldukça nadir görüldüğünden, ailelerin bilgili olmaması normaldir. Ancak, çocuklarında ağrı, şişlik, kızarıklık, ateş, bulantı ve kusma gibi belirtiler varsa, zaman kaybetmeden bir üroloji uzmanına başvurmaları gerekmektedir.
Yorum Ekle
