Kuşkonmaz Nedir? Faydaları Nelerdir?

04 / NÄ°S
2024

KuÅŸkonmaz hem faydaları hem de lezzeti ile popüler olan sebzelerden biri. Hamilelikten kalp-damar saÄŸlığına, bağışıklık sistemini güçlendirmeden kas-iskelet sistemi desteÄŸine kadar pek çok alanda faydası görülen kuÅŸkonmaz aynı zamanda su ve lif bakımından zengin olduÄŸu için kilo verme sürecini de destekler. Ancak kan inceltici, tansiyon düÅŸürücü ve idrar söktürücü ilaç kullananların kuÅŸkonmaz tüketimi konusunda dikkatli olması gerekmektedir. Ä°ÅŸte bu faydalı bitki hakkında bilinmesi gerekenler:

KuÅŸkonmaz Nedir ve Ne Ä°ÅŸe Yarar?

Türkiye'de de son zamanlarda yetiÅŸtiriciliÄŸi yapılan kuÅŸkonmaz genellikle ilkbaharda göze çarpmakla birlikte yılın her döneminde yetiÅŸebilen bir sebzedir. Aslında 300 farklı türü bulunan bu bitkinin en yaygın bilinen türü ise Asparagus officinalistir. 2000 yılı aÅŸan bir süredir Yunanistan topraklarında yetiÅŸtirilen bu bitki zambak familyasından gelir ve antik dönemlerden beri tüketildiÄŸi bilinir. KuÅŸkonmaz tohum ekmeden de bahçelerde doÄŸal olarak yetiÅŸebilir. Bu bitki genellikle ılıman iklim bölgelerinde görülür ve özellikle Avrupa'nın çoÄŸu, Kuzey Afrika ve Batı Asya'ya özgüdür. En fazla yetiÅŸtiriciliÄŸi ise Çin, Tayland, Peru, Almanya ve Meksika'da yapılır.

KuÅŸkonmaz ince uzun yapısıyla tanınan bir sebzedir. YeÅŸil olan türü en yaygın olsa da mor, beyaz ve pembe renkte olan türleri de bulunur. Dünya genelinde Jersey, Purple passion, Apollo, UC 157, Atlas, Viking KBC gibi birçok çeÅŸidi vardır. Dengeli besin deÄŸerlerine sahip olan kuÅŸkonmaz yaÄŸ ve kolesterol içermez ayrıca sodyum oranı da oldukça düÅŸüktür. Bir bardak kuÅŸkonmazda 27 kalori, 13 gram protein, 0 yaÄŸ, 5 gram karbonhidrat, 2 gram lif, 271 mg potasyum, 5 mcg C vitamini, 7 mcg folat ve 7 mcg K vitamini bulunur.

Kuşkonmaz Faydaları Nelerdir?

KuÅŸkonmazın kalori deÄŸeri düÅŸük olduÄŸu için kilo vermek isteyen kiÅŸiler tarafından tercih edilebilir. Ancak kuÅŸkonmaz faydaları bundan çok daha fazlasını içerir. Sindirim sistemine yardımcı olan çözünür lifler içerdiÄŸi gibi kolon kanseri ve kardiyovasküler hastalıklara karşı da koruma saÄŸlayabilir. KuÅŸkonmazda bulunan folat beyin saÄŸlığını desteklemenin yanında gebelik süresince doÄŸum kusurlarının azaltılmasına da yardımcı olur. KuÅŸkonmazın diÄŸer faydaları aÅŸağıdaki gibidir:

• KuÅŸkonmazda bulunan inülin türündeki çözünür lif kilo kaybında önemli bir role sahiptir. AraÅŸtırmalar 6 gram inülinin 260 kalorilik bir öÄŸün kadar doyurucu olduÄŸunu göstermiÅŸtir. Hem kilo vermek hem de ideal kilonuzu sürdürmek için diyetinize kuÅŸkonmazı dahil edebilirsiniz.
• KuÅŸkonmazın içinde bulunan saponin bileÅŸenleri kanser hücrelerini öldürmede etkili olduÄŸu belirlenmiÅŸtir. Bunun yanında baÅŸka bir bileÅŸen olan sülfurofanın kanseri önleyici özellikleri üzerinde araÅŸtırmalar devam etmektedir. KuÅŸkonmaz folat bakımından zengin olduÄŸu için kolon, pankreas ve yemek borusu kanserine karşı riski azaltabilir. Sonuç olarak kuÅŸkonmazın kansere karşı savunma mekanizması geliÅŸtirmede yardımcı olduÄŸu bilinir.
• Ä°drar yolunu oluÅŸturan mesane, böbrekler ve üretra gibi organları koruduÄŸuna inanılan kuÅŸkonmaz bu özelliÄŸi yeÅŸil sebze olmasına borçludur. Bu sebze antibakteriyel özellikleri sayesinde enfeksiyon yaratan bakteri çoÄŸalmasını engeller. KuÅŸkonmaz genellikle idrar söktürücü etkisiyle bilinir ve idrar yolu enfeksiyonlarının önlenmesinde rol oynar. Ä°drar söktürme yeteneÄŸi nedeniyle kuÅŸkonmaz, böbrekteki atıkları temizler ve böbrek taşı oluÅŸumunu önlemek için tüketilmesi gereken bir besindir.
• KuÅŸkonmazın güçlü antioksidanları, iltihap karşıtı savaşında onu güçlendirir. Kalp hastalığına yol açabilen iltihaplanmalara karşı da etkilidir. Anti-inflamatuar özelliÄŸi sayesinde kuÅŸkonmaz, sırt ve baÅŸ aÄŸrısı gibi sorunların yanı sıra romatizma ve gut problemlerine de yardımcıdır.
• K vitamini kalp saÄŸlığına hayati önem taşır. Kan pıhtılaÅŸmasını saÄŸlar ve damar sertleÅŸmesinin önüne geçer. Kan basıncını düzenlemede önemli bir rol oynar. Çözünür lif içeriÄŸi ile kalp sorunlarına karşı koruyucu bir besin olarak kabul edilir. Lif, kolesterol seviyelerini dengede tutmak için tüketilmelidir. Ayrıca kuÅŸkonmazda bulunan tiamin adı verilen bir B vitamini, homosistein adlı aminoasit seviyelerini dengeler. Folate de kalp hastalığı riskini azaltır.
• C ve E vitaminleri Alzheimer riskini azaltan en önemli iki vitamindir. YaÅŸlı bireylerde zihinsel yeteneklerin gerilemesini önlediÄŸi belirlenmiÅŸtir. KuÅŸkonmazdaki folatın, moral yükseltici ve sinirlilik karşıtı etkileri vardır ve depresyon tedavisinde yardımcı olduÄŸu bilinir. AraÅŸtırmalar düÅŸük folat seviyesinin depresyona yol açabileceÄŸini göstermiÅŸtir. Folate ayrıca epilepsi krizlerine de yardımcı olabilir.
• Lifli bir sebze olan kuÅŸkonmaz, gıdaların bağırsakta parçalanmasını kolaylaÅŸtırır. Ä°nülin lifi sindirim sürecini iyileÅŸtirir. Su deposu olan kuÅŸkonmaz, kabızlığı önlemeye yardımcıdır. Prebiyotik kaynağı olarak, kuÅŸkonmaz mükemmel bir besin olarak kabul edilir. Prebiyotikler, bağırsaklardaki saÄŸlıklı bakterileri destekleyerek iyi ve kötü mikroorganizmaların dengesini korur. ÅžiÅŸkinlik, en yaygın rastlanan sindirim sorunlarından biridir ve kuÅŸkonmaz gibi diüretik özelliklere sahip yiyecekler, fazla suyun vücuttan atılmasını kolaylaÅŸtırarak ÅŸiÅŸkinliÄŸi azaltabilir.
• Zayıf kemikler genellikle K vitamini eksikliÄŸi ile iliÅŸkilendirilir. Bir bardak kuÅŸkonmaz, günlük K vitamininizi yüzde 50'den fazlasını karşılar. K vitamini, kalsiyum emilimini artırmanın yanı sıra idrarla kalsiyum kaybını önleyerek kemik saÄŸlığının korunmasına yardımcı olur. Kemik mineral dengesini düzenler ve kemik yoÄŸunluÄŸunu korur. KuÅŸkonmazda bulunan demir ise, kemikleri ve eklem yapılarını güçlendirir. Ayrıca prebiyotik yapısı sayesinde kalsiyum emilimini hızlandırarak kemik saÄŸlığına katkıda bulunur.
• KuÅŸkonmazdaki glutatyon kanserojen maddeleri nötralize eder. Glutatyon aynı zamanda bağışıklık sisteminin düzgün çalışması için önemlidir. Bu nedenle kuÅŸkonmazdaki prebiyotikler ve glutatyon, bağışıklık sistemini güçlendirerek soÄŸuk algınlığı ve grip gibi hastalıklarla daha etkin bir ÅŸekilde mücadele eder. KuÅŸkonmazın yüksek antioksidan içeriÄŸi de bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olur. B vitamini içeriÄŸi ile enerji saÄŸlar ve lifleri kan ÅŸekerini dengeler.
• KuÅŸkonmaz, kan ÅŸekeri dengesini korumada etkili olup insülin üretimini artırarak vücudun glukoz emilimini destekler.
• KuÅŸkonmaz, folat kaynağı olarak hamile kadınların saÄŸlığına katkıda bulunur. Folat, fetüsün geliÅŸimine yardımcı olur ve doÄŸum kusurları riskini azaltır. Hamile kadınların her gün en az 400 mcg folat tüketmesi önerilir. Folat ayrıca doÄŸurganlık açısından da önemlidir. Glutatyon ise doÄŸurganlığı ve yumurta kalitesini artırır.
• A vitamini, retinanın ışığı absorbe etme yeteneÄŸine yardımcı olur. Göz saÄŸlığına doÄŸrudan etki eden kuÅŸkonmaz, antioksidan özellikleriyle yaÅŸla ilgili olarak geliÅŸen makula dejenerasyonu (katarakt) gibi rahatsızlıklara karşı savunma hattı oluÅŸturur. Lutein ve zeaksantin antioksidanları katarakta karşı koruma saÄŸlarken, E vitamini görme kalitesini yükseltir.
• B vitaminleri kadınların adet dönemlerinde hissettikleri yorgunluÄŸu azaltabilir. Adet öncesi sendromunu (PMS) bile hafifletebilir. KuÅŸkonmaz ayrıca menopoz semptomlarını hafifletebilecek östrojen üretimine yardımcı olabilir, ancak bu konuda daha fazla araÅŸtırma yapılması gerekmektedir.
• Cilt temizliÄŸi ve sivilce tedavisinde kuÅŸkonmaz önemli bir rol oynar. C ve E vitaminleri cildin tonunu iyileÅŸtirirken, C vitamini özellikle cildi nemlendirip besler.

Kuşkonmaz Nasıl Temizlenir?

Tüketmeden önce kuÅŸkonmazın nasıl temizlendiÄŸini bilmek önemlidir. Ä°lk olarak bu ince mızrak ÅŸeklindeki sebzeyi bol suyla iyice yıkamanız gerekir çünkü aralarında kum kalabilir. Karbonatlı suda bekletip sonra yıkayabilirsiniz. EÄŸer dış kabuÄŸu kalınsa bir sebze soyacağı kullanarak alt kısımlarına kadar soyabilirsiniz.

Kimler KuÅŸkonmaz Yememeli?

Bazı kiÅŸiler için kuÅŸkonmaz bitkisi faydalarına raÄŸmen sorun oluÅŸturabilir. K vitamini kan pıhtılaÅŸmasında etkili olduÄŸundan kan inceltici ilaçlar kullanan kiÅŸilerin çok fazla kuÅŸkonmaz tüketmemeleri önerilir. Ayrıca kuÅŸkonmazda bulunan pürin, ürik asit üretimini artırarak böbrek taşı ve gut gibi saÄŸlık sorunlarına yol açabilir. EÄŸer doktorunuz pürin seviyelerinizi düÅŸürmeniz gerektiÄŸini söylüyorsa kuÅŸkonmaz tüketmekten kaçınmalısınız. Sarımsak veya frenk soÄŸanına alerjiniz varsa kuÅŸkonmaza da karşı duyarlı olabilirsiniz. Lifli gıdalar bazen gaz ve ÅŸiÅŸkinlik problemlerine neden olur, bu durum lifli beslenme biçimine alışık olmayan bireylerde daha belirgin olabilir. Bu yüzden ne kadar yediÄŸinize dikkat etmelisiniz. Ayrıca kuÅŸkonmazın idrarda hoÅŸ olmayan bir koku yapabileceÄŸini unutmayın.

KAYNAK: https://www.everydayhealth.com/diet-nutrition/diet/asparagus-benefits-how-cook-why-it-makes-your-pee-smell/