Çocuklarda Bahar Alerjisinin Belirtileri Nelerdir?

 

Çocuklarda bahar alerjisi ve benzeri alerjik durumlar ilkbahar aylarında daha fazla görülür. Bahar alerjisinin ana sebebi çoğunlukla polen yani çiçek tozudur. Bu polenler rüzgâr ile havada sürekli olarak dolaşırlar ve alerjik çocuklarda burun akıntısı, kaşıntı, öksürük, hırıltı, nefes darlığına yol açabilir. Polen seviyesi nemli ve rutubetli hava koşullarında azalırken kuru ve güneşli hava koşullarında artış gösterir. Küresel ısınma da alerjik hastalıkların sayısını arttıran faktörlerden bir tanesi ve belki de en önemlisidir.

Polenler En Çok Ne Zaman Etkili?

En önemli polen kaynakları arasında çayır, çimen, ağaçlar ve yabani otlar bulunur. Ağaçların polenleri genellikle mart-nisan aylarında aktif olurken yabani ot polenleri ise ağustos-ekim ayları arasında yayılım gösterir. Sabahları polen seviyesi genellikle en yüksek olur. Ankara, Samsun, Kütahya ve Burdur gibi şehirlerde ağaç ve çayır polenleri yoğunlukla bulunur.

Çocuklarda Bahar Alerjisi Belirtileri Nelerdir?

Mevsimsel alerjik saldırılar şeklinde ortaya çıkan bahar alerjilerinin en belirgin belirtileri arasında hapşırma, burun akıntısı, kaşıntı, göz sulanması ve boğazda kaşıntı hissi bulunur. Eğer anne ya da babada alerji öyküsü varsa çocukların bu durumu yaşama ihtimali oldukça artar. Halk arasında saman nezlesi olarak bilinen mevsimsel alerjik rinit durumunda olan çocuklar genellikle yanlarında sürekli mendil taşımak zorunda kalırlar. Gündüzleri burun akıntısı yaşarken geceleyin burun tıkanıklığına yol açabilir. Bu durum çocukların gece uyku düzenini de etkileyebilir. Gündüzleri sıkça hapşıran, burun akıntısı olan ve gözlerinde yanma-kızarıklık-kaşıntı gibi belirtiler nedeniyle çocukların dikkatleri dağılır. Bu yüzden alerjik rinit, okul başarısızlığına da sebep olabilir.

"Alerjik selam" olarak adlandırılan, çocukların eliyle burnunu yukarı kaldırarak hava yolunu açma ve kaşıntıyı azaltma eylemi özellikle alerji durumlarında sıkça görülür. Alerjik selamlama hareketinin sürekli ve uzun süreli tekrarlanması, burun ucunda yatay bir çizginin oluşmasına sebep olabilir. Aynı zamanda çocuklarda göz altı morlukları da görülebilir. Geniz akıntısının alerjik reaksiyon sonucu geceleyin öksürük, gündüzleri ise geniz temizleme sesi gibi belirtileri vardır. Bahar döneminde polenlere karşı hassasiyet gösteren çocuklarda alerjik astım ataklarına rastlanabilir. Çocukluk dönemindeki astımın %90'ı alerji kaynaklıdır. İşte bu yüzden bahar döneminde poleni tolere edemeyen çocuklarda astım atağı görülme ihtimali de vardır.

Nasıl Tanı Konur?

Polen alerjisinden kuşkulanan ebeveynlerin şikayetçi olan çocukları genellikle klinik muayene ve alerji deri testleri ile teşhis edilir. Burun salgısı analizi, total IgE, kan testleri gibi ek testler de gerekebilecektir.

Bahar Alerjisi Tedavisi

Polenden korunmak için gerekli önlemleri almak çok önemlidir. Doğru tanıyı koymak ve hangi alerjenin sorumlu olduğunu belirlemek tedavi sürecinde hayati önem taşır. En başarılı tedavi, alerjenlerden kaçınmaktır, ancak bu her zaman mümkün olmayabilir. Eğer tüm önlemlere rağmen şikayetler devam ederse, ilaç tedavisi veya aşı uygulanabilir.

Çocuklarda Bahar Alerjisi Neden Olur?

Dış ortamda polenlerin belirdiği ve küf sporlarının yayıldığı bahar mevsimi, bahar alerjisinin oluşmasında belirleyici bir faktördür. Bahar alerjisi genellikle polen ve küf sporlarına karşı gelişirken, farklı sebeplere bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Alerjenlere maruz kalan kişinin savunma sistemi bu etkenleri tehdit olarak algılar ve kendini koruma amaçlı çeşitli kimyasallar salgılar. Bu durum çocuk sağlığı üzerinde etkili olup bahar alerjisine zemin hazırlar.

Çocuklarda Bahar Alerjisinin Belirtileri

Bahar dönemi, aynı zamanda alerji mevsimi olarak da bilinir ve bu dönemde ortaya çıkan semptomlar hastalığın ana belirtileri arasındadır. Yeni doğan bebekler genellikle dış dünya ile az temasta bulunduklarından bahar alerjisi nadiren görülür fakat bahar alerjisi olan çocuklar için bu durum daha yaygın hale gelir. Hastalığın sürekli ve tekrar eden bir özelliği vardır, bu da anlaşılması gereken önemli bir noktadır. Bahar mevsiminde belirtilerin ağırlaşması ve diğer zamanlarda hafiflemesi de önemli bir faktördür.

Alerjinin Yaygın İşaretleri ve Semptomları

Erken dönemde alerjinin tespit edilip çözüm üretilmesi, çocuğun hem günlük yaşantısını hem de gelecekteki sağlığını büyük oranda etkileyebilir. Bu sebeple hastalığın neden olduğu belirtilerin erken fark edilmesi, çocuklarda alerji yönetimi açısından büyük öneme sahiptir. Bebeklikten itibaren ve çocukluk döneminde gözlenen tipik bahar alerjisi belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Gözlerde sulanma, kızarıklık ve şişme
• Hırıltılı solunum
• Tıkanıklık nedeniyle sürekli ağızdan nefes alma
• Uyku bozuklukları
• Sık sık hapşırmak ve kuru öksürük
• Burun, boğaz ve gözlerde şiddetli kaşıntı
• Sinüslerde basınç hissi
• Burun kaşıntısı
• Baş ağrısı
• Tat ve koku alma yetisinin azalması

Bahar Alerjisinin Nedenleri

Alerjik reaksiyonlar konusunda çeşitli sebepler ve tetikleyiciler olabilir. Özellikle çocukluk döneminde görülen bahar alerjisinin, bebeklik döneminde başlaması mümkündür. Genetik eğilim bu faktörler arasında yer alabilir. Çocuğun küçük yaşta çeşitli alerjenlere maruz kalması da reaksiyonların gelişiminde rol oynar. İlk etapta belirgin bir alerji rahatsızlığı olmasa bile, çocuk sürekli ve yoğun şekilde alerjenlere maruz kaldığında, bağışıklık sistemi tarafından verilen tepkiler zaman içinde alerji belirtileri olarak kendini gösterir.

Doktor yardımıyla çocuğun hangi etkenlere karşı hassas olduğunu ve hangi unsurların alerji potansiyeli taşıdığını tespit etmek gereklidir. Örneğin, bir çocukta polen alerjisi varsa, bitkilerin bol olduğu bahar aylarında yeşil alanlardan uzak durması yarar sağlar. Ancak bazı hastalar birden fazla tetikleyiciye karşı duyarlıdır. Mevsimsel alerjiyi aktive edebilecek bazı etkenler aşağıdaki gibidir:

• Çocuğun yaşına girmeden önce yapay gıda tüketimine başlaması ve sağlıksız beslenme rutini
• Polen ve küf sporları gibi farklı elementlere maruz kalma
• Evin içinde sigara içilmesi ve aşırı toz bulunması
• Aşırı toza maruz kalma veya kimyasal temizlik malzemeleri ile yapılan yoğun ev temizliği de tetikleyiciler arasında olabilir.

Bağışıklık Nasıl Güçlendirilir?

Alerjinin cinsi ne olursa olsun var olan rahatsızlık bağışıklık sistemine bağlıdır. Bu nedenle tedavide ilk adım genellikle bağışıklık sistemini güçlendirmektir. Bunun için geçici diyet uygulamalarının yerine sağlıklı beslenme rutininin hayatın her alanına yayılması önemlidir. Özellikle atakların yaşandığı zamanlarda dinlenmeye ve bol su içmeye özen göstermek gerekmektedir. Vücuttaki vitamin ve mineral eksiklikleri bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olabilir. Doktorun önerdiği takviyeleri kullanmak da önemlidir.

Alerji Mevsiminde Çocuk Sağlığı

Alerjilerin yoğun olduğu dönemlerde tedaviye ek olarak önlemler de alınabilir. Örneğin bahar aylarında polen etkisini azaltmak için çocuklarda gözlük kullanılması düşünülebilir. Dışarıdan gelen çocuğun kıyafetlerinin değiştirilmesi ve her seferinde yıkanması da önemlidir. Polenlerin yoğunlaştığı dönemde çocuğun dışarıda geçirdiği süreyi sınırlamak faydalı olabilir. Ayrıca polen mevsiminde kapı ve pencerelerin uzun süre açık bırakılmaması ve yıkanan kıyafetlerin içerde kurutulması tercih edilebilir.

Bunlara Dikkat!

Bahar mevsimi alerji şikayetlerini tetikler

Doktora başvuran çocukların yaklaşık yarısında, bahar aylarında burun akıntısı veya tıkanıklığı (rinit) nedeniyle alerjik nezle belirlenmiştir. Alerjik nezle ya tüm yıl boyunca devam eder ya da mevsimsel olarak görülür. Mevsimsel alerjik nezlenin en yaygın nedeni, genellikle polenlerini rüzgâr ile yayma eğiliminde olan ve çiçek açmayan bitkilerdir. Bahar aylarıyla birlikte özellikle bitkilerin tozlaşma dönemi başladığında, üst solunum yollarını etkileyen alerjik nezlenin ana belirtileri; burun akıntısı, burun tıkanıklığı ve sık tekrar eden aksırık krizleri olur. Aksırma genellikle 10-20 kez arka arkaya gelirken, burun akıntısı su gibi, bol miktarda ve sürekli olabilir. Çocuklar bazen burun tıkanıklığından şikâyet eder. Burun tıkanıklığı genellikle burundaki mukoza dokusunun şişmesinden kaynaklanır. Şiddeti artarsa ve uzun süre devam ederse, bu durum sinüs kanallarının tıkanmasına ve sonuç olarak kulak ve baş ağrılarına ve hatta sinüzite yol açabilir. Burun kaşıntısı da oldukça karakteristiktir. Çocuğun burnunu açmaya çalışırken ve kaşınırken yapacağı mimikler "alerjik selam" olarak adlandırılır. Alerjik nezle, göz sulanması ve kaşıntıyla birlikte görülen göz alerjileri ile bir arada olabilir. Bazen boğazda veya damakta akıntı veya kaşıntı hissedilebilir.

Soğuk algınlığı ile karıştırılabilir

Eğer nezle ilkbahar ve yaz aylarında başlar ve üç haftadan fazla devam ederse ve iyileşme belirtisi göstermiyorsa, bu durum alerjik nezle olabileceği konusunda güçlü bir şüphe oluşturur. Bu tür durumlarda doktora danışmak önemlidir.

Alerjik nezle astım ile birlikte görülebilir

Alerjik nezle, evdeki çiçek ve bitkilerin polenlerine duyarlı olan çocukları pek etkilemez; ancak açık havada, yeşil alanlarda, ormanda veya kırsal alanda bulunan bitkiler alerjik nezleye neden olabilir. Evdeki toz, hayvan tüyleri ve sigara dumanı gibi alerjenler de alerjik nezleye yol açabilir. Astım, alerjik nezle olan çocuklarda sıklıkla görülen bir durumdur. Bu sebeple, ebeveynlerin çocuklarında öksürük ve hırıltı semptomlarına karşı tetikte olması gerekmektedir. Çocukluk döneminde belirti vermeye başlayan bu hastalığı, kişinin hayatı boyunca yanında taşıması ve onunla yaşamayı öğrenmesi gerekebilir.

Alerjiye neden olan madde tespit edilebilir

Çocuğun alerjik nezleye sahip olabileceği düşünülürse, aile hem alerjiye neden olan faktörleri fark edebilir hem de alerjeni belirlemek için deri ya da kan testlerine başvurabilir. "Nasal eosinofili" testi- burundaki akıntılardan alerji hücrelerinin oranının ölçüldüğü bir prosedür- da alerjik nezle teşhisi konulmasına yardımcı olabilir. Test sonuçlarına göre, çocuğun belirli bir alerjene duyarlı olduğu anlaşılırsa, ilgili alerji tedavisi başlatılabilir.

İlaç tedavisi yetersiz kaldığında aşı tedavisi uygulanabilir

Alerjik nezle tedavisinde ilk adım, alerjiye yol açan maddelerden uzak durmaktır. Eğer çocuğunuzun alerjik nezlesi polenlere karşı ise, yoğun tozlaşma dönemlerinde çocuğunuzun yeşil alanlardan mümkün mertebe uzak tutulması ya da tedavi gözetimi altında bu alanlarda bulunmasının sağlanması gerekebilir. Çevresel koruma önlemleri yeterli olmadığında, ilaç tedavisi etkili bir alternatif olabilir. Bu ilaçlar sadece semptomların olduğu günlerde bile kullanıldığında, çocuğun rahatsızlıklarını hafifletebilir. İlaç tedavisi de yetersiz geldiği durumlarda, aşı tedavisi veya "immünoterapi" uygulanır. Bu tedavi, çocuğun alerjenlere duyarlılığına yönelik olan ve bağışıklık sistemini düzenlemeyi hedefleyen bir süreçtir ve sonunda vücudun bu alerjenlere doğal bir şekilde tepki vermesine yardımcı olur.

Çocuklar Bahar Alerjisinden Nasıl Korunabilir?

Çocukları bahar alerjilerinden korumanın bir dizi yöntemi vardır. Bu metotlar genellikle çocukların polenlere maruz kalmasını azaltmayı amaçlar. Bu metotlar, genelde çocukların polenlere karşı maruz kalma oranını düşürmeyi amaçlamaktadır. Aşağıdaki öneriler bu konuda yardımcı olabilir:

• Bahar mevsiminde dışarı çıkacağınız zamanlarda evin pencerelerini kapalı bırakın. Bu durum, polenlerin eve girişini engeller.
• Polen seviyesinin yüksek olduğu zamanlarda çocuğunuzu dışarıya göndermeyin. Polen miktarının en fazla olduğu zaman genellikle sabah saatleridir. Bu yüzden, günün ilerleyen saatlerinde çocuğunuzu dışarıya çıkarmanız daha iyi olacaktır.
• Çocuğunuz evinize girdikten sonra kıyafetlerini değiştirin.
• Polen yoğunluğunun arttığı aylarda çamaşırlarınızı dışarıda kurutmayın.
• Yatak ve yastık kılıflarını düzenli olarak yenileyin.
• Eğer mümkünse, evcil hayvan bulundurmayın. Çünkü evcil hayvanlar da bahar alerjisi olan çocuklar için risk teşkil eder.
• Çocuğunuza sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandırın. Düzgün bir beslenme rutini, çocuğun bağışıklık sistemini güçlendirir ve bu nedenle çok önemlidir.

Bu şekilde uygulanan önlemler, çocuklarda alerjik reaksiyonların gelişmesini engelleyebilir. Bahar alerjisi belirtileri gözlemlendiği takdirde uzmana başvurun. Hastalığın teşhis edilip tedaviye başlandıktan sonra, çocuğunuzun yaşam kalitesi artabilir.

KAYNAK: https://health.clevelandclinic.org/kids-seasonal-allergies

SIK SORULAN SORULAR